Bakristu Kemonisaka Lukumu ya Yehowa

“Beno ke na kiese! Beno ke monaka na meso na beno; beno ke waka na makutu na beno.”​—MATAYO 13:16.

1. Inki ngyufula kekwisila beto na mabanza sambu na mambu yina bantu ya Izraele kusalaka ntangu bo monaka Moize na Ngumba ya Sinai?

 BANTU ya Izraele yina kuvukanaka na Ngumba ya Sinai kuvandaka na kikuma ya mbote ya kukwenda penepene ya Yehowa. Ya kyeleka, yandi gulusaka bo na Ezipte na ngolo na yandi. Yandi taninaka bo, yandi pesaka bo madya mpi masa na ntoto ya zelo na zelo. Na nima, yandi nungisaka bo na ntwala ya basoda ya Amaleki yina kwisaka kunwanisa bo. (Kubasika 14:26-31; 16:2–17:13) Ntangu bo vukanaka na ntoto ya zelo na zelo na ntwala ya Ngumba ya Sinai, bantu yonso vandaka kuwa boma mingi sambu na banzasi mpi mikenikeni na mpila nde bo yantikaka kutekita na boma. Na nima, bo monaka Moize kekwisa kukulumuka na Ngumba ya Sinai, ilungi na yandi vandaka kumonisa nsemo ya lukumu ya Yehowa. Kansi, na kisika ya kuyituka mpi kundima lukumu ya Yehowa, bo tinaka. “Boma simbaka bo na kukuma penepene na [Moize].” (Kubasika 19:10-19; 34:30) Sambu na nki bo vandaka kuwa boma na kutala nsemo ya lukumu ya Yehowa, muntu yina kusadilaka bo mambu mingi ya mbote?

2. Sambu na nki yo lenda vanda nde bantu ya Izraele kuwaka boma ntangu bo monaka nsemo ya lukumu ya Nzambi yina Moize kumonisaka?

² Yo fwete vanda nde kima kupesaka bantu ya Izraele boma kele dyambu yina kusalamaka na ntwala. Ntangu bo kolamaka na luzolo yonso na Yehowa mpi bo salaka kiteki ya ngombe ya wolo, yandi pesaka bo ndola. (Kubasika 32:4, 35) Keti bo bakaka malongi na ndola yina Yehowa kupesaka  bo mpi bo vutulaka ntonda sambu na yo? Ve, bantu mingi kusalaka yo ve. Penepene na nsuka ya luzingu na yandi, Moize kuyibusaka bo dyambu yina ya kiteki ya ngombe ya wolo mpi baokazio mingi yina bantu ya Izraele kukolamaka na Yehowa. Yandi tubilaka bo nde: “Beno kolamaka na ntuma ya Yehowa Nzambi na beno, mpi beno tulaka ve lukwikilu na yandi mpi beno waka ve ndinga na yandi. Beno monisaka nde beno kele bankolami na meso ya Yehowa banda kilumbu ya mono zabaka beno.”​—Kulonga 9:15-24, NW.

3. Inki Moize vandaka kusala sambu na yina metala kufika ilungi na yandi?

³ Tala mutindu Moize kusalaka ntangu yandi monaka nde bantu ya Izraele kuvandaka na boma. Disolo yango ketuba nde: “Ntangu Moize me tuba imene, yandi fikaka lele na ilungi na yandi. Yo vandaka mpidina konso ntangu kana Moize kukota na [tabernakle] ya ntenta sambu na kusolula na Mfumu Nzambi, yandi fweti songa bantu ya Israele mambu yonso ya Mfumu Nzambi me songa yandi na kutuba; ebuna bo vandaka kumona nde ilungi na yandi ke pela bonso ntangu. Moize vandaka kufika diaka ilungi na yandi tii kuna yandi fweti vutuka diaka na kusolula na Mfumu Nzambi.” (Kubasika 34:33-35) Sambu na nki Moize vandaka kufika ilungi na yandi na bantangu yankaka? Inki dilongi beto lenda baka na dyambu yai? Bamvutu na bangyufula yai lenda sadisa beto na kutadila bangwisana na beto mosi ti Yehowa.

