“Mono Ke Zolaka Bansiku na Nge Mingi!”

“Mono ke zolaka bansiku na nge mingi! Mono ke yindulaka yo kilumbu ya mvimba.”​—NKUNGA 119:97.

1, 2. (a) Inki mambu nsoniki ya Nkunga 119 kukutanaka ti yo? (b) Inki yandi salaka, mpi sambu na inki?

NSONIKI ya Nkunga 119 kukutanaka ti mimekamu ya ngolo. Bambeni ya lulendo yina vandaka kuzitisa ve nsiku ya Nzambi vandaka kufinga yandi mpi kukusila yandi makambu. Bamfumu kukutanaka sambu na kunyokula yandi. Bantu ya mbi kuzyungaka yandi, mpi luzingu na yandi kuvandaka mpenza na kigonsa. Mambu yai yonso kusalaka nde yandi “suka na kudila sambu na mawa.” (Nkunga 119:9, 23, 28, 51, 61, 69, 85, 87, 161) Ata yandi kutanaka ti mambu yai yonso, muyimbi-bankunga kuyimbaka nde: “Mono ke zolaka bansiku na nge mingi! Mono ke yindulaka yo kilumbu ya mvimba.”​—Nkunga 119:97.

² Nge lenda kudiyula nde: “Inki mutindu nsiku ya Nzambi vandaka kupesa muyimbi-bankunga kikesa?” Yandi vandaka kutula ntima nde Yehowa vandaka kutudila yandi dikebi, ebuna dyambu yai vandaka kupesa yandi kikesa. Kuzaba nde kusadila nsiku yina Nzambi kupesaka na zola yonso kenataka mambote, vandaka kupesa muyimbi-bankunga kyese ata bambeni na yandi kunatilaka yandi bampasi mingi. Yandi bakisaka nde Yehowa kusadilaka yandi mambu ya mbote. Dyaka, kusadila lutwadisu ya nsiku ya Nzambi kukumisaka muyimbi-bankunga mayele mingi kuluta bambeni na yandi mpi nkutu yo gulusaka yandi. Kuzitisa nsiku kusadisaka yandi na kuvanda na ngemba mpi ti kansansa ya mbote.​—Nkunga 119:1, 9, 65, 93, 98, 165.

3. Sambu na nki bubu yai yo kele mpasi sambu Bakristu kuzitisa minsiku ya Biblia?

³ Bubu yai, bansadi yankaka ya Nzambi kekutana mpi ti mambu ya mpasi kibeni yina kemeka lukwikilu. Ziku beto takutana ve ti dyambu yina ketula luzingu na beto na kigonsa mutindu muyimbi-bankunga kukutanaka ti yo, kansi beto kezinga na bantangu ya “mpasi mingi.” Bantu mingi ya mezyunga beto kezolaka ve mambu ya kimpeve​—bo kele ti balukanu ya bwimi mpi bo kesosaka kuvanda ti bima mingi ya kinsuni, bo kele lulendo mpi bo kele luzitu ve. (2 Timoteo 3:1-5) Mbala mingi, baleke ya Bakristu kekutanaka ti mambu yina ketulaka minsiku na bo ya bikalulu ya mbote na kumekama. Kana beto mekutana ti mambu ya mutindu yina, yo lenda vanda mpasi na kulanda kuzola Yehowa ti mambu ya mbote. Inki mutindu beto lenda kuditanina?

4. Inki mutindu muyimbi-bankunga kumonisaka ntonda na yandi na nsiku ya Nzambi, mpi keti Bakristu fwete sala mutindu mosi?

