Bansaka ya Mbote ya Kulutisila Ntangu Yina Kepesaka Kikesa

“Konso mambu yina ya beno ke sala - ata beno ke dia ata beno ke nwa ata beno ke sala konso mambu ya nkaka - beno sala mambu yina yonso sambu na kupesa Nzambi lukumu.”​—1 KORINTO 10:31.

1, 2. Sambu na nki beto lenda tadila bisalu yina kesepedisaka beto bonso “dikabu ya Nzambi,” kansi nki lukebisu ya pwelele Biblia kepesa?

YO KELE mbi ve na kuzola kusala mambu yina kesepedisaka beto. Yehowa, Nzambi na beto ya kyese, kezolaka nde beto sepela na luzingu, mpi yandi kepesaka beto bamwaye mingi sambu na kulungisa mpusa yango. (1 Timoteo 1:11; 6:17) Salomo, ntotila ya mayele kusonikaka nde: “Mono kwisaka kuzaba nde mambu yonso ya muntu lenda sala kele kaka kuvanda kiese . . . Ebuna kana muntu kudia ti kunwa ti kumona kiese sambu na bima ya yandi me zwa na kisalu na yandi, yo kele [dikabu, NW] ya Nzambi.”​—Longi 3:12, 13.

² Kyese ya mutindu yai kepesaka kikesa mpenza, kana muntu mepema fyoti sambu na kuyindula kisalu ya mbote ya yandi salaka, mingimingi kana yandi kesepela kumosi ti dibuta to banduku na yandi. Beto lenda tadila yo bonso “dikabu ya Nzambi.” Ya kyeleka, mutindu Ngangi kepesaka beto bima mingi yo kepesaka beto ve nswa ya kusadila yo kukonda kudiyala. Biblia kebuyisaka kulauka malafu, kudia-mbiki, kusala pite, mpi yo kekebisaka nde bantu ya kesala mambu ya mutindu yai ‘tavanda ve bantu ya Kimfumu ya Nzambi.’​—1 Korinto 6:9, 10; Bingana 23:20, 21; 1 Piere 4:1-4.

3. Inki tasadisa beto na kubikala meso ya kukangula na kimpeve mpi na kuvila ve kilumbu ya nene ya Yehowa?

³ Na bilumbu yai ya nsuka ya bampasi kele mingi kuluta na bilumbu ya ntama, Bakristu kenwana na kuzinga ti mayele yonso na inza yai ya kubeba kukonda kulanda bisalu na yo. (Yoane 17:15, 16) Mutindu Biblia kutubaka yo na ntwala, bantu ya kezinga na ntangu yai mekumaka ‘kuzola kiese ya nsi-ntoto kansi Nzambi ve’ na mpila nde bo ketulaka “ve dikebi” na mambu yina kemonisa nde “mpasi ya nene” kekwisa na ntwala. (2 Timoteo 3:4, 5; Matayo 24:21, 37-39) Yezu kukebisaka balongoki na yandi nde: “Beno keba! Beno lenda yindula ve na kusala bafete konso ntangu to na kulauka malafu, beno lenda yindula bampasi ya luzingu yai ve; kana ve, kilumbu yina ta kwisila beno na kintulumukina. Sambu yo ta kwisila bantu yonso yina kele na nsi-ntoto ya mvimba bonso mutambu.” (Luka 21:34, 35) Sambu beto kele bansadi ya Nzambi, beto mebakaka lukanu ya  kulanda lukebisu ya Yezu. Na kuswaswana ti bantu ya inza ya mbi yina mezyunga beto, beto kesalaka ngolo na kubikala meso ya kukangula na kimpeve mpi na kuvila ve kilumbu ya nene ya Yehowa.​—Sofonia 3:8; Luka 21:36.

4. (a) Sambu na nki yo kele mpasi na kuzwa bansaka ya mbote ya kulutisila ntangu? (b) Inki ndongisila kele na Efeso 5:15, 16 yina beto fwete sadila?

