Tula Ntima na Ndinga ya Yehowa

“Mono ke tulaka ntima na [ndinga, NW] na nge.”​—NKUNGA 119:42.

1. Inki nge lenda tuba sambu na yina metala zina mpi mabanza ya nsoniki ya Nkunga 119?

 NSONIKI ya Nkunga 119 vandaka kuzola ndinga ya Yehowa mingi. Ziku, Ezekiasi Mwana ya Ntotila ya Yuda muntu kusonikaka yo. Mawi ya bo memonisa na nkunga yai ya kupemama kewakana ti mabanza ya Ezekiasi yina “vandaka kulanda luzolo ya Mfumu Nzambi na luzingu na yandi” ntangu yandi vandaka kuyala na Yuda. (2 Bantotila 18:3-7) Kyeleka kele nde: Nsoniki na yo vandaka kudibanza sambu na bampusa na yandi ya kimpeve.​—Matayo 5:3, NW.

2. Inki kele ntu-dyambu ya Nkunga 119, mpi nki mutindu bo sonikaka nkunga yai?

² Dyambu ya kuluta mfunu ya kebasika na Nkunga 119 kele valere ya ndinga to nsangu ya Nzambi. a Ziku sambu na kusadisa beto na kukonda kuvilana, nsoniki kusonikaka nkunga yango na kulandaka ndonga ya bisono ya alfabe. Baverse na yo 176 kelandaka ndonga ya bisono ya alfabe ya Kiebreo. Na Kiebreo ya kisina, konso kitini na kati ya bitini 22 ya kele na nkunga yai kele na bandonga 8 ya keyantika ti kisono ya mutindu mosi. Nkunga yai ketubila ndinga, bansiku, bangibusa, banzila, bantuma ya Nzambi mpi mutindu yandi vandaka kuzenga makambu. Na disolo yai mpi yina talanda, beto tatubila Nkunga 119 mutindu mbalula mosi ya sikisiki ya masonuku ya Kiebreo kemonisa yo. Kuyindulula na baeksperiansi ya bansadi ya Yehowa ya ntangu ya ntama mpi ya ntangu na beto fwete sadisa beto na kubakisa dyaka mbote nkunga yai ya kupemama na Nzambi. Yo tasadisa beto mpi na kumonisa dyaka ntonda mingi sambu na Ndinga ya Nzambi, Biblia.

Lemfuka na Ndinga ya Nzambi mpi Vanda na Kyese

3. Kukonda kifu ketendula inki? Pesa mbandu.

³ Beto kebakaka kyese ya kyeleka kana beto kelanda bansiku ya Nzambi. (Nkunga 119:1-8) Kana beto kelanda bansiku na yandi, Yehowa tabaka beto bonso ‘bantu ya kukonda kifu na banzila na beto.’ (Nkunga 119:1, NW) Kukonda kuvanda na bifu ketendula ve nde beto kele bantu ya kukuka, kansi yo kemonisa nde beto kesalaka ngolo na kusala luzolo ya Yehowa Nzambi. Noa “vandaka muntu ya mbote, yandi kaka muntu ya Nzambi ndimaka na ntangu yina” sambu yandi vandaka “kutambula ti Nzambi ya kyeleka.” Muntu yina ya kwikama ya ntama mpi dibuta na yandi kugulukaka na Mvula ya Ngolo sambu yandi vandaka kuzinga mutindu Yehowa vandaka kuzola. (Kuyantika 6:9, NW; 1 Piere 3:20) Kiteso mosi, sambu beto guluka na nsuka ya inza yai, beto fwete ‘landa bansiku ya Nzambi,’ disongidila, kusala luzolo na yandi.​—Nkunga 119:4.