⁴ Dyambu mosi yina kusadisaka muyimbi-bankunga na kunwana ti bampasi ya yandi kutanaka ti yo kuvandaka nde yandi vandaka kubaka ntangu sambu na kulonguka mpi kuyindulula nsiku ya Nzambi. Yo yina, yandi kumaka kuzola yo. Ya kyeleka, kiteso ya baverse yonso ya Nkunga 119 ketubila nsiku ya Yehowa. * Bubu yai Bakristu kele ve na nsi ya nsiku yina Nzambi kupesaka dikanda ya Izraele ya ntama. (Kolosai 2:14) Kansi, minsiku yina kele na nsiku yango kele na valere tii bubu yai. Minsiku yai vandaka kupesa muyimbi-bankunga kikesa, kaka mutindu yo lenda pesa mpi kikesa na bansadi ya Nzambi  yina kenwana ti bampasi ya luzingu ya bilumbu yai.

5. Inki bangidika ya nsiku ya Moize beto tatadila?

⁵ Bika beto tadila mutindu beto lenda baka kikesa na bangidika tatu ya nsiku ya Moize: ngidika ya Kilumbu ya kupema (Kisabatu), ngidika ya kubika bima na bilanga sambu na bantu yankaka, mpi nsiku ya ketadila bilula-lula. Na konso mbandu, beto tamona nde kubakisa minsiku ya kele na bansiku yai kele mfunu mingi kana beto kezola kununga bampasi ya beto kekutana ti yo bubu yai.

Kulungisa Bampusa ya Kimpeve

6. Inki bampusa ya mfunu mingi bantu yonso kevandaka ti yo?

⁶ Nzambi kusalaka bantu ti bampusa mingi. Mu mbandu, kana muntu kezola kuvanda na mavimpi ya mbote, yandi fwete dya, kunwa, mpi kuvanda na kisika ya kulala. Kansi, bantu fwete kudibanza mpi na ‘bampusa na bo ya kimpeve.’ Kana bo kekudibanza ve sambu na bampusa yina, bo tavanda mpenza ve na kyese. (Matayo 5:3, NW) Yehowa vandaka kutadila kulungisa mpusa yai ya beto kebutukaka ti yo nde yo kele mfunu mingi, yo yina yandi longisilaka bantu na yandi nde konso mposo, bo fwete sala ve kisalu kilumbu ya mvimba sambu na kutula dikebi na mambu ya kimpeve.

7, 8. (a) Inki mutindu Nzambi kusalaka nde kilumbu ya kupema kuswaswana ti bilumbu yankaka? (b) Inki kuvandaka lukanu ya nsiku ya kilumbu ya kupema?

⁷ Ngidika ya kilumbu ya kupema vandaka kumonisa mpenza mfunu ya kutomisa bangwisana na beto ti Nzambi. Mbala ya ntete ya Biblia kesadila ngogo “kilumbu ya kupema,” yo ketadila mana yina Nzambi kupesaka bantu ya Izraele na ntoto ya zelo na zelo. Yandi zabisaka bo nde konso mposo bo fwete lokuta madya yai ya kuyituka bilumbu sambanu. Na kilumbu ya sambanu, yo vandaka kulomba nde bo lokuta ‘madya sambu na bilumbu zole’ sambu, na kilumbu ya nsambwadi Nzambi vandaka kupesa ve mana. Kilumbu ya nsambwadi kuvandaka kisabatu ya santu sambu na Yehowa mpi na kilumbu yina yo vandaka kulomba nde konso muntu kubikala na nzo na yandi. (Kubasika 16:13-30) Nsiku mosi na kati ya Bansiku Kumi vandaka kulomba nde bantu kusala ve ata kisalu mosi na kilumbu ya kupema. Yo vandaka kilumbu ya santu. Bantu yina vandaka kuzitisa yo ve vandaka kubaka ndola ya lufwa.​—Kubasika 20:8-11; Kutanga 15:32-36.

