Keti Nge Kele ya Kudibongisa Sambu na Kuguluka?
Keti Nge Kele ya Kudibongisa Sambu na Kuguluka?
“Nge ti fami na nge yonso beno kota na maswa, sambu mono me mona nde na nsi-ntoto ya mvimba nge kaka muntu ke lemfukaka na mono.”—KUYANTIKA 7:1.
1. Inki ngidika Yehowa kubakaka na bilumbu ya Noa sambu na kugulusa bantu?
NA BILUMBU ya Noa, Yehowa ‘kutindilaka bantu ya mbi masa yina kufulukaka na ntoto,’ kansi yandi bakaka mpi ngidika sambu na kugulusa bantu. (2 Piere 2:5) Nzambi ya kyeleka kupesaka Noa, yina kuvandaka muntu ya lunungu, bantuma ya sikisiki ya vandaka kumonisa mutindu ya kutunga maswa yina zolaka kutanina luzingu na bo na mvula ya ngolo yina zolaka kunoka na inza ya mvimba. (Kuyantika 6:14-16) Bonso konso nsadi ya kwikama ya Yehowa, “Noa salaka mambu yonso ya Nzambi songaka yandi.” Kana beto kezinga bubu yai, yo kele na kiteso mosi buna sambu na bulemfu ya Noa.—Kuyantika 6:22.
2, 3. (a) Bantu ya ntangu ya Noa kusalaka nki ntangu bo vandaka kumona kisalu ya Noa? (b) Noa vandaka kutula ntima na nki na ntangu yandi kotaka na maswa?
2 Kutunga maswa kuvandaka ve pete. Ntembe kele ve nde bantu mingi kuyitukaka na kumona maswa yina Noa ti dibuta na yandi vandaka kutunga. Ata mpidina, kisalu yina ya kutunga maswa kundimisaka bo ve nde sambu na kuguluka yo vandaka kulomba nde bo kota na maswa. Nsukansuka, ntima ya nda ya Nzambi sambu na inza ya mbi yina kusukaka.—Kuyantika 6:3; 1 Piere 3:20.
3 Noa ti dibuta na yandi kusalaka kisalu ya ngolo bamvula mingi. Na nima, Yehowa kusongaka Noa nde: “Nge ti fami na nge yonso beno kota na maswa, sambu mono me mona nde na nsi-ntoto ya mvimba nge kaka muntu ke lemfukaka na mono.” Sambu bo tulaka ntima na ndinga ya Yehowa, “Noa, nkento na yandi, bana na yandi ya babakala ti bankento na bo, bo kwendaka kukota na maswa.” Yehowa kukangaka kyelo sambu na kutanina bansambidi na yandi. Ntangu Mvula ya Ngolo kunokaka, yo monanaka nde maswa kuvandaka ngidika mosi mpamba ya Nzambi kubakaka sambu na kugulusa bantu.—Kuyantika 7:1, 7, 10, 16.
Mambu Yina Kusalamaka na Ntangu ya Noa Kesalama Bubu Yai
4, 5. (a) Yezu kufwanisaka kukwisa na yandi ti nki? (b) Inki mambu yina vandaka kusalama na ntangu ya Noa kesalama mpi na ntangu na beto?
4 “Mambu yina bwaka na ntangu ya Noa, yo ta bwa mpi mutindu mosi ntangu Mwana-muntu ta kwisa.” (Matayo 24:37) Yezu kumonisaka na bangogo yai nde ntangu yandi takwisa, bantu tamona yandi ve. Ntangu yina tavanda mutindu mosi ti ntangu ya Noa, mpi yo kesalama mpenza mutindu yina. Mingimingi tuka mvu 1919, bo ke na kuzabisa bantu ya makanda yonso nsangu mosi ya lukebisu yina mefwanana ti nsangu yina Noa kulongaka. Na kimvuka, mambu yina bantu kesala mefwanana mpenza ti mambu yina bantu ya ntangu ya Noa kusalaka.
