Nsiku Mosi ya Zola na Kati ya Ntima
Nsiku Mosi ya Zola na Kati ya Ntima
“Mono ta kotisa bansiku na mono na ntima na bo, [mpi mono tasonika yo na kati ya ntima na bo, NW].”—YEREMIA 31:33.
1, 2. (a) Inki beto tatadila ntangu yai? (b) Inki mutindu Yehowa kudimonisaka na Ngumba ya Sinai?
NA MASOLO zole yina meluta, beto monaka nde ntangu Moize kukulumukaka na Ngumba ya Sinai, ilungi na yandi vandaka kubasisa nsemo ya lukumu ya Yehowa. Beto tubilaka mpi lele yina Moize vandaka kufika na ilungi. Ntangu yai, bika beto tadila dyambu mosi ya kufwanana yina kele ti ntendula sambu na Bakristu bubu yai.
2 Ntangu Moize kuvandaka na ngumba, Yehowa kupesaka yandi bantuma. Bantu ya Izraele yina kuvukanaka na ntwala ya Ngumba ya Sinai kumonaka ti meso na bo kidimbu ya kuyituka ya kumonana ya Nzambi yandi mosi. “Makelele ya mvula vandaka ngolo kuna na ngumba; banzasi kubwaka, dituti ya nene monikaka, mpungi mpi dilaka ngolo. Bantu yonso na camp yantikaka kutekita na boma. . . . Ngumba yonso ya Sinai fulukaka na midinga sambu Mfumu Nzambi kwisaka kukulumuka na kati ya tiya. Midinga vandaka kutombuka bonso midinga yina ke basikaka na mimbunda ya tiya; ngumba ya mvimba nikanaka ngolo.”—Kubasika 19:16-18.
3. Na nsadisa ya nani Yehowa kupesaka Bansiku Kumi na bantu ya Izraele, mpi nki bantu yonso kubakisaka?
3 Yehowa kutubilaka bantu na nsadisa ya wanzyo, mpi yandi pesaka bo bansiku yina bo kebingaka nde Bansiku Kumi. (Kubasika 20:1-17) Yo yina, ntembe kele ve nde bansiku yai kukatukaka na Nkwa-Ngolo Yonso. Yehowa kusonikaka bansiku yina na zulu ya matadi. Moize kupasulaka matadi yango ntangu yandi kutaka bantu ya Izraele kesambila kiteki ya ngombe ya wolo. Yehowa kusonikaka dyaka bansiku yango na zulu ya matadi. Na mbala yai, ntangu Moize kukulumukaka ti matadi yina, ilungi na yandi vandaka kupesa nsemo. Banda na ntangu yina, bantu yonso kubakisaka nde bansiku yina kuvandaka ti ntendula ya nene.—Kubasika 32:15-19; 34:1, 4, 29, 30.
4. Sambu na nki Bansiku Kumi kuvandaka na mfunu mingi?
4 Bo tulaka matadi zole yina kuvandaka ti Bansiku Kumi ya kusonika na kati ya sanduku ya kuwakana yina kuvandaka na suku ya Kuluta Santu ya tabernakle, mpi na nima bo tulaka yo na tempelo. Bansiku yango vandaka kutubila ntetentete minsiku ya Nsiku ya kuwakana ya Moize mpi yo vandaka kumonisa mutindu Nzambi zolaka kutwadisa dikanda ya Izraele. Bansiku yango vandaka nzikisa yina vandaka kumonisa nde Yehowa vandaka kuwakana ti bantu ya sikisiki, bantu ya yandi ponaka.