Bo Bakaka Ve Mambote ya Mabaku ya Bo Kutanaka na Yo

4. Inki ntendula ntumwa Polo kupesaka sambu na lele yina Moize vandaka kufika na ilungi?

⁴ Ntumwa Polo kutendulaka nde mutindu Moize vandaka kufika lele na ilungi vandaka kumonisa mabanza mpi ntima ya bantu ya Izraele bo mosi. Polo kusonikaka nde: “Bantu ya Israele monaka mpila ve na kutala ilungi ya Moize sambu yo vandaka kupela bonso tiya . . . Bo vandaka kubakisa ve.” (2 Korinto 3:7, 14) Yo vandaka dyambu mosi ya mawa mpenza! Bantu ya Izraele kuvandaka bantu yina Yehowa kuponaka, mpi yandi zolaka nde bo kwenda penepene na yandi. (Kubasika 19:4-6) Kansi, bo vandaka na badute na kutala nsemo ya lukumu ya Nzambi. Na kisika ya kutula ntima mpi mabanza na bo na Yehowa mpi kukangama na yandi na zola yonso, mambu ya bo salaka kumonisaka nde bo tinaka yandi.

5, 6. (a) Inki nkadilu ya kufwanana kuvandaka na kati ya Bayuda ya mvu-nkama ya ntete mpi bantu ya Izraele ya ntangu ya Moize? (b) Inki luswaswanu kuvandaka na kati ya bantu yina kuwaka Yezu mpi bayina kuwaka yandi ve?

⁵ Nkadilu yai kefwanana ti yina ya bantu ya mvu-nkama ya ntete ya T.B. Ntangu Polo kukumaka Mukristu, kuwakana ya mpa yina Yezu Kristu, Moize ya Nene, kuvandaka muwakanisi na yo, vandaka meyinga dezia Nsiku ya kuwakana. Na kutuba mpi bisalu na yandi, Yezu kumonisaka mbotembote lukumu ya Yehowa. Sambu na yina metala Yezu yina kufutumukaka, Polo kusonikaka nde: “Lukumu yina kele na Mwana yo kele lukumu ya Tata na yandi; yandi me fwanana na Tata na yandi mpenza.” (Baebreo 1:3) Bayuda kuvandaka na dibaku mosi ya nene mpenza! Bo vandaka na dibaku ya kuwa mambu yina kepesaka luzingu ya mvula na mvula na Mwana ya Nzambi yandi mosi! Kansi, yo kele mawa na kumona nde mingi na kati ya bantu yina Yezu kulongaka kuwaka ve. Sambu na bantu yango, Yezu kuvutukilaka mambu yina Yehowa kutubaka na nzila ya profete Yezaya nde: “Mabanza ya bantu yai me kwisaka ngolo-ngolo; bo ke waka mbote ve na makutu na bo, bo me kangaka meso na bo. Kana mpidina ve, bo zolaka kumona na meso na bo, bo zolaka kuwa na makutu na bo, bo zolaka kubakisa, ebuna bo zolaka kubalula ntima sambu mono kubelula bo.”​—Matayo 13:15; Yezaya 6:9, 10.

⁶ Luswaswanu kuvandaka ya pwelele na kati ya Bayuda mpi balongoki ya Yezu. Yandi tubaka mutindu yai sambu na bo: “Beno ke na kiese! Beno ke monaka na meso na beno; beno ke waka na makutu na beno.” (Matayo 13:16) Bakristu ya kyeleka kevandaka mpenza na mpusa ya ngolo ya kuzaba mpi kusadila Yehowa. Bo kesepelaka na kusala luzolo na yandi mutindu yandi memonisaka yo na Biblia. Yo yina, Bakristu ya kupakulama kemonisaka lukumu ya Yehowa na kisalu na bo ya kuwakana ya mpa, mpi mameme yankaka kesalaka kiteso mosi.​—2 Korinto 3:6, 18.

Sambu na Nki Nsangu ya Mbote Kele ya Kufika

7. Sambu na nki yo keyitukisaka beto ve mutindu bantu mingi kebuyaka na kuwa nsangu ya mbote?

⁷ Mutindu beto memona yo, bantu mingi ya Izraele kubuyaka dibaku ya nene ya bo pesaka bo na bilumbu ya Yezu mpi na bilumbu ya Moize. Yo  kele kiteso mosi na ntangu na beto. Bantu mingi kebuyaka na kuwa nsangu ya mbote ya beto kelongaka. Dyambu yai keyitukisaka beto ve. Polo kusonikaka nde: “Kana Nsangu ya Mbote ya beto ke longa kele ya [kufika, yo kele ya kufika, NW] kaka sambu na bantu yina ke vila. Bo ke kwikilaka ve sambu nzambi ya ntangu yai me fwaka mayele na bo.” (2 Korinto 4:3, 4) Katula bikesa yina Satana kesalaka sambu na kufika nsangu ya mbote, bantu mingi kefikaka ilungi na bo mosi sambu bo kezolaka ve kumona.