5 Yehowa kufwaka inza yina kuvandaka ya ‘kufuluka na mambi’ na mvula ya ngolo. (Kuyantika 6:13) Bantu yonso yina vandaka kumona bo vandaka kumona pwelele nde Noa ti dibuta na yandi vandaka kudikotisa ve na mambu ya mbi ya mutindu yina mpi nde bo vandaka kulanda kutunga maswa na ngemba. Na dyambu yai mpi, beto kemona nde yo kefwanana ti mambu ya kesalama na ntangu na beto. Ntangu yai, bantu ya masonga lenda mona luswaswanu na kati ya ‘bantu ya mbi ti bantu ya mbote, [na kati ya] bantu yina ke sadilaka Nzambi ti bayina ke sadilaka yandi ve.’ (Malashi 3:18) Masonga, ntima ya mbote, ngemba, mpi kikesa yina Bambangi ya Yehowa kemonisaka kesepedisaka bantu yina ketalaka bo ti bangindu ya mbote, mpi bikalulu yai keswaswanisaka bo ti bantu ya inza. Bambangi kebuyaka mitindu yonso ya mambu ya mbi mpi bo kebikaka nde mpeve ya Yehowa kutwadisa bo. Yo yina bo kevandaka na ngemba mpi kelandaka kaka nzila ya lunungu.—Yezaya 60:17.
6, 7. (a) Inki mambu bantu ya ntangu ya Noa kubakisaka ve, mpi nki mutindu yo kele mpi mutindu mosi bubu yai? (b) Inki bambandu kemonisa nde bantu mingi kebakisaka mpenza nde Bambangi ya Yehowa kele ya kuswaswana?
6 Bantu ya ntangu ya Noa kubakisaka ve nde Nzambi vandaka kusadisa mpi kutwadisa Noa. Yo yina, bo monaka ve mfunu ya mambu yina Noa vandaka kulonga mpi ya kusadila lukebisu yina yandi pesaka bo. Ebuna bubu yai? Ata bantu mingi kesepelaka na kisalu mpi bikalulu ya Bambangi ya Yehowa, bankaka kemonaka nde nsangu ya mbote ti balukebisu ya Biblia kele ve na mfunu. Bamfinangani, bamfumu ya bisalu to bafami lenda kumisa bikalulu ya mbote ya Bakristu ya kyeleka, kansi kutuba na nima nde, “Yo zolaka kuvanda mbote kibeni kana bo vanda ve Bambangi ya Yehowa!” Kima ya bantu yai ya ketalaka beto kevilaka kele nde Bambangi kemonisaka bikalulu yai bonso zola, ngemba, mambote, bumbote, mawete, mpi kudiyala sambu mpeve santu ya Nzambi ketwadisaka bo. (Galatia 5:22-25, NW) Dyambu yai zolaka kupusa bantu mingi na kundima kukonda mpasi nsangu yina Bambangi ya Yehowa kelongaka.
7 Mu mbandu, na Russie, Bambangi ya Yehowa vandaka kutunga Nzo ya Kimfumu. Muntu mosi ya vandaka kuluta kutelamaka sambu na kusolula ti muntu mosi na kati ya bantu yina vandaka kusala kisalu yango. Yandi tubaka nde: “Kisika yai ya beno ketunga kele ya kuswaswana kibeni. Ata muntu mosi ve kenwa makaya, to kefinga, mpi bantu yonso kele pima! Keti nge kele Mbangi ya Yehowa?” Mpangi yina kuyulaka yandi nde, “Kana mu tuba nde ve, keti nge takwikila munu?” Muntu yango kuvutulaka kukonda kusukinina nde, “Mpenza ve.” Na mbanza yankaka ya Russie, mfumu ya mbanza yango kuyitukaka kibeni na ntangu yandi monaka Bambangi ketunga Nzo na bo ya mpa ya Kimfumu. Yandi tubaka nde ata yandi vandaka kuyindula ntete nde mabundu yonso kevandaka kaka mutindu mosi, yandi mesobaka mabanza na yandi na nima ya kumona kikalulu ya kudipesa mpi ya masonga ya Bambangi ya Yehowa. Yai kele kaka bambandu zole ya kemonisa nde bansadi ya Yehowa meswaswana ti bantu yina kezitisaka ve minsiku ya Biblia.
8. Beto fwete sala nki sambu na kuguluka na nsuka ya inza yai ya mbi?
8 Na bilumbu ya nsuka ya inza ya ntama yina kufwaka na mvula ya ngolo, Noa “vandaka kulonga malongi ya Nzambi” na kwikama yonso. (2 Piere 2:5) Na bilumbu ya nsuka ya inza ya ntangu yai, bansadi ya Yehowa ke na kuzabisa minsiku ya lunungu ya Nzambi mpi bo ke na kulonga nsangu ya mbote ya ketubila mutindu bantu lenda guluka mpi kukota na inza ya mpa. (2 Piere 3:9-13) Kaka mutindu Nzambi kusadilaka maswa sambu na kugulusa Noa ti dibuta na yandi yina vandaka kuzitisa Nzambi, mutindu mosi, sambu bantu kuguluka bubu yai, bo fwete tula ntima na kitini ya organizasio ya Yehowa ya luyalanganu ya mvimba yina kemonana mpi kulemfukila yo.
