Kusadila Ntotila Kristu ti Kwikama Yonso

“Ntangu yai yandi bakaka kiyeka, lukumu ti ngolo ya kimfumu na mpila nde bantu yonso ya nsi-ntoto ata bo kele nki dikanda to nki ndinga, bo sadila yandi.”​—DANIELE 7:14.

1, 2. Inki mutindu beto kezaba nde Kristu kubakaka ve kiyeka yonso ya Kimfumu na 33 T.B.?

INKI mfumu lenda pesa luzingu na yandi sambu na bantu na yandi mpi kuzinga dyaka sambu na kuyala bonso ntotila? Inki ntotila yina lenda zinga na ntoto, yina lenda sala nde bantu na yandi kutudila yandi ntima mpi bo kwikama na yandi, kansi na nima yandi kwenda kuyala na zulu? Muntu mosi mpamba yina lenda sala dyambu yai ti mambu mingi yankaka kele kaka Yezu Kristu. (Luka 1:32, 33) Na Pantekoti ya 33 T.B., na nima ya lufwa, lufutumuku, mpi kumata ya Kristu na zulu, Nzambi ‘tulaka yandi na kuvanda ntu ya dibundu sambu yandi kuyala bima yonso.’ (Efezo 1:20-22; Bisalu 2:32-36) Na mutindu yina, Kristu yantikaka kuyala, kansi na bantu fyoti mpamba. Bantu ya ntete ya yandi yalaka kuvandaka Bakristu ya kupakulama yina mesalaka Izraele ya kimpeve, “Israele ya Nzambi.”​—Galatia 6:16; Kolosai 1:13.

² Kiteso ya bamvula 30 na nima ya Pantekoti ya 33 T.B., ntumwa Polo kundimaka nde Kristu vandaka mebaka ntete ve kiyeka yonso ya Kimfumu, kansi yandi vandaka ‘na diboko ya [kitata] ya Nzambi. . . . ke vingila tii kuna Nzambi ta tula bambeni ya Kristo na nsi ya makulu na yandi sambu yandi kuniata bo.’ (Baebreo 10:12, 13) Ebuna, penepene na nsuka ya mvu-nkama ya ntete ya T.B., ntumwa Yoane yina vandaka mekuma mununu kumonaka na ntwala na mbona-meso mosi Yehowa, Mfumu ya Inza ya Mvimba, ketula Kristu Yezu Ntotila ya Kimfumu ya zulu yina yandi tulaka ntama mingi ve. (Kusonga 11:15; 12:1-5) Na kutadila mambu ya beto mezaba na ntangu yai na luzingu ya bantu, beto lenda tadila dyaka nzikisa ya kendimisa mpenza nde Kristu yantikaka kuyala na zulu bonso Ntotila mpi Mesia na 1914. *

3. (a) Na nki mutindu yankaka ya mpa bo mekumaka kulonga sangu ya mbote ya Kimfumu banda 1914? (b) Inki bangyufula beto lenda kudiyula?

³ Yo yina, banda mvu 1914 kulonga nsangu ya mbote ya Kimfumu mekumaka kusalama na mutindu yankaka ya mpa yina kepesaka kyese. Kristu meyantikaka kuyala mpenza bonso Ntotila ya Kimfumu ya Nzambi na zulu, ata yandi keyala na ‘[kati ya] bambeni na yandi.’ (Nkunga 110:1, 2; Matayo 24:14; Kusonga 12:7-12) Dyaka, na ntoto ya mvimba, bantu na yandi kelemfukaka na luzolo yonso na kiyeka na yandi na kupesaka maboko na programe ya kulonga Biblia na inza ya mvimba na kiteso mosi yina mesalamaka ntete ve na luzingu ya bantu. (Daniele 7:13, 14; Matayo 28:18) Bakristu ya kupakulama na mpeve, “[bana] ya Kimfumu,” kesalaka bonso ‘bantu ya ketubaka na zina ya Kristu.’ Kimvuka ya ke na kukuma nene ya “mameme ya nkaka” ya Kristu yina kesalaka bonso binati-nsangu ya Kimfumu ya Nzambi kesadisaka Bakristu ya kupakulama na kwikama yonso. (Matayo 13:38; 2 Korinto 5:20; Yoane 10:16) Ata yo kele mpidina, beto fwete tadila mbote kana beto mosi kendimaka mpenza kiyeka ya Kristu. Keti beto kevandaka ya kwikama na yandi na mambu yonso? Inki mutindu beto lenda monisa kwikama na Ntotila yina keyala na zulu? Bika beto tadila ntete bikuma ya beto kele na yo na kuvanda ya kwikama na Kristu.

