Mutindu ya Kusamba Nzambi Yina ‘Kendimaka Bisambu’

‘Sambu nge ke ndimaka bisambu ya bantu, bantu yonso fweti kwisa na nge.’​—NKUNGA 65:3.

1. Inki keswaswanisaka bantu ti bigangwa yankaka ya kezingaka na ntoto, mpi yo kepesaka bo nki dibaku?

NA KATI ya bigangwa yonso ya kezingaka na ntoto, kaka bantu mpamba kevandaka ti mayele ya kusamba Ngangi. Kaka bo mpamba kekudibanzaka na bampusa na bo ya kimpeve mpi kemonaka mfunu ya kulungisa yo. Yo kepesaka beto dibaku ya nene ya kuvanda ti bangwisana ya ngolo ti Tata na beto ya zulu.

2. Disumu kunataka nki dyambu ya mpasi na bangwisana ya muntu ti Ngangi na yandi?

² Nzambi kusalaka muntu ti mayele ya kusolula ti Ngangi na yandi. Yandi salaka Adami ti Eva ya kukonda disumu. Yo yina, bo vandaka ti kimpwanza ya kusolula ti Nzambi kaka mutindu mwana kesolulaka ti tata na yandi. Kansi, bo vidisaka dibaku yina ntangu bo salaka disumu. Adami ti Eva kukolamaka na Nzambi mpi kuvidisaka bangwisana ya ngolo ya bo vandaka na yo ti yandi. (Kuyantika 3:8-13, 17-24) Keti yo ketendula nde bana ya Adami yina kele ya kukonda kukuka lendaka dyaka ve kusolula ti Nzambi? Ve, tii bubu yai Yehowa kepesaka bo nswa ya kusolula ti yandi, kansi kaka kana bo lungisa mambu yankaka ya yandi kelombaka. Inki mambu yango ya yandi kelombaka?

Mambu Nzambi Kelombaka Sambu na Kusamba Yandi

3. Inki mutindu bantu ya masumu lenda samba Nzambi, mpi nki mbandu kemonisa yo?

³ Dyambu mosi yina kusalamaka ya ketadila bana zole ya Adami kesadisa beto na kubakisa mambu yina Nzambi kelombaka na bantu ya kukonda kukuka yina kezola kusamba yandi. Kaini ti Abele kusalaka bikesa sambu na kusamba Nzambi na kupesaka yandi makabu. Nzambi kundimaka makabu ya Abele, kansi ya Kaini ve. (Kuyantika 4:3-5) Luswaswanu kuvandaka wapi? Baebreo 11:4 ketuba nde: “Abele, sambu na lukwikilu na yandi, yandi pesaka makabu ya kuluta yina ya mbuta na yandi Kaini na mbote. Sambu na lukwikilu na yandi, yo yina Nzambi ndimaka yandi.” Yo kele pwelele nde kima Nzambi kelombaka sambu na kusamba yandi kele lukwikilu. Kima yankaka ya Nzambi kelombaka kemonana na bangogo yina ya yandi songaka Kaini: “Kana nge salaka mbote nge zolaka kuvanda na kiese.” Ya kyeleka, Nzambi zolaka kundima kisambu ya Kaini kana yandi salaka mambu ya mbote. Kansi, Kaini kulandaka ve ndongisila ya Nzambi, yandi fwaka Abele, mpi na nsuka yandi kwendaka kuyungana. (Kuyantika 4:7-12) Yo yina, banda na ntangu yina tii bubu yai Nzambi ketulaka dikebi na lukwikilu mpi na bisalu ya mbote ya bantu yina kezola kusamba yandi.

4. Kana beto kezola kusamba Nzambi, inki dyambu beto fwete ndima?

⁴ Kana beto kezola kusamba Nzambi, yo kele mfunu na kundima nde beto kele bantu ya masumu. Bantu yonso kele bantu ya masumu, mpi masumu kele kima ya kekangaka bo nzila na kusamba Nzambi. Profete Yeremia kusonikaka na yina metala bantu ya Izraele nde: “Beto salaka masumu, . . . Dituti ya makasi na nge vandaka nene mingi, yo yina bisambu na beto mpila ya kuluta vandaka ve.” (Mawa 3:42, 44) Ata mpidina, disolo ya luzingu ya bantu kemonisa nde Nzambi kevandaka na luzolo ya kundima bisambu ya bantu yina kesambaka yandi na lukwikilu, bayina kevandaka ti ntima ya mbote, mpi kelandaka bansiku na yandi. (Nkunga 119:145) Banani beto lenda tanga na kati ya bantu yina, mpi nki dilongi beto lenda baka na bisambu na bo?