Lukwikilu Kele Mfunu Sambu na Kuguluka
9, 10. Sambu na nki lukwikilu kele mfunu kana beto kezola kuguluka na nsuka ya ngidika ya bima ya Satana?
9 Muntu fwete sala inki sambu na kuguluka ntangu inza yai ya kele na maboko ya Satana tafwa ntama mingi ve? (1 Yoane 5:19) Ntetentete, yandi fwete bakisa nde yandi kele na mfunu ya lutaninu. Na nima, yandi fwete baka mambote ya lutaninu yango. Bantu ya ntangu ya Noa vandaka kuzinga konso kilumbu mutindu bo yikanaka, mpi bo vandaka kumona ve mfunu ya kuditanina na mpasi ya nene yina vandaka kukwisa. Bo kondaka lukwikilu na Nzambi.
10 Kansi, na kuswaswana ti bantu yina, Noa ti dibuta na yandi kubakisaka nde bo vandaka ti mfunu ya lutaninu mpi ya luguluku. Bo vandaka mpi ti lukwikilu na Yehowa Nzambi, Mfumu ya Bima Yonso. Ntumwa Polo kusonikaka nde: “Kana muntu ke na lukwikilu ve, yandi lenda pesa Nzambi kiese ve. Sambu konso muntu yina ke kwisaka na Nzambi yandi fweti kwikila nde Nzambi kele, mpi nde Nzambi ke pesaka matabisi na bantu yina ke sosaka yandi.” Yandi yikaka nde: “Noa, sambu na lukwikilu na yandi, yo yina Nzambi pesaka yandi atasio sambu na mambu yina ta bwa na ntwala, ya yandi me zaba ntete ve. Yandi lemfukaka na Nzambi, ebuna yandi tungaka maswa; yandi ti fami na yandi bo kotaka muna ebuna bo fwaka ve. Sambu na lukwikilu na yandi, yandi fundaka bantu yonso ya nsi-ntoto, ebuna bo bakaka ndola. Sambu na lukwikilu na yandi mpi, Nzambi ndimaka yandi.”—Baebreo 11:6, 7.
11. Inki dilongi beto lenda baka na mutindu Yehowa kutaninaka bantu na yandi na ntangu ya ntama?
11 Sambu na kuguluka na nsuka ya inza yai ya mbi, beto fwete suka kaka ve na kukwikila nde yo tafwa. Beto fwete vanda ti lukwikilu, mpi kusadila mbote bangidika ya Nzambi mebakaka sambu na kugulusa bantu. Ya kyeleka, beto fwete monisa lukwikilu na nkudulu ya kimenga ya Mwana ya Nzambi, Yezu Kristu. (Yoane 3:16, 36) Kansi, beto fwete vila ve nde bantu yina kuvandaka na kati ya maswa ya Noa mpamba bantu kugulukaka na Mvula ya Ngolo. Mutindu mosi, bambanza ya kutinina na Izraele ya ntama vandaka kutanina muntu yina kufwaka mpangi na yandi kukonda kukana kaka kana yandi tinaka ntete na mbanza ya mutindu yina mpi kubikalaka na kati tii na lufwa ya nganga-Nzambi ya nene. (Kutanga 35:11-32) Na ndola ya kumi yina kubwilaka bantu ya Ezipte na ntangu ya Moize, Nzambi kufwaka bana ya ntete ya bantu ya Ezipte, kansi yandi gulusaka bana ya ntete ya bantu ya Izraele. Sambu na nki? Yehowa kuzabisaka Moize nde: “Ntangu yai bo [bantu ya Izraele] ta baka ndambu ya menga ya bambisi na bo [dimeme ya Paki], bo ta pakula-pakula yo na [bakadrema yonso zole mpi na zulu ya, NW] bakielo ya banzo yina ya bo ta dia bambisi yina. . . . Muntu kumeka ve kubasika na nganda tii na suka.” (Kubasika 12:7, 22) Inki mwana-ntete yina na kati ya bantu ya Izraele zolaka kumeka na kukolama na bantuma yina ya Nzambi kupesaka mpi kubasika na nzo yina bo tulaka kidimbu ya menga na bakadrema yonso zole mpi na zulu ya kyelo?