4. Kyese mpi kununga na beto kekatukaka na inki?

⁴ Yehowa tayambula beto ve ata fyoti kana beto ‘kekumisa yandi na ntima mosi ya mbote mpi kelanda na kulemfuka na bansiku na yandi.’ (Nkunga 119:7, 8) Nzambi kuyambulaka ve Yozue, ntwadisi ya bantu ya Izraele, yina kusadilaka ndongisila ya ‘kutanga na mukanda ya bansiku mpimpa ti mwini na mpila nde na luzingu na yandi ya mvimba,  yandi landaka kaka mambu yina vandaka na mukanda yango.’ Yo sadisaka yandi na kununga mpi na kusala mambu na mayele yonso. (Yozue 1:8) Penepene na nsuka ya luzingu na yandi, Yozue vandaka kukumisa kaka Nzambi, mpi yandi yibusaka bantu ya Izraele nde: “Beno me zaba mbote-mbote na ntima na beno yonso nde Mfumu Nzambi, Nzambi na beno, me sala mambu yonso ya yandi tubaka; ata kima mosi bikalaka ve, yandi me lungisa mambu yonso mpenza.” (Yozue 23:14) Bonso Yozue mpi nsoniki ya Nkunga 119, beto lenda nunga na luzingu mpi kuzwa kyese kana beto kekumisa Yehowa mpi ketula ntima na ndinga na yandi.

Ndinga ya Yehowa Kesadisaka Beto na Kuvanda Bunkete

5. (a) Monisa mutindu muntu lenda vanda ntangu yonso bunkete na kimpeve. (b) Inki lusadisu leke mosi ya mesala disumu ya nene lenda baka?

⁵ Beto lenda vanda bunkete na kimpeve kana beto kelemfuka na bansiku ya Nzambi. (Nkunga 119:9-16) Yo kele mutindu yina ata bibuti na beto kepesaka ve mbandu ya mbote. Ata tata na yandi kuvandaka nsambidi ya biteki, Ezekiasi ‘kukumisaka nzila na yandi bunkete,’ ziku na mutindu yandi katulaka mambu ya mimpani. Beto baka mbandu nde leke mosi ya kesadilaka Nzambi bubu yai mesala disumu mosi ya nene. Kubalula ntima, kisambu, lusadisu ya bibuti na yandi, mpi lusadisu ya bankuluntu lenda sadisa yandi na kuvanda bonso Ezekiasi mpi na ‘kukumisa nzila na yandi bunkete mpi na kulemfuka.’​—Yakobo 5:13-15.

6. Inki bankento ‘kukumisaka nzila na bo bunkete mpi kulemfukaka na ndinga ya Nzambi’?

⁶ Ata Rahabi mpi Ruti yina zingaka bamvula mingi na ntwala nde bo sonika Nkunga 119 ‘kukumisaka nzila na bo bunkete.’ Rahabi kuvandaka nkento mosi ya ndumba na Kanana, kansi sambu na lukwikilu na yandi, yandi zabanaka bonso nsambidi ya Yehowa. (Baebreo 11:30, 31) Ruti yina kuvandaka muntu ya Moabi kuyambulaka banzambi na yandi, kusadilaka Yehowa, mpi kulemfukaka na Nsiku ya Izraele. (Ruti 1:14-17; 4:9-13) Bankento yai zole ya kuvandaka ve bantu ya Izraele ‘kulemfukaka na ndinga ya Nzambi’ mpi bo bakaka dibaku ya nene ya kukuma bankaka ya Yezu Kristu.​—Matayo 1:1, 4-6.

7. Inki mutindu Daniele mpi baleke yankaka tatu ya Bayuda kubikaka mbandu ya mbote na yina metala kutanina bunkete ya kimpeve?