5. Na nki mitindu bansiku yina Nzambi kupesaka na bantu ya Izraele kumonisaka zola na yandi?
5 Bansiku yango kumonisaka mambu mingi ya metala Yehowa, mingimingi zola yina yandi kevandaka na yo na bantu na yandi. Bansiku yango kuvandaka dikabu mosi ya mbote mpenza sambu na bantu yina vandaka kulemfuka na yo! Muntu mosi ya mayele kusonikaka nde: “Ata nsiku mosi ve ya bikalulu ya mbote yina bantu mesalaka na ntwala to na nima . . . lenda kukana to kuluta bansiku yina kumi ya Nzambi.” Sambu na yina metala Nsiku yonso ya Moize, Yehowa kutubaka nde: “Kana beno wila mono ti kulanda bansiku ya kuwakana ya mono wakanaka na beno, beno ta vanda bantu na mono mosi mpenza. Nsi-ntoto ya mvimba kele ya mono, kansi beno, beno ta vanda bantu ya mono mosi solaka. Beno ta vanda bantu yina ta sadilaka mono bonso banganga-Nzambi, beno ta vanda bantu na mono mpenza.”—Kubasika 19:5, 6.
Nsiku Mosi ya Kusonika na Kati ya Ntima
6. Inki nsiku meluta mpenza na valere bansiku yina bo sonikaka na zulu ya matadi?
6 Ya kyeleka, bansiku yina ya Nzambi kuvandaka na valere mingi. Kansi, keti beno mezaba nde Bakristu ya kupakulama kele ti kima mosi ya meluta mpenza na valere bansiku yina ya kusonika na zulu ya matadi? Yehowa kutubaka na ntwala nde yandi tasala kuwakana mosi ya mpa yina tavanda ve bonso Nsiku ya kuwakana yina yandi salaka ti dikanda ya Izraele. Yandi tubaka nde: “Mono ta kotisa bansiku na mono na ntima na bo, [mpi mono tasonika yo na ntima na bo, NW].” (Yeremia 31:31-34) Yezu yina kele Muwakanisi ya kuwakana ya mpa kupesaka ve balongoki na yandi bansiku ya kusonika na mukanda. Yandi kotisaka bansiku ya Yehowa na mabanza mpi na ntima ya balongoki na yandi na nsadisa ya mambu yandi vandaka kutuba mpi kusala.
7. Na nani bo pesaka ntete “nsiku ya Kristo,” mpi banani kundimaka yo na nima?
7 Bo kebingaka nsiku yango nde “nsiku ya Kristo.” Bo pesaka yo ve ntete na dikanda ya Izraele ya kinsuni, yina kuvandaka bana ya Yakobi, kansi na dikanda mosi ya kimpeve, “Israele ya Nzambi.” (Galatia 6:2, 16; Roma 2:28, 29) Izraele ya Nzambi mesalama na Bakristu ya kupakulama na mpeve. Na nima, “kibuka mosi ya nene ya bantu” ya bansi yonso yina kesosaka mpi kusambila Yehowa kwisaka kuvukana ti bo. (Kusonga 7:9, 10, NW; Zakaria 8:23) Sambu bo kele “kibuka mosi” (NW) na nsi ya lutwadisu ya “ngungudi mosi,” bimvuka yai zole mendimaka “nsiku ya Kristo,” mpi kebikaka nde yo twadisa mambu yonso ya bo kesalaka.—Yoane 10:16.
8. Inki luswaswanu kuvandaka na kati ya Nsiku ya Moize mpi nsiku ya Kristu?
8 Bantu ya Izraele ya kinsuni vandaka na nsi ya Nsiku ya Moize sambu bo butukaka na dikanda ya Izraele, kansi Bakristu kele na nsi ya nsiku ya Kristu sambu bo mosi meponaka yo, yo yina, bima bonso mpusu ya nitu mpi kisika ya muntu kubutukaka kevandaka ve na bupusi. Bo kelongukaka mambu ya metala Yehowa mpi banzila na yandi, mpi kevandaka na mpusa ya kusala luzolo na yandi. Mutindu nsiku ya Nzambi kele ya kusonika “na ntima na bo” na mutindu mosi ya kifwani, Bakristu ya kupakulama kelemfukilaka ve Nzambi kaka sambu yandi lenda pesa bantu yina kekolamaka ndola, mpi bo kelemfukilaka yandi ve kaka sambu bo fwete sala yo. Bulemfu na bo mesimbama na kima mosi ya kuluta mfunu mpi ya ngolo mingi, mpi mameme yankaka kelemfukaka mutindu mosi sambu nsiku ya Nzambi kele ya kusonika na ntima na bo.
