Nge Lenda Kwikila na Paladisu ya Ntoto

DISOLO ya luzingu ya bantu kemonisa nde, bantu mingi kekwikilaka nde bo takatuka na ntoto sambu na kukwenda na zulu. Bankaka keyindulaka nde Ngangi na beto kuvandaka ve na dibanza nde beto fwete zinga na ntoto kimakulu. Bantu yina kezingaka luzingu ya kibansa ketubaka nkutu mambu ya kuluta mbi. Sambu na bantu mingi na kati na bo, ntoto ti bima yonso ya kemonanaka kele mbi, disongidila nde yo kekangisaka bantu nzila na kuzinga luzingu ya kyeleka ya kimpeve mpi ya kuvanda penepene ti Nzambi.

Bantu yina kubasisaka bangindu ya beto metubila kuzabaka ve mambu yina Nzambi kutubaka sambu na yina metala paladisu yina tavanda na ntoto, to bo salaka yo na luzolo yonso. Ya kyeleka, bubu yai bantu mingi kesepelaka ve na kutadila mambu yina Nzambi kusonikisaka na nsadisa ya babakala yina kusalaka na ngolo ya mpeve na yandi sambu na yina metala dyambu yai na kati ya Ndinga na Yandi, Biblia. (2 Timoteo 3:16, 17) Kansi, keti yo kele ve mayele na kutula ntima na Nzambi na kisika ya kundima bangindu ya bantu? (Roma 3:4) Na kutuba ya mbote, yo kele mfunu mingi na kusala yo sambu Biblia kekebisa beto nde kigangwa mosi ya mbi ya ngolo mpi ya kemonanaka ve mekangisaka bantu meso na kimpeve mpi yandi ke na ‘kukusa bantu yonso’ ntangu yai.​—Kusonga 12:9; 2 Korinto 4:4.

Sambu na Nki Bangindu Kele Kisakasaka?

Bangindu ya kuswaswana sambu na yina metala moyo menataka bantu na kuvanda na bangindu ya kisakasaka sambu na yina metala lukanu ya Nzambi sambu na ntoto. Bantu mingi kekwikilaka nde beto kele ti moyo ya kefwaka ve, disongidila kima mosi ya kebasikaka na nitu ya muntu mpi ya kelandaka kuzinga na nima ya lufwa. Bankaka kekwikilaka nde moyo vandaka kuzinga ntete na ntwala nde Nzambi kusala nitu ya muntu. Mukanda mosi ya bantu kesadilaka mingi ketuba nde Platon, filozofe ya Greki, vandaka kuyindula nde moyo “ke na boloko na kati ya nitu ya muntu bonso ndola sambu na masumu yina yo salaka ntangu yo vandaka kuzinga na zulu.” Mutindu mosi mpi, Origène, muntu yina vandaka kulonguka mambu ya Nzambi na mvu-nkama ya tatu, kutubaka nde “myoyo kusumukaka [na zulu] na ntwala ya kuvukana ti nitu mpi bo kotisaka yo na boloko [na nitu yina kele na ntoto] bonso ndola sambu na masumu na yo.” Dyaka, bantu mingi kekwikilaka nde ntoto kele kaka kisika ya kumeka muntu na ntangu yandi kesala nzyetolo na yandi ya kukwenda na zulu

Bantu mingi yankaka kele na bangindu ya kuswaswana sambu na yina metala mambu yina kekuminaka moyo ntangu muntu mefwa. Mukanda mosi (History of Western Philosophy) ketuba nde, bantu ya Ezipte vandaka ti bangindu nde “myoyo ya bafwa kekwendaka kuzinga na nsi ya ntoto.” Na nima, bafilozofe vandaka kutuba nde myoyo ya bafwa kekwendaka ve na kisika mosi ya mpimpa na nsi ya ntoto. Kansi yo ketombukaka na kisika mosi ya kimpeve ya kele na zulu. Bantu ketubaka nde Socrate, filozofe ya Greki, vandaka kuyindula nde kana muntu mefwa moyo na yandi “kekwendaka na kisika [mosi] ya kemonanaka ve . . . mpi kezingaka luzingu yina mebikala ti banzambi.”

Inki Biblia Ketubaka?

Ata kisika mosi ve Biblia, Ndinga ya kupemama ya Nzambi, ketubaka nde bantu kevandaka ti moyo yina kefwaka ve. Tanga disolo yina kele na Kuyantika 2:7, NW. Yo ketuba nde: “Yehowa Nzambi salaka muntu na putulu ya ntoto, mpi yandi fulaka na kati ya mbombo na yandi mupepe ya luzingu, ebuna muntu kumaka moyo ya kezinga.” Yo kele pwelele mpi mpasi ve na kubakisa. Ntangu Nzambi kugangaka muntu ya ntete, Adami, Yandi tulaka ve kima mosi ya kemonanaka ve na kati ya nitu na yandi. Yo kele mutindu yina ve, sambu Biblia ketuba nde “muntu kumaka moyo  ya kezinga.” Muntu kuvandaka ve ti moyo na kati na yandi. Yandi vandaka moyo.

