“Beno Bokuta Ve”
“Beno Bokuta Ve”
“Beno bokuta ve . . . na mambu yonso yina ya beno ke salaka.”—FILIPI 2:14.
1, 2. Inki ndongisila ntumwa Polo kupesaka Bakristu ya Filipi ti ya Korinto, mpi sambu na nki?
NA MUKANDA ya kupemama ya yandi sonikilaka Bakristu ya dibundu ya Filipi na mvu-nkama ya ntete, ntumwa Polo kusikisaka bampangi yina mingi kibeni sambu na kikalulu na bo ya kukaba mpi kikesa na bo. Yandi monisaka nde yandi vandaka kusepela na bisalu na bo ya mbote. Kansi, Polo kuyibusaka bo na ‘kubokuta ve na mambu yonso ya bo vandaka kusala.’ (Filipi 2:14) Sambu na nki yandi pesaka ndongisila yai?
2 Polo kuzabaka bampasi yina kubokuta lenda basisa. Bamvula fyoti na ntwala, yandi yibusaka bampangi ya Korinto nde kubokuta lenda vanda kigonsa. Polo kutubaka nde ntangu bantu ya Izraele kuvandaka na ntoto ya zelo na zelo, mbala mingi bo vandaka kupesa Yehowa makasi. Inki mutindu? Bo vandaka kuzola mambu ya mbi, kusambila biteki, kusala mansoni, kumeka Yehowa, mpi kubokuta. Polo kusyamisaka bampangi ya Korinto na kubaka malongi na bambandu yai. Yandi sonikaka nde: “Beno kubokuta ve mutindu bantu ya nkaka na kati na bo bokutaka; wanzio ya lufwa fwaka bo yonso.”—1 Korinto 10:6-11.
3. Sambu na nki dyambu ya metala kubokuta kele mfunu sambu na beto bubu yai?
3 Bubu yai, sambu beto kele bansadi ya Yehowa, beto kemonisaka bikalulu yina Bakristu ya Filipi kumonisaka. Beto kevandaka kikesa sambu na kusala mambu ya mbote, mpi beto kezolanaka. (Yoane 13:34, 35) Kansi, kana beto tadila bampasi yina kukuminaka bansadi ya Nzambi ya ntangu ya ntama sambu bo bokutaka, beto kele ti kikuma ya mbote ya kulanda ndongisila yai ya Polo: “Beno bokuta ve . . . na mambu yonso yina ya beno ke salaka.” Bika beto tadila ntete bambandu ya bantu yina kubokutaka ya Biblia ketubila. Na nima, beto tatadila mambu ya beto lenda sala sambu kikalulu ya kubokuta kunatila beto ve bampasi bubu yai.
Bantu ya Mbi Yina Kubokutilaka Yehowa
4. Inki mutindu bantu ya Izraele kubokutaka na ntoto ya zelo na zelo?
4 Biblia kesadilaka ngogo ya Kiebreo ya ketendula ‘kubokuta’ sambu na kutubila mambu yina kusalamaka na nsungi ya bamvula 40 yina bantu ya Izraele kulutisaka na ntoto ya zelo na zelo. Bantangu yankaka, bantu ya Izraele vandaka kusepela ve na luzingu ya bo vandaka na yo, ebuna bo yantikaka kubokuta. Mu mbandu, bamposo fyoti mpamba na nima ya kubasika na bo na kimpika na Ezipte, “bantu yonso [ya Izraele] bokutilaka Moize ti Aroni” sambu na madya. Bo tubaka nde: “Mbote kana Mfumu Nzambi fwaka beto na Ezipte. Pana beto zolaka kuvanda me vanda, ke dia malonga ya kufuluka na mbisi ti mampa mutindu beto zola. Kansi beno me nata beto awa na ntoto ya zelo na zelo sambu beto kufwa na nzala.”—Kubasika 16:1-3.
5. Ntangu bantu ya Izraele kubokutaka, bo vandaka kubokutila mpenza nani?
5 Mambu ya bantu ya Izraele vandaka kutuba kuvandaka ve kyeleka. Yehowa vandaka kupesa bo bima yonso ya bo vandaka na yo mfunu na ntoto ya zelo na zelo. Yandi vandaka kupesa bo madya ti masa na zola yonso. Bo lendaka ve ata fyoti kufwa na nzala mutindu bo vandaka kutuba. Kansi, sambu bo vandaka kusepela ve na bima yina Nzambi vandaka kupesa bo, bo yantikaka kubokuta. Ata bantu ya Izraele vandaka kubokutila Moize ti Aroni, Yehowa kumonaka nde bo vandaka kubokutila yandi. Moize kusongaka bo nde: “Mfumu Nzambi . . . me wa mutindu beno ke bokutila yandi. A beto, beto kele banani? Beno ke bokutila beto ve kansi Mfumu Nzambi.”—Kubasika 16:4-8.
