‘Katuka Luyantiku Yehowa Ketubaka Mambu Yina Fweti Kubwa’

“Katuka luyantiku mono ke tubaka mambu yina fweti kubwa, mono ke zabisaka mpi ntama na ntwala mambu yina me bwa ntete ve.”​—YEZAYA 46:10.

1, 2. Inki kele kima ya kuyituka na yina metala mambu yina kusalamaka ntangu Babilone kubwaka, mpi dyambu yai kemonisa nki na yina metala Yehowa?

NA KATIKATI ya mpimpa, basoda ya bambeni kusabukaka masa ya Nzadi ya Efrate na kinsweki mpi kukotaka na Babilone, mbanza ya nene, sambu na kubwisa yo. Ntangu bo pusanaka penepene ti kyelo ya mbanza, bo monaka kima mosi ya kuyituka. Kyelo ya nda mpi ya nene mpenza ya bipesi zole yina kuvandaka na kibaka ya Babilone kubikalaka ya kukanguka! Na nima ya kusabuka masa, basoda yango kumataka mpi kukotaka na kati ya mbanza. Mbanza kubwaka na mbala mosi. Sirusi, yina kuvandaka mfumu ya basoda ya bambeni, yantikaka kuyala nsi ya bo nungaka, mpi na nima yandi tulaka nsiku ya kukatula bantu ya Izraele na kimpika. Bantu mingi yina kuvandaka na kimpika kuvutukaka na nsi na bo sambu na kuvutula dyaka lusambu ya Yehowa na Yeruzalemi.​—2 Bansangu 36:22, 23; Esdrasi 1:1-4.

² Bubu yai, bantu ya kelongukaka mambu ya ntama kumonisaka nde mambu yai kusalamaka mpenza na bamvula 539-537 N.T.B. Kima ya kuyituka kele nde mambu yina kuzabanaka bamvula kiteso ya 200 na ntwala nde yo salama. Yehowa kupesaka profete Yezaya mpeve na yandi sambu Yezaya kutubila kubwa ya Babilone bamvula mingi mpenza na ntwala. (Yezaya 44:24–45:7) Nzambi kuzabisaka kaka ve mambu yina kusalamaka ntangu Babilone kubwaka, kansi mpi zina ya mfumu yina kubwisaka mbanza. * Ntangu Yehowa kutubilaka bantu ya Izraele yina kuvandaka bambangi na yandi na ntangu ya ntama, yandi songaka bo nde: “Beno yindula mambu yina bwaka ntama; sambu mono kele Nzambi, yankaka kele ve; mono kele Nzambi ya kieleka, nzambi ya nkaka kele ve me fwanana na mono. Katuka luyantiku mono ke tubaka mambu yina fweti kubwa, mono ke zabisaka mpi ntama na ntwala mambu yina me bwa ntete ve.” (Yezaya 46:9, 10a) Yehowa kele mpenza Nzambi yina lenda zaba na ntwala mambu yina tabwa.

3. Ntangu yai beto tatadila bamvutu na nki bangyufula?

 ³ Keti Nzambi kezabaka mambu yonso yina tasalama na ntwala? Keti Yehowa kezabaka na ntwala mambu yina konso muntu na kati na beto tasala? Keti ya kyeleka Nzambi mekanaka na ntwala avenire na beto? Na disolo yai ti yina talanda, beto tatadila bamvutu yina Biblia kepesa na bangyufula yai mpi na bangyufula yankaka ya ketadila dyambu yai.

Yehowa Kele Nzambi ya Bambikudulu

4. Nani kele kisina ya bambikudulu yina kele na Biblia?

⁴ Sambu Yehowa mefwana na kuzaba na ntwala mambu yina tasalama na bilumbu kekwisa, yandi pesaka mpeve santu na bansadi na yandi ya ntama sambu bo sonika bambikudulu mingi yina kesadisaka beto na kuzaba na ntwala mambu yina Yandi mebakaka lukanu na kusala. Yehowa kutubaka nde “mambu ya ntete ya mono tubaka yo me salama, ntangu yai mono ke zabisa beno mambu ya mpa; mono ke songa beno yo ntangu yo me bwa ntete ve.” (Yezaya 42:9) Bantu ya Nzambi kele na dibaku ya nene mpenza!