⁷ ‘Katuka ntangu muntu kele mwana ya fioti, ntima na yandi mefulukaka na mambu ya mbi,’ kansi baleke lenda landa nzila ya bunkete, ata na inza yai ya kubeba ya Satana ketambusaka. (Kuyantika 8:21; 1 Yoane 5:19) Ntangu bo vandaka kuzinga na kimpika na Babilone, Daniele mpi baleke yankaka tatu ya Bayuda ‘kulemfukaka na ndinga ya Nzambi.’ Mu mbandu, bo buyaka na kudikumisa mvindu na ‘kudya madya ti kunwa vinu ya ntotila.’ (Daniele 1:6-10) Bantu ya Babilone vandaka kudya bambisi ya mvindu, yina Nsiku ya Moize vandaka kubuyisa. (Levi 11:1-31; 20:24-26) Bo vandaka ve na kikalulu ya kuzenga mungungu ya bambisi sambu na kubasisa menga na yo. Mutindu bo vandaka kudya bambisi ya kukonda kubasisa menga, bo vandaka kufwa nsiku ya Nzambi ya ketadila menga. (Kuyantika 9:3, 4) Mpila ya kuyituka kele ve na kumona nde Bayuda yina iya kubuyaka na kudya madya ya ntotila! Baleke yina ya vandaka kuwa Nzambi boma kutaninaka bunkete na bo ya kimpeve, mpi bo bikaka mbandu ya mbote.

 Ndinga ya Nzambi Kesadisaka na Kuvanda ya Kwikama

8. Inki nkadilu mpi nzayilu beto kele na yo mfunu kana beto kezola kubakisa mpi kusadila nsiku ya Nzambi?

⁸ Zola ya beto kevandaka na yo na ndinga ya Nzambi kele dyambu mosi ya mfunu ya kesadisaka beto na kuvanda ya kwikama na Yehowa. (Nkunga 119:17-24) Kana beto kele bonso nsoniki ya nkunga yai ya kupemama, beto tavanda na mpusa ya ngolo ya kusosa kubakisa “mambu ya kuyituka” ya nsiku ya Nzambi. Beto tazola ntangu yonso ‘kuzaba mutindu Yehowa kezengaka makambu’ mpi beto takuma ‘kuzola bandongisila na yandi.’ (Nkunga 119:18, 20, 24) Kana beto mekudipesaka na Yehowa ata ntama mingi ve, keti beto ‘kevandaka na nzala ya kunwa mabele ya mpembe ti ya kimpeve’? (1 Piere 2:1, 2) Beto kele na mfunu ya kulonguka malongi ya ntetentete ya Biblia sambu yo sadisa beto na kubakisa mpi kusadila nsiku ya Nzambi.

9. Inki beto fwete sala kana kuwakana kele ve na kati ya nsiku ya Nzambi ti mambu yina bantu kelomba beto na kusala?

⁹ Yo lenda vanda nde beto kezolaka bandongisila ya Nzambi, kansi, inki beto tasala kana “bamfumu” ketonga beto sambu na kikuma mosi buna? (Nkunga 119:23, 24) Bubu yai, bantu ya kevandaka na kiyeka kesosaka mbala mingi kupusa beto na kutula bansiku ya bantu na ntwala ya nsiku ya Nzambi. Inki beto tasala kana kuwakana kele ve na kati ya mambu yina bantu kelomba beto na kusala ti luzolo ya Nzambi? Zola na beto na Ndinga ya Nzambi tasadisa beto na kuvanda kaka ya kwikama na Yehowa. Bonso bantumwa ya Yezu Kristu yina bo monisaka mpasi, beto tatuba nde: “Beto fweti lemfuka ntete na Nzambi, kansi na bantu ve.”​—Bisalu 5:29.

10, 11. Monisa mutindu beto lenda tanina kwikama na beto na Yehowa na ntangu beto mekutana ti bampasi ya kuluta ngolo.

¹⁰ Beto lenda vanda kaka ya kwikama ata na ntangu beto mekutana ti bampasi ya kuluta ngolo. (Nkunga 119:25-32) Kana beto kezola kununga na kutanina kwikama na beto na Nzambi, beto fwete ndima nde Nzambi kulonga beto mpi kusamba na masonga yonso sambu na malongi na yandi. Beto fwete pona mpi “nzila ya kwikama.”​—Nkunga 119:26, 30, NW.