6, 7. Mutindu Kutanga 14:1-3 kemonisa yo, inki mutindu mabanza ya bantu ya Izraele kusobaka?
6 Ntangu fyoti na nima, bantu ya Izraele kubokutaka dyaka. Moize kutindaka bantu 12 sambu bo kwenda kutala Ntoto ya Lusilu. Na ntangu bantu yango kuvutukaka, bantu kumi kupesaka ve rapore ya mbote. “Bo yonso bokutilaka Moize ti Aroni nde: ‘A sambu na nki beto fwaka ve na ntoto ya Ezipte to awa na ntoto yai ya zelo na zelo? Sambu na nki Mfumu Nzambi ke nata beto na ntoto ya mutindu yai [Kanana]? Beto ta fwa kaka na bitumba, bankento na beto ti bana na beto bambeni ta botula bo. Keti yo kele mbote ve beto vutuka na nsi ya Ezipte?’”—Kutanga 14:1-3.
7 Mabanza ya bantu ya Izraele kusobaka mpenza! Ntetentete, ntonda na bo sambu na Yehowa na mutindu yandi basisaka bo na Ezipte mpi kugulusaka bo na Nzadi-Mungwa ya mbwaki kupusaka bo na kuyimbila yandi bankunga. (Kubasika 15:1-21) Kansi, na ntangu bo kutanaka ti bampasi na ntoto ya zelo na zelo mpi sambu bo vandaka kuwa bantu ya Kanana boma, bo vandaka dyaka ve na kyese. Na kisika ya kupesa Nzambi mersi na mutindu yandi gulusaka bo, bo pesaka yandi foti sambu na bima yina bo vandaka kumona bonso nde bo mekonda. Kubokuta yina vandaka kumonisa nde bo vandaka kusepela ve na bangidika ya Yehowa. Mpila ya kuyituka kele ve kana Yehowa kutubaka nde: “Mono me wa nde bantu ya Israele ke bokutila mono. Keti bantu yai ya mubulu ta bika ve na kubokuta-bokuta?”—Kutanga 14:27; 21:5.
Bantu Yina Kubokutaka na Mvu-Nkama ya Ntete
8, 9. Tanga bambandu ya bantu yina kubokutaka ya bo ketubila na Masonuku ya Kigreki.
8 Yo kemonana nde bambandu ya bantu yina kubokutaka ya beto metubila, bo salaka yo na ntwala ya bantu yonso. Kansi, ntangu Yezu Kristu kukwendaka na Yeruzalemi na mvu 32 T.B. sambu na nkinsi bisasa, “bantu vandaka kutuba mambu mingi sambu na Yesu na ndinga ya malembe.” (Yoane 7:12, 13, 32) Bo vandaka kutubila yandi na nsi-nsi, bantu yankaka vandaka kutuba nde yandi vandaka muntu ya mbote, bankaka nde kele ve.
9 Kilumbu yankaka, Yezu ti balongoki na yandi kuvandaka na nzo ya kalaki mosi ya mpaku na zina ya Levi, to Matayo. “Bafarize ti balongi na bo ya Bansiku, bo vandaka kutonga balonguki ya Yesu. Bo vandaka kuyula bo: ‘Sambu na nki beno ke dia ti ke nwa mesa mosi ti bakalaki ya mpaku ti bantu ya masumu?’” (Luka 5:27-30) Ntangu fyoti na nima, na Galilea, “Bayuda yantikaka kubokuta sambu Yesu tubaka nde: ‘Mono kele mampa yina me katukaka na zulu.’” Ata balongoki yankaka ya Yezu kumonaka nde mambu ya yandi tubaka kuvandaka ngolo mingi ebuna bo yantikaka kubokuta.—Yoane 6:41, 60, 61.
10, 11. Sambu na nki Bayuda yina vandaka kutuba Kigreki kubokutaka, mpi nki mutindu bankuluntu lenda baka mambote na mutindu bantumwa kuyidikaka dyambu yango?
