Tambula na Nzila Yina Nsemo Kekuma Kaka Mingi

“Nzila ya bantu ya mbote ke tambulaka kele bonso ntangu ntongo ke tana, yo ke kuma mwini na mwini tii kuna ntangu yonso me basika.”​—BINGANA 4:18.

1, 2. Inki mambu nsemo ya kimpeve yina kekatuka na Yehowa mpi ya kekuma kaka mingi menatilaka bantu ya Nzambi?

NANI mefwana mpenza na kutendula bupusi yina ntangu ya ke na kubasika kevandaka na yo na mudidi ya mpimpa kuluta Yehowa Nzambi, Nto mpenza ya nsemo? (Nkunga 36:9, NW) Nzambi ketuba nde: ‘Ntangu nsemo ya ntongo kesimbaka bandilu ya ntoto, ntoto yo mosi kekumaka bonso kima ya tuma na nsi ya kashe, mpi bima keyilamaka bonso na kati ya lele.’ (Yobi 38:12-14, NW) Mutindu nsemo ya ntangu kekumaka kaka mingi, ntoto kekumaka kumonana mbote-mbote mpi pwelele, kaka mutindu kima ya tuma kesobaka ntangu bo ketulaka kidimbu mosi ya kashe na zulu na yo.

² Yehowa kele mpi Nto ya nsemo ya kimpeve. (Nkunga 43:3) Na ntangu inza kele kaka na mudidi ya ngolo, Nzambi ya kyeleka kelanda na kupesa bantu na yandi nsemo. Inki mbuma yo kebutaka? Biblia kepesa mvutu nde: “Nzila ya bantu ya mbote ke tambulaka kele bonso ntangu ntongo ke tana, yo ke kuma mwini na mwini tii kuna ntangu yonso me basika.” (Bingana 4:18) Nsemo ya kekatuka na Yehowa mpi ya kekuma kaka mingi kelanda na kutemuna nzila ya bantu na yandi. Yo ketomisa bo na mambu ya metala organizasio, malongi, mpi bikalulu.

Nsemo ya Kimpeve ya Kekuma Kaka Mingi Menata Bansoba na Mambu ya Organizasio

3. Inki mambu bo kesila na Yezaya 60:17?

³ Na nzila ya profete Yezaya, Yehowa kutubaka nde: “Na kisika ya [kwivre] mono ta tindila nge wolo, na kisika ya bibende mono ta tindila nge [palata], na kisika ya banti mono ta tindila nge [kwivre], na kisika ya matadi mono ta tindila nge bibende.” (Yezaya 60:17) Kaka mutindu kuyingisa kima mosi ya kele na valere mingi ve na kima yina kele na valere mingi ketendulaka kutomisa, Bambangi ya Yehowa metomisaka mambu mingi na bangidika ya metala organizasio na “nsuka ya ngidika ya bima,” to “na bilumbu ya nsuka.”​—Matayo 24:3, NW; 2 Timoteo 3:1.

4. Inki ngidika bo basisaka na mvu 1919, mpi nki mambote yo nataka?

⁴ Na luyantiku ya bilumbu ya nsuka, mabundu ya Balongoki ya Biblia, mutindu bo vandaka kubinga ntete Bambangi ya Yehowa, vandaka kuvote bankuluntu ti badiakre na bo. Kansi, bankuluntu yankaka kuvandaka ve ti mpeve ya kyeleka ya kusamuna. Bankaka dyaka vandaka kusuka kaka ve na kubuya kusala kisalu ya kusamuna kansi bo vandaka mpi kulembisa bantu yankaka sambu bo sala yo ve. Yo yina, na mvu 1919 bo basisaka mukumba mosi ya mpa na  konso dibundu​—mukumba ya direktere ya kisalu. Bo vandaka kuvote ve direktere ya kisalu na dibundu, kansi biro ya filiale ya bantu ya Nzambi vandaka kupona yandi na mutindu ya teokrasi. Na kati ya mikumba ya direktere ya kisalu, beto lenda tanga kubaka bangidika sambu na kisalu ya kusamuna, kupesa bampangi bateritware, mpi kusyamisa bo na kusala kisalu ya bilanga. Na bamvula yina kulandaka, bantu mingi kibeni kusalaka kisalu ya kusamuna Kimfumu.