¹¹ Ezekiasi, ziku yina kusonikaka Nkunga 119, kuponaka “nzila ya kwikama.” Yandi salaka yo ata yandi vandaka kuzinga na kati ya bansambidi ya luvunu mpi bantu yina vandaka kusala na nzo ya ntotila vandaka kuseka yandi. Yo fwete vanda nde, yandi ‘dilaka na mawa’ sambu na mambu ya mpasi ya mutindu yina. (Nkunga 119:28) Kansi, Ezekiasi kutulaka ntima na Nzambi, yandi vandaka ntotila ya mbote, mpi yandi salaka “mambu yina ke pesaka Mfumu Nzambi kiese.” (2 Bantotila 18:1-5) Kana beto ketula ntima na Nzambi, beto mpi lenda kanga ntima na bampasi mpi kuvanda ntangu yonso ya kwikama.​—Yakobo 1:5-8.

Ndinga ya Yehowa Kepesaka Ngolo

12. Inki mutindu beto lenda sadila Nkunga 119:36, 37?

¹² Kulanda lutwadisu ya ndinga ya Nzambi kepesaka beto ngolo ya beto kevandaka na yo mfunu sambu na kunwana ti bampasi ya luzingu. (Nkunga 119:33-40) Beto kesosaka lutwadisu ya Yehowa  na kudikulumusa yonso na mpila nde beto zitisa nsiku na yandi ‘na ntima ya mvimba.’ (Nkunga 119:33, 34) Bonso muyimbi-bankunga, beto kelombaka na Nzambi nde: “Mbote mono tula ntima na kulemfuka na bansiku na nge kansi mono sosa kimvwama ve,” disongidila “kimvwama ya kukonda lunungu.” (Nkunga 119:36) Bonso ntumwa Polo, beto ‘kezolaka kusala mambu ya mbote konso ntangu.’ (Baebreo 13:18) Kana mfumu mosi ya kisalu kezola nde beto sala kima mosi ya kukonda masonga, beto fwete baka kikesa ya kuzitisa bantuma ya Nzambi, mpi Yehowa kesakumunaka ntangu yonso nkadilu ya mutindu yai. Ya kyeleka, yandi kesadisaka beto na kuyala bangindu na beto yonso ya mbi. Yo yina, bika beto samba nde: “Katula meso na mono na bima ya mpamba-mpamba.” (Nkunga 119:37) Beto ndima ve ata fyoti na kumona kitoko bima yina Nzambi keyinaka. (Nkunga 97:10) Kisambu yai tasadisa beto na kubuya bima yai zole: kutala bafilme mpi mikanda yina kesongaka kinkonga, mpi bisalu ya bampeve ya mbi.​—1 Korinto 6:9, 10; Kusonga 21:8.

13. Inki mutindu balongoki ya Yezu yina bo vandaka kumonisa mpasi kubakaka ngolo ya bo vandaka na yo mfunu sambu na kuta kimbangi na kikesa yonso?

¹³ Nzayilu ya sikisiki ya ndinga ya Nzambi kepesaka beto kikesa ya kuta kimbangi kukonda boma. (Nkunga 119:41-48) Dyaka, beto ke na mfunu ya kikesa sambu na ‘kupesa mvutu na bantu yina kefinga beto.’ (Nkunga 119:42) Bantangu yankaka, beto lenda vanda bonso balongoki ya Yezu yina bo vandaka kumonisa mpasi mpi yina kusambaka nde: “Mfumu . . . pesa beto bantu yina ke sadilaka nge kikesa yonso ya kuzabisa bantu nsangu na nge.” Inki mbuma kisambu yina kubutaka? “Bo yonso fulukaka na Mpeve ya Nzambi, ebuna bo yantikaka kuzabisa nsangu ya Nzambi na kikesa yonso.” Kaka Mfumu yina mosi kepesaka beto mpi ngolo ya kutuba ndinga na yandi ti kikesa.​—Bisalu 4:24-31.