⁴ Kubuya kulanda mambu ya mbi ya inza kele pete ve, sambu Dyabulu mekumisaka yo mbote mpenza mpi mpasi ve na kusala. Yo kevandaka mpasi mingimingi ntangu beto kesosaka bansaka ya kulutisila ntangu. Mambu mingi na kati ya mambu yina inza kepesaka kevandaka ti lukanu ya kubenda “bampusa ya nitu.” (1 Piere 2:11, NW) Bansaka ya mbi ya kulutisila ntangu kele mingi na bisika ya bantu yonso, kansi yo lenda kota tii na nzo na beto na nzila ya mikanda, ya TV, ya Internet mpi ya video. Yo yina, Ndinga ya Nzambi kelongisila Bakristu na mayele yonso nde: “Beno keba mbote na luzingu yina ya beno ke zingaka. Beno zinga ve bonso bantu ya buzoba, kansi beno zinga bonso bantu ya mayele. Awa ya beno ke na ntangu ya mbote, beno sadila yo, sambu bilumbu yai ya beto kele yo kele ya mbi.” (Efezo 5:15, 16) Beto lenda ndima nde bansaka ya mbi ya kulutisila ntangu tabebisa beto ve, tabaka ve ntangu na beto yonso, nkutu tabebisa ve bangwisana na beto ti Yehowa, mpi nsukansuka kunata beto na lufwa, kaka kana beto kelanda mbotembote ndongisila yina!​—Yakobo 1:14, 15.

5. Na nki mambu beto kebakaka kikesa ya kuluta mingi?

⁵ Sambu Bakristu kevandaka na mambu mingi ya kusala na luzingu, bo kevandaka na bantangu yankaka na mfunu ya kusala mwa bansaka ya kulutisila ntangu. Longi 3:4 ketuba nde kevandaka ti “ntangu ya kiese” mpi “ntangu ya kukina.” Yo yina, Biblia ketadilaka ve bansaka ya kulutisila ntangu bonso kubebisa ntangu. Kansi bansaka yango fwete pesa beto kikesa, yo fwete tula ve kimpeve na beto na kigonsa to kubaka ntangu ya mambu ya kimpeve. Bakristu ya kuyela kezabaka nde kyese ya mingi kekatukaka na kupesa. Bo ketulaka luzolo ya Yehowa na kisika ya ntete na luzingu na bo mpi bo kebakaka ‘[kikesa] ya kyeleka sambu na myoyo na bo’ na kundimaka na kyese yonso vangu ya Yezu.​—Matayo 11:29, 30; Bisalu 20:35.

Kupona Bansaka ya Mbote ya Kulutisila Ntangu

6, 7. Inki lenda sadisa nge na kuzaba nsaka ya kulutisila ntangu yina kele ya mbote to ya mbi?

⁶ Inki mutindu beto lenda ndima nde mutindu mosi ya bansaka ya kulutisila ntangu kele ya mbote sambu na Bakristu? Bibuti kesadisaka bana na bo na kupona bansaka, mpi bankuluntu kepesaka lusadisu kana mfunu kele. Kansi, yo fwete vanda ve mpenza mfunu nde bantu yankaka kusonga beto nde mukanda, filme, nsaka, makinu, to nkunga mosi buna kele mbote ve. Polo kutubaka nde “bantu ya kuyela . . . kesadilaka mayele na bo ya kuyindula sambu na kuswasisa mambu ya mbote ti mambu ya mbi.” (Baebreo 5:14, NW; 1 Korinto 14:20) Biblia kepesaka minsiku yina ketwadisaka beto. Kansansa na nge yina melongamaka na Ndinga ya Nzambi tasadisa nge kana nge kewilaka yo.​—1 Timoteo 1:19.

