Kusosa Lunungu Tatanina Beto

“Yo yina, beno landa na kusosa ntete . . . lunungu [ya Nzambi].”​—MATAYO 6:33, NW.

1, 2. Inki desizio leke mosi ya Mukristu kubakaka, mpi sambu na nki yandi bakaka desizio yina?

MWANA-NKENTO mosi ya Mukristu, na Asia, kuvandaka sekretere na biro mosi ya leta. Yandi vandaka kusala kisalu na yandi mbote, yandi vandaka kuyantika yo na lere mpi yandi vandaka ve molo. Kansi, sambu yandi vandaka kusala kaka sambu na mwa ntangu fyoti, yo lombaka nde bo tadila yandi. Mfumu ya departema kusongaka mwana-nkento yina nde yandi tabaka yandi kimakulu na kisalu mpi tatula yandi nkutu na kisika ya nene kana bo vukisa nitu. Mpangi-nkento kubuyaka na ntima ya mvimba ata yo zolaka kusala nde bo katula yandi na kisalu.

² Keti beto lenda tuba nde mwana-nkento yai kuyindulaka mbote ve? Ve, yandi landaka na dikebi yonso bangogo yai ya Yezu: “Yo yina, beno landa na kusosa ntete . . . lunungu [ya Nzambi].” (Matayo 6:33, NW) Sambu na yandi, kuzitisa minsiku ya lunungu kuvandaka mfunu mingi kuluta kubaka mambote mosi buna na nzila ya pite.​—1 Korinto 6:18.

Mfunu ya Lunungu

3. Lunungu kele inki?

³ “Lunungu” ketendula kuvanda kwikama mpi masonga na bikalulu ya mbote. Na Biblia, bangogo ya Kigreki ti ya Kiebreo ya bo kesadilaka sambu na lunungu kepesaka ngindu ya “kuvanda ya kusungama, to mbote.” Yo kele ve kudinungisa na kutadila minsiku na nge mosi. (Luka 16:15, NW) Yo kele kuvanda ya kusungama na kutadila minsiku ya Yehowa. Yo kele lunungu ya Nzambi.​—Roma 1:17; 3:21.

4. Sambu na nki lunungu kele mfunu sambu na Mukristu?

⁴ Sambu na nki lunungu kele mfunu? Sambu Yehowa, “Nzambi ya lunungu,” kezolaka bantu na yandi na ntangu bo kesalaka mambu na lunungu. (Nkunga 4:1, NW; Bingana 2:20-22; Habakuki 1:13) Konso muntu yina kesalaka mambu ya kukonda lunungu lenda vanda ve na kinduku ya ngolo ti yandi. (Bingana 15:8) Yo yina ntumwa Polo kulongisilaka Timoteo nde: “Kusala ve bonso nzala ya kileki ke benda nge na kusala; kansi [landa lunungu, NW],” ti bikalulu yankaka ya mfunu mingi. (2 Timoteo 2:22) Yo yina mpi Polo kutangaka “kinkutu ya bibende ya lunungu” na ntangu yandi tangaka bitini ya kuswaswana ya kinwaninu na beto ya kimpeve.​—Efezo 6:14, NW.

5. Inki mutindu bigangwa ya kukonda kukuka lenda sosa lunungu?

⁵ Ya kyeleka, ata muntu mosi ve kele muntu ya lunungu na mutindu mosi ya kukuka. Beto yonso mebakaka kukonda kukuka ya Adami, mpi banda na lubutuku, beto yonso kele bantu ya masumu, ya kukonda lunungu. Ata mpidina, Yezu kutubaka nde beto fwete sosa lunungu. Keti yo lenda salama? Yo lenda salama sambu Yezu kupesaka luzingu na yandi ya kukuka bonso nkudulu sambu na beto, mpi kana beto kwikila na kimenga yina, Yehowa kele na luzolo ya kulolula masumu na beto. (Matayo 20:28; Yoane 3:16; Roma 5:8, 9, 12, 18) Na nsadisa ya mambu yai, ntangu beto kelonguka minsiku ya lunungu ya Yehowa mpi kesala yonso sambu na kuzitisa yo, mpi kelomba lusadisu na kisambu sambu na kununga bifu na beto, Yehowa tandima lusambu na beto. (Nkunga 1:6; Roma 7:19-25; Kusonga 7:9, 14) Mambu yai kepesa mpenza kikesa!