Ntotila Yina Bikalulu na Yandi Kepusaka Bantu na Kwikama na Yandi

4. Inki mambu Yezu kusalaka bonso Ntotila ya Nzambi meponaka ntangu yandi vandaka kusala kisalu na yandi na ntoto?

⁴ Kwikama na beto na Kristu mesimbamaka na ntonda sambu na mambu yina yandi salaka, mpi sambu na bikalulu na yandi ya mbote mpenza. (1 Piere 1:8) Ntangu Kristu kuvandaka na ntoto bonso  Ntotila ya Nzambi meponaka, yandi monisaka na kiteso mosi ya fyoti mambu yina yandi tasala na ntoto ya mvimba ntangu yandi tayala bonso Ntotila na ntangu yina Nzambi metulaka. Yandi disaka bantu yina kuvandaka na nzala. Yandi belulaka bantu ya maladi, bantu ya kufwa meso, bantu ya kuvandaka na kifu na nitu, bantu ya kufwa makutu, mpi bababa. Nkutu yandi futumunaka bafwa yankaka. (Matayo 15:30, 31; Luka 7:11-16; Yoane 6:5-13) Dyaka, kuzaba luzingu ya Yezu ntangu yandi vandaka na ntoto kesadisaka beto na kuzaba bikalulu na yandi bonso Mfumu yina tayala ntoto na bilumbu kekwisa, mingimingi zola na yandi ya kuditambika. (Marko 1:40-45) Na kuwakana ti dyambu yai, bantu ketubaka nde Napoléon Bonaparte kutubaka nde: “Alexandre, Cesar, Charlemagne, ti munu mosi kusalaka bintinu, kansi nki kusadisaka beto na kusala bisalu ya nene? Kima kusadisaka beto kuvandaka kupusa bantu na kingolo-ngolo. Kaka Yezu mpamba muntu kusalaka kimfumu na yandi na nsadisa ya zola, mpi tii bubu yai bantu mingi tazola kufwa sambu na yandi.”

5. Sambu na nki kimuntu ya Yezu vandaka kubenda bantu yankaka?

⁵ Sambu Yezu kuvandaka muntu ya pima mpi ya ntima ya mbote, bantu yina vandaka ya kulemba sambu na bampasi mpi na kilo ya nene vandaka kubaka kupema na malongi mpi kimuntu na yandi ya mbote yina vandaka kupesa kikesa. (Matayo 11:28-30) Bana ya fyoti vandaka kudiwa mbote ntangu bo vandaka kuvanda ti yandi. Bantu ya kudikulumusa mpi ya luswasukusu kukumaka balongoki na yandi na luzolo yonso. (Matayo 4:18-22; Marko 10:13-16) Bikalulu na yandi ya luzitu mpi ya kudibanza sambu na bantu yankaka kupusaka bankento yina vandaka kuwa Nzambi boma na kuvanda ya kwikama na yandi, mingi na kati na bo kupesaka ntangu, ngolo, mpi bima na bo ya kinsuni sambu na kusadisa yandi ntangu yandi vandaka kusala kisalu na yandi.​—Luka 8:1-3.

6. Inki mawi Yezu kumonisaka ntangu Lazare kufwaka?

⁶ Kristu kumonisaka mawi na yandi ya zola ntangu Lazare, nduku na yandi ya ngolo, kufwaka. Mpasi ya ngolo yina Maria ti Marta kuvandaka na yo kupusaka yandi mpenza na mpila nde yandi kukaka ve kukanga ntima na mawa yina, yo yina yandi “yantikaka kudila.” “Mpasi simbaka yandi na ntima,”​—yandi waka mpasi ya ngolo mpi mawa, ata yandi zabaka nde ntama mingi ve yandi tafutumuna Lazare. Na nima, zola ti mawa kupusaka Yezu na kusadila kiyeka yina Nzambi kupesaka yandi mpi yandi futumunaka Lazare.​—Yoane 11:11-15, 33-35, 38-44.