⁸ Nsiku ya kilumbu ya kupema vandaka kumonisa nde Yehowa ketulaka dikebi na mambote ya kinsuni ya bantu na yandi mpi na bangwisana na bo ti yandi. Yezu kutubaka nde: “Nzambi tulaka Kilumbu ya Kupema sambu na bantu.” (Marko 2:27) Kilumbu yango vandaka kaka ve kupesa bantu ya Izraele dibaku ya kupema kansi yo vandaka kupesa bo mpi dibaku ya kukwenda penepene na Ngangi na bo mpi ya kumonisa nde bo kezolaka yandi. (Kulonga 5:12) Na kilumbu yina, bo vandaka kudipesa kaka na mambu ya kimpeve, bonso kusambila na dibuta, kisambu, mpi kuyindulula Nsiku ya Nzambi. Ngidika yango vandaka kusadisa bantu ya Izraele sambu bo sadila ve ntangu ti ngolo na bo yonso kaka sambu na mambu ya kinsuni. Kilumbu ya kupema vandaka kuyibusa bo nde bangwisana na bo ti Yehowa kuvandaka dyambu ya kuluta mfunu na luzingu na bo. Yezu kuvutukilaka munsiku yai ya kesobaka ve  ntangu yandi tubaka nde: “Bo sonikaka na Mukanda ya Nzambi nde: ‘Muntu ke zingaka kaka ve sambu na mampa ya yandi ke diaka, kansi yandi ke zingaka mpi sambu na mambu yina yonso ya Nzambi ke tubaka.’”​—Matayo 4:4.

9. Inki dilongi ngidika ya kilumbu ya kupema kelonga Bakristu?

⁹ Ata bansadi ya Nzambi fwete lutisa ve kilumbu ya mvimba kukonda kusala kisalu, kilumbu ya kupema ya mutindu yai kele ve kaka disolo ya mpamba. (Kolosai 2:16) Keti yo keyibusa beto ve nde beto mpi, beto fwete tula mambu ya kimpeve na kisika ya ntete? Beto fwete bika ve nde kusosa bima ya kinsuni to bansaka ya kulutisa ntangu kubaka kisika ya mambu ya santu. (Baebreo 4:9, 10) Yo yina, beto lenda kudiyula nde: “Inki kebakaka kisika ya ntete na luzingu na mono? Keti mu ketulaka kulonguka, kusamba, kukwenda na balukutakanu, mpi kusamuna nsangu ya mbote na kisika ya ntete? To keti mambu yankaka kebakaka kisika ya bisalu yai?” Kana beto ketula mambu ya kimpeve na kisika ya ntete na luzingu na beto, Yehowa kendimisa beto nde beto takonda ve bima ya beto kevandaka na yo mfunu na luzingu.​—Matayo 6:24-33.

10. Inki mambote beto lenda baka kana beto kebaka ntangu ya kutadila mambu ya kimpeve? Pesa mbandu.

¹⁰ Ntangu ya beto kelutisaka na kulonguka Biblia ti mikanda ya ketendulaka yo, mpi na kuyindula na mudindu mambu ya beto kelongukaka, lenda sadisa beto na kukwenda penepene ya Yehowa. (Yakobo 4:8) Bamvula 40 meluta, Suzana yantikaka kubaka ntangu sambu na kutanga Biblia mbala na mbala. Yandi ketuba nde na luyantiku yo vandaka kusepedisa yandi ve, yo vandaka kizitu. Kansi, sambu yandi vandaka kutanga yo mingi, yandi kumaka kuzola yo mpi mingi. Ntangu yai, yandi kewaka mpasi mingi kana dyambu mosi kusala nde yandi longuka ve. Yandi ketuba nde: “Kulonguka mesadisaka mono na kuzaba Yehowa mpi kutadila yandi bonso Tata. Mu lenda tudila yandi ntima mpi kusamba yandi kukonda mpasi. Yo kepesa kikesa kibeni na kumona mutindu Yehowa kezolaka bansadi na yandi, mutindu yandi kekebaka munu, mpi mambu yina yandi mesalaka sambu na mambote na munu.” Muntu fwete vanda na kyese ya mingi kibeni kana yandi kelungisa bampusa na yandi ya kimpeve mbala na mbala!