Bansiku Yina Mesimbamaka na Zola
9. Inki mutindu Yezu kumonisaka nde zola kuvandaka kima ya kuluta mfunu na bansiku ya Yehowa?
9 Beto lenda tendula na bunkufi bansiku mpi malongi yonso ya Yehowa na ngogo mosi mpamba: zola. Yo vandaka mpi yo tavanda ntangu yonso kima mosi ya mfunu sambu na lusambu ya kyeleka. Ntangu bo yulaka Yezu nsiku ya kuluta nene na kati ya Nsiku, yandi tubaka nde: “Zola Mfumu Nzambi na nge, na ntima na nge yonso, na luzolo na nge yonso ti na mabanza na nge yonso.” Nsiku ya zole kuvandaka: “Nge fweti zola mpangi na nge bonso nge mosi.” Na nima yandi tubaka nde: “Bansiku yonso ya Moize ti malongi yonso ya baprofete yo ke katukaka na Bansiku yina zole.” (Matayo 22:35-40) Yo yina, Yezu kumonisaka nde Masonuku ya Kiebreo ya mvimba mesimbamaka na zola kansi Bansiku Kumi mpamba ve.
10. Inki mutindu beto kezaba nde zola kele kima ya kuluta mfunu na nsiku ya Kristu?
10 Keti zola na beto na Nzambi mpi na bampangi kele mpi na kisina ya nsiku yina kele na ntima ya Bakristu? Ee! Nsiku ya Kristu kelombaka zola ya masonga na Nzambi mpi yo kele ti nsiku mosi ya mpa, disongidila nde Bakristu fwete vanda na zola ya kuditambika sambu na bampangi na bo. Bo fwete zolana mutindu Yezu kuzolaka balongoki na yandi mpi kupesaka luzingu na yandi na luzolo yonso sambu na banduku na yandi. Yandi longaka balongoki na yandi na kuzola Nzambi mpi na kuzolana bo na bo, kaka mutindu yandi zolaka bo. Zola ya nene ya bo kemonisaka na kati na bo kele kikalulu ya kuluta mfunu ya kesadisaka bantu na kuzaba Bakristu ya kyeleka. (Yoane 13:34, 35; 15:12, 13) Nkutu Yezu kulombaka bo na kuzola bambeni na bo.—Matayo 5:44.
11. Inki mutindu Yezu kumonisaka zola na Nzambi mpi na bantu?
11 Yezu kubikaka mbandu ya kukuka na yina metala kumonisa zola. Ata yandi vandaka kigangwa mosi ya ngolo na zulu, yandi ndimaka na kyese yonso dibaku ya kukwisa na ntoto sambu mambote ya Tata na yandi kukwenda na ntwala. Katula luzingu na yandi ya kimuntu ya yandi pesaka sambu bantu yankaka kubaka luzingu ya mvula na mvula, Yezu kumonisaka bantu mutindu bo fwete zinga. Yandi vandaka muntu ya kudikulumusa, ya mbote, ya luzitu, mpi yandi vandaka kusadisa bantu yina vandaka kumona mpasi mpi bayina bo vandaka kunyokula. Yandi longaka mpi ‘mambu ya kepesaka moyo ya mvula na mvula’ mpi kukonda kulemba, yandi vandaka kusadisa bantu yankaka na kuzaba Yehowa.—Yoane 6:68.