8. Na nki mutindu bantu mingi kele meso ya kufwa, mpi nki mutindu beto lenda buya kukuma bonso bo?

⁸ Meso ya kifwani ya bantu mingi mefwaka sambu bo kezabaka ve nsangu ya mbote. Biblia ketubila bantu ya makanda yina “me temukaka ve. Bo ke zabaka ve luzingu yina ya Nzambi ke pesaka, sambu bo zaba kima ve.” (Efezo 4:18) Na ntwala ya kukuma Mukristu, Polo, muntu yina vandaka kuzaba mbote Nsiku, kuvanda meso ya kufwa sambu yandi vandaka kuzaba ve ata kima mosi, yo yina yandi vandaka kumonisa dibundu ya Nzambi mpasi. (1 Korinto 15:9) Kansi, Yehowa kuzabisaka yandi kyeleka. Polo kutendulaka nde: “Yo yina Nzambi wilaka mono mawa, na mpila nde Yesu Kristo kukanga ntima mpenza sambu na mono, mono muntu me luta bantu yonso na kusala masumu. Yandi bakaka mono sambu na kusonga mbandu na bantu ya nkaka yina ta tula ntima na yandi sambu na kubaka moyo ya mvula na mvula.” (1 Timoteo 1:16) Bonso Polo, bantu mingi yina vandaka kubuya ntete kyeleka ya Nzambi ke na kusadila Yandi ntangu yai. Dyambu yai kepesa beto kikuma ya mbote ya kulanda na kuta kimbangi ata na bantu yina kemengaka beto. Kansi, kana beto kelonguka Ndinga ya Nzambi mbala na mbala mpi kebakisa ntendula na yo, yo tatanina beto na kusala kukonda kuzaba mambu yina tasepedisa ve Nzambi.

9, 10. (a) Inki mutindu Bayuda ya mvu-nkama ya ntete kumonisaka nde bo vandaka kuzola ve nde bo longa bo mpi nde bo vandaka kukangama ngolo na mabanza na bo mosi? (b) Keti nkadilu ya mutindu mosi kemonanaka na Kikristu bubu yai? Tendula.

⁹ Bantu mingi kebakisaka ve mbote mambu ya kimpeve sambu bo kezolaka ve nde bo longa bo mpi sambu bo kekangamaka ngolo na mabanza na bo. Bayuda mingi kubuyaka Yezu mpi malongi na yandi sambu bo vandaka kukangama ngolo na Nsiku ya Moize. Ya kyeleka, bo yonso ve kusalaka mutindu yina. Mu mbandu, na nima ya lufutumuku ya Yezu, “banganga-Nzambi mingi mpi ndimaka lukwikilu yina.” (Bisalu 6:7) Kansi, sambu na yina metala Bayuda mingi, Polo kusonikaka nde: “Tii bubu yai, konso ntangu ya bo ke tanga mikanda ya Moize, bo lenda bakisa yo ve, sambu lele [mosi kefikaka ntima na bo, NW].” (2 Korinto 3:15) Yo fwete vanda nde Polo kuzabaka mambu yina Yezu kutubilaka dezia bamfumu ya Bayuda nde: “Beno ke longukaka Mukanda ya Nzambi, sambu beno ke banzaka nde beno ta zwa moyo ya mvula na mvula na yo; kisi yo ke tubaka kitemwe sambu na mono!” (Yoane 5:39) Masonuku ya bo vandaka kulonguka ti dikebi yonso zolaka kusadisa bo na kubakisa nde Yezu vandaka Mesia. Kansi, Bayuda kuvandaka ti bangindu na bo mosi, mpi nkutu ata Mwana ya Nzambi yina vandaka kusala mambu ya kuyituka kukukaka ve na kundimisa bo na mutindu yankaka.

¹⁰ Yo kele kiteso mosi sambu na bantu mingi ya Kikristu bubu yai. Bonso Bayuda ya mvu-nkama ya ntete, “bo ke kudipesaka mingi na Nzambi, kansi yo kele ve na [nzayilu ya sikisiki, NW].” (Roma 10:2) Ata bantu mingi na kati na bo kelongukaka Biblia, bo kezolaka ve kukwikila na  mambu yina yo ketubaka. Bo kebuyaka na kundima nde Yehowa kelongaka bantu na yandi na nzila ya kimvuka ya mpika na yandi ya kwikama mpi ya mayele ya Bakristu ya kupakulama. (Matayo 24:45) Kansi beto, beto kebakisaka nde Yehowa ke na kulonga bantu na yandi mpi nde mbakisa ya kyeleka ya Nzambi kesalamaka ntangu yonso malembemalembe. (Bingana 4:18) Mutindu beto kebikaka nde Yehowa kulonga beto, yandi kesakumunaka beto na kuzwa nzayilu ya luzolo na yandi mpi ya lukanu na yandi.