7. Sambu na nki yo mefwana mpenza nde beto kwikama na Yezu? (Tala mpi lupangu na lutiti 31.)

⁷ Beto kevandaka ti boma mpi luzitu sambu na zola ya ngolo yina Yezu kumonisaka na mambu yina kuvandaka mbote, mpi sambu na mutindu yandi vandaka kuyina mambu ya luvunu ti mambi. Mbala zole yandi salaka mambu ti kikesa yonso sambu na kukula bakomersa ya bwimi na tempelo. (Matayo 21:12, 13; Yoane 2:14-17) Dyaka, ntangu yandi vandaka bonso muntu awa na ntoto,  yandi mpi kukutanaka ti bampasi ya mitindu yonso, yo sadisaka yandi na kubakisa minyokudi mpi makambu yina beto kekutanaka na yo. (Baebreo 5:7-9) Yezu kuzabaka mpi mpasi ya muntu kewaka kana bo kebangika yandi mpi kesadila yandi mambu ya kukonda lunungu. (Yoane 5:15-18; 11:53, 54; 18:38–19:16) Nsukansuka, yandi ndimaka ti kikesa yonso na kufwa lufwa mosi ya nku sambu na kulungisa luzolo ya Tata na yandi ya zulu mpi kupesa bantu na yandi luzingu ya mvula na mvula. (Yoane 3:16) Keti bikalulu ya mutindu yai ya Kristu kumonisaka kepusaka nge ve na kulanda na kusadila yandi ti kwikama yonso? (Baebreo 13:8; Kusonga 5:6-10) Kansi, inki mambu bo kelombaka sambu na kuvanda muntu ya Ntotila Kristu?

Kulungisa Mambu ya Bo Kelombaka Sambu na Kuvanda Muntu ya Kristu

8. Inki bo kelombaka na bantu ya Kristu?

⁸ Yindula ntete dyambu yai ya bo mefwanisa: Sambu na kukuma sitwaye ya nsi yankaka, mbala mingi yo kelombaka kulungisa mwa mambu ya mfunu ya bo kelombaka. Bo lenda lomba bantu yina kezola kukuma basitwaye ya nsi yankaka na kuvanda ti bikalulu mpi mavimpi ya mbote. Mutindu mosi mpi, bantu ya Kristu fwete zitisa minsiku ya kuzanguka ya bikalulu ya mbote mpi kuvanda ti mavimpi ya mbote ya kimpeve.​—1 Korinto 6:9-11; Galatia 5:19-23.

9. Inki mutindu beto lenda monisa nde beto kele ya kwikama na Kristu?

⁹ Yezu Kristu kelombaka mpi nde bantu na yandi kuvanda ya kwikama na yandi mpi na Kimfumu na yandi. Bo kemonisaka kwikama ya mutindu yina na kuzingaka na kuwakana ti mambu yina yandi longaka ntangu yandi vandaka na ntoto bonso Ntotila ya Nzambi meponaka. Mu mbandu, bo ketulaka mambote ya Kimfumu mpi luzolo ya Nzambi na ntwala ya kusosa bima ya kinsuni. (Matayo 6:31-34) Bo kemekaka mpi na masonga yonso na kumonisa kimuntu bonso ya Kristu, ata na ntangu ya mpasi ya kuluta mingi. (1 Piere 2:21-23) Dyaka, bantu ya Kristu kelandaka mbandu na yandi na kubakaka lukanu ya kusadila bantu yankaka mambu ya mbote.​—Matayo 7:12; Yoane 13:3-17.