⁷ Yezu kutubaka nde “konso nti ke zabanaka na bambuma na yo.” (Matayo 12:33) Kana mutindu mosi ya nsaka ya kulutisila ntangu kebuta bambuma ya mbi yina kepusaka muntu na kusala mubulu, mansoni, to bisalu ya bampeve ya mbi, Bakristu fwete buya yo. Yo kele mpi mbote ve kana yo ketula luzingu to mavimpi ya muntu na kigonsa, kana yo kenata mpasi ya mbongo to  kelembisa muntu ya kesala yo, to kana yo kebudisa bantu yankaka mabaku. Ntumwa Polo kukebisaka beto nde kana beto kelwadisa kansansa ya mpangi na beto, beto kesala disumu. Polo kusonikaka nde: “Kana beno ke sala masumu na bampangi na beno, [mpi kelwadisa kansansa ya, NW] bantu yina ke na lukwikilu ya ngolo ve, beno ke sala mpi masumu na Kristo. Kana mpangi na mono me sala masumu sambu na madia, mono ta dia mbisi diaka ve ata fioti, mbaimbai mpangi na mono ta bwa na masumu.”​—1 Korinto 8:12, 13.

8. Inki bigonsa kele na kusadila bansaka ya ordinatere ti ya video?

⁸ Bamagazini mefuluka ti bima mingi ya bansaka ya ordinatere ti ya video. Bima yai yankaka lenda vanda ya mbote sambu na kulutisila ntangu, kansi bansaka ya mutindu yai mefuluka ti mambu yina Biblia kebuyaka. Ya kyeleka, kana nsaka kelomba nde bantu ya kesala yo kulwala mpi kufwa to kusala mambu ya mbi kibeni, yo kele ve ya kukonda kigonsa! Yehowa kezolaka ve ata fyoti bantu yina “ke zolaka kusala nku.” (Nkunga 11:5; Bingana 3:31; Kolosai 3:5, 6) Mpi kana kusala nsaka mosi keyedisa mpeve ya bwimi to ya nku, kelembisa mabanza na nge, to kebebisa ntangu na nge ya mfunu, mpidina zaba mbi yina yo lenda sala na kimpeve mpi sala bansoba nswalu kukonda kusukinina.​—Matayo 18:8, 9.

Mutindu ya Mbote ya Kulungisa Bampusa ya Bansaka ya Kulutisila Ntangu

9, 10. Bantu ya luswasukusu lenda sala nki sambu na kulungisa bampusa na bo ya bansaka ya kulutisila ntangu?

⁹ Bantangu yankaka, Bakristu keyulaka nde: “Inki bansaka ya kulutisila ntangu kele ya mbote? Bansaka mingi ya inza kepesaka kewakanaka ve ti bansiku ya Biblia.” Nge fwete tula ntima nde beno lenda zwa bansaka ya mbote ya kulutisila ntangu, kansi yo kelombaka kusala kikesa. Yo kelombaka kudibongisa na ntwala, mingimingi sambu na bibuti. Bantu mingi kebakaka mambote na kulutisa ntangu ti bantu ya dibuta na bo to bampangi ya dibundu. Na ntangu beno kedya madya mosi ya ntomo mpi ketubila mambu yina beno kutanaka na yo na kilumbu to ya beno tangaka na disolo mosi ya Biblia, bantangu ya mutindu yai kepesaka kyese mpi ketungaka. Beno lenda yidika na kusala pikiniki, bansaka ya mbote, kusala diyoto, mpi kutambula na kimvuka sambu na kutala bisika ya kitoko. Bansaka ya mbote ya mutindu yai lenda pesa kyese mpi kunatila beno mambote.