12. Sambu na nki beto lenda tuba nde zola na beto na Nzambi mpi na bampangi kekwendaka ntangu yonso kumosi?
12 Ya kyeleka, zola na beto na Nzambi mpi na bampangi kekwendaka ntangu yonso kumosi. Ntumwa Yoane kutubaka nde: “Kuzola ke katukaka na Nzambi. . . . Kana muntu ke tuba nde: ‘Mono ke zolaka Nzambi,’ kansi yandi ke mengaka mpangi na yandi, yandi kele muntu ya luvunu. Sambu muntu yina ke zolaka ve mpangi na yandi yina ya yandi ke monaka, nki mutindu yandi lenda zola Nzambi yina ya yandi me monaka ntete ve?” (1 Yoane 4:7, 20) Yehowa kele nto ya zola mpi kimuntu na yandi yonso kele zola. Yandi kesalaka mambu yonso na zola. Beto kevandaka ti kikalulu ya kuzola sambu yandi mesalaka beto na kifwani na yandi. (Kuyantika 1:27) Beto kemonisaka zola na beto na Nzambi kana beto kezola bampangi na beto.
Kuzola Ketendula Kulemfuka
13. Kana beto kezola kuzola Nzambi, inki beto fwete sala ntete?
13 Inki mutindu beto lenda zola Nzambi ya beto kemonaka ve? Kitambi ya ntete ya mfunu kele ya kusosa kuzaba yandi. Ya kyeleka, beto lenda zola ve to kutula ntima na muntu yina beto kezaba ve. Yo yina, Ndinga ya Nzambi kesyamisa beto na kusosa kuzaba Nzambi na nsadisa ya lutangu ya Biblia, ya kisambu, mpi na kuvukana ti bantu yina kezabaka mpi kezolaka yandi dezia. (Nkunga 1:1, 2; Filipi 4:6; Baebreo 10:25) Ba Evanzile yonso iya kele mfunu mingi sambu yo kemonisaka kimuntu ya Yehowa mutindu Yezu Kristu kumonisaka yo na luzingu mpi na kisalu na yandi. Mpusa na beto ya kulemfuka na Nzambi mpi ya kulanda mbandu ya kimuntu na yandi kekumaka dyaka ngolo mingi kana beto mezaba yandi mpi kemonisa ntonda na zola yina yandi monisaka beto. Ya kyeleka, kuzola Nzambi ketendula kulemfuka na yandi.
14. Sambu na nki beto lenda tuba nde bansiku ya Nzambi kele ve mpasi na kuzitisa?
14 Kana beto kezola bantu, beto kezabaka mambu ya bo kezolaka ti yina bo kezolaka ve, ebuna beto kesalaka mambu yina bo kezolaka. Beto kezolaka ve kupesa bantu ya beto kezolaka mawa. Ntumwa Yoane kusonikaka nde: “Kana beto ke zolaka Nzambi, yo ke songa nde beto ke landaka bansiku na yandi. Ebuna bansiku na yandi kele mpasi ve beto na kulanda yo.” (1 Yoane 5:3) Bansiku na yandi kele mpasi ve na kuzitisa, mpi yo kele ve ya kuluta mingi. Zola ketwadisaka luzingu na beto. Yo kelombaka ve nde beto simba bansiku mingi na ntu sambu yo twadisa beto na mambu yonso ya beto kesalaka; zola na beto sambu na Nzambi ketwadisaka beto. Kana beto kezola Nzambi, beto tavanda na kyese na kusala luzolo na yandi. Ebuna Nzambi tandima beto, mpi beto tabaka mambote sambu lutwadisu na yandi kevandaka ntangu yonso sambu na mambote na beto.—Yezaya 48:17.
15. Inki tapusa beto na kulanda mbandu ya Yehowa? Tendula.
15 Zola ya beto ke na yo na Nzambi kepusaka beto na kulanda bikalulu na yandi. Kana beto kezola muntu, beto kesepelaka na bikalulu na yandi mpi kesosaka kuvanda bonso yandi. Beto tala bangwisana yina Yehowa mpi Yezu kevandaka na yo. Bo vandaka kuzinga kumosi na zulu ziku na nsungi ya bamiliare ya bamvula. Bo yedisaka zola ya mudindu mpi ya kukuka na kati na bo zole. Yezu kufwananaka na mutindu mosi ya kukuka na Tata na yandi ya zulu na mpila nde yandi tubaka na balongoki na yandi nde: “Muntu yina me mona mono yandi me mona mpi Tata.” (Yoane 14:9) Kana beto baka nzayilu mpi kele na ntonda na Yehowa mpi na Mwana na yandi, yo tapusa beto na kuvanda bonso bo. Zola na beto na Yehowa, kumosi ti lusadisu ya mpeve santu na yandi, tasadisa beto na ‘kubikisa kimuntu na beto ya ntama ti bikalulu na yo, ebuna beto talwata kimuntu ya mpa.’—Kolosai 3:9, 10; Galatia 5:22, 23.