10. Inki mutindu bantu lenda monisa kwikama na Kristu na (a) kati ya dibuta mpi (b) kati ya dibundu?

¹⁰ Balongoki ya Yezu kemonisaka mpi kwikama na bo na yandi ntangu bo kemonisaka bikalulu na yandi na dibuta. Mu mbandu, babakala kemonisaka kwikama na Ntotila na bo ya zulu ntangu bo kelandaka mbandu ya bikalulu ya Kristu na mutindu bo ketadilaka bankento ti bana na bo. (Efezo 5:25, 28-30; 6:4; 1 Piere 3:7) Bankento kemonisaka kwikama na Kristu na kuvandaka ti bikalulu ya mbote mpi na kumonisaka “bikalulu ya pima ti ya kukonda lulendo.” (1 Piere 3:1-4; Efezo 5:22-24) Bana kevandaka ya kwikama na Kristu ntangu bo kelandaka mbandu na yandi ya bulemfu. Ntangu Yezu vandaka leke, yandi vandaka kulemfukila bibuti na yandi, ata bo vandaka bantu ya kukonda kukuka. (Luka 2:51, 52; Efezo 6:1) Bantu ya Kristu kesalaka bikesa na kwikama yonso sambu na kulanda mbandu na yandi ntangu bo ‘kezolanaka bonso bampangi ya tata mosi ti mama mosi’ mpi ntangu bo kevandaka “bantu ya mbote.” Bo kesalaka ngolo na kuvanda bonso Kristu, yina kuvandaka muntu ya ‘kukonda lulendo. Kana muntu mesala yandi mbi, yandi vandaka kuvutula yandi mbi ve; kana muntu mefinga yandi, yandi vandaka kufinga yandi mpi ve.’​—1 Piere 3:8, 9; 1 Korinto 11:1.

Bantu ya Kristu Kezitisaka Nsiku na Yandi

11. Inki nsiku bantu ya Kristu kezitisaka?

¹¹ Kaka bonso bantu ya kezola kukuma basitwaye ya nsi yankaka kezitisaka bansiku ya nsi na bo ya mpa, mutindu mosi mpi bantu ya Kristu kezitisaka “nsiku ya Kristo” na kuwakanisaka luzingu na bo ti mambu yonso yina Yezu longaka mpi kulombaka nde bo lungisa. (Galatia 6:2) Mingimingi, bo kesalaka na kwikama yonso mambu yina “bansiku ya kimfumu” ya zola kelombaka. (Yakobo 2:8) Bansiku yango kelombaka inki?

12, 13. Inki mutindu beto kezitisaka “nsiku ya Kristo”?

¹² Bantu ya Kristu kevandaka bantu ya kukonda kukuka mpi kesalaka bifu. (Roma 3:23) Yo yina, bo fwete landa na kuyedisa ‘zola ya bampangi na ntima ya kieleka’ na mpila nde bo ‘zolana ngolo mpenza na ntima.’ (1 Piere 1:22) ‘Kana muntu mosi na kati na bo ke na mambu na muntu ya nkaka,’ Bakristu kesadilaka na kwikama yonso nsiku ya Kristu na ‘kukangaka ntima mpi na kulolulaka yandi.’ Kulemfuka na nsiku yai kesadisaka bo na kulanda na kutala ve bifu ya bampangi na bo, kansi na kusosa bikuma ya kuzolana. Keti nge kemonisaka ve ntonda na kuvanda ti bantu yina kezitisaka Ntotila na beto ya zola na kwikama yonso mpi kelwataka  zola yina kele “kikangilu ya kukuka ya bumosi”?​—Kolosai 3:14, NW.

¹³ Dyaka, Yezu kutendulaka nde zola yina yandi monisaka vandaka ya kuluta zola yina bantu kemonisaka na bankaka. (Yoane 13:34, 35) Kana beto kezolaka kaka bantu ya kezolaka beto, beto kesalaka ve ata “kima ya kuyituka.” (NW) Kana beto kesala mutindu yina, zola na beto tavanda ve ya kulunga. Yezu kulongisilaka beto na kulanda mbandu ya zola ya Tata na yandi na kumonisaka zola ya mesimbama na minsiku, ata na bambeni na beto yina kemengaka mpi kenyokulaka beto. (Matayo 5:46-48) Zola yai kepusaka mpi bantu ya Kimfumu na kukwamina ti kwikama yonso na kisalu na bo ya kuluta mfunu. Kisalu yango kele inki?