5, 6. Inki dilongi beto lenda baka na mutindu Abrahami vandaka kusamba Nzambi?

 ⁵ Na kati ya bantu yina, beto lenda tanga Abrahami. Nzambi kundimaka bikesa yina Abrahami vandaka kusala sambu na kusolula ti yandi. Yo yina, Nzambi kubingaka yandi nde “nduku na mono.” (Yezaya 41:8) Inki dilongi beto lenda baka na bisambu yina Abrahami kusalaka na Nzambi? Tata yai ya mabuta kuyulaka Yehowa mambu ya metala muntu yina tayinga yandi. Yandi tubaka nde: “Nki mfunu ya matabisi yina ya nge ta pesa mono? Nge me pesaka mono ata mwana ve.” (Kuyantika 15:2, 3; 17:18) Na dibaku yankaka, yandi monisaka susi na yandi na kuzaba kana Nzambi zolaka kugulusa bantu yankaka ntangu yandi tapesa ndola na bantu ya mbi ya Sodomi ti Gomore. (Kuyantika 18:23-33) Abrahami kusambaka mpi sambu na bantu yankaka. (Kuyantika 20:7, 17) Mpi bonso Abele, yo lombaka bantangu yankaka nde Abrahami kupesa Yehowa bimenga sambu na kusamba yandi.​—Kuyantika 22:9-14.

⁶ Na mabaku yina yonso, Abrahami kuvandaka ti kimpwanza ya kusolula ti Yehowa. Kansi, kimpwanza yina vandaka kuwakana ti kikalulu ya kudikulumusa yina yandi vandaka na yo na ntwala ya Ngangi na yandi. Tala mutindu yandi tubilaka Nzambi na luzitu yonso na Kuyantika 18:27: “Pardo Mfumu, bika mono mono tuba kaka. Mono kele kaka muntu, mono ke na nswa ve na kutuba kima.” Yai nkadilu ya mbote mpenza na kulanda!

7. Sambu na nki mambu batata ya mabuta kusambaka Yehowa?

⁷ Batata ya mabuta kusambaka sambu na mambu ya kuswaswana mpi Yehowa kundimaka bisambu na bo. Yakobi kusalaka kisambu yina kuvandaka lusilu. Na nima ya kulomba Nzambi lusadisu, Yakobi kusilaka yandi na masonga yonso nde: “Bima yonso ya nge ta pesa mono, mono ta kabisa yo na ndambu kumi; ebuna mono ta baka ndambu mosi, mono ta pesa nge makabu.” (Kuyantika 28:20-22) Na nima, ntangu yandi vandaka penepene na kukwenda kukutana ti mpangi na yandi, Yakobi kubondilaka Yehowa na kutanina yandi, mpi yandi tubaka nde: “Pardo, gulusa mono na maboko ya mbuta na mono Ezau. Mono ke mona boma.” (Kuyantika 32:10-13) Yobi, tata ya dibuta, kusambaka Yehowa sambu na dibuta na yandi, mpi yandi pesaka bimenga sambu na bo. Ntangu banduku tatu ya Yobi kusalaka disumu sambu na mambu ya bo tubaka, Yobi kusambaka sambu na bo, mpi Yehowa “ndimaka bisambu ya Yobi.” (Yobi 1:5; 42:7-9) Masolo yai kesadisa beto na kuzaba mambu yina beto fwete songa Yehowa na bisambu na beto. Beto kebakisa mpi nde Yehowa kevandaka na luzolo ya kundima bisambu ya bantu yina kesambaka yandi na mutindu mosi ya mbote.

Na Ntangu ya Nsiku ya Moize

8. Na ntangu ya Nsiku ya Moize, inki mutindu bo vandaka kuzabisa Yehowa mambu ya metala bantu?

⁸ Na nima ya kukatula dikanda ya Izraele na kimpika na Ezypte, Yehowa kupesaka bo Nsiku ya kuwakana. Nsiku yango kuvandaka ti ngidika ya kusolula ti Nzambi na nzila ya banganga-Nzambi  yina ya yandi ponaka. Ba levi yankaka kubakaka mukumba ya kusala bonso banganga-Nzambi sambu na bantu. Kana dyambu ya ketadila dikanda ya mvimba mebwa, mumonisi ya bantu, mbala yankaka ntotila to profete, vandaka kusala kisambu sambu na kuzabisa Nzambi mambu yango. (1 Samuele 8:21, 22; 14:36-41; Yeremia 42:1-3) Mu mbandu, kilumbu bo kangulaka tempelo na mbala ya ntete, Ntotila Salomo kusambaka Yehowa na masonga yonso. Ebuna, sambu na kumonisa nde yandi ndimaka kisambu ya Salomo, Yehowa kufulusaka tempelo ti lukumu na yandi mpi kutubaka nde: “Mono ta waka bisambu yonso ya bo ta sambaka mono na kisika yai.”​—2 Bansangu 6:12–7:3, 15.