14. Inki kesadisaka beto na kuta kimbangi kukonda boma mutindu Polo kusalaka?

¹⁴ Beto tabaka ngolo ya beto kele na yo mfunu sambu na kuta kimbangi kukonda kuwa nsoni kana beto kezola ‘mambu ya kyeleka’ mpi ‘kelanda bansiku ya Nzambi ntangu yonso.’ (Nkunga 119:43, 44) Kulonguka Ndinga ya Nzambi ya bo mesonikaka kelongaka beto na ‘kutubila bansiku na yandi na bantotila.’ (Nkunga 119:46) Kisambu mpi mpeve ya Yehowa tasadisa beto mpi na kutuba mambu ya mbote na mutindu mosi ya mbote. (Matayo 10:16-20; Kolosai 4:6) Polo kutubilaka kukonda boma bansiku ya Nzambi na bamfumu ya mvu-nkama ya ntete. Mu mbandu, yandi taka kimbangi na Feliksi, Guvernere ya Roma, yina “waka mambu yina ya Paulo vandaka kutuba sambu na lukwikilu na Yesu Kristo.” (Bisalu 24:24, 25) Polo kutaka mpi kimbangi na ntwala ya Guvernere Festusi mpi Ntotila Agripa. (Bisalu 25:22–26:32) Na lusadisu ya Yehowa, beto mpi lenda vanda Bambangi ya ketubaka kukonda boma, yina ‘kemonaka nsoni ata fyoti ve na kuzabisa nsangu ya mbote.’​—Roma 1:16.

Ndinga ya Nzambi Kepesaka Beto Kikesa

15. Inki mutindu Ndinga ya Nzambi lenda pesa beto kikesa ntangu bantu yankaka kesaula beto?

¹⁵ Ndinga ya Yehowa kepesaka kikesa ya mefwana mpenza. (Nkunga 119:49-56) Yo kevandaka ti bantangu yankaka ya beto kevandaka mpenza na mfunu nde bo pesa beto kikesa. Ata beto ketubaka na ntwala ya bantu yonso kukonda boma nde beto kele Bambangi ya Yehowa, bantangu yankaka, “bantu ya lulendo,” disongidila, bantu yina kesalaka mambu ti lulendo yonso na ntwala ya Nzambi, ‘kesaulaka beto.’ (Nkunga 119:51) Kansi, na ntangu ya beto kesamba, beto lenda yibuka mambu ya mbote yina Ndinga ya Nzambi ketubaka, ebuna ‘yo kepesaka beto kikesa.’ (Nkunga 119:52) Ntangu ya beto kebondila Nzambi, beto lenda yibuka nsiku to munsiku mosi ya ke na Masonuku yina lenda pesa beto kikesa mpi ngolo ya beto kele na yo mfunu na ntangu dyambu mosi ya mpasi mebwila beto.

16. Inki bansadi ya Nzambi mesalaka ve ata na kati ya mbangika?

¹⁶ Bantu ya lulendo yina vandaka kusaula muyimbi-bankunga kuvandaka bantu ya Izraele, bantu ya dikanda yina mekudipesaka na Nzambi. Yo vandaka dyambu ya nsoni mpenza! Kansi, na kuswaswana ti bo, bika beto baka lukanu ya kubika ve ata fyoti bansiku ya Nzambi. (Nkunga 119:51) Na ntwala ya mbangika ya bantu ya Nazi mpi bampasi ya mutindu mosi na bamvula ya meluta, bansadi ya Nzambi mingi kubuyaka na kufwa bansiku mpi minsiku yina kele na Ndinga ya Nzambi. (Yoane 15:18-21) Mpi yo kele kilo ve na kulemfuka na Yehowa, sambu bansiku na yandi kele bonso bankunga yina kepesaka beto kikesa.​—Nkunga 119:54; 1 Yoane 5:3.

Monisa Ntonda Sambu na Ndinga ya Yehowa

17. Mutindu beto kebakaka ndinga ya Nzambi na valere kepusaka beto na kusala inki?

¹⁷ Beto kemonisaka ntonda na beto sambu na Ndinga ya Nzambi mutindu beto kezingaka na kuwakana  ti yo. (Nkunga 119:57-64) Muyimbi-bankunga kusilaka ‘na kulemfuka na bansiku ya Yehowa,’ mpi ata ‘na kati ya mpimpa yandi vandaka kutelama na mpongi sambu na kupesa Nzambi mersi sambu Yandi kezengaka makambu mbote.’ Kana beto ketelamaka na mpimpa, yo tavanda dibaku ya mbote mpenza ya kumonisa ntonda na Nzambi na kisambu! (Nkunga 119:57, 62) Mutindu beto kebakaka ndinga ya Nzambi na valere kepusaka beto na kusosa malongi na yandi mpi yo kekumisaka beto ‘banduku ya bantu yina kewaka Yehowa boma,’ disongidila, bantu yina kevandaka na boma mpi luzitu na Nzambi. (Nkunga 119:63, 64) Kinduku yankaka ya kuluta mbote ya beto lenda sala na ntoto kele ve!