10 Kansi, mambu kusalamaka mutindu yankaka na kubokuta yina bantu kubokutaka ntangu fyoti na nima ya Pantekoti ya mvu 33 T.B. Na ntangu yina, bantu mingi yina kuvandaka ve bantu ya Izraele kukumaka balongoki, ebuna Bakristu ya Yudea vandaka kulungisa bampusa na bo. Kansi, bo vandaka kukabisa madya yango mbote ve. Biblia ketuba nde: “Bayuda yina vandaka kutuba ndinga ya Kigreki, bo vandaka kubokuta mingi sambu na Bayuda yina vandaka kutuba ndinga ya Kiarami. Bo vandaka kutubila bo nde: ‘Bankento yai ya bamifwidi kele na kati na beto, beno ke sadisaka bo ve na ntangu ya beno ke kabisaka madia konso kilumbu.’”—Bisalu 6:1.
11 Bantu yai kubokutaka ve mutindu bantu ya Izraele kubokutaka na ntoto ya zelo na zelo. Bayuda yina vandaka kutuba Kigreki kubokutaka ve sambu na mambote na bo mosi. Bo bokutaka sambu bantumwa vandaka kulungisa ve bampusa ya mifwidi yankaka. Dyaka, bo salaka yo ve sambu na kukotisa mavwanga na dibundu mpi bo bokutilaka ve Yehowa. Bo zabisaka bantumwa mambu yina vandaka kuyangisa bo, ebuna sambu mambu yango kuvandaka ya kyeleka, bantumwa kusukininaka ve na dyambu yango. Yai mbandu mosi ya mbote kibeni ya bantumwa mebikilaka bankuluntu bubu yai! Bangungudi yai ya kimpeve kesalaka yonso sambu na kukanga ve makutu na kudila ya ‘bansukami ntangu bo ke didilaka bo.’—Bingana 21:13; Bisalu 6:2-6.
Keba na Bupusi ya Mbi ya Kikalulu ya Kubokuta
12, 13. (a) Pesa mbandu ya kemonisa mambu ya mbi yina kikalulu ya kubokuta lenda basisa. (b) Inki lenda pusa muntu na kubokuta?
12 Bambandu mingi ya beto metadila kemonisa nde kubokuta kunatilaka bansadi ya Nzambi ya ntama mambu mingi ya mbi. Yo yina, beto fwete yindula mpenza bupusi ya mbi yina kikalulu yango lenda vanda na yo bubu yai. Beto baka mbandu mosi. Bibende mingi kebwaka matadi kukonda mpasi. Kana beto tula ve dikebi na bidimbu ya ntete ya kemonisa nde kibende mosi kezola kubwa matadi, yo tabwa matadi ngolo kibeni na mpila nde beto takuka dyaka ve kusadila yo. Kana bantu kesadilaka dyaka ve bakamio yankaka, yo kevandaka ve nde sambu yo kele ti pane, kansi mbala mingi yo kevandaka sambu bibende na yo mebwaka mpenza matadi na mpila nde yo kekumaka kigonsa na kutambwisa yo. Inki mutindu beto lenda sadila mbandu yai na dyambu ya metala kubokuta?
13 Kaka mutindu bibende yankaka kebwaka matadi kukonda mpasi, bantu ya kukonda kukuka kevandaka ti kikalulu ya kubokuta. Beto fwete keba na kikalulu ya kubokuta. Kaka mutindu malulu mpi mupepe ya nzadi-mungwa kesalaka nde bibende kubwa matadi nswalu, mutindu mosi bampasi kepusaka beto na kubokuta kukonda mpasi. Bampasi lenda pusa beto na kukumisa dikambu mosi ya fyoti dikambu ya nene. Mutindu bampasi ya bilumbu ya nsuka ya ngidika yai talanda na kubeba, mambu yina lenda pusa bantu na kubokuta mpi takuma mingi. (2 Timoteo 3:1-5) Yo yina, nsadi mosi ya Yehowa lenda yantika kubokutila mpangi yankaka. Kikuma na yo lenda vanda mwa dikambu mosi ya fyoti, mu mbandu mpangi yango kesepelaka ve na bifu, mayele, to mikumba yina mpangi yankaka kele na yo.
14, 15. Sambu na nki beto fwete keba na kikalulu ya kubokuta?
14 Ata konso dyambu yina kesepedisa beto ve, kana beto keba ve, kikalulu ya kubokuta lenda sala nde beto kuma kusepela dyaka ve na bima yina beto kele na yo mpi beto kuma kubokuta-bokuta kukonda kikuma. Ya kyeleka, malanda ya mbi ya kikalulu ya kubokuta lenda bebisa mpenza kimpeve na beto. Ntangu bantu ya Izraele kubokutaka sambu na luzingu yina bo vandaka na yo na ntoto ya zelo na zelo, nsukansuka bo pesaka nkutu Yehowa foti. (Kubasika 16:8) Bika nde dyambu ya mutindu yai kukumina beto ve!