Kwikama ya Bantu ya Kristu Memekama

14. Sambu na nki kisalu ya kusamuna kele mfunu mingi?

¹⁴ Bantu ya Kimfumu ya Nzambi kesala ntangu yai kisalu ya mfunu ya ‘kulonga bantu mambu ya metala kimfumu ya Nzambi.’ (Bisalu 28:23) Kusala kisalu yango kele mfunu sambu Kimfumu ya Mesia tamonisa nde Yehowa kaka muntu ya ke na nswa ya kuvanda Mfumu ya luyalanganu ya mvimba. (1 Korinto 15:24-28) Ntangu beto kelongaka nsangu ya mbote, bantu yina kewaka kevandaka ti dibaku ya kukuma bantu ya Kimfumu ya Nzambi. Dyaka, Kristu Ntotila tasambisa bantu na kutadila mambu yina bo kesalaka na nima ya kuwa nsangu yina. (Matayo 24:14; 2 Tesalonika 1:6-10) Yo yina, mutindu ya ntete ya beto kemonisaka kwikama na Kristu kele kulemfuka na nsiku na yandi ya kuzabisa bantu yankaka mambu ya metala Kimfumu.​—Matayo 28:18-20.

15. Sambu na nki kwikama ya Bakristu kemekamaka?

¹⁵ Ya kyeleka, Satana kesalaka yonso sambu na kukanga nzila na kisalu ya kusamuna, mpi bamfumu kendimaka ve kiyeka yina Nzambi mepesaka  na Kristu. (Nkunga 2:1-3, 6-8) Yo yina, Yezu kukebisaka balongoki na yandi nde: “Ata mpika mosi ve me luta mfumu na yandi. Kana bo vandaka kumonisa mono mpasi, bo ta monisaka beno mpasi mpi.” (Yoane 15:20) Kikuma yo yina balongoki ya Kristu kenwanaka bitumba ya kimpeve yina kemekaka kwikama na bo.​—2 Korinto 10:3-5; Efezo 6:10-12.

16. Inki mutindu bantu ya Kimfumu ‘kepesaka mambu ya Nzambi na Nzambi’?

¹⁶ Ata mpidina, bantu ya Kimfumu ya Nzambi kevandaka kaka ya kwikama na Ntotila na bo ya kukonda kumonana, kansi bo kezitisaka mpi bamfumu ya leta. (Tito 3:1, 2) Yezu kutubaka nde: “Ya ntotila ya nene, beno pesa na ntotila ya nene; ya Nzambi, beno pesa na Nzambi.” (Marko 12:13-17) Yo yina, bantu ya Kristu kelemfukaka na bansiku ya guvernema yina kefwaka ve bansiku ya Nzambi. (Roma 13:1-7) Kansi, ntangu tribinale ya nene ya Bayuda kutulaka nsiku yina vandaka kuwakana ve ti bansiku ya Nzambi na kusongaka balongoki ya Yezu nde bo yambula kusamuna, balongoki kutubaka na kwikama mpi na luzitu yonso nde bo fwete “lemfuka ntete na Nzambi, kansi na bantu ve.”​—Bisalu 1:8; 5:27-32.

17. Sambu na nki beto lenda nwana ti mimekamu ya kwikama ti kikesa yonso?

¹⁷ Ya kyeleka, yo kelombaka kikesa mingi na bantu ya Kristu sambu na kuvanda ya kwikama na Ntotila na bo na ntangu ya minyokudi. Ata mpidina, Yezu kutubaka nde: “Kiese na beno kana bo ke fingaka beno, kana bo ke monisaka beno mpasi, kana bo ke kusilaka beno mambu ya mbi ti ya luvunu ya mutindu na mutindu sambu beno kele balonguki na mono. Beno sepela, beno mona kiese, sambu beno ta baka matabisi ya nene na zulu.” (Matayo 5:11, 12) Mambu ya bo kutanaka na yo kusadisaka balongoki ya ntete ya Kristu na kubakisa bukyeleka ya bangogo yina Kristu kutubaka. Ata ntangu bo vandaka kubula bo bafimbu sambu bo vandaka kusamuna mambu ya metala Kimfumu, bo sepelaka “sambu Nzambi monaka nde bo me fwana na kumona nsoni sambu na zina ya Yesu. Konso kilumbu, na Nzo-Nzambi ti na banzo ya bantu, bo vandaka kulonga kaka ti kuzabisa nsangu ya mbote ya Yesu [Kristu].” (Bisalu 5:41, 42) Beto kesikisa beno na mutindu beno kemonisaka mpeve ya kwikama ya mutindu mosi ntangu beno kekangaka ntima na bampasi, na maladi, na mpasi ya beno kewaka ntangu beno kevidisaka muntu na lufwa, to na kimbeni.​—Roma 5:3-5; Baebreo 13:6.