Nsiku ya Nzambi ya Ketadila Kubika Bima na Bilanga Sambu na Bantu Yankaka

11. Ngidika ya kubika bima na bilanga sambu na bantu yankaka vandaka kusalama nki mutindu?

¹¹ Ngidika ya zole ya nsiku ya Moize yina vandaka kumonisa nde Nzambi kekudibanzaka sambu na mambote ya bantu na yandi kuvandaka nswa ya kulokuta bambuma yina vandaka kubikala na bilanga. Yehowa kutubaka nde ntangu muntu ya Izraele yina kele na bilanga kekatula bambuma na bilanga na yandi, yandi fwete pesa bansukami nswa ya kulokuta bambuma yina bantu ya kekatula bambuma kebikisa. Bo vandaka ve na nswa ya kukatula bima yina kuvandaka na nsuka ya bilanga to ya kulokuta bambuma ya olive yina vandaka kubwa na ntoto. Yo vandaka kulomba mpi ve nde bo vutuka na nima sambu na kulokuta bima ya bo mevila. Ngidika yai kuvandaka ngidika mosi ya zola sambu na bansukami, banzenza, bana yina bibuti na bo mefwaka, mpi mifwidi. Ya kyeleka, sambu na kulokuta bima yina bantu vandaka kubika na bilanga, yo vandaka kulomba kusala ngolo, na mutindu yina yo vandaka kusadisa bansukami na kusala kisalu sambu na kuzwa madya na kisika ya kulomba.​—Levi 19:9, 10; Kulonga 24:19-22; Nkunga 37:25.

12. Inki dibaku ngidika ya kubika bima na bilanga sambu na bantu yankaka vandaka kupesa bantu?

¹² Nsiku ya kubikisa bima na bilanga sambu na bantu yankaka vandaka kutuba ve na sikisiki kiteso ya bima yina muntu ya kesalaka bilanga fwete bikisa sambu na bansukami. Bantu ya kesalaka bilanga kuvandaka ti nswa ya kuzenga kana bandilu ya bilanga na bo yina bo takatula ve bambuma zolaka kuvanda nene to fyoti. Na mutindu yina, ngidika yango vandaka kulonga bantu kikalulu ya kukaba. Yo vandaka kupesa bantu yina kesalaka bilanga dibaku ya kumonisa ntonda na bo na muntu yina kupesaka bo bambuma yango, sambu ‘kana nge sala nsukami mbote, nge kezitisa Nzambi yina salaka nge.’ (Bingana 14:31) Bozi kusalaka mutindu yina. Yandi salaka yonso na mpila nde Ruti, mufwidi yina vandaka kulokuta bima na bilanga na yandi, kulokuta kiteso ya bambuma ya kufwana. Yehowa kusakumunaka mpenza Bozi sambu na kikalulu na yandi ya kukaba.​—Ruti 2:15, 16; 4:21, 22; Bingana 19:17.

13. Nsiku ya metala kubika bima na bilanga sambu na bantu yankaka kelonga beto inki?

 ¹³ Munsiku ya kele na nsiku ya metadila kubikisa bima na bilanga sambu na bantu yankaka mesobaka ve. Yehowa kelomba bansadi na yandi na kumonisa kikalulu ya kukaba, mingimingi na bansukami. Kana beto kele ti kikalulu ya kukaba, Nzambi tasakumuna beto mpi mingi. Yezu kutubaka nde: “Beno pesa makabu na bantu ya nkaka, mpidina Nzambi mpi ta pesa beno makabu; Nzambi ta pesa beno makabu ya kiteso ya mbote, yina ya yandi me niema, ya yandi me nikisa, ya yandi me lutisa mingi na baposhe na beno. Nzambi ta pesa beno makabu ya kiteso yina ya beno ke pesaka bantu ya nkaka.”​—Luka 6:38.

14, 15. Inki mutindu beto lenda monisa kikalulu ya kukaba, mpi nki mambote yo lenda natila beto mosi mpi bantu yina beto kesadisa?