15 Sambu kibende kubwa ve matadi nswalu, yo kelombaka kupakula yo mukubu yina tatanina yo mpi kusukinina ve na kuyidika konso kisika yina kezola kubwa matadi. Mutindu mosi, kana beto mona nde beto kele ti kikalulu ya kubokuta, beto lenda nunga yo kana beto sukinina ve na kusamba Yehowa sambu na yo mpi kusala kikesa sambu na kusungika kikalulu yango. Inki mutindu?
Tadila Mambu Mutindu Yehowa Ketadilaka Yo
16. Inki mutindu beto lenda nunga kikalulu ya kubokuta?
16 Muntu yina kebokutaka ketulaka dikebi kaka na luzingu mpi na bampasi na yandi mosi, mpi yandi ketadilaka ve balusakumunu yina beto kebakaka sambu beto kele Bambangi ya Yehowa kebakaka. Sambu na kununga kikalulu ya kubokuta, beto fwete yibukaka ntangu yonso balusakumunu yina. Mu mbandu, konso muntu na kati na beto kele ti dibaku ya mbote ya kunata zina ya Yehowa. (Yezaya 43:10, NW) Beto lenda sala kinduku ya ngolo ti Yehowa, mpi konso ntangu beto lenda samba yandi, sambu yandi “ke ndimaka bisambu ya bantu.” (Nkunga 65:3; Yakobo 4:8) Beto mezaba ntendula ya kyeleka ya luzingu sambu beto kebakisaka ntembe ya metala nswa ya Yehowa ya kuyala luyalanganu ya mvimba mpi beto kevilaka ve nde beto kele ti mukumba ya kuvanda kaka ya kwikama na Nzambi. (Bingana 27:11) Beto kelongaka nsangu ya mbote ya Kimfumu mbala na mbala. (Matayo 24:14) Beto kele ti kansansa ya mbote sambu beto kekwikilaka na nkudulu ya kimenga ya Yezu Kristu. (Yoane 3:16) Yai kele balusakumunu ya beto kevandaka ti yo, ata beto kekutana ti konso mpasi yina.
17. Sambu na nki beto fwete sosa kutadila mambu mutindu Yehowa ketadilaka yo, ata kana beto kele mpenza ti kikuma ya mbote ya kepusa beto na kubokuta?
17 Bika beto landa ve bangindu na beto mosi, kansi beto sala kikesa sambu na kutadila mambu mutindu Yehowa ketadilaka yo. Davidi kuyimbaka nde: “Mfumu, songa mono nzila ya nge zola nde mono landa, longa mono na kuzinga mutindu nge zola.” (Nkunga 25:4) Kana beto kele mpenza ti kikuma ya mbote ya kepusa beto na kubokuta, beto vila ve nde Yehowa mpi mezaba dyambu yango. Yandi lenda sungika dyambu yango mbala mosi. Kansi, sambu na nki bantangu yankaka yandi kepesaka nzila nde beto landa na kumona mpasi? Yo lenda vanda sambu yandi kezola kusadisa beto na kuyedisa bikalulu ya mbote, bonso ntima-nda, kukanga ntima, mpi lukwikilu.—Yakobo 1:2-4.
18, 19. Pesa mbandu ya kemonisa mambote yina beto lenda baka kana beto kekanga ntima na bampasi kukonda kubokuta.
18 Kana beto kekanga ntima na bampasi kukonda kubokuta, yo tasadisa beto na kutomisa kimuntu na beto, yo lenda yitukisa mpi bantu yina kemona bikalulu na beto. Na mvu 2003, kibuka mosi ya Bambangi ya Yehowa ya Allemagne vandaka kukwenda na lukutakanu ya distrike na Hongrie na bisi. Shofere kuvandaka ve Mbangi ya Yehowa, mpi na luyantiku yandi vandaka kuzola mpenza ve kulutisa bilumbu kumi ya mvimba ti Bambangi ya Yehowa. Kansi, na nsuka ya nzyetolo, yandi sobaka mpenza mabanza na yandi. Sambu na nki?