9. Inki mambu Yehowa vandaka kulomba sambu na kusamba yandi na mutindu ya mbote na nzo ya bisambu?

⁹ Na Nsiku yina Yehowa kupesaka bantu ya Izraele, yandi zabisaka bo mpi mambu ya yandi vandaka kulomba sambu na kundima bisambu ya bo vandaka kusala na nzo ya bisambu. Inki mambu yango? Katula bimenga ya bambisi ya bo vandaka kupesa, yo lombaka nde konso suka ti nkokila, nganga-Nzambi ya nene kuyoka ndumbu ya nsudi ya mbote na ntwala ya Yehowa. Na nima, bilandi ya nganga-Nzambi vandaka kusala mpi kisalu yai, katula kaka na Kilumbu ya Ndolula. Kana banganga-Nzambi mepesa ve Yehowa lukumu ti luzitu ya mutindu yai, yandi lendaka kusepela ve na kisalu na bo.​—Kubasika 30:7, 8; 2 Bansangu 13:11.

10, 11. Inki nzikisa ya beto kele na yo ya kemonisa nde Yehowa vandaka kundima bisambu ya konso muntu?

¹⁰ Na Izraele ya ntama, keti bantu vandaka kusolula ti Nzambi kaka na nzila ya mimonisi yina ya yandi tulaka? Ve, Masonuku kemonisa nde yandi vandaka kusepela na kundima bisambu ya konso muntu. Na kisambu yina Salomo kusalaka ntangu bo kangulaka tempelo na mbala ya ntete, yandi bondilaka Yehowa nde: “Kana bantu na nge bantu ya Israele . . . bo samba nge ti kubondila nge, bo kwisa na nzo yai ti kutedimisa maboko na bo sambu na kusamba nge, pana nge Mfumu Nzambi kuna na zulu ya nge kele, wa bo.” (2 Bansangu 6:29, 30) Mukanda ya Luka ketuba nde ntangu Zakaria, tata ya Yoane Mbotiki, vandaka kuyoka ndumbu na nzo ya bisambu, bansadi mingi ya Yehowa yina kuvandaka ve banganga-Nzambi “vandaka kusamba na nganda.” Yo kemonana nde bantu kukumaka ti kikalulu ya kuvukana sambu na kusamba na nganda ya tempelo ntangu nganga-Nzambi vandaka kuyoka ndumbu na mesa-kimenga ya wolo.​—Luka 1:8-10.

¹¹ Yo yina, ntangu bantu vandaka kusamba Yehowa na mutindu ya mbote, yandi vandaka kundima bisambu yina bantu vandaka kusala na zina ya dikanda ya mvimba mpi yina konso muntu vandaka kusala sambu na yandi mosi. Bubu yai, beto kele dyaka ve na nsi ya Nsiku ya Moize. Ata mpidina, beto lenda baka malongi ya mfunu na mutindu bantu ya Izraele ya ntama vandaka kusamba Nzambi.

Na Ntangu ya Ngidika ya Bukristu

12. Inki ngidika Yehowa mesalaka na mpila nde Bakristu kusamba yandi?

¹² Beto kezinga ntangu yai na ngidika ya Bukristu. Tempelo ya kinsuni yina banganga-Nzambi lenda kwenda kumonisa bantu yonso na meso ya Nzambi to yina beto lenda kwenda kusamba Nzambi kele dyaka ve. Ata mpidina, Yehowa mesalaka ngidika mosi na mpila nde beto kusamba yandi. Ngidika yango kele inki? Na mvu 29 T.B., ntangu yandi pakulaka Kristu mafuta mpi kutulaka yandi Nganga-Nzambi ya Nene, tempelo  ya kimpeve yantikaka kusala. * Tempelo yai ya kimpeve kuvandaka ngidika ya mpa sambu na kusamba Yehowa na nsadisa ya kimenga yina Yezu Kristu pesaka sambu na kukatula masumu.​—Baebreo 9:11, 12.