¹⁰ Nkuluntu mosi ti nkento na yandi ya mesansaka bana tatu kutubaka nde: “Banda na kileki na bo, bana na beto vandaka mpi kupona kisika yina beto takwenda na konzie. Bantangu yankaka, beto vandaka kupesa konso mwana nswa ya kunata nduku na yandi mosi ya mbote mpi yo vandaka kukumisa dyaka konzie mbote kuluta. Beto vandaka kubakisa mambu yankaka ya mfunu na luzingu ya bana na beto. Na bantangu yankaka, beto vandaka kubingisa dibuta mosi mpi banduku ya dibundu na nzo na beto, beto vandaka kulamba mpi kudya na nganda, mpi kusala bansaka. Na bantangu yankaka, beto vandaka kukwenda na vwatire to kutambula na bangumba, mpi beto vandaka kusadila baokazio ya mutindu yina na kulonguka mambu ya metala lugangu ya Yehowa.”

11, 12. (a) Inki beno lenda sala sambu na kukotisa bantu yankaka na programe na beno ya bansaka ya kulutisila ntangu? (b) Inki mutindu ya balukutakanu yina bantu mingi kevilaka ve?

¹¹ Keti nge to dibuta na nge lenda kudikangula na kubingaka bantu yankaka ntangu beno  keyidika programe ya kusala bansaka ya kulutisila ntangu? Bantu bonso mifwidi, bantu yina mekwelaka ntete ve, to mabuta yina kele ti kibuti kaka mosi, lenda vanda na mfunu ya kubaka kikesa. (Luka 14:12-14) Nge lenda kotisa mpi bantu ya mpa, kansi keba na mpila nde nge tula ve bantu yankaka na bupusi ya mbi. (2 Timoteo 2:20, 21) Kana kele ti bambefo ya kemona mpasi na kukwenda kisika yankaka, mbala yankaka beno lenda yidika na mpila nde beno nata madya na nzo na bo mpi kudya ti bo.​—Baebreo 13:1, 2.

¹² Bantu mingi kevilaka ve balukutakanu yina bantu ya bo bingisaka kudyaka mwa madya, kuwaka mutindu bantu yankaka na kimvuka kukumaka Bakristu, mpi kulongukaka mambu yina kusadisaka bo na kubikala ya kwikama na Nzambi. Masolo ya Biblia lenda pesa nzila na masolo yina kesalaka nde konso muntu ya kele pana, ata bana mpi, kupesa bangindu na bo. Masolo ya mutindu yai lenda natila beno mambote sambu beno kepesana kikesa, kukonda kupesa bantu yankaka nsoni to mpasi na ntima.

13. Inki mutindu Yezu ti Polo kupesaka mbandu ya mbote na yina metala kumonisa kikalulu ya kuyamba bantu mpi ya kundima nde bantu kuyamba bo?

¹³ Yezu kupesaka mbandu ya mbote na yina metala kumonisa kikalulu ya kuyamba bantu mpi ya kundima nde bo yamba yandi. Yandi vandaka kusadila ntangu yonso baokazio ya mutindu yai sambu na kutubila mambote ya kimpeve. (Luka 5:27-39; 10:42; 19:1-10; 24:28-32) Balongoki na yandi ya ntete kulandaka mbandu na yandi. (Bisalu 2:46, 47) Ntumwa Polo kusonikaka nde: “Mono ke zolaka mingi na kumonana ti beno sambu na kunatila beno lusadisu yina ke katukaka na Mpeve ya Nzambi sambu na kupesa beno ngolo na lukwikilu na beno. Kima ya nkaka diaka, mono ke zola nde beto pesana kikesa; yo ke songa nde kikesa na beno ta katuka na lukwikilu yina ya beno ta mona na mono, kikesa na mono mpi ta katuka na lukwikilu yina ya mono ta mona na beno.” (Roma 1:11, 12) Mutindu mosi, balukutakanu na beto fwete sadisa beto na kupesana kikesa ti bampangi na beto.​—Roma 12:13; 15:1, 2.