¹⁴ Ntumwa Polo kulongisilaka beto na kusadila bantu yonso mambu ya mbote, kansi mingimingi “bampangi na beto bakristo.” (Galatia 6:10) Yo yina, beto fwete kudibanzaka mpenza sambu bampangi na beto kubaka lutwadisu ya mekatuka na Biblia konso ntangu ya bo kekutana ti mambu yina ketula lukwikilu na bo na kumekama. Bo lenda vanda na mfunu ya lusadisu sambu na kukwenda na Nzo ya Kimfumu to sambu na kusumba bima. Keti kele ti mpangi mosi na dibundu na beno yina kele mununu, kebela, to ya kekuka ve kubasika na nganda, yina tasepela kana bampangi mekwenda kutala yandi to kusadisa yandi na kusala bisalu yankaka ya nzo? Kana beto sala ngolo na kubakisa bampusa ya mutindu yina, Yehowa lenda sadila beto sambu na kupesa mvutu na bisambu ya mpangi mosi ya kele na mfunu ya lusadisu. Ata Bakristu kele ti mukumba ya kusadisana, kusala mutindu yina kesadisaka mpi muntu yina kesadisa muntu yankaka. Kumonisa zola na mpangi mosi kepesaka kyese mingi kibeni mpi yo kesalaka nde Yehowa kundima beto.​—Bingana 15:29.

¹⁵ Bakristu kemonisaka mpi kikalulu ya kukaba ntangu bo kesadilaka ntangu ti ngolo na bo sambu na kuzabisa bantu balukanu ya Nzambi. (Matayo 28:19, 20) Konso muntu yina mesadisaka dezia muntu yankaka na kudipesa na Yehowa mezaba bukyeleka ya bangogo yai ya Yezu: “Kiese ya kuluta mingi ke vandaka na kupesa, kansi na kubaka kiese ke vandaka fioti.”​—Bisalu 20:35.

Keba na Bilula-Lula

16, 17. Nsiku ya kumi vandaka kubuyisa inki, mpi sambu na inki?

¹⁶ Ngidika ya tatu ya nsiku ya Nzambi kupesaka bantu ya Izraele yina beto ketadila kele nsiku ya kumi, yina kubuyisaka bilula-lula. Nsiku yango  vandaka kutuba nde: “Kuyuma ntima ve na nzo ya ngani. Kuyuma ntima ve na nkento ya ngani to bampika to bangombe to bampunda to konso kima ya ngani.” (Kubasika 20:17) Ata muntu mosi ve lenda zikisa kana bantu yankaka kezitisa nsiku ya mutindu yai, sambu ata muntu mosi ve lenda zaba mambu yina kele na ntima ya bankaka. Kansi, nsiku yina vandaka kutombusa Nsiku na nivo mosi ya meluta mpenza bansiku ya bantu. Yo vandaka kuyibusa konso muntu ya Izraele nde yandi fwete sala bakonti na Yehowa, yina ketangaka mambu ya kele na ntima ya muntu. (1 Samuele 16:7) Dyaka, nsiku yai vandaka kusimba mpenza kisika yina mambu mingi ya mbi ya bantu kesalaka kekatukaka.​—Yakobo 1:14.

¹⁷ Nsiku ya vandaka kubuyisa bilula-lula vandaka kusyamisa bantu ya Nzambi na kubuya bikalulu yai ya mbi: kusosa kuvanda ti bima mingi ya kinsuni, bwimi, mpi kukonda kusepela na luzingu ya bo kele na yo. Yo vandaka kutanina bo mpi na mpila nde bo yiba ve mpi bo sala ve mansoni. Konso ntangu, beto tavandaka ti bantu yina kele ti kimvwama mingi mpi yina beto kezola to bantu yina kemonana nde bo menunga na luzingu kuluta beto. Kana beto yala ve mabanza na beto na mambu ya mutindu yina, beto lenda konda kyese mpi kuyantika kuwila bankaka kimpala. Biblia ketuba nde bilula-lula kele mutindu ya kumonisa ‘mayele ya mbi.’ Yo kele mbote mpenza nde beto vanda ve bilula-lula.​—Roma 1:28-30.