13. Na yina metala kusamba, inki mambu vandaka kusalama na tempelo ya Yeruzalemi mpi ya kesalamaka na tempelo ya kimpeve?

¹³ Mambu mingi yina vandaka kusalama na tempelo ya Yeruzalemi kuvandaka kifwani ya mambu yina kesalamaka na tempelo ya kimpeve, yika mpi mambu ya metala kusamba. (Baebreo 9:1-10) Mu mbandu, ndumbu yina banganga-Nzambi vandaka kuyoka na konso suka ti nkokila na zulu ya mesa-kimenga na kisika ya Santu ya tempelo kuvandaka kifwani ya inki? Mukanda ya Kusonga ketuba nde ‘ndumbu kele bisambu ya bantu ya Nzambi.’ (Kusonga 5:8; 8:3, 4) Nzambi kupesaka Davidi mpeve santu na yandi na kusonika nde: “Mbote bisambu na mono yo mata tii na zulu bonso midinga ya ndumbu ya bo ke yokila nge makabu.” (Nkunga 141:2) Yo yina, na ngidika ya Bukristu, ndumbu ya nsudi ya mbote kemonisa mpenza bisambu ti nkembo yina Yehowa kendimaka.​—1 Tesalonika 3:10.

14, 15. Na yina metala kusamba Yehowa, inki beto lenda tuba (a) sambu na Bakristu ya kupakulama? (b) sambu na “mameme ya nkaka”?

¹⁴ Banani lenda samba Nzambi na tempelo yai ya kimpeve? Na tempelo ya kinsuni, banganga-Nzambi ti ba Levi kuvandaka na dibaku ya kusala na kibansala ya kati, kansi kaka banganga-Nzambi bantu vandaka kukota na kisika ya Santu. Bakristu ya kupakulama yina kele ti kivuvu ya kuzinga na zulu kevandaka ti dibaku ya kimpeve ya sipesiali yina kuvandaka kifwani ya kibansala ya kati ti kisika ya Santu, mpi yina kesadisaka bo na kusamba ti kukumisa Nzambi.

¹⁵ Inki beto lenda tuba sambu na “mameme ya nkaka” yina kele ti kivuvu ya kuzinga na ntoto? (Yoane 10:16) Profete Yezaya kumonisaka nde “na bilumbu” ya nsuka, bantu ya bamakanda mingi takwisa kusamba Yehowa. (Yezaya 2:2, 3) Yandi sonikaka mpi nde ‘banzenza’ takwisa kusambila Yehowa. Sambu na kumonisa nde yandi kevandaka na luzolo ya kundima bisambu na bo, Nzambi kutubaka nde: “Mono ta pesa nge kiese na nzo na mono ya bisambu.” (Yezaya 56:6, 7) Kusonga 7:9-15 keyika bantendula yankaka. Yo ketuba nde “kibuka ya nene” ya mekatuka na “makanda yonso” metelama na kibansala ya nganda ya tempelo ya kimpeve mpi bo mevukana sambu na kukembila ti kusamba Nzambi “mpimpa ti mwini.” Dibanza yai kepesa mpenza kikesa na kuzaba nde bansadi yonso ya Nzambi bubu yai ke na kimpwanza ya kusamba yandi mpi kutula ntima ya mvimba nde yandi kewaka bisambu na bo!

Nzambi Kendimaka Bisambu ya Nki Mutindu?

16. Inki dilongi beto lenda baka na bisambu yina Bakristu ya ntete vandaka kusala?

¹⁶ Bakristu ya ntete vandaka bantu yina vandaka kusamba mingi. Inki mambu bo vandaka kulomba na bisambu na bo? Bankuluntu vandaka kulomba lutwadisu sambu na kupona babakala yina vandaka kubaka mikumba na organizasio. (Bisalu 1:24, 25; 6:5, 6) Epafrasi kusambaka sambu na Bakristu yankaka. (Kolosai 4:12) Bantu ya dibundu yina kuvandaka na Yeruzalemi kusambaka sambu na Piere ntangu yandi vandaka na boloko. (Bisalu 12:5) Bakristu ya ntete kulombaka nde Nzambi kupesa bo kikesa na ntwala ya mbangika, bo tubaka nde: “Mfumu, tala mutindu bo ke bangika beto, ebuna pesa beto  bantu yina ke sadilaka nge kikesa yonso ya kuzabisa bantu nsangu na nge.” (Bisalu 4:23-30) Longoki Yakobi kulongisilaka Bakristu na kusamba Nzambi sambu yandi kupesa bo mayele na ntangu ya mpasi. (Yakobo 1:5) Keti nge kelombaka mpi bima yina na bisambu ya nge kesalaka na Yehowa?