Bangibusa mpi Balukebisu

14. Sambu na nki yo ke mayele ve na kusala balukutakanu ya bantu mingi?

¹⁴ Yo kele ve mayele na kusala balukutakanu yina kevandaka ti bantu mingi, sambu mbala mingi yo kevandaka mpasi na kulandila balukutakanu ya mutindu yai. Mabuta fyoti lenda baka lukanu ya kukwenda na pikiniki to kusala nsaka mosi yina keyedisaka ve mpeve ya kutesana na ntangu yo kekanga ve nzila na mambu ya kimpeve. Kana bankuluntu, bansadi na kisalu, mpi bantu yankaka ya kuyela kele na feti mosi, bo kevandaka na bupusi ya mbote mpi okazio yango lenda pesa kikesa mingi kuluta.

15. Sambu na nki muntu ya mebingisa bantu na feti fwete landila yo mbote?

¹⁵ Bantu yina kesala bangidika ya bafeti fwete vila ve mfunu ya kutwadisa yo mbote. Ata nge kesepelaka na kuyamba bantu, keti nge tamona ve mpasi na kuwa nde muntu mosi ya nge bingisaka kubulaka dibaku na mambu yina kusalamaka na nzo na nge sambu nge tulaka ve dikebi na dyambu mosi? Beto tadila munsiku yina kele na Kulonga 22:8. Nsiku vandaka kulomba na muntu ya Izraele yina metunga nzo na kuyidika ludi na yo mbote ti kamwa lupangu yina bo vandaka kusadila mingi sambu na kuyambila banzenza. Sambu na inki? “Mpidina nge ta vanda na makambu ve kana muntu kubwa yandi fwa.” Mutindu mosi mpi, mambu ya nge kesala sambu na kutanina bantu ya nge bingisaka na feti kukonda kutudila bo bandilu ya mpambampamba, fwete monisa nde nge keyindula na mambote na bo ya kinsuni mpi ya kimpeve.

16. Inki mayele ya beto fwete sadila kana beto kezola kupesa malafu ya ngolo na feti?

 ¹⁶ Kana beno tapesa malafu ya ngolo na feti, beno fwete sala yo ti mayele yonso mpenza. Bakristu mingi yina kebingaka banzenza kebakaka desizio ya kupesa malafu ya ngolo kaka kana bo mosi lenda vanda ti mwaye ya kukengila kiteso ya malafu yina bo kepesa to yina banzenza na bo kenwa. Bo fwete pesa ve nzila ata na kima mosi yina lenda budisa bantu yankaka mabaku to kupusa bantu na kunwa mingi kuluta. (Efezo 5:18, 19) Sambu na bikuma mingi, bantu yankaka yina beno bingisaka lenda buya na kunwa malafu ya ngolo. Na bisika mingi, nsiku ya leta kepesaka kiteso ya bamvula ya bantu yina fwete nwa malafu ya ngolo, mpi Bakristu fwete zitisa bansiku ya Kaisala ata bansiku yango kemonana bonso yo kele ya kuluta ngolo.​—Roma 13:5.

17. (a) Kana beno tabula miziki na feti, sambu na nki yo kele mfunu nde muntu ya kebingisa bantu kupona mbotembote miziki yango? (b) Kana makinu tavanda na feti yango, inki mutindu beno fwete monisa bukatikati?

¹⁷ Muntu yina mebingisa bantu fwete zikisa nde miziki, makinu, to konso nsaka yina yankaka, kewakana ti minsiku ya Bukristu. Bantu kezolaka miziki ya kuswaswana, mpi miziki kele ya mitindu mingi. Kansi, mingi na kati ya miziki ya bubu yai kesyamisaka mpeve ya kukolama, ya mansoni, mpi ya mubulu. Yo kele mfunu na kupona. Miziki ya mbote fwete vanda kaka ve yina kebulaka malembe, kansi yo fwete vanda mpi ve yina kepusaka bantu na kusala mansoni mpi yina kebula ngolo mpenza. Keba na mpila nde nge lomba ve na muntu ya kebakisa ve mfunu ya kubula miziki na volime ya bukatikati na kupona miziki. Yo kele pwelele nde makinu yina kesyamisaka bikalulu ya mbi mpi yina kesalaka nde muntu kunikisa bitini ya nitu na mutindu mosi ya kutedimisa bampusa ya nitu, lenda vanda mbote ve sambu na Mukristu.​—1 Timoteo 2:8-10.