5. Kuzaba mambu yina Yehowa tasala na bilumbu kekwisa kenataka nki mukumba?

⁵ Profete Amosi kendimisa beto nde: “Mfumu Nzambi ke salaka kima ve kana yandi me songa ngindu na yandi ntete ve na bantu na yandi baprofete.” Kuzaba mambu yina tasalama na bilumbu kekwisa kenataka mukumba. Tadila kingana ya ngolo yina Amosi kusadilaka na nima: “Kana ntambu me ngana, nani ke waka boma ve?” Kaka mutindu kungana ya ntambu kepusaka mbala mosi bantu ti bambisi yina kele penepene na kutina, mutindu mosi baprofete bonso Amosi kuzabisaka nswalu mambu yina Yehowa kutubaka. “Kana Mfumu Nzambi me tuba, nani muntu ta panza ve mambu na yandi?”​—Amosi 3:7, 8.

Ndinga ya Yehowa ‘Kelunganaka Kaka’

6. Na nki mutindu “bangindu” ya Yehowa na yina metala kubwa ya Babilone kulunganaka?

⁶ Na nzila ya profete na yandi Yezaya, Yehowa kutubaka nde: “Bangindu na mono ta sala luzolo na mono yonso.” (Yezaya 46:10b) Na yina metala Babilone, “bangindu” ya Nzambi, disongidila, luzolo to lukanu na yandi, kulombaka nde Sirusi, muntu ya Persia, kununga Babilone mpi kubwisa yo. Yehowa kuzabisaka lukanu yina bamvula mingi na ntwala nde yo salama. Mutindu beto memona yo, mambu yina kulunganaka mpenza na mvula 539 N.T.B.

7. Sambu na nki beto fwete tula ntima nde “mambu” ya Yehowa kelunganaka kaka?

⁷ Kiteso ya bamvu-nkama iya na ntwala nde Sirusi kununga Babilone, basoda ya Amoni ti ya Moabi kwisaka kunwanisa Ntotila Yozafati. Yandi sambaka ti kivuvu yonso nde: “Mfumu Nzambi, Nzambi ya bankaka na beto, nge muntu ke yalaka zulu ti ntoto. Nge ke vandaka na ngolo mingi mpenza, muntu lenda kuka nge ve.” (2 Bansangu 20:6) Yezaya kumonisaka kivuvu ya mutindu mosi ntangu yandi tubaka nde: “[Yehowa Nzambi ya mikangu, NW], muntu me zenga mambu, nani lenda katula yo? Kana yandi me tandula diboko, nani lenda konika yo?” (Yezaya 14:27) Na nima, ntangu Nabukodonozore, Ntotila ya Babilone, kubelukaka na maladi na yandi ya kilau, yandi ndimaka na kudikulumusa yonso nde: “Ke na muntu ve lenda buya luzolo [ya Nzambi] to kuyula nki [yandi] ke sala.” (Daniele 4:32) Ya kyeleka, Yehowa kendimisaka bantu na yandi nde: “Mambu yina ke katukaka na munoko na mono, yo ke vutuka ve mpamba na mono kana yo me sala ve ntete luzolo na mono, kana yo me lungisa ve bangindu  na mono.” (Yezaya 55:10, 11) Beto lenda tula mpenza ntima nde “mambu” Yehowa kutubaka talungana kaka. Lukanu ya Nzambi kelunganaka kaka.

‘Lukanu ya Mvula na Mvula’ ya Nzambi

8. ‘Lukanu ya mvula na mvula’ ya Nzambi kele inki?

⁸ Na mukanda ya yandi sonikilaka Bakristu ya Efeso, ntumwa Polo kutubaka sambu na Nzambi nde Yandi kele ti ‘[lukanu] ya mvula na mvula.’ (Efezo 3:11) Lukanu yango kele ve pula ya mpamba ya mambu yina yandi tasala, bonso nde Nzambi kusonikaka mutindu yandi talungisa yo. Kansi, yo ketubila lukanu ya Yehowa ya kulungisa mambu yina yandi kanaka banda na luyantiku sambu na bantu mpi sambu na ntoto. (Kuyantika 1:28) Sambu na kusadisa beto na kubakisa nde lukanu na yandi kelunganaka kaka, beto tadila mbikudulu ya ntete yina kele na Biblia.