5. Inki nsoba kusalamaka na bamvu 1920?

⁵ Dyaka, bantu yonso na dibunbu kubakaka kikesa na nsyamisa ya bo pesaka na mvu 1922 na lukutakanu ya nene ya Balongoki ya Biblia yina kusalamaka na Cedar Point, na Ohio, na États-Unis, “Beno samuna, beno samuna, beno samuna, Ntotila ti kimfumu na yandi.” Banda na mvu 1927, bo yidikaka mbote kisalu ya bilanga mpi bo ponaka Lumingu bonso kilumbu yina kufwanaka mpenza sambu na kusamuna nzo na nzo. Sambu na nki bo ponaka kilumbu yina? Sambu Lumingu kuvandaka kilumbu yina bantu mingi vandaka kusala ve. Bubu yai, Bambangi ya Yehowa kemonisaka mpeve ya mutindu mosi na mutindu bo kesalaka kikesa sambu na kukwenda kutala bantu na bantangu yina bo kevandaka mpenza na banzo na bo, mu mbandu na bawikendi mpi na bankokila.

6. Inki lukanu bo bakaka na mvu 1931, mpi nki bupusi yo vandaka na yo na kisalu ya kusamuna Kimfumu?

⁶ Dyambu mosi ya nene yina kusalaka nde kisalu ya kusamuna Kimfumu kukwenda na ntwala kuvandaka lukanu mosi yina bo ndimaka ntetentete na Lumingu ya Yuli 26, 1931 na nima ya midi, na lukutakanu ya nene yina kusalamaka na Columbus, na mbanza Ohio, na États-Unis, mpi na nima na inza ya mvimba. Na lukanu yango, beto lenda tanga nde: “Beto kele bansadi ya Yehowa Nzambi yina kele ti mukumba ya kusala kisalu na zina na yandi, mpi sambu na kulemfuka na ntuma na yandi beto keta kimbangi ya Yezu Kristu mpi beto kezabisa bantu nde Yehowa kele Nzambi ya kyeleka mpi Nkwa-Ngolo Yonso. Yo yina, na kyese yonso beto kendima na kubaka zina yina Mfumu Nzambi kupesaka beto na munoko na yandi mosi mpi beto kezola nde bantu kuzaba mpi kubinga beto na zina yango, disongidila, bambangi ya Yehowa.” (Yezaya 43:10, NW) Zina yina ya mpa kumonisaka pwelele mpenza kisalu ya ntetentete ya bantu yonso yina kele na zina yango! Ee, Yehowa kele ti kisalu yina bansadi na yandi yonso fwete sala. Mvutu ya bantu kupesaka na kimvuka kuvandaka ya kyese kibeni!

7. Inki nsoba kusalamaka na mvu 1932, mpi sambu na nki?

⁷ Bankuluntu mingi kudipesaka na kudikulumusa yonso na kisalu ya kusamuna. Kansi, na bisika yankaka, bankuluntu yina bo votaka kubuyaka mpenza dibanza yina vandaka kutuba nde bantu yonso na kati ya dibundu fwete sala  kisalu ya kusamuna na meso ya bantu yonso. Ata mpidina, yo bikalaka fyoti nde mambu yankaka kutoma. Na mvu 1932, mabundu kuzwaka bantuma na nzila ya Nzozulu ya Nkengi sambu bo yambula kuvote bankuluntu ti badiakre. Kansi, yo lombaka nde bo vote komite ya kisalu yina zolaka kusalama na babakala ya kimpeve yina vandaka kusala kisalu ya kusamuna na meso ya bantu yonso. Na mutindu yina, bo pesaka mukumba ya kutwadisa na bantu yina vandaka kusamuna mingi, ebuna kisalu kukwendaka na ntwala.