Na ntangu yandi gangaka ntoto mpi bantu, Yehowa kuvandaka ve ti dibanza nde muntu fwete fwa. Lukanu ya Nzambi kuvandaka nde muntu kuzinga mbote kimakulu na ntoto yina tavanda Paladisu. Adami kufwaka kaka sambu yandi lemfukaka ve na nsiku ya Nzambi. (Kuyantika 2:8, 15-17; 3:1-6; Yezaya 45:18) Ntangu muntu ya ntete kufwaka, keti yandi kwendaka kuzinga na kisika mosi ya kimpeve? Ata fyoti ve! Yandi, disongidila moyo Adami, kuvutukaka na putulu yina kezingaka ve, yina Nzambi kusadilaka sambu na kusala yandi.​—Kuyantika 3:17-19.

Beto yonso mebutukaka ti disumu mpi lufwa yina kukatukaka na tata na beto ya ntete Adami. (Roma 5:12) Lufwa yai kele kusuka ya luzingu, kaka mutindu yo salamaka na Adami. (Nkunga 146:3, 4) Na kati ya mikanda yonso 66, ata kisika mosi ve Biblia kewakanisa bangogo yai “kukonda kufwa” to “kuzinga mvula na mvula” ti ngogo “moyo.” Kansi, Masonuku ketuba pwelele nde moyo, disongidila muntu, kefwaka. Moyo kefwaka.​—Longi 9:5, 10; Ezekiele 18:4.

Keti Bima ya Kinsuni Kele Mpenza Mbi?

Inki beto lenda tuba sambu na dibanza yina ketuba nde bima ya kinsuni, ti ntoto kele mbi? Bantu yina vandaka kulanda bangindu ya Mani, yina kusalaka dibundu na yandi na Persia na mvu-nkama ya tatu ya T.B. kuvandaka mpi ti ngindu ya mutindu yai. Mukanda mosi (The New Encyclopædia Britannica) ketuba nde: “Malongi ya Mani kubasikaka sambu na mabanza ya luzingu ya mpasi yina bantu kevandaka na yo.” Mani vandaka kukwikila nde kuvanda muntu kuvandaka “dyambu mosi ya mefwana ve, ya mpasi na kubakisa, mpi ya mbi kibeni.” Yandi vandaka kutuba mpi nde nzila mosi kaka ya kukatuka na “mpasi” sambu na moyo vandaka kubasika na nitu, kukatuka na ntoto, mpi kukwenda kuzinga bonso mpeve na kisika mosi ya kimpeve.

Kansi, Biblia kesonga beto nde Nzambi kumonaka ‘bima yonso ya yandi salaka’ ntangu yandi salaka ntoto ti bantu nde yo vandaka “mbote mpenza.” (Kuyantika 1:31) Na ntangu yina, ndilu kuvandaka ve na kati ya Nzambi ti bantu. Adami mpi Eva vandaka kusolula mbote ti Yehowa, kaka mutindu muntu ya kukuka Yezu kuvandaka ti bangwisana ya mbote ti Tata na yandi ya zulu.​—Matayo 3:17.

Kana bibuti na beto ya ntete, Adami ti Eva, kusalaka ve disumu, bo zolaka kuvanda ti bangwisana ya mbote mvula na mvula ti Yehowa Nzambi na paladisu ya ntoto. Bo yantikaka luzingu na bo na paladisu, mutindu Masonuku kesonga beto nde: “Ebuna Mfumu Nzambi salaka kilanga na ntoto ya Edeni, na ndambu ya este ya nsi ya Kanana. Muna yandi tulaka muntu ya yandi salaka.” (Kuyantika 2:8) Nzambi kusalaka Eva na kati ya kilanga ya Edeni. Kana Adami ti Eva kusumukaka ve, bo ti bana na bo ya kukuka zolaka kusala kumosi na kyese sambu na kukumisa ntoto ya mvimba paladisu. (Kuyantika 2:21; 3:23, 24) Paladisu ya ntoto zolaka kuvanda kisika ya muntu zolaka kuzinga kimakulu.

Sambu na Nki Bantu Yankaka Kekwendaka na Zulu?

Nge lenda tuba nde, ‘keti Biblia ketubila ve bantu yina takwenda na zulu?’ Ee. Na nima ya kusumuka ya Adami, Yehowa kubakaka lukanu ya kutula Kimfumu mosi na zulu yina bana yankaka ya Adami ta “yala bonso bantotila na zulu ya ntoto” kumosi ti Yezu Kristu. (Kusonga 5:10, NW; Roma 8:17) Yo lombaka nde bo futumuka sambu na kubaka luzingu ya kukonda kufwa na zulu. Ntalu na bo ya nsuka kele 144 000. Bantu ya ntete na kati na bo kuvandaka balongoki ya kwikama ya Yezu ya mvu-nkama ya ntete.​—Luka 12:32; 1 Korinto 15:42-44; Kusonga 14:1-5.