9. Inki mutindu Kuyantika 3:15 kewakana ti lukanu ya Nzambi?

⁹ Lusilu yina kele na Kuyantika 3:15 kemonisa nde ntangu Adami ti Eva kusalaka disumu, na mbala mosi Yehowa kubakaka lukanu nde nkento na yandi ya kifwani tabuta nkuna, to mwana. Yehowa kuzabaka mpi na ntwala malanda yina kimbeni na kati ya nkento na yandi ti Satana, mpi na kati ya bankuna na bo tanata. Ata Yehowa zolaka kupesa nzila nde Nkuna ya nkento na yandi kunyokwama ntangu Satana tatatika yandi na kisingini, na ntangu yina Nzambi metulaka Nkuna zolaka kunyata nyoka, to Satana Dyabulu na ntu. Kaka na ntangu yina, lukanu ya Yehowa landaka na kulungana na nzila ya bankaka ya dibuta yina kuponamaka tii ntangu Yezu kumonanaka bonso Mesia yina Nzambi silaka.​—Luka 3:15, 23-38; Galatia 4:4.

Mambu Yina Yehowa kukanaka na Ntwala

10. Keti Yehowa kuyidikaka na ntwala banda luyantiku nde Adami ti Eva tasala disumu? Tendula.

¹⁰ Ntangu ntumwa Piere kutubilaka mambu ya metala mukumba yina Yezu lungisaka na lukanu ya Nzambi, yandi sonikaka nde: “Nzambi solaka Kristo na ntwala, ntangu yandi vandaka me sala bima yonso ntete ve, ebuna na bilumbu yai ya nsuka, Kristo me kwisa kumonika sambu na beno.” (1 Piere 1:20) Keti Yehowa kuyidikaka na ntwala banda luyantiku nde Adami ti Eva tasala disumu mpi nde nkudulu ya kimenga yina yandi pesaka na nzila ya Yezu Kristu tavanda mfunu? Ve. Ngogo ya Kigreki ya bo balulaka nde “ntangu yandi vandaka me sala bima yonso ntete ve,” ketendula “kulosa nkeni na ntoto.” Keti bo ‘melosaka nkeni na ntoto,’ to keti Adami ti Eva kubutaka bana na ntwala ya kusala disumu? Ve. Adami ti Eva kubutaka bana na nima ya kukolama na bo na Nzambi. (Kuyantika 4:1) Yo yina, Yehowa kukanaka na ntwala kumonana ya “nkeni” na nima ya kukolama ya Adami ti Eva, kansi na ntwala nde bo buta bana. Lufwa ti lufutumuku ya Yezu kusadisaka na kupesa nkudulu yina kele ngidika ya zola, nkudulu yango tasadisa na kukatula masumu mpi kusala na mpila nde bikesa yonso ya Satana kununga ve.​—Matayo 20:28; Baebreo 2:14; 1 Yoane 3:8.

11. Inki dyambu kusalamaka yina Nzambi kukanaka na ntwala sambu na kulungisa lukanu na yandi?

¹¹ Nzambi kukanaka na ntwala dyambu yankaka yina kusalamaka sambu na kulungisa lukanu na yandi. Dyambu yango kemonana na mambu  yina Polo kusonikilaka Bakristu ya Efezo nde Nzambi ‘tavukisa dyaka bima yonso kumosi na Kristu, bima yina kele na zulu ti bima yina kele na ntoto.’ Ebuna, ntangu yandi tubilaka “bima yina kele na zulu,” disongidila bantu yina Nzambi meponaka na kuyala ti Kristu, Polo kutendulaka nde: “Nzambi me solaka beto na kuvanda bantu na yandi na kimvuka ti Kristu sambu yandi kanaka mpidina katuka na luyantiku. Ebuna Nzambi ke salaka mambu yonso mutindu kele mabanza na yandi ti luzolo na yandi.” (Efezo 1:10, 11) Ya kyeleka, Yehowa kukanaka na ntwala nde ntalu fyoti mpamba ya bantu tasala kitini ya zole ya Nkuna ya nkento na yandi, mpi kumosi ti Kristu bo tasala na mpila nde bantu kubaka mambote ya nkudulu. (Roma 8:28-30) Ntumwa Piere kubingaka bantu yango nde “[kikanda] ya santu.” (1 Piere 2:9) Ntumwa Yoane kuzwaka dibaku ya nene ya kuzaba na mbona-meso nde bantu yina tayala ti Kristu tavanda 144 000. (Kusonga 7:4-8; 14:1, 3) Kumosi ti Kristu yina kele Ntotila, bo kesala ‘sambu na kupesa Nzambi lukumu.’​—Efezo 1:12-14.