12. Inki ngyufula konso muntu na kati na beto fwete kudiyula, mpi sambu na nki?
12 Yo yina, beto fwete tadila luzingu na beto na dikebi yonso. Keti beto kele na kati ya ngidika yina Yehowa mebakaka sambu na kutanina bantu na kimpeve? Na ntangu mpasi ya nene tabwa, mansanga ya kyese mpi ya kemonisa ntonda tabasika na meso ya bantu yina kusosaka lutaninu yai. Kansi sambu na bankaka, bo tabasisa kaka mansanga ya mawa mpi ya mpasi.
Bansoba ya Kekwisaka Malembe-Malembe Kebongisa Beto
13. (a) Inki lukanu bansoba ya kesalamaka na organizasio melungisaka? (b) Tendula mwa bansoba yina mesalamaka malembe-malembe.
13 Yehowa menataka bansoba malembe-malembe na kitini ya organizasio na yandi yina kele na ntoto. Bansoba yai mesadisaka na kutomisa mpi kukumisa ngolo ngidika ya yandi mebakaka sambu na kugulusa beto na kimpeve. Banda na bamvu 1870 tii na 1932, bampangi ya dibundu bantu vandaka kuvote bankuluntu mpi badiakre. Na 1932, sambu na kusadisa direktere ya kisalu yina bo vandaka kupona, dibundu kumaka kuvote komite ya kisalu yina kuyingaka ngidika ya kuvote bankuluntu. Na mvu 1938, bo bakaka bangidika sambu na kupona bansadi yonso ya dibundu na mutindu mosi ya teokrasi. Banda na 1972, na lutwadisu ya Nto-Kimvuka ya Bambangi ya Yehowa, mabundu mekumaka kupesa bazina ya bampangi yina mefwana na kubaka mikumba mpi bo kezwaka mikanda yina kemonisaka nde bo mepona bankengi mpi bansadi ya kisalu na kulanda mambu yina Biblia kelombaka. Na nima ya bamvula, kisalu ya Nto-Kimvuka vandaka kukuma mingi, mpi bo mesalaka bansoba sambu na kukumisa kisalu yango pete.
14. Inki programe ya kupesa formasio kuyantikaka na mvu 1959?
14 Na 1950, bo longukaka Nkunga 45:17 na dikebi yonso, mpi yo sadisaka bo na kusala programe mosi ya kupesa bampangi formasio, mpi programe yango kelanda na kusalama tii bubu yai. Verse yina ketuba nde: “Nge ntotila na mono, nge ta vanda na bana mingi ya babakala, bo ta yinga bankaka na nge, nge ta tula bo bantotila na nsi-ntoto yonso.” Bankuluntu yina ketwadisa mabundu bubu yai ke na kubaka formasio sambu na kulungisa mikumba yina Nzambi kepesa bo bubu yai mpi na nima ya Armagedoni. (Kusonga 16:14, 16) Nzo-Nkanda ya Kisalu ya Kimfumu kuyantikaka na 1959. Na ntangu yina, bo vandaka kupesa malongi yango na nsungi ya ngonda mosi na bansadi ya dibundu, mutindu bo vandaka kubinga ntete bankengi-ntwadisi. Ntangu yai, nzo-nkanda yango mekumaka kupesa formasio na bankengi ti bansadi ya kisalu yonso . Na nima, bampangi yai kebakaka kisika ya ntete na kupesa formasio na Bambangi ya Yehowa yankaka na mabundu na bo. Na mpila yina, bo kesadisaka bampangi yonso na kuyela na kimpeve mpi na kutomisa mutindu na bo ya kusala kisalu ya kusamuna nsangu ya mbote ya Kimfumu.—Marko 13:10.
15. Inki kele mitindu zole yina bo ketaninaka bunkete ya dibundu ya Bukristu?
15 Bantu yina kezola kukota na dibundu ya Bukristu fwete lungisa mambu ya bo kelombaka. Na kutuba ya mbote, bantu yina kesekaka beto bubu yai lenda kota ve na dibundu ya Bukristu, mutindu bantu ya mutindu yai kukotaka ve na maswa ya Noa. (2 Piere 3:3-7) Mingimingi banda mvu 1952, Bambangi ya Yehowa mebakisaka mbotembote ngidika yina kesadisaka na kutanina dibundu, disongidila kubasisa bansumuki yina mebuya kubalula ntima. Ya kyeleka, bantu ya mesala mbi yina kebalulaka ntima kebakaka mpenza lusadisu ya zola sambu bo “landa . . . banzila yina ke na mabulu ve.”—Baebreo 12:12, 13; Bingana 28:13; Galatia 6:1.