Nsemo ya Kekuma Kaka Mingi Menata Bansoba Yankaka

8. Inki nsoba kusalamaka na mvu 1938?

⁸ Nsemo vandaka kukuma kaka “mwini na mwini.” Na mvu 1938, bo katulaka ngidika yonso ya kuvote. Bo kumaka kupona bansadi yonso ya dibundu na mutindu ya teokrasi na lutwadisu ya “mpika ya kwikama mpi ya mayele.” (Matayo 24:45-47, NW) Kiteso ya mabundu yonso ya Bambangi ya Yehowa kusukininaka ve na kundima nsoba yina, ebuna kisalu ya kuta kimbangi kulandaka na kubuta mbuma.

9. Inki ngidika kuyantikaka na mvu 1972, mpi sambu na nki yo vandaka nsoba mosi ya mbote?

⁹ Banda na Oktobri 1, 1972, nsoba yankaka kusalamaka na mutindu ya kutwadisa mabundu. Bo tulaka ngidika ya kutwadisa dibundu na kimvuka ya bankuluntu na mabundu ya Bambangi ya Yehowa na inza ya mvimba, ebuna yo yingaka ngidika ya kutwadisa dibundu kaka na nsadi mosi to nkengi ya dibundu. Ngidika yai ya mpa mesyamisaka mpenza babakala ya kuyela na kulungisa mambu ya bo kelombaka sambu na kutwadisa dibundu. (1 Timoteo 3:1-7) Yo yina, bampangi mingi ya babakala mekumaka ti eksperiansi na yina metala kulungisa mikumba na dibundu. Bo salaka kisalu ya nene kibeni ya kugungula bantu mingi ya mpa yina kundimaka kyeleka ya Biblia!

10. Inki ngidika kuyantikaka na mvu 1976?

¹⁰ Bamambre ya Nto-Kimvuka kuvandaka ya kuyidika na bakomite sambanu, ebuna banda na Yanuari 1, 1976, bisalu yonso ya organizasio mpi ya mabundu ya ntoto ya mvimba kukumaka na nsi ya lutwadisu ya bakomite yai. Kubika nde ‘bandongisi’ mingi kutwadisa bitini yonso ya kisalu ya Kimfumu menataka mpenza mambote mingi!​—Bingana 15:22; 24:6.

11. Inki nsoba bo salaka na mvu 1992, mpi sambu na inki?

¹¹ Nsoba yankaka dyaka kusalamaka na mvu 1992, nsoba yina beto lenda fwanisa na mambu yina kusalamaka ntangu bantu ya Izraele ti bantu yankaka kubasikaka na kimpika na Babilone. Na ntangu yina, ntalu ya Balevi yina zolaka kusala kisalu ya tempelo kuvandaka ve ya kufwana. Yo yina, bo pesaka Banetinimi, yina kuvandaka ve bantu ya Izraele, bisalu mingi sambu na kusadisa Balevi. Mutindu mosi, sambu na kusadisa kimvuka ya mpika ya kwikama mpi ya mayele na kulungisa mikumba na yo na kisalu ya kesalama na ntoto mpi ya kekuma kaka mingi, bo pesaka bantu yankaka ya “mameme ya nkaka” mikumba ya ngika ya kisalu na mvu 1992. Bo ponaka bo bonso bansadisi ya bakomite ya Nto-Kimvuka.​—Yoane 10:16.

12. Inki mutindu Yehowa metulaka ngemba bonso bankengi na beto?

¹² Bansoba yai yonso menataka inki? Yehowa ketuba nde: “Mono tatula ngemba bonso bankengi na beno mpi lunungu bonso bakapita na beno ya bisalu.” (Yezaya 60:17, NW) Bubu yai, “ngemba” kele na kati ya bansadi ya Yehowa, mpi zola ya “lunungu” mekumaka ‘kapita na bo ya kisalu,’ disongidila ngolo yina kepusaka bo na kusadila Nzambi. Bo kele ya kuyidika mbote sambu na kusala kisalu ya kusamuna Kimfumu mpi ya kukumisa bantu balongoki.​—Matayo 24:14; 28:19, 20.