19 Na nzila, bo kutanaka ti mambu mingi ya mbi. Ata mpidina, bampangi yina kubokutaka ve ata mbala mosi. Shofere yina kutubaka nde yina mbala na yandi ya ntete ya kunata bantu ya mbote ya mutindu yina! Nkutu, yandi silaka nde kana Bambangi kukwenda na nzo na yandi, yandi tayamba bo mpi tawidikila bo na dikebi yonso. Sambu bo salaka mambu yonso kukonda ‘kubokuta,’ shofere yina kukumisaka bo!
Kulolula Bankaka Kekotisaka Ngemba
20. Sambu na nki beto fwete lolulaka bankaka?
20 Inki beto tasala kana mpangi mosi mesala beto dyambu mosi ya mbi? Kana dyambu yango kele nene, beto fwete sadila minsiku yina Yezu kutubilaka na Matayo 18:15-17. Kansi, yo talomba ve na kusadila minsiku yai ntangu yonso sambu mbala mingi, mambu yango kevandaka ve ya nene. Beto lenda sadila dibaku yina sambu na kulolula mpangi na beto. Polo kusonikaka nde: “Kana muntu mosi na kati na beno ke na mambu na muntu ya nkaka, mbote yandi kukanga ntima, yandi kulolula yandi. Beno fweti lolula bantu ya nkaka na kati na beno mutindu [Yehowa, NW] mpi me lolulaka beno. Na mambu yai yonso beno yika diaka kuzolana yina ta vukisa beno na kimvuka mosi ya kieleka mpenza.” (Kolosai 3:13, 14) Keti beto kevandaka na luzolo ya kulolula bankaka? Ata Yehowa kele ti bikuma mingi ya kubokutila beto, kansi yandi kewilaka beto mawa mpi kelolulaka beto mbala na mbala.
21. Kubokuta lenda pusa bantu yina kewidikila beto na kusala inki?
21 Ata konso bampasi yina beto kekutana ti yo, kubokuta tamanisa ve bampasi yango. Ntembe kele ve nde beto kezolaka ve kuvanda ti muntu yina kebokutaka ntangu yonso, mpi beto kesalaka yonso sambu na kutina yandi. Kana beto mpi kebokuta ntangu yonso, bantu yina kewa beto tazola mpi ve kuvanda ti beto. Bo tasalaka yonso sambu na kutina beto. Muntu lenda widikila beto kana beto kebokuta, kansi ntembe kele ve nde yandi tasepela ve na beto.
22. Inki mwana-nkento mosi kutubaka sambu na Bambangi ya Yehowa?
22 Kulolula kekotisaka bumosi, mpi bansadi ya Yehowa kezolaka bumosi yina bo kele na yo. (Nkunga 133:1-3) Na insi mosi ya Eropa, mwana-nkento mosi ya Katolika ya kele ti bamvula 17 kusonikilaka betele ya Bambangi ya Yehowa sambu na kumonisa nde yandi kesepelaka ti bo. Yandi tubaka nde: “Kimvuka na beno kele kimvuka mosi kaka ya mu mezaba ya bantu na yo kemenganaka ve, kevandaka ve na bwimi, ketadilaka mawi ya bankaka, mpi yina kele na bumosi.”
23. Beto tatadila nki dyambu na disolo yina kelanda?
23 Beto bansambidi ya Yehowa, beto kebakaka balusakumunu mingi ya kimpeve. Kana beto kemonisa ntonda sambu na balusakumunu yina, yo tasadisa beto na kukotisa ngemba na dibundu mpi na kubwa ve na mutambu ya kubokutila bankaka. Disolo ya kelanda tamonisa beto mutindu bikalulu yina Nzambi kelongaka beto na kumonisa tasadisa beto na kubuya mutindu mosi ya kubokuta yina kele kigonsa mingi kibeni, disongidila kubokutila organizasio ya Yehowa yina kele na ntoto.
Keti Nge Keyibuka?
• Kubokuta ketendula inki?
• Pesa bambandu ya kemonisa bupusi yina kikalulu ya kubokuta kevandaka na yo.
• Inki lenda sadisa beto na kununga kikalulu ya kubokuta-bokuta?
• Kana beto kevandaka na luzolo ya kulolula, inki mutindu yo lenda sadisa beto na kubuya kubokuta?
[Bangyufula ya disolo ya kulonguka]
[Kifwanisu ya kele na lutiti 9]
Bantu ya Izraele kubokutilaka Yehowa!
[Kifwanisu ya kele na lutiti 11]
Keti nge ketalaka mambu mutindu Yehowa ketadilaka yo?
[Bifwanisu ya kele na lutiti 12]
Kulolula kekotisaka bumosi na kati ya Bakristu