18. Mambu yina Yezu tubaka na Ponse Pilate kemonisa inki?

¹⁸ Ntangu Yezu kuvandaka na ntoto, yandi tendudilaka Ponse Pilate, Guvernere ya Roma, nde: “Kimfumu na mono kele ya nsi-ntoto yai ve; kana kimfumu na mono vandaka ya nsi-ntoto yai, bantu na mono zolaka kwisa kunwana sambu bantu ya nkaka kupesa mono na maboko ya Bayuda ve. Kimfumu na mono kele ya nsi-ntoto yai ve.” (Yoane 18:36) Yo yina, bantu ya Kimfumu ya zulu kebakaka ve minduki sambu na kunwanisa bantu yankaka mpi kekotaka ve na mavwanga yonso ya bantu. Sambu bo kevandaka ya kwikama na “Mfumu ya Ngemba,” bo kekotaka ve ata fyoti na mambu ya kekabisa inza.​—Yezaya 2:2-4; 9:6, 7.

Balusakumunu ya Kukonda Nsuka Sambu na Bantu ya Kwikama

19. Sambu na nki bantu ya Kristu lenda vingila avenire ti kivuvu yonso?

¹⁹ Bantu ya kwikama ya Kristu, “Ntotila ya bantotila,” kevingila avenire ti kivuvu yonso. Bo kevingila na kyese yonso ntangu ntotila yai tamonisa ngolo na yandi ya kimfumu ya zulu na ntoto. (Kusonga 19:11–20:3; Matayo 24:30) “[Bana] ya Kimfumu,” bapakulami na mpeve yina mebikalaka ya kwikama, kevingila ti mpusa yonso dikabu na bo ya valere ya kuyala bonso bantotila ti Kristu na zulu. (Matayo 13:38; Luka 12:32) “Mameme ya nkaka” ya kwikama ya Kristu kevingila na kyese yonso ntangu Ntotila na bo tandima bo mpi tatubila bo nde: “Beno bantu yai ya Tata na mono me sakumuna, beno kwisa. Beno kwisa kubaka kimfumu ya yandi me yidikilaka beno katuka ntangu yandi salaka bima yonso.” (Yoane 10:16; Matayo 25:34) Yo yina, bika bantu yonso ya Kimfumu kubaka lukanu ya kulanda na kusadila Ntotila Kristu ti kwikama yonso.

[Noti na nsi ya lutiti]

Keti Nge Lenda Tendula?

• Sambu na nki yo mefwana mpenza nde beto monisa kwikama na Kristu?

• Inki mutindu bantu ya Kristu kemonisaka kwikama na yandi?

• Sambu na nki beto kezolaka kuvanda ya kwikama na Ntotila Kristu?

[Bangyufula ya disolo ya kulonguka]

[Lupangu ya kele na lutiti 31]

BIKALULU YA MBOTE MPENZA YA KRISTU

Kukonda kukabula-kabula​—Yoane 4:7-30.

Mawa​—Matayo 9:35-38; 12:18-21; Marko 6:30-34.

Zola ya kuditambika​—Yoane 13:1; 15:12-15.

Kwikama​—Matayo 4:1-11; 28:20; Marko 11:15-18.

Kuditula na kisika ya bantu yankaka​—Marko 7:32-35; Luka 7:11-15; Baebreo 4:15, 16.

Bukatikati​—Matayo 15:21-28.

[Kifwanisu ya kele na lutiti 29]

Ntangu beto kezolanaka, beto kesadilaka na kwikama yonso “nsiku ya Kristo”

[Bifwanisu ya kele na lutiti 31]

Keti bikalulu ya Kristu kepusaka nge na kusadila yandi na kwikama yonso?