Lunungu na Inza Mosi ya Kukonda Lunungu

6. Sambu na nki inza kuvandaka kisika mosi ya kigonsa sambu na Bakristu ya ntete?

⁶ Ntangu Yezu kupesaka balongoki na yandi kisalu ya kuvanda bambangi na yandi “tii na  nsuka ya ntoto,” bo kutanaka ti mambu ya mpasi. (Bisalu 1:8) Teritware yonso ya bo pesaka bo kuvandaka “na maboko ya Muntu ya Mbi,” Satana. (1 Yoane 5:19) Inza kuvandaka ya kubeba ti mpeve ya mbi yina yandi kesyamisaka, mpi Bakristu zolaka kukutana ti bupusi na yo ya mbi. (Efezo 2:2) Sambu na bo, inza kuvandaka kisika mosi ya kigonsa. Sambu na kukanga ntima mpi kutanina kwikama na bo, yo lombaka nde bo sosa ntete lunungu ya Nzambi. Bamingi kukangaka ntima, kansi bantu fyoti kukatukaka na “nzila ya [lunungu, NW].”​—Bingana 12:28; 2 Timoteo 4:10.

7. Inki mikumba kelombaka nde Mukristu kunwana ti bupusi ya mbi?

⁷ Keti inza kele kukonda kigonsa sambu na Bakristu bubu yai? Ata fyoti ve! Nkutu, yo kele ya kubeba mingi kuluta mutindu yo vandaka na mvu-nkama ya ntete. Dyaka, bo melosaka Satana na ntoto mpi yandi kenwanisa ngolo kibeni Bakristu ya kupakulama, “bantu ya nkuna ya nkento yina kubikalaka, bayina kezitisaka bansiku ya Nzambi mpi kele ti kisalu ya kuta kimbangi ya metala Yezu.” (Kusonga 12:12, 17, NW) Satana kenwanisa mpi konso muntu yina kepesaka maboko na “nkuna” yina. Kansi, Bakristu lenda tina ve inza. Ata bo kele ve bantu ya inza yai, bo fwete zinga na kati na yo. (Yoane 17:15, 16) Mpi bo fwete samuna na kati na yo sambu na kusosa bantu yina kele ya kuyilama mpi kulonga bo sambu bo kuma balongoki ya Kristu. (Matayo 24:14; 28:19, 20) Yo yina, sambu Bakristu lenda tina ve bupusi ya mbi ya inza yai na mambu yonso, bo fwete nwana ti yo. Bika beto tadila bupusi iya na kati ya bupusi yango.

Mutambu ya Mansoni

8. Sambu na nki bantu ya Israele yantikaka kusambila banzambi ya bantu ya Moabi?

⁸ Penepene ya nsuka ya nzyetolo na bo ya bamvula 40 na ntoto ya zelo na zelo, bantu ya Izraele mingi mpenza kukatukaka na nzila ya lunungu. Bo monaka bisalu mingi ya kugulusa yina Yehowa kusalaka, mpi yo bikalaka fyoti sambu bo kota na Ntoto ya Lusilu. Kansi, na ntangu yina ya mfunu mingi, bo yantikaka kusambila banzambi ya bantu ya Moabi. Sambu na inki? Bo bwaka na ‘nzala ya nitu.’ (1 Yoane 2:16) Disolo ketuba nde: “Bo yantikaka kusala pite na bankento ya nsi ya Moabi.”​—Kutanga 25:1.

9, 10. Inki mambu kesalama bubu ya kemonisa nde yo kele ntangu yonso mfunu na kuvila ve bupusi ya mbi ya banzala ya mbi ya nitu?

⁹ Disolo yina kemonisa mutindu banzala ya mbi ya nitu lenda bebisa bantu yina kele mayele ve. Beto fwete baka dilongi na dyambu yai, mingimingi sambu bantu mingi mekumaka kumona mansoni bonso kima mosi ya mbote. (1 Korinto 10:6, 8) Rapore mosi ya mekatuka na États-Unis ketuba nde: “Na ntwala ya 1970, nsiku ya bambanza yonso ya États-Unis vandaka kubuyisa kimakangu [bantu zole ya mekwelanaka ve yina kezinga kumosi]. Bubu yai, yo mekumaka kusalama na bisika yonso. Na bantu yonso yina kekwelanaka na mbala ya ntete, bamakwela kuluta 50% keyantikaka na kimakangu.” Kikalulu yai mpi bikalulu yankaka ya mbi ya mutindu mosi kesukaka kaka ve na insi mosi. Beto kekuta yo na bisika yonso na inza, mpi yo ke mawa na kumona nde, Bakristu yankaka melandaka kikalulu yina ya mbi, bo mevidisaka nkutu bisika na bo na dibundu ya Bukristu.​—1 Korinto 5:11.