12. Inki mutindu beto mezaba nde Nzambi meponaka ve na ntwala muntu mosi-mosi na kati ya bantu 144 000?

¹² Mutindu Nzambi kukanaka na ntwala na kusola bantu 144 000 ketendula ve nde yandi meponaka bantu yankaka na ntwala sambu na kusadila yandi na kwikama yonso mutindu yai. Ya kyeleka, bo sonikaka lukebisu yina kele na Masonuku ya Kigreki ya Bukristu ntetentete sambu na kutwadisa mpi kupesa bapakulami kikesa na mpila nde bo vanda kaka ya kwikama mpi kuvanda ntangu yonso bantu ya mefwana sambu na kivuvu na bo ya zulu. (Filipi 2:12; 2 Tesalonika 1:5, 11; 2 Piere 1:10, 11) Yehowa mezabaka na ntwala nde bantu 144 000 talungisa mambu yina yandi kelombaka sambu na kusadila lukanu na yandi. Kansi, na kuzaba kana bantu yango zolaka kuvanda banani, yina vandaka kutadila mutindu konso muntu na kati na bo zolaka kupona kutwadisa luzingu na yandi, mpi konso muntu na kati na bo fwete baka desizio yina yandi mosi.​—Matayo 24:13.

Mambu Yina Yehowa Kezabaka na Ntwala

13, 14. Mutindu Yehowa kesadilaka mayele na yandi ya kuzaba mambu na ntwala kewakanaka ti nki, mpi sambu na inki?

¹³ Sambu Yehowa kele Nzambi ya mbikudulu mpi ya lukanu, inki mutindu yandi kesadilaka mayele na yandi ya kuzaba mambu na ntwala? Ntetentete, Biblia kendimisa beto nde banzila yonso ya Nzambi kele ya kyeleka, ya lunungu, mpi ya zola. Ntangu yandi sonikilaka Bakristu ya Bayuda na mvu-nkama ya ntete T.B., ntumwa Polo kundimaka nde ndefi yina Nzambi zengaka mpi lusilu yina yandi salaka kele ‘mambu zole yina lenda soba ve, mpi Nzambi lenda tuba luvunu ve sambu na yo.’ (Baebreo 6:17, 18) Na mukanda yina yandi sonikilaka longoki Tito, Polo kumonisaka mpi dibanza yai ntangu yandi sonikaka nde Nzambi “ke tubaka luvunu ve.”​—Tito 1:2.

¹⁴ Dyaka, ata Yehowa kevandaka ti ngolo ya kukonda nsuka, yandi kesadilaka yo ve ata fyoti na mutindu mosi ya kukonda lunungu. Moize kumonisaka Yehowa bonso “[Nzambi yina] ke salaka mambu yonso ya yandi ke tubaka, yandi ke taka luvunu ve, yandi kele muntu ya kieleka mpenza.” (Kulonga 32:4) Konso dyambu yina Yehowa kesalaka kewakanaka ti kimuntu na yandi ya kuluta mbote. Mambu yandi kesalaka kemonisaka kuwakana ya kukuka ya bikalulu na yandi ya nene: zola, mayele, lunungu, mpi ngolo.

15, 16. Inki dibaku ya kupona yina Yehowa tendudilaka Adami na kilanga ya Edeni?

¹⁵ Beto tadila mutindu bikalulu na yandi ya  nene kewakana ti mambu yina kusalamaka na kilanga ya Edeni. Sambu Yehowa kele Tata ya zola, yandi pesaka bantu bima yonso yina bo vandaka na yo mfunu. Yandi pesaka Adami mayele ya kuyindula, kuyindula mambu na ndonga, mpi kubaka lukanu. Na kuswaswana ti bambisi yina ketwadisamaka mingimingi na mawi ya kukonda mayele, Adami kuvandaka ti mayele ya kupona mambu. Na nima ya kuganga Adami ti Eva, Nzambi talaka katuka na kiti na yandi ya Kimfumu na zulu mpi kumonaka “nde mambu yonso ya yandi salaka yo kele mbote mpenza.”​—Kuyantika 1:26-31; 2 Piere 2:12.

¹⁶ Ntangu Yehowa kupesaka Adami nsiku ya kudya ve “bambuma ya nti yai ke pesaka mayele sambu na kuzaba mambu ya mbote ti mambu ya mbi,” Yandi pesaka Adami bantuma ya kufwana na mpila nde yandi lendaka kupona mambu yina yandi fwete sala. Yandi pesaka Adami nswa ya kudya “bambuma ya konso nti yina kele na kilanga” katula kaka bambuma ya nti mosi, mpi yandi kebisaka Adami nde kana yandi kudya bambuma ya nti yina Nzambi buyisaka yandi, yandi tafwa. (Kuyantika 2:16, 17) Yandi tendudilaka Adami mambu yina tabwila yandi kana yandi kudya mbuma ya nti yina. Adami zolaka kusala inki?