18. Inki mutindu bibuti lenda tanina bana na bo na kulandilaka mambu yina bo kesalaka na feti?

¹⁸ Bakristu yina kele bibuti fwete sosa kuzaba mambu yina tasalama na bafeti yina bana na bo kekwenda, mpi mbala mingi yo kevandaka mayele na kukwenda ti bo. Yo kele mawa na kumona nde bibuti yankaka kepesaka bana na bo nswa ya kukwenda na bafeti yina kele ve ti muntu ya ketwadisa yo mpi bisika mpusa ya kusala mansoni mpi bikalulu yankaka ya mbi mebendaka bantu mingi yina kekwendaka kuna. (Efezo 6:1-4) Ata baleke ke na kukuma bambuta mpi kemonisa nde beno lenda tudila bo ntima, yo kele kaka mfunu na kusadisa bo na ‘kusala ve bonso nzala ya kileki ke benda bo na kusala.’​—2 Timoteo 2:22.

19. Inki dyambu lenda sadisa beto na kutula dikebi na mambu yina beto fwete “sosa ntete”?

¹⁹ Bansaka ya kulutisila ntangu yina kele ya mbote mpi ya kepesaka kikesa lenda kumisa luzingu mbote kuluta. Yehowa kebuyisaka beto ve kyese yai, kansi beto kezaba mbote nde mambu ya mutindu yai yo mosi kesadisaka beto ve na kubumba kimvwama ya kimpeve na zulu. (Matayo 6:19-21) Yezu kusadisaka balongoki na yandi na kubakisa nde “kusosa ntete Kimfumu ti lunungu [ya Nzambi]” kele kima ya kuluta mfunu na luzingu, kansi kele ve kudya, kunwa, to kulwata, ‘bima yina yonso bamimpani ke sosaka ntangu yonso.’​—Matayo 6:31-34.

20. Bansadi ya kwikama ya Yehowa kevingila nki bima ya mbote yina takatuka na Muntu ya Nene yina kepesaka bima yonso?

²⁰ Ya kyeleka, ‘konso mambu yina ya beto kesala - ata beto kedia ata beto kenwa’ beto kesala ‘mambu yonso sambu na kupesa Nzambi lukumu,’ beto pesa mersi na Muntu ya Nene yina kepesaka beto bima ya mbote yina beto lenda sepela na yo kukonda kulutisa. (1 Korinto 10:31) Na Paladisu na yandi ya kekwisa yina tavanda na ntoto, ba okazio tavanda mingi ya kusepela mpenza ti bima yina Yehowa kepesaka beto, kumosi ti kinduku ya mbote ti bampangi na beto yonso yina talungisa mambu ya lunungu yina yandi kelombaka.​—Nkunga 145:16; Yezaya 25:6; 2 Korinto 7:1.

Keti Nge Keyibuka?

• Sambu na nki yo kele mpasi na Bakristu bubu yai na kuzwa bansaka ya kulutisila ntangu yina kele ya mbote?

• Tanga mwa bansaka ya kulutisila ntangu yina kele ya mbote sambu na mabuta ya Bakristu.

• Ntangu beno kesala bansaka ya kulutisila ntangu yina kele ya mbote, inki bangibusa mpi balukebisu beno fwete vila ve?

[Bangyufula ya disolo ya kulonguka]

[Kifwanisu ya kele na lutiti 24]

Pona bansaka ya kulutisila ntangu yina kebutaka bambuma ya mbote

[Bifwanisu ya kele na lutiti 25]

Inki mitindu ya bansaka ya kulutisila ntangu yina Bakristu kebuyaka?