¹⁰ Dyaka, yo kemonana nde na bisika yonso bo kesyamisa mansoni. Bafilme ti baprograme ya televizio kemonisaka nde yo kele mbi ve ata  fyoti nde baleke kuvukisa nitu na ntwala ya makwela. Yo kemonisaka nde yo kele mbi ve nde babakala kuvukisa nitu bo na bo. Bo kesongaka mingi mpi na pwelele yonso bansonga ya kemonisa bantu ya kevukisa nitu. Bantu lenda tala kukonda mpasi bifwanisu ya kemonisa bantu ya kevukisa nitu na Internet. Mu mbandu, nsoniki ya zulunalu mosi kutubaka nde kilumbu mosi mwana na yandi ya bakala ya bamvula nsambwadi kukatukaka na nzo-nkanda mpi kutelaka yandi na kyese yonso nde nduku na yandi mosi ya nzo-nkanda kukotaka na site mosi ya Internet ya vandaka kusonga bankento ya kinkonga yina kevukisa nitu. Tata yina kuyitukaka mpenza, kansi bana ikwa metalaka dezia basite ya mutindu yai kukonda kusonga bibuti na bo? Dyaka, bibuti ikwa kezabaka mambu yina kevandaka na bansaka ya video yina bana na bo kesadilaka? Bansaka mingi ya bantu mingi ketalaka kemonisaka bifwanisu ya mbi mpenza ya mansoni, ya lusambu ya bademo mpi ya mubulu.

11. Inki mutindu dibuta lenda kuditanina na mansoni ya inza?

¹¹ Inki mutindu mabuta lenda nunga “bansaka” ya mbi ya mutindu yai? Kana bo kesosa ntete lunungu ya Nzambi mpi kebuya kudipesa na bikalulu yonso ya mbi. (2 Korinto 6:14; Efezo 5:3) Bibuti yina kekengilaka mbote-mbote mambu yina bana na bo kesalaka mpi kelongaka bo na kuzola Yehowa ti bansiku na yandi ya lunungu, bo ketaninaka bana na bo na mutambu ya pornografi, na bansaka ya video ya kemonisaka bantu kinkonga, na bafilme ya mbi, mpi na bampukumuna yankaka ya kukonda lunungu.​—Kulonga 6:4-9. *

Kigonsa ya Bupusi ya Bantu ya Nzyunga na Beto

12. Inki dikambu kubasikaka na mvu-nkama ya ntete?

¹² Ntangu Polo kuvandaka na Listre, na Asie Mineure, yandi belulaka bakala mosi na mutindu ya kuyituka. Disolo ketuba nde: “Ntangu bantu monaka mambu ya Paulo salaka, bo tubaka ngolo na ndinga na bo ya bwala nde: ‘Banzambi me baka nitu ya bantu. Bo me kwisa kukulumuka na kati na beto!’ Bo vandaka kubinga Barnabasi Zeusi, ebuna bo vandaka kubinga Paulo Ermesi, sambu Paulo muntu vandaka kutuba mambu.” (Bisalu 14:11, 12) Na nima, kibuka yina mosi kusosaka kufwa Polo ti Barnabasi. (Bisalu 14:19) Yo kele pwelele nde bantu yina kulandaka bupusi ya bantu ya nzyunga na bo. Yo kemonana nde ntangu bantu yankaka ya provense yina kukumaka Bakristu, bo vandaka kaka ti bikalulu na bo ya kukwikila na bima yina kuvandaka ve ya kyeleka. Na mukanda ya yandi sonikilaka Bakristu ya Kolosai, Polo kupesaka lukebisu sambu na yina metala ‘lusambu ya bawanzio.’​—Kolosai 2:18.