17. Sambu na nki beto lenda tuba nde Yehowa keponaka mambu yina yandi kezolaka kuzaba na ntwala?

¹⁷ Ata Yehowa kevandaka na mayele ya kuzaba konso kima na ntwala, yo kemonana bonso nde Yandi ponaka na kukonda kuyindula na ntwala mambu yina Adami ti Eva zolaka kusala. Yo yina, ngyufula kele ve ya kuzaba kana Yehowa lenda mona na ntwala mambu yina tabwa na bilumbu kekwisa, kansi ya kuzaba kana Yandi keponaka na kusala mutindu yina. Dyaka, beto lenda yindula nde sambu Yehowa kele Nzambi ya zola, yandi lendaka ve kubongisa na ntwala na nku yonso nde kukolama ti malanda na yo yonso ya mbi kusalama. (Matayo 7:11; 1 Yoane 4:8) Yo yina, Yehowa keponaka mambu yina yandi kezolaka kuzaba na ntwala.

18. Sambu na nki mutindu Yehowa keponaka mambu yina yandi kezolaka kuzaba na ntwala kemonisa ve nde yandi kele ya kukonda kukuka?

¹⁸ Keti mutindu Yehowa keponaka mambu yina yandi kezolaka kuzaba na ntwala ketendula nde yandi kekonda kiyeka mpi kele ya kukonda kukuka? Ve. Moize kutubaka nde Yehowa kele bonso “ditadi ya nene,” mpi yandi yikaka nde: “Yandi ke salaka kaka mbote.” Yandi vandaka ve kisina ya malanda ya mbi ya disumu ya bantu. Malanda ya mbi ya disumu yina beto yonso kekutanaka na yo mekatukaka na kukolama ya Adami. Ntumwa Polo kutubaka pwelele nde “masumu me kotaka na nsi-ntoto sambu na mbi ya muntu mosi yai Adami, ebuna masumu me kwisaka kunata lufwa. Yo yina, bantu yonso ke fwaka sambu bo yonso ke salaka masumu.”​—Kulonga 32:4, 5; Roma 5:12; Yeremia 10:23.

19. Inki bangyufula beto tatadila na disolo yina kelanda?

¹⁹ Na mambu ya beto mekatuka kutubila, beto monaka nde Yehowa kele ve muntu ya kukonda lunungu. (Nkunga 33:5) Kansi, Yehowa kesadilaka mayele na yandi, bikalulu na yandi ya mbote, mpi bansiku na yandi na kuwakana ti lukanu na yandi. (Roma 8:28) Sambu yandi kele Nzambi ya bambikudulu, Yehowa ketubaka ‘katuka luyantiku mambu yina fweti kubwa, yandi ke zabisaka mpi ntama na ntwala mambu yina me bwa ntete ve.’ (Yezaya 46:9, 10) Beto monaka mpi nde yandi keponaka mambu yina yandi kezolaka kuzaba na ntwala. Yo yina, dyambu yai kele ti nki bupusi na luzingu na beto? Inki lenda ndimisa beto nde badesizio na beto kewakana ti balukanu ya Nzambi ya zola? Mpi kusala mpidina tanatila beto nki mambote? Beto tatadila bangyufula yai na disolo yina kelanda.

[Noti na nsi ya lutiti]

Keti Nge Lenda Tendula?

• Inki bambandu ya ntama kemonisa nde “mambu yina ke katukaka” na munoko ya Nzambi ‘kelunganaka kaka’?

• Inki mambu Yehowa kukanaka na ntwala na kuwakana ti ‘lukanu na yandi ya mvula na mvula’?

• Na nki mutindu Yehowa kesadilaka mayele na yandi ya kuzaba mambu na ntwala?

[Bangyufula ya disolo ya kulonguka]

[Kifwanisu ya kele na lutiti 20]

Yozafati kutulaka kivuvu na Yehowa

[Kifwanisu ya kele na lutiti 21]

Nzambi kuzabisaka na ntwala lufwa mpi lufutumuku ya Yezu

[Kifwanisu ya kele na lutiti 22]

Keti Yehowa kukanaka na ntwala mambu yina Adami ti Eva zolaka kusala?