Yehowa Ketemuna Nzila na Mambu ya Metala Malongi

13. Na bamvu 1920, inki mutindu Yehowa kutemunaka nzila ya bantu na yandi na mambu ya metala malongi?

¹³ Yehowa ke na kutemuna mpi malembe-malembe nzila ya bantu na yandi na mambu ya metala malongi. Beto kekuta mbandu mosi na Kusonga 12:1-9. Disolo yango ketubila bantu tatu ya kifwani disongidila “nkento mosi” yina kele ti divumu mpi ya mebuta mwana, “dragoni” mosi, mpi “mwana-bakala.” Keti nge mezaba konso muntu kemonisa nani? Bo tendulaka yo na disolo yina kuvandaka na ntu-dyambu, “Lubutuku ya Dikanda,” yina kubasikaka na Nzozulu ya Nkengi  (ya Kingelesi) ya Marsi 1, 1925. Disolo yango kusadisaka bantu ya Nzambi na kubakisa mbote bambikudulu ya metala lubutuku ya Kimfumu, mpi mayele yina kumonisaka pwelele nde kele ti baorganizasio zole ya kuswaswana​—organizasio ya Yehowa ti ya Satana. Na nima, na mvu 1927/28, bantu ya Nzambi kubakisaka nde Nkinsi ya Lubutuku mpi bankinsi ya kilumbu ya kubutuka mekatuka ve na Masonuku mpi bo yambulaka kuta yo.

14. Inki bakyeleka ya metala malongi bo tendulaka na bamvu 1930?

¹⁴ Na bamvu 1930, Nzambi kupesaka dyaka nsemo na bakyeleka tatu ya metala malongi. Banda ntama, Balongoki ya Biblia vandaka kuzaba nde bantu mingi, to “kibuka ya nene,” (NW) ya bo ketubila na Kusonga 7:9-17 kuswaswanaka ti bantu 144000, yina tayala ti Kristu bonso bantotila mpi banganga-Nzambi. (Kusonga 5:9, 10; 14:1-5) Kansi, bo vandaka kubakisa ve pwelele kana bantu mingi yango kuvandaka banani. Kaka mutindu nsemo ya ntongo yina kekumaka mingi ketemunaka bima yina kele na mudidi sambu yo monana pwelele, na mvu 1935 bo bakisaka nde bantu mingi yango kele bantu yina taguluka na ‘mpasi ya nene,’ mpi yina kele ti kivuvu ya kuzinga kimakulu na ntoto. Na nima, kaka na mvula yina, bo basisaka ntendula mosi yina kuvandaka na bupusi na bana ya Bambangi ya Yehowa ya bansi mingi yina kuvandaka ntete na nzo-nkanda. Na ntangu yina zola ya insi vandaka kukuma ngolo mingi na inza ya mvimba, Bambangi kubakisaka nde kupesa lusaku na drapo kuvandaka ve kaka lusaku ya mpamba. Na mvula yina kulandaka, bo tendulaka kyeleka yankaka ya metala malongi nde Kristu kufwaka na zulu ya nti, kansi ya kulunsi ve.​—Bisalu 10:39, NW.

15. Inki ntangu mpi nki mutindu bo tubilaka mingi busantu ya menga?

¹⁵ Na bamvula yina kulandaka Mvita ya Zole ya Inza ya Mvimba, ntangu bantu kumaka ti kikalulu ya kuvutula menga na basoda yina kulwalaka sambu na kusansa bo, bo temunaka dyaka mbote dyambu ya metala busantu ya menga. Nzozulu ya Nkengi (ya Kingelesi) ya Yuli 1, 1945, kusyamisaka “bansambidi yonso ya Yehowa yina kesosa luzingu ya mvula na mvula na inza na yandi ya mpa ya lunungu na kuzitisa busantu ya menga mpi na kuzitisa bansiku ya lunungu ya Nzambi na dyambu yai ya mfunu.”