16. Bantu ya Yehowa kele nki mutindu na kimpeve?
16 Kimvwama ya kimpeve ya bantu ya Yehowa kele ve dyambu mosi ya kintulumukina. Na nzila ya profete Yezaya, Yehowa kutubaka nde: “Bantu na mono ta dia, bo ta nwa, kansi beno, beno ta vanda na nzala; bo ta mona kiese, kansi beno, beno ta mona nsoni. Bantu na mono ta sepela, bo ta yimba ti kiese na ntima, kansi beno, beno ta tula milolo ya mpasi ti mawa na ntima; beno ta dila mpenza na ndinga ya ngolo.” (Yezaya 65:13, 14) Yehowa kelanda na kupesa beto madya mingi ya kimpeve ya kekwisa na ntangu ya mbote mpi ya kesadisa beto na kuvanda kaka ngolo na kimpeve.—Matayo 24:45.
Kudibongisa Sambu na Kuguluka
17. Inki mambu tasadisa beto na kudibongisa sambu na kuguluka?
17 Ntangu yai, yo mefwana mpenza nde beto “banzila bantu ya nkaka na kati na beto na kupesa bo kikesa ya kuzola bampangi ya nkaka kuluta diaka mbote ti kusadila bo mambu ya mbote. Konso ntangu beto fweti kutana kaka na bisambu [balukutakanu]; beto vanda ve bonso bantu ya nkaka ke kwendaka diaka ve na bisambu [balukutakanu]. Kansi beto fweti pesa kikesa na bampangi ya nkaka na kati na beto.” (Baebreo 10:23-25) Kuvukana mbala na mbala ti dibundu mosi na kati ya mabundu kuluta 98 000 ya Bambangi ya Yehowa mpi kulanda na kusala bisalu ya Bukristu tasadisa beto na kudibongisa sambu na kuguluka. Beto tavanda ti lusadisu ya bampangi Bakristu na ntangu beto kesala yonso sambu na kumonisa kimuntu “ya mpa” mpi kesala bikesa ya masonga sambu na kusadisa bankaka na kulonguka ngidika ya Yehowa mebakaka sambu na kugulusa bantu.—Efezo 4:22-24; Kolosai 3:9, 10; 1 Timoteo 4:16.
18. Sambu na nki nge kele ti lukanu ya kukangama ngolo ti dibundu ya Bukristu?
18 Satana ti inza na yandi ya mbi kezola mpenza kupukumuna beto mpi kubasisa beto na dibundu. Kansi, beto lenda bikala na kati mpi kuguluka na nsuka ya inza yai ya mbi. Bika nde zola sambu na Yehowa mpi ntonda sambu na bangidika na yandi ya zola kupusa beto na kuvanda ti lukanu ya kukanga bikesa ya Satana nzila. Kuyindulula balusakumunu ya beto kebaka ntangu yai takumisa lukanu na beto ngolo. Beto tatubila ndambu ya balusakumunu yango na disolo yina kelanda.
Inki Mvutu Nge Tapesa?
• Inki mutindu ntangu na beto mefwanana ti ntangu ya Noa?
• Inki kikalulu kele mfunu sambu na kuguluka?
• Inki bansoba ya kekwisaka malembemalembe mekumisaka ngolo ngidika ya Yehowa mebakaka sambu na kutanina beto?
• Inki mutindu beto lenda kudibongisa sambu na kuguluka?
[Bangyufula ya disolo ya kulonguka]
[Kifwanisu ya kele na lutiti 8]
Bantu ya ntangu ya Noa kumonaka ve mfunu ya mambu yina Noa vandaka kulonga
[Kifwanisu ya kele na lutiti 9]
Yo kele mfunu na kutula dikebi na bansangu ya lukebisu ya Nzambi
[Kifwanisu ya kele na lutiti 10]
Inki kele lukanu ya Nzo-Nkanda ya Kisalu ya Kimfumu?
[Kifwanisu ya kele na lutiti 11]
Yai kele ntangu ya kukangama ngolo na dibundu