Kansi, lukanu ya ntetentete ya Nzambi sambu na bantu ya mbote kuvandaka ve ya kukatuka na ntoto mpi kukwenda na zulu. Ntangu Yezu kuvandaka na ntoto, yandi tubaka nde: “Ata muntu mosi ve me tombukaka na zulu, kaka Mwana-muntu yina katukaka na zulu, yandi muntu me tombukaka kuna.” (Yoane 3:13) Na nzila ya “Mwana-muntu,” Yezu Kritu, Nzambi kupesaka nkudulu yina kepesa bantu yonso yina tatula lukwikilu na kimenga ya Yezu dibaku ya kubaka luzingu ya mvula na mvula. (Roma 5:8) Kansi bamilio ya bantu yai tazinga wapi mvula na mvula?

Lukanu ya Ntetentete ya Nzambi Talungana

Ata Nzambi kubakaka lukanu ya kubaka bantu ndambu sambu na kuyala kumosi ti Yezu Kristu  na Kimfumu ya zulu, yo ketendula ve nde bantu yonso ya mbote kekwendaka na zulu. Yehowa kusalaka ntoto sambu yo vanda Paladisu, kisika ya bantu fwete zingaka. Kubika fyoti mpenza, Nzambi talungisa lukanu yina ya ntetentete.​—Matayo 6:9, 10.

Na nsi ya kiyeka ya Yezu Kristu mpi ya bantu yina tayala ti yandi na zulu, ngemba mpi kyese ta vanda na ntoto ya mvimba. (Nkunga 37:​9-11) Bantu yina kele na mabanza ya Nzambi tafutumuka mpi bo tavanda na mavimpi ya nitu ya kukuka. (Bisalu 24:15) Sambu na kwikama na bo na Nzambi, bantu ya bulemfu tabaka mambote yina bibuti na beto ya ntete kuvidisaka, disongidila luzingu ya mvula na mvula bonso bantu ya kukuka na kati ya paladisu ya ntoto.​—Kusonga 21:3, 4. 

Yehowa Nzambi kebelaka ve ata fyoti sambu na kulungisa mambu yina yandi kanaka na kusala. Na nzila ya Profete na yandi Yezaya, yandi tubaka nde: “Mambu ya mono ke tubaka yo kele bonso mvula. Mutindu mvula ke katuka na zulu na kunoka, kansi yo ke vutuka kuna ve kana yo me podisa ntoto ve, kana yo me butisa yo ve, kana yo me menisa bima ve, kana yo me pesa ve bambuma ya bilanga na muntu ya bilanga ti madia na bantu ke zola kudia, mutindu yo yina mpi mambu yina ke katukaka na munoko na mono, yo ke vutuka ve mpamba na mono kana yo me sala ve ntete luzolo na mono, kana yo me lungisa ve bangindu na mono.”​—Yezaya 55:10, 11.

Na mukanda ya Yezaya, beto kemona dezia mutindu luzingu tavanda na Paladisu ya ntoto. Ata muntu mosi ve yina tavanda na Paladisu tatuba nde: “Mono ke bela.” (Yezaya 33:24) Bambisi tavanda ve kigonsa sambu na bantu. (Yezaya 11:6-9) Bantu tatunga banzo ya kitoko mpi bo tazinga muna. Bo takuna bima na bo mpi bo tadya yo na kyese yonso. (Yezaya 65:21-25) Kuluta dyaka, Nzambi “ta sukisa lufwa kimakulu! Yandi ta katula mansanga na meso ya bantu yonso.”​—Yezaya 25:8.

Kubika fyoti, bantu yina kelemfukaka na Nzambi tazinga luzingu mosi ya kitoko kibeni. Bo ‘takatuka na kimpika yina ke nataka lufwa, ebuna bo tabaka dipanda ya lukumu yina ya bana ya Nzambi ta baka.’ (Roma 8:21) Yo tavanda kyese mpenza na kuzinga kimakulu na Paladisu ya ntoto yina Nzambi mesilaka! (Luka 23:43) Nge lenda zinga na kati ya Paladisu yango kana nge sala ngolo na kubaka nzayilu ya sikisiki ya Masonuku mpi kutula lukwikilu na Yehowa Nzambi ti na Yezu Kristu. Mpi nge lenda tula ntima nde kukwikila na paladisu ya ntoto kele ve dibanza ya mpamba.

[Bifwanisu ya kele na lutiti 5]

Nzambi kusalaka Adami ti Eva sambu bo zinga kimakulu na paladisu ya ntoto

 [Bifwanisu ya kele na lutiti 6]

Na kati ya Paladisu ya ntoto . . .

bo tatunga banzo

bo takuna banti ya vinu

Yehowa tasakumuna bo

[Bangogo ya kemonisa kisina ya foto ya kele na lutiti 3]

U.S. Fish & Wildlife Service, Washington, D.C./NASA