13. Tanga mwa bikalulu yina Mukristu fwete buya, mpi nki mutindu yandi lenda zwa ngolo ya kusala yo.

¹³ Mutindu mosi mpi bubu yai, Bakristu ya kyeleka fwete buya bikalulu yina bantu mingi kendimaka mpi ya mesimbama na bangindu ya luvunu yina mabundu kelongaka mpi yina kefwaka minsiku ya Bukristu. Mu mbandu, na bansi yankaka, bafeti mingi ya bantu kesalaka na lubutuku mpi na lufwa ya muntu kekatukaka  na luvunu yina ketubaka nde beto kevandaka ti mpeve yina kelandaka kuzinga na nima ya lufwa. (Longi 9:5, 10) Na bansi yankaka dyaka, bo kevandaka ti kikalulu ya kuzenga clitoris (kinama mosi ya kevandaka na kati ya kinama ya kusubila ya bankento) ya bana-bankento. * Yai kele kikalulu mosi ya nku mpi ya kukonda mfunu, yina kewakana ve ti dikebi ya zola yina bibuti ya Bakristu fwete tudila bana na bo. (Kulonga 6:6, 7; Efezo 6:4) Inki mutindu Bakristu lenda nwana ti bupusi ya bantu ya nzyunga na bo mpi kuyambula bikalulu ya mutindu yai? Na kutulaka ntima ya mvimba na Yehowa. (Nkunga 31:7) Nzambi ya lunungu tapesa ngolo mpi takeba bantu yina kesongaka yandi na ntima ya mvimba nde: “Nge muntu ke nwaninaka mono, nge muntu ke kebaka mono; nge kele Nzambi na mono, ntima na mono kele na nge.”​—Nkunga 91:2; Bingana 29:25.

Kuvila Ve Yehowa

14. Inki lukebisu Yehowa kupesaka bantu ya Izraele ntangu fyoti na ntwala ya kukota na Ntoto ya Lusilu?

¹⁴ Ntangu fyoti na ntwala nde bantu ya Izraele kukota na Ntoto ya Lusilu, Yehowa kukebisaka bo nde bo vila yandi ve. Yandi tubaka nde: “Atasio! beno vila Mfumu Nzambi, Nzambi na beno, ve; beno fwa ve ata nsiku mosi ya mono ke pesa beno bubu yai. Ntangu beno ke dia mbote, beno me tunga banzo ya mbote, ntangu bangombe ti mameme na beno, arza ti wolo na beno ti bima na beno ya nkaka me kuma mingi, atasio! beno kuma lulendo ve, beno vila mpi ve Mfumu Nzambi yina katulaka beno na kimpika na nsi ya Ezipte.”​—Kulonga 8:11-14.

15. Inki mutindu beto lenda zikisa kana beto kevila ve Yehowa?

¹⁵ Keti dyambu ya mutindu mosi lenda salama bubu yai? Ee, kana beto ketula ve mambu ya mfunu na kisika ya ntete. Kansi, kana beto kesosa ntete lunungu ya Nzambi, lusambu ya bunkete tavanda kima ya kuluta mfunu na luzingu na beto. Mutindu Polo kusyamisaka beto na kusala yo, beto tasumba “ntangu ya mbote” mpi tasala kisalu na beto ya kusamuna kukonda kusukinina. (Kolosai 4:5; 2 Timoteo 4:2) Kansi, kana beto kemona nde kukwenda na balukutakanu mpi na kisalu ya bilanga kele mfunu mingi ve kuluta kusala bansaka ya kulutisa ntangu, beto lenda vila Yehowa na mutindu beto tatula yandi ve na kisika ya ntete na luzingu na beto. Polo kutubaka nde na bilumbu ya nsuka, bantu “ta zolaka kiese ya nsi-ntoto, kansi Nzambi ve.” (2 Timoteo 3:4) Bakristu ya masonga kekuditalaka mbala na mbala sambu na kuzikisa kana bangindu ya mutindu yina kele ve na bupusi na luzingu na bo.​—2 Korinto 13:5.

Keba na Mpeve ya Dipanda

16. Inki mpeve ya mbi Eva ti bantu yankaka na bilumbu ya Polo kumonisaka?

¹⁶ Na Edeni, Satana kunungaka na kusadila mpusa ya bwimi ya dipanda yina Eva kuvandaka na yo. Eva kuzolaka kubaka balukanu yandi mosi na yina metala mambu ya mbote ti ya mbi. (Kuyantika 3:1-6) Na mvu-nkama ya ntete, bantu yankaka ya dibundu ya Korinto kuvandaka ti mpeve ya dipanda ya mutindu mosi. Bo vandaka kuyindula nde bo zabaka mambu mingi kuluta Polo, ebuna yandi bingaka bo na mutindu mosi ya kuvweza nde bantumwa ya nene-nene.​—2 Korinto 11:3-5; 1 Timoteo 6:3-5.