16. Inki ntangu bo basisaka Les Saintes Écritures ​— Traduction du monde nouveau, mpi tanga mambu na yo zole ya mfunu.

¹⁶ Na mvu 1946, yo monanaka pwelele nde bo vandaka na mfunu ya mbalula mosi ya mpa ya Biblia yina bo zolaka kubalula na kulanda mambu yina bantu ya mayele kubasisaka ntama mingi ve mpi yina zolaka kuvanda ve ti malongi ya mesimbama na kinkulu ya Kikristu. Bo yantikaka kisalu yina ya kubalula na Desembri 1947. Na mvu 1950, bo basisaka Les Écritures grecques chrétiennes ​— Traduction du monde nouveau na Kingelesi. Bo nyemaka Masonuku ya Kiebreo na Kingelesi na bavolime tanu, yina bo basisaka malembe-malembe banda na mvu 1953. Volime ya nsuka kubasikaka na mvu 1960, kiteso ya bamvula kuluta 12 na nima ya ntangu yina bo yantikaka kisalu ya kubalula Biblia. Les Saintes Écritures ​— Traduction du monde nouveau ya mvimba kubasikaka na volime mosi na mvu 1961. Ntangu yai, mbalula yai ya mebasikaka na bandinga mingi, kele ti mambu mingi ya mfunu. Yo mevutulaka zina ya Nzambi, Yehowa. Dyaka, mutindu ya pete ya yo mebalulaka masonama ya kisina mesadisaka bantu na kulanda na kuyela na nzayilu ya Ndinga ya Nzambi.

17. Inki ntendula bo basisaka na mvu 1962?

¹⁷ Na mvu 1962, bo tendulaka “bamfumu ya nene” yina bo ketubila na Roma 13:1 (NW) mpi na nki kiteso Mukristu fwete lemfukila bo. Kulonguka mosi ya mudindu ya kapu ya 13 ya Roma mpi ya baverse yankaka ya Masonuku bonso Tito 3:1, 2 mpi 1 Piere 2:13, 17,  kumonisaka pwelele nde bangogo “bamfumu ya nene” ketadila ve Yehowa Nzambi ti Yezu Kristu, kansi bamfumu ya baluyalu ya bantu.

18. Tanga mwa bakyeleka yina bo tendulaka na bamvu 1980?

¹⁸ Na bamvula yina kulandaka, nzila ya bantu ya mbote kulandaka na kukuma mwini na mwini. Na mvu 1985, bo bakisaka pwelele ntendula ya kubingama muntu ya lunungu “sambu na luzingu” (NW) mpi muntu ya lunungu bonso nduku ya Nzambi. (Roma 5:18; Yakobo 2:23) Na mvu 1987, bo tendulaka mbote-mbote ntendula ya Yubile ya Bukristu.

19. Inki mutindu Yehowa mepesaka bantu na yandi nsemo mingi ya kimpeve na bamvula ya mekatuka kuluta?

¹⁹ Na mvu 1995, bo bakisaka pwelele kukabulama ya “mameme” ti “bankombo.” Na mvu 1998, bo tendulaka mbote-mbote mbona-meso ya tempelo yina Ezekiele kumonaka, yina ke na kulungana dezia. Na mvu 1999, bo tendulaka nki ntangu mpi nki mutindu ‘kima ya mvindu kutelemaka na kisika ya santu.’ (Matayo 24:15, 16, NW; 25:32) Ebuna na mvu 2002, bo bakisaka mbote ntendula ya kusambila Nzambi “na mpeve mpi na kyeleka.”​—Yoane 4:24, NW.