11. Inki mutindu kikalulu ya kundima kaka mambu yina bantu kezolaka kuwa mesalaka nde kyeleka kuzabana ve?

¹¹ Meso ya bantu yankaka mefwaka sambu bo kekwikilaka kaka na mambu yina bo mosi kezolaka kukwikila. Biblia kutubaka na ntwala nde bantu yankaka tasekaka bansadi ya Nzambi mpi nsangu ya metala kuvanda ya Yezu ya bo kelongaka. Ntumwa Piere kusonikaka nde: “Na kutadila bampusa na bo, bo kevila dyambu yai,” (NW) mingimingi nde Nzambi kunokisaka mvula ya ngolo na inza ya ntangu ya Noa. (2 Piere 3:3-6) Kiteso mosi bubu yai, Bakristu mingi ya zina mpamba kendimaka kukonda mpasi nde Yehowa kemonisaka mawa, ntima ya mbote, mpi kelolulaka; kansi bo kebuyaka to kendimaka ve nde yandi kekondaka ve kupesa ndola. (Kubasika 34:6, 7) Bakristu ya kyeleka kesalaka kikesa ya masonga sambu na kubakisa mambu yina Biblia kelongaka mpenza.

12. Inki mutindu bansiku ya bambuta mefwaka meso ya bantu?

¹² Bansiku ya bambuta mefwaka meso ya bantu mingi yina kekwendaka na banzo-Nzambi. Yezu kusongaka bamfumu ya mabundu ya ntangu na yandi nde: “Beno ke fwaka mambu yina ya Nzambi ke tubaka; [sambu] beno ke landaka bansiku na beno mosi.” (Matayo 15:6) Bayuda kuvutulaka na kikesa yonso lusambu ya bunkete na nima ya kukatuka na kimpika na Babilone, kansi banganga-Nzambi kukumaka lulendo mpi bo vandaka kudimona bonso bantu ya lunungu. Bankinsi ya mabundu kukumaka ya meso mpamba, ya kukonda luzitu ya masonga na Nzambi. (Malashi 1:6-8) Na ntangu ya Yezu, balongi ya bansiku ti Bafarize kuyikaka bansiku ya bambuta mingi na Nsiku ya Moize. Yezu kutubaka nde bantu yina kuvandaka bantu ya luvunu sambu bo vandaka kubakisa dyaka ve minsiku ya lunungu yina kuvandaka kisina ya Nsiku. (Matayo 23:23, 24) Bakristu ya kyeleka fwete keba na mpila nde bo pesa ve nzila na bansiku ya mabundu yina bantu mesalaka kukatula bo na lusambu ya bunkete.

‘Kumona na Meso Muntu Yina Kemonikaka Ve’

13. Na nki mitindu zole Moize kumonaka mwa lukumu ya Nzambi?

¹³ Moize kulombaka na kumona lukumu ya Nzambi na ngumba, mpi yandi monaka mpenza na meso nsemo ya nsuka ya lukumu ya Yehowa. Ntangu yandi vandaka kukota na tabernakle, yandi vandaka kufika ve lele na ilungi. Moize kuvandaka muntu mosi ya lukwikilu ya ngolo yina vandaka kuzola kusala luzolo ya Nzambi. Mutindu yandi zwaka dibaku ya kumona mwa lukumu ya Yehowa na mbona-meso, beto lenda tuba nde na mutindu mosi buna, Moize kumonaka Nzambi ti meso ya lukwikilu. Biblia ketuba nde Moize “tulaka kaka ngolo bonso nde yandi ke mona na meso na yandi Nzambi yina ke monikaka ve.” (Baebreo 11:27; Kubasika 34:5-7) Dyaka, yandi monisaka lukumu ya Nzambi na nsemo yina vandaka kungenga na mwa ntangu fyoti na ilungi na yandi kaka ve, kansi mpi na bikesa ya yandi vandaka kusala sambu na kusadisa bantu ya Izraele na kuzaba mpi kusadila Yehowa.

14. Inki mutindu Yezu kumonaka lukumu ya Nzambi, mpi yandi vandaka kusepela na kusala inki?

¹⁴ Na zulu, Yezu vandaka kumona na meso na yandi lukumu ya Nzambi na nsungi ya bamvula mingi mpenza, na ntwala nkutu nde Nzambi kuganga luyalanganu. (Bingana 8:22, 30) Na nsungi yina yonso, Nzambi ti Yezu kuyedisaka kinduku mpi zola ya ngolo na kati bo. Yehowa Nzambi kumonisaka zola ya kuluta nene na mwana yai ya ntete na kati ya bigangwa yonso. Yezu mpi kumonisaka  zola ya mudindu na Nzambi, Muntu yina kupesaka yandi luzingu. (Yoane 14:31; 17:24) Zola na bo kuvandaka zola mosi ya kukuka na kati ya Tata mpi Mwana. Bonso Moize, Yezu vandaka kusepela na kumonisa lukumu ya Yehowa na mambu ya yandi vandaka kulonga.