Zola Kesala Kisalu
16. Inki mutindu zola na beto na Nzambi mpi na bampangi na beto kemonanaka na kisalu na beto ya kusamuna mpi ya kulonga?
16 Beto Bakristu, beto kebikaka nde zola na beto na Nzambi mpi na bampangi na beto kupusa beto na kusala kisalu ya kusamuna Kimfumu mpi ya kukumisa bantu balongoki. Ntangu beto kesalaka mpidina, beto kesepedisaka Yehowa Nzambi ‘yina kezolaka nde bantu ya mitindu yonso kuguluka mpi kubaka nzayilu ya sikisiki ya kyeleka.’ (1 Timoteo 2:3, 4, NW) Yo yina, beto kevandaka na kyese na kusadisa bantu yankaka sambu Nzambi kusonika nsiku ya Kristu na ntima na bo. Mpi beto kesepelaka na kumona mutindu bo keyelaka ntangu bo kesobaka kimuntu na bo sambu na kumonisa bikalulu ya Yehowa. (2 Korinto 3:18) Ya kyeleka, kusadisa bantu yankaka na kuzaba Nzambi kele dikabu ya kuluta nene ya beto lenda pesa bo. Bantu yina kendimaka kusala kinduku ti Yehowa lenda vanda banduku na yandi kimakulu.
17. Sambu na nki yo ke mayele na kuzola Nzambi mpi bampangi na kisika ya kuzola bima ya kinsuni?
17 Beto kezinga na inza mosi yina bantu kepesaka valere mingi na bima ya kinsuni, mpi nkutu kezolaka yo. Kansi, bima ya kinsuni kezingaka ve mvula na mvula. Bo lenda yiba yo to yo lenda beba. (Matayo 6:19) Biblia kekebisa beto nde: “Inza ke na kuluta, mpi bampusa na yo, kansi muntu yina kesalaka luzolo ya Nzambi kebikala kimakulu.” (1 Yoane 2:16, 17, NW) Ya kyeleka, Yehowa tazinga kimakulu, mpi bantu yina kezolaka mpi kesadilaka yandi tazinga mpi kimakulu. Yo yina, keti yo kele ve mayele na kuzola Nzambi mpi bantu na kisika ya kulanda bima ya inza yina, ata yo kele mbote nki mutindu, kevandaka kaka sambu na ntangu fyoti?
18. Inki mutindu misionere mosi kumonisaka zola ya kuditambika?
18 Bantu yina kemonisaka zola na bantu yankaka kekumisaka Yehowa. Beto baka mbandu ya Sonia yina kele misionere na Sénégal. Yandi kulongukaka Biblia ti nkento mosi na zina ya Heidi, yina kubakaka VIH, disongidila mikrobe yina kepesaka maladi ya SIDA, na bakala na yandi yina kuvandaka ve Mukristu. Na nima ya lufwa ya bakala na yandi, Heidi kubakaka mbotika, kansi ntangu fyoti na nima, mavimpi na yandi kubebaka, mpi yandi kotaka na lupitalu sambu na maladi ya SIDA. Sonia keta nde: “Bantu ya kesalaka na lupitalu kusalaka yonso, kansi bo vandaka fyoti. Yo yina, bo lombaka bampangi ya dibundu na kwisa kusadisa Heidi na lupitalu. Na mpimpa ya zole, mu vandaka na zulu ya mbeto ya mbanzi penepene ti mbeto na yandi sambu na kusadisa yandi tii ntangu ya yandi fwaka. Doktere yina vandaka kusansa yandi kutubaka nde: ‘Kima kepesaka beto mpasi mingi kele nde mbala mingi kana muntu kebela SIDA, ata nkutu bantu ya dibuta na yandi ketinaka yandi. Sambu na nki, nge muntu ya kele ve mpangi na yandi, beno kele mpi ve bantu ya insi mosi, mpi nkutu beno kele ve bantu ya mpusu ya nitu mosi, nge mendima na kuditula na kigonsa?’ Mu tendudilaka yandi nde sambu na munu, Heidi kuvandaka mpenza mpangi na munu ya nkento, yo kele bonso nde beto kele bana ya tata mosi mpi mama mosi. Sambu mu zabaka mbote Heidi, yina kuvandaka bonso mpangi na mono ya nkento, mu vandaka na kyese na kusadisa yandi.” Kansi, Sonia kubakaka ve maladi sambu yandi sadisaka Heidi.