20. Inki mambu yankaka bantu ya Nzambi metomisaka?

²⁰ Katula kutomisa mambu ya metala organizasio mpi malongi, bo metomisaka mpi mambu ya metala bikalulu ya Bukristu. Mu mbandu, na mvu 1973, bo bakisaka nde kusadila makaya “ke nataka mbi na nitu” mpi bo kumaka kutadila yo bonso disumu ya nene. (2 Korinto 7:1) Bamvula kumi na nima, Nzozulu ya Nkengi (ya Kifalansa) ya Oktobri 15, 1983, kutendulaka pozisio na beto na yina metala kusadila minduki. Yai kele kaka mwa bambandu ya nsemo yina kekuma kaka mingi na ntangu na beto.

Landa na Kutambula na Nzila Yina Nsemo Kekuma Kaka Mingi

21. Kuvanda ti nki nkadilu tasadisa beto na kulanda na kutambula na nzila yina nsemo kekuma kaka mingi?

²¹ Nkuluntu mosi ya mesalaka mingi kendima nde: “Kundima nsoba ntangu yo kekwisaka mpi kusadila yo lenda vanda mpasi.” Inki mesadisaka yandi na kundima bansoba mingi yina yandi memonaka na bamvula 48 ya yandi mesalaka bonso nsamuni ya Kimfumu? Yandi ketuba nde: “Kuvanda ti nkadilu ya mbote kele mfunu mingi. Kubuya kundima nsoba mosi kele kubikala na nima na ntangu organizasio kekwenda na ntwala. Kana mu kekuka ve na kundima bansoba yankaka, mu keyindululaka bangogo yai ya Piere kusongaka Yezu: ‘Mfumu, na nani beto takwenda? Mambu ya nge ketubaka yo kepesaka moyo ya mvula na mvula.’ Na nima mu kekudiyulaka nde, ‘Inki kisika mu takwenda​—na nganda na mudidi ya inza?’ Kusala mutindu yai kesadisaka munu na kukangama ngolo na organizasio ya Nzambi.”​—Yoane 6:68.

22. Inki mambote kutambula na nsemo kenatilaka beto?

²² Inza ya mezyunga beto kele mpenza na mudidi ya ngolo. Mutindu Yehowa kelanda na kutemuna bantu na yandi, dibulu yina kekabisa bo ti bantu ya inza kelanda kaka na kukuma nene. Nsemo yai kesalaka nki mambu sambu na beto? Kaka mutindu kupedisa mwinda na nzila ya kamio yina kele mudidi mpi ti mabulu kekatulaka ve mabulu yango, nsemo ya Ndinga ya Nzambi kekatulaka ve mitambu. Kansi, nsemo ya Ndinga ya Nzambi kesadisaka beto mpenza na kutina yo na mpila nde beto landa na kutambula na nzila yina nsemo kekuma kaka mingi. Yo yina, bika beto landa na kutula dikebi na ndinga ya mbikudulu ya Yehowa, “bonso [na] mwinda yina ke pelaka na kisika kele mpimpa.”​—2 Piere 1:19.

Keti Nge Keyibuka?

• Inki mambu ya metala organizasio Yehowa mesadisaka bantu na yandi na kutomisa?

• Nsemo ya kekuma kaka mingi menataka nki bansoba na mambu ya metala malongi?

• Inki bansoba nge memonaka nge mosi, mpi nki mesadisaka nge na kundima yo?

• Sambu na nki nge kezola kulanda na kutambula na nzila yina nsemo kekuma kaka mingi?

[Bangyufula ya disolo ya kulonguka]

[Bifwanisu ya kele na lutiti 19]

Lukutakanu ya nene ya mvu 1922 na Cedar Point, Ohio, kupesaka Balongoki ya Biblia ngolo ya kusala kisalu ya Nzambi

[Kifwanisu ya kele na lutiti 21]

N. H. Knorr kubasisaka les “Écritures grecques chrétiennes—Traduction du monde nouveau” na 1950

[Bangogo ya kemonisa kisina ya foto ya kele na lutiti 18]

© 2003 BiblePlaces.com