18. Inki kikalulu mepanzana na inza, mpi yo lenda vanda ti nki bupusi ya mbi?

¹⁸ Kikalulu ya mepanzana mingi na inza kesyamisa bantu na kuvanda ti bima mingi ya kinsuni mpi na kutesana. Na nzila ya piblisite, bantu ya mumbongo kepusaka bantu na kuvanda ti bima ya mpa mpi mbala mingi yo kemonisaka nde kana beto zwa ve bima yina, beto tavanda ve na kyese. Yai kele mpenza mambu yina nsiku ya Yehowa vandaka kubuyisa. Dyambu yankaka ya nsiku ya Yehowa vandaka kubuyisa kele mpusa ya kusala yonso sambu na kununga na luzingu mpi mpusa ya kuvanda na kimvwama mingi. Ntumwa Polo kutubaka nde: “Bantu yina ke zolaka kukuma bamvwama, Satana ke bwisaka bo; nzala mingi ya buzoba ti ya mbi yina ke bebisaka bantu, yina ke fwaka bo, yo ke kangaka bo. Sambu kuzola mbongo mingi ke bendaka mambu ya mbi ya mutindu na mutindu. Bantu ya nkaka vandaka na nzala mingi ya mbongo; yo yina nzala yango vidisaka lukwikilu na bo, yo pesaka bo mpasi mingi na ntima.”​—1 Timoteo 6:9, 10.

19, 20. (a) Sambu na muntu yina kezolaka nsiku ya Yehowa, inki kele mfunu mingi? (b) Beto tatubila nki na disolo yina kelanda?

¹⁹ Bantu yina kezolaka nsiku ya Nzambi kebakisaka bigonsa yina kikalulu ya kusosa kuvanda ti bima mingi ya kinsuni kevandaka na yo mpi dyambu yai ketaninaka bo. Mu mbandu, muyimbi-bankunga kusambaka Yehowa nde: “Mbote mono tula ntima na kulemfuka na bansiku na nge kansi mono sosa kimvwama ve. Bansiku ya nge me pesaka mono yo kele mfunu kuluta mbongo yonso na nsi-ntoto yai.” (Nkunga 119:36, 72) Kubakisa bukyeleka ya bangogo yai tasadisa beto na kutanina bukatikati ya beto kele na yo mfunu sambu beto bwa ve na mitambu bonso kusosa kuvanda ti bima mingi ya kinsuni, bwimi, mpi kukonda kusepela na luzingu ya beto kele na yo. Kima tasadisa beto na kuvanda na kyese mingi kele kikalulu ya kukangama na Nzambi, kansi kusosa kuvanda ti bima mingi ve.​—1 Timoteo 6:6.

²⁰ Minsiku ya mekatuka na nsiku yina Yehowa kupesaka dikanda ya Izraele ya ntama na nzila ya Moize kele mpi mfunu mingi na bantangu yai ya mpasi ya beto kezinga. Kana beto kesadila yo mingi na luzingu na beto, beto takuma kubakisa yo mbote mpi kuzola yo mingi, ebuna beto tavanda na kyese mingi. Nsiku yango kele ti malongi mingi ya mfunu sambu na beto, mpi mfunu ya malongi yango kemonana na luzingu mpi na mambu ya bantu yina Biblia ketubilaka kukutanaka ti yo. Beto tatadila ndambu ya bambandu yango na disolo yina kelanda.

[Noti na nsi ya lutiti]

Inki Mvutu Nge Tapesa?

• Sambu na nki nsoniki ya Nkunga 119 vandaka kuzola nsiku ya Yehowa?

• Inki malongi Bakristu lenda baka na ngidika ya kilumbu ya kupema?

• Inki kele valere ya nsiku ya Nzambi ya ketadila kubika bima na bilanga sambu na bantu yankaka?

• Inki mutindu nsiku ya kebuyisa bilula-lula ketaninaka beto?

[Bangyufula ya disolo ya kulonguka]

[Kifwanisu ya kele na lutiti 13]

Nsiku ya kilumbu ya kupema vandaka kubenda dikebi na inki?

[Kifwanisu ya kele na lutiti 15]

Nsiku ya kubikisa bima sambu na bantu yankaka kelonga beto inki?