17. Inki mutindu beto lenda buya kuyedisa mpeve ya dipanda?

¹⁷ Bubu yai na inza, bantu mingi kele ‘[ntu ngolo, NW] mpi ya kufuluka na lulendo,’ mpi  mutindu yina ya kuyindula mekotilaka Bakristu yankaka. Bankaka nkutu mekumaka bambeni ya kyeleka. (2 Timoteo 3:4; Filipi 3:18) Na mambu yina metala lusambu ya bunkete, yo kele mfunu nde beto sosa lutwadisu ya Yehowa mpi beto sala kumosi ti “mpika ya kwikama mpi ya mayele” mpi ti bankuluntu ya dibundu. Kusala mpidina kele mutindu mosi ya kusosa lunungu, mpi yo ketaninaka beto sambu beto yedisa ve mpeve ya dipanda. (Matayo 24:45-47, NW; Nkunga 25:9, 10; Yezaya 30:21) Dibundu ya bapakulami ‘kesimbaka kieleka mutindu dikunzi kesimbaka nzo.’ Yehowa metulaka yo sambu na kutanina mpi kutwadisa beto. (1 Timoteo 3:15) Kana beto kebakisa nde yo kele mfunu mingi, yo tasadisa beto na kusala ve ata kima mosi ‘sambu na lukumu na beto mosi’ na ntangu beto kelemfuka na kudikulumusa yonso na luzolo ya lunungu ya Yehowa.​—Filipi 2:2-4; Bingana 3:4-6.

Landa Mbandu ya Yezu

18. Na nki mambu bo kesyamisa beto na kulanda mbandu ya Yezu?

¹⁸ Mbikudulu ya Biblia kutubaka mutindu yai sambu na Yezu: “Nge ke zolaka [lunungu, NW], nge ke buyaka mambu ya mbi.” (Nkunga 45:8; Baebreo 1:9) Yai kele kikalulu ya mbote kibeni ya kulanda! (1 Korinto 11:1) Yezu kusukaka kaka ve na kuzaba minsiku ya lunungu ya Yehowa; yandi vandaka kuzola yo. Yo yina, ntangu Satana kupukumunaka yandi na ntoto ya zelo na zelo, Yezu kusukininaka ve na kubuya mpi yandi bikalaka ya kwikama na mutindu yandi buyaka kukatuka na “nzila ya [lunungu, NW].”​—Bingana 8:20; Matayo 4:3-11.

19, 20. Inki bambuma ya mbote kekatukaka na kusosa lunungu?

¹⁹ Ya kyeleka, banzala ya mbi ya nitu lenda vanda ngolo. (Roma 7:19, 20) Ata mpidina, kana lunungu kele mfunu mingi sambu na beto, yo tapesa beto ngolo ya kunwana ti mambi. (Nkunga 119:165) Zola ya ngolo sambu na lunungu tatanina beto ntangu beto takutana ti mambu yina kele ya mbi. (Bingana 4:3-6) Yibuka nde, konso ntangu ya beto kebwaka na mpukumuna, Satana kenungaka. Yo yina yo kele mbote kibeni nde beto nwana ti yandi, sambu Yehowa kununga!​—Bingana 27:11; Yakobo 4:7, 8.

²⁰ Sambu bo kesosaka lunungu, Bakristu ya kyeleka ke “salaka mambu mingi ya mbote yina ke katukaka na Yesu Kristo, sambu na kupesa Nzambi lukumu.” (Filipi 1:10, 11) Bo kelwataka “kimuntu ya mpa yina kugangamaka na kuwakana ti luzolo ya Nzambi na lunungu mpi kwikama ya masonga.” (Efezo 4:24, NW) Bo kele bantu ya Yehowa mpi bo kezingaka sambu na kusadila yandi, kansi sambu na kudisepedisa ve. (Roma 14:8; 1 Piere 4:2) Yo yina kima ketwadisaka mabanza na bo ti mambu ya bo kesalaka. Bo kepesaka mpenza kyese na ntima ya Tata na bo ya zulu!​—Bingana 23:24.

[Banoti na nsi ya lutiti]

Keti Nge Lenda Tendula?

• Sambu na nki yo kele mfunu na kusosa lunungu?

• Inki mutindu Mukristu ya kukonda kukuka lenda sosa lunungu?

• Tanga mwa mambu ya kele na inza yina Mukristu fwete buya.

• Inki mutindu kusosa lunungu ketaninaka beto?

[Bangyufula ya disolo ya kulonguka]

[Kifwanisu ya kele na lutiti 28]

Sambu na balongoki ya Yezu, inza kuvandaka kisika mosi ya kigonsa

[Kifwanisu ya kele na lutiti 29]

Bana yina bo kelongaka na kuzola Yehowa tazaba kuditanina na mansoni

[Kifwanisu ya kele na lutiti 30]

Ntangu bo kumaka ti bima mingi na Ntoto ya Lusilu, bantu yankaka ya Izraele kuvilaka Yehowa

[Kifwanisu ya kele na lutiti 31]

Bonso Yezu, Bakristu kebuyaka bisalu ya kukonda lunungu