19. Mutindu beto kele ti nsiku ya Nzambi na ntima na beto, beto fwete sadila konso dibaku sambu na kusala inki?
19 Beto lenda zwa bambandu mingi ya zola ya kuditambika na kati ya bansadi ya Yehowa. Ata nsiku mosi ve ya kusonika kesadisaka na kuzaba bansadi ya Nzambi bubu yai. Kansi, beto kemona kulungana ya mambu yina bo mesonikaka na Baebreo 8:10: “Mambu ya mono ta wakana na bantu ya Israele na nima ya bilumbu yina ke kwisa na ntwala, yo yai: Mono ta tula bansiku na mono na mabanza na bo, ebuna mono ta sonika yo na ntima na bo. Mono ta vanda Nzambi na bo, ebuna bo ta vanda bantu na mono.” Bika beto zola ntangu yonso nsiku ya zola yina Yehowa mesonikaka na ntima na beto, mpi beto sadila konso dibaku sambu na kumonisa zola.
20. Sambu na nki nsiku ya Kristu kele kimvwama mosi ya ntalu mingi?
20 Yo kele kyese mingi kibeni na kusadila Nzambi kumosi ti bampangi na beto ya ntoto mvimba yina kemonisaka zola ya mutindu yai! Bantu yina kele ti nsiku ya Kristu na ntima na bo kele ti kimvwama mosi ya ntalu mingi na inza yai ya kukonda zola. Bo kesepelaka ve kaka na zola yina Yehowa kemonisaka bo, kansi bo kesepelaka mpi mingi na bangwisana ya ngolo mpi ya zola yina bo kele na yo ti bampangi na bo. “Tala! Yo kele mbote mpi kyese sambu na bampangi na kuzinga kumosi na kimvuka!” Ata Bambangi ya Yehowa kezingaka na bansi mingi, ata bo ketubaka bandinga mingi, mpi kevandaka na mitindu mingi ya kuzinga, bo kele na bumosi ya lusambu ya kuluta ngolo. Bumosi yai kesalaka nde Yehowa kundima bo. Muyimbi-bankunga kusonikaka nde: “Po pana [na kati ya bantu yina mevukana na zola] Mfumu Nzambi tubaka nde yandi ta sakumuna bantu, yandi ta pesa bo luzingu yina ke manaka ve.”—Nkunga 133:1-3.
Keti Nge Lenda Pesa Mvutu?
• Sambu na nki Bansiku Kumi kuvandaka mfunu?
• Inki nsiku ke ya kusonika na ntima?
• Zola kesalaka nki na “nsiku ya Kristo”?
• Na nki mitindu beto lenda monisa zola na beto na Nzambi mpi na bampangi?
[Bangyufula ya disolo ya kulonguka]
[Kifwanisu ya kele na lutiti 19]
Bantu ya Izraele kuvandaka ti bansiku ya kusonika na zulu ya matadi
[Bifwanisu ya kele na lutiti 20]
Bakristu kele ti nsiku ya Nzambi na ntima na bo