18. Inki mutindu Yehowa kepesaka mvutu na bisambu na beto ntangu ‘bantu ya mbi mezyunga beto na mitambu na bo’?

¹⁸ Ntangu beto kesambaka na ntima na beto yonso mpi kelombaka Yehowa na kudikulumusa yonso na kulonga beto, beto ‘kebondilaka yandi’ ti bangindu nde yandi wila beto mawa. Beto kevandaka mingimingi na mfunu ya kusamba ntangu ‘bantu ya mbi mezyunga beto na mitambu na bo.’ (Nkunga 119:58, 61) Yehowa lenda zenga mitambu ya bambeni yina kekangisa beto mpi kupesa beto kimpwanza na mpila nde beto landa na kusala kisalu ya kusamuna Kimfumu mpi ya kukumisa bantu balongoki. (Matayo 24:14; 28:19, 20) Dyambu yai memonanaka mbala mingi na bansi yina bo mebuyisaka kisalu na beto.

Tula Lukwikilu na Ndinga ya Nzambi

19, 20. Inki mutindu yo lenda vanda mbote na kumona mpasi?

¹⁹ Lukwikilu na Nzambi mpi na ndinga na yandi kesadisaka beto na kukanga ntima na ntwala ya mpasi mpi na kusala luzolo na yandi. (Nkunga 119:65-72) Ata bantu ya lulendo vandaka ‘kutuba-tuba luvunu sambu na yandi,’ muyimbi-bankunga kuyimbaka nde: “Ndola ya nge pesaka mono yo vandaka mbote.” (Nkunga 119:66, 69, 71) Inki mutindu yo lenda vanda mbote sambu na bansadi ya Yehowa na kumona mpasi?

²⁰ Ntangu beto kemonaka mpasi, ntembe kele ve nde beto kebondilaka Yehowa na masonga yonso, mpi yo kepusaka beto penepene na yandi. Beto lenda lutisa ntangu mingi na kulonguka Ndinga ya Nzambi ya bo mesonikaka mpi beto lenda sala kikesa mingi na kusadila mambu ya beto kelonguka. Yo kepesaka luzingu ya kuluta kyese. Kansi, inki beto lenda tuba kana ntangu beto kemona mpasi, beto monisa bikalulu ya mbi bonso kukonda kukanga ntima mpi lulendo? Na nsadisa ya kisambu ya masonga, ya Ndinga mpi ya mpeve ya Nzambi, beto lenda nunga na kukatula bifu ya mutindu yina mpi ‘kulwata mbote-mbote kimuntu ya mpa.’ (Kolosai 3:9-14) Dyaka, lukwikilu na beto kekumaka ngolo ntangu beto kekangaka ntima na ntwala ya mpasi. (1 Piere 1:6, 7) Polo kubakaka mambote na bampasi ya yandi monaka sambu yo salaka nde yandi tula ntima na yandi ya mvimba na Yehowa. (2 Korinto 1:8-10) Keti beto kepesaka nzila nde mpasi kuvanda na bupusi ya mbote na luzingu na beto?