17. Yehowa kendimaka bisambu ya banani?

¹⁷ Nzambi kendimaka ve bisambu yonso. Ebuna, inki mutindu beto lenda samba mpi kutula ntima nde Nzambi tandima bisambu na beto? Bantu ya kwikama yina Nzambi kuwaka bisambu na bo na ntangu ya ntama vandaka kusamba yandi na ntima ya masonga mpi kuvandaka ti bikalulu ya mbote. Bo vandaka ti lukwikilu mpi kumonisaka yo na bisalu ya mbote. Mutindu mosi bubu yai, beto lenda ndima nde Yehowa kewaka bisambu ya bantu yina kesambaka yandi.

18. Sambu Nzambi kuwa bisambu ya Bakristu, inki mambu yandi kelombaka nde bo fwete lungisa?

¹⁸ Kele ti kima yankaka dyaka ya Nzambi kelombaka. Ntumwa Polo kutendulaka yo ntangu yandi tubaka nde: “Na Kristo beto yonso, . . . lenda telama na meso ya Nzambi na lusadisu ya mpeve na yandi.” (Efezo 2:13, 18) Ya kyeleka, beto kele na kimpwanza ya kusamba Tata na beto kaka na nzila ya Yezu.​—Yoane 14:6; 15:16; 16:23, 24.

19. (a) Inki ntangu kuyoka ndumbu na Izraele kukumaka kima ya mbi na ntwala ya Yehowa? (b) Inki beto fwete sala sambu na kuzikisa nde bisambu na beto kele bonso ndumbu ya nsudi ya mbote na ntwala ya Yehowa?

¹⁹ Mutindu beto metubila yo dezia, ndumbu yina banganga-Nzambi ya Izraele vandaka kuyoka kemonisa bisambu ya bansadi na yandi ya kwikama yina Nzambi kendimaka. Kansi, bantangu yankaka ndumbu yina bantu ya Izraele vandaka kuyoka kuvandaka kima ya mvindu na meso ya Yehowa. Bantu ya Izraele kusalaka dyambu yai ntangu bo vandaka kuyoka ndumbu na tempelo kansi, kaka na ntangu yo yina mosi bo vandaka kufukimina biteki. (Ezekiele 8:10, 11) Mutindu mosi bubu yai, bantu yina ketubaka nde bo kesadilaka Yehowa kansi, kaka na ntangu yina mosi bo kesala mambu ya kewakana ve ti bansiku na yandi, bisambu na bo kekumaka bonso kima ya nsudi ya mbi na ntwala na yandi. (Bingana 15:8) Yo yina, bika beto landa na kuvanda bunkete na mambu yonso ya luzingu na beto na mpila nde bisambu na beto kuvanda bonso ndumbu ya nsudi ya mbote na ntwala ya Nzambi. Yehowa kesepelaka na bisambu ya bantu yina kelandaka banzila na yandi ya lunungu. (Yoane 9:31) Kansi, bangyufula yankaka mezwa ntete ve bamvutu. Mu mbandu, inki mutindu beto fwete samba? Inki mambu beto lenda lomba na kisambu? Mpi nki mutindu Nzambi kepesaka bamvutu na bisambu na beto? Beto tatadila bangyufula yina ti yankaka dyaka na disolo ya kelanda.

[Noti na nsi ya lutiti]

Keti Nge Lenda Tendula?

• Inki mutindu bantu ya kukonda kukuka lenda samba Nzambi na mutindu ya yandi kendimaka?

• Na bisambu na beto, inki mutindu beto lenda landa mbandu ya batata ya mabuta?

• Inki dilongi beto mebaka na bisambu ya Bakristu ya ntete?

• Inki ntangu bisambu na beto kevandaka bonso ndumbu ya nsudi ya mbote na ntwala ya Nzambi?

[Bangyufula ya disolo ya kulonguka]

[Kifwanisu ya kele na lutiti 23]

Sambu na nki Nzambi kundimaka makabu ya Abele, kansi ya Kaini ve?

[Kifwanisu ya kele na lutiti 24]

“Mono kele kaka muntu”

[Kifwanisu ya kele na lutiti 25]

“Mono ta kabisa yo na ndambu kumi; ebuna mono ta baka ndambu mosi, mono ta pesa nge makabu”

[Kifwanisu ya kele na lutiti 26]

Keti bisambu na nge kele bonso ndumbu ya nsudi ya mbote na ntwala ya Yehowa?