15. Na nki mutindu Bakristu kemonaka lukumu ya Nzambi?

¹⁵ Bonso Moize ti Yezu, Bambangi ya Nzambi ya ntangu na beto na ntoto kevandaka na mpusa ya kumona lukumu ya Yehowa. Bo mebuyaka ve nsangu ya mbote ya lukumu. Ntumwa Polo kusonikaka nde: “Lele yina yo lenda katuka, sambu yo ke katukaka konso ntangu ya muntu ke balulaka ntima na [Yehowa sambu na kusala luzolo na yandi].” (2 Korinto 3:16) Beto kelongukaka Masonuku sambu beto kezolaka kusala luzolo ya Nzambi. Beto kesepelaka na lukumu yina kemonanaka na ilungi ya Mwana ya Yehowa mpi Ntotila ya yandi mepakulaka, Yezu Kristu, mpi beto kelandaka mbandu na yandi. Bonso Moize ti Yezu, bo mepesaka beto kisalu ya kusamuna mpi ya kulonga bantu yankaka mambu ya metala Nzambi ya lukumu ya beto kesambilaka.

16. Inki mambote beto mebakaka na mutindu beto mezabaka kyeleka?

¹⁶ Yezu kusambaka nde: “Tata, . . . mono ke pesa nge mersi, sambu mambu yina ya nge me bumbaka na bantu ya mayele ti na bantu yina me longukaka, nge me kwisa kuzabisa yo na bantu yina me longukaka ve.” (Matayo 11:25) Yehowa kesadisaka bantu ya masonga mpi ya kudikulumusa na kubakisa balukanu mpi kimuntu na yandi. (1 Korinto 1:26-28) Yandi ketaninaka beto mpi kelongaka beto sambu na mambote na beto mosi, disongidila, sambu na kubaka mambote mingi na luzingu na beto. Bika beto sadila mbote konso dibaku sambu na kukwenda penepene na Yehowa, mpi kuvutula ntonda sambu na bangidika mingi ya yandi mebakaka yina kesadisaka beto na kuzaba yandi mbotembote.

17. Inki mutindu beto mezabaka bikalulu ya Yehowa mbote-mbote?

¹⁷ Polo kusonikilaka Bakristu ya kupakulama nde: “Beto bantu yonso yina ke na lele ve na meso, lukumu ya Mfumu ke monikaka na ilungi na beto bonso na tala-tala. . . . mpidina Mfumu ke kumisaka beto bonso yandi mpenza, ebuna beto ke na lukumu ya kuluta nene.” (2 Korinto 3:18) Ata kivuvu na beto kele ya kuzinga na zulu to na ntoto, kana beto mezaba Yehowa mbote, disongidila, kuzaba bikalulu mpi kimuntu na yandi mutindu Biblia kemonisaka yo, beto takuma bonso yandi. Kana beto keyindula na ntonda yonso luzingu, kisalu, mpi malongi ya Yezu Kristu, beto tamonisa bikalulu ya Yehowa na kiteso mosi ya kuluta mingi. Yo kele mpenza kyese na kuzaba nde kana beto kesala mpidina, beto kekumisa Nzambi na beto, yina beto kesosaka kumonisa lukumu na yandi!

Keti Nge Keyibuka?

• Sambu na nki bantu ya Izraele vandaka kuwa boma na kutala lukumu ya Nzambi yina Moize vandaka kumonisa?

• Na nki mitindu nsangu ya mbote vandaka “ya kufika” na mvu-nkama ya ntete? na bilumbu na beto?

• Inki mutindu beto kemonisaka lukumu ya Nzambi?

[Bangyufula ya disolo ya kulonguka]

[Kifwanisu ya kele na lutiti 13]

Bantu ya Izraele kukaka ve na kutala ilungi ya Moize

[Bifwanisu ya kele na lutiti 15]

Bonso Polo, bantu mingi yina vandaka kubuya ntete kyeleka ya Nzambi ke na kusadila Yandi ntangu yai

[Bifwanisu ya kele na lutiti 17]

Bansadi ya Yehowa kesepelaka na kumonisa lukumu ya Nzambi