Tula Ntangu Yonso Ntima na Yehowa

21. Inki kesalamaka ntangu Nzambi kepesaka bantu ya lulendo nsoni?

²¹ Ndinga ya Nzambi kepesa beto kikuma ya mbote ya kutula ntima na Yehowa. (Nkunga 119:73-80) Kana beto ketula mpenza ntima na Ngangi na beto, beto tavanda ve na kikuma ya kuwa nsoni. Kansi, sambu na mambu yina bantu yankaka kesalaka, beto kevandaka na mfunu ya kikesa mpi beto lenda wa mpusa ya kusamba nde: “Mbote bantu ya lulendo nsoni kusimba bo.” (Nkunga 119:76-78) Ntangu Yehowa kepesaka bantu ya mutindu yina nsoni, yo kemonisaka pwelele banzila na bo ya mbi mpi yo kesantisaka zina na yandi ya santu. Beto lenda tula ntima nde bantu yina kemonisaka bantu ya Nzambi mpasi kebakaka mpenza ve ata lufutu mosi. Mu mbandu, bo mefwaka ve, mpi bo takuka ve ata fyoti na kufwa Bambangi ya Yehowa yonso yina ketulaka ntima na bo yonso na Nzambi.​—Bingana 3:5, 6.

22. Na nki mutindu muyimbi-bankunga kuvandaka “bonso dibungu ya mukanda ya mbisi yina me kauka na midinga”?

²² Ndinga ya Nzambi kekumisaka kivuvu na beto na Nzambi ngolo na ntangu bo kemonisaka beto mpasi. (Nkunga 119:81-88) Sambu bantu ya lulendo vandaka kumonisa yandi mpasi, muyimbi-bankunga kudiwaka “bonso dibungu ya mukanda  ya mbisi yina me kauka na midinga.” (Nkunga 119:83, 86) Na ntangu ya ntama, bantu vandaka kusadila mabungu ya kusala ti mpusu ya mbisi sambu na kubumbila masa, malafu, mpi bima yankaka ya kunwa. Kana bo kesadila dyaka ve mabungu yina mpi mekangisa yo penepene na tiya na nzo mosi ya kufuluka na midinga, yo lenda kauka. Keti mpasi to mbangika kekumisaka nge “bonso dibungu ya mukanda ya mbisi yina me kauka na midinga”? Kana yo kele mutindu yina, tula ntima na Yehowa, mpi samba nde: “Pesa mono moyo mutindu nge ke zolaka mono, mpidina mono ta landa bansiku na nge.”​—Nkunga 119:88.

23. Inki mambu beto metubila na ntangu beto metadila Nkunga 119:1-88, mpi nki beto lenda kudiyula ntangu beto kevingila na kyese yonso na kulonguka Nkunga 119:89-176?

²³ Mambu ya beto metubila na kitini ya ntete ya Nkunga 119 kemonisa nde Yehowa kemonisaka ntima na yandi ya mbote na bansadi na yandi sambu bo ketulaka ntima na ndinga na yandi mpi kezolaka bansiku, bangibusa, mpi bandongisila na yandi. (Nkunga 119:16, 47, 64, 70, 77, 88) Yandi kesepelaka na kumona nde bantu yina mekudipesaka na yandi kelemfuka na bansiku na yandi. (Nkunga 119:9, 17, 41, 42) Ntangu ya nge kevingila na kyese yonso na kulonguka kitini ya mebikala ya nkunga yai ya kepesa kikesa, nge lenda kudiyula nde, ‘Keti mono kebikaka nde ndinga ya Yehowa kutemuna nzila na mono?’

[Noti na nsi ya lutiti]

Inki Mvutu Nge Tapesa?

• Kyese ya kyeleka kekatukaka na inki?

• Inki mutindu ndinga ya Yehowa kesadisaka beto na kuvanda bunkete?

• Na nki mitindu ndinga ya Nzambi kepesaka beto ngolo mpi kikesa?

• Sambu na nki beto fwete tula lukwikilu na Yehowa mpi na ndinga na yandi?

[Bangyufula ya disolo ya kulonguka]

[Bifwanisu ya kele na lutiti 4]

Ruti, Rahabi, mpi baleke ya Bayuda yina vandaka kuzinga na kimpika na Babilone ‘kulemfukaka na bansiku ya Nzambi’

[Kifwanisu ya kele na lutiti 5]

Polo ‘kutubaka bansiku ya Nzambi na ntwala ya bantotila’ na kikesa yonso