1, 2. Inki nzila Yezu ke sadilaka sambu na kudisa beto bubu yai, mpi sambu na nki yo kele mfunu nde beto zaba nzila yina?

MPANGI-NKENTO mosi sonikaka mukanda sambu na kumonisa ntonda na yandi na bampangi yina ke salaka na biro na beto ya ke twadisaka kisalu na ntoto ya mvimba. Yandi tubaka nde: “Bampangi, mono ke yibuka ve bambala yina mono me tangaka masolo yina vandaka ti mambu yina mono vandaka kibeni na mfunu na yo mpi na ntangu yina mono vandaka ti mfunu na yo mingi.” Keti nge mpi lenda tuba mutindu yina? Mingi na beto lenda tuba mpidina. Keti yo fwete yitukisa beto? Ata fioti ve.

² Madia ya kimpeve yina beto ke bakaka na ntangu ya me fwana kele nzikisa ya ke monisa nde Yezu, Mfumu ya dibundu, ke lungisa lusilu na yandi ya kudisa beto. Yandi ke sala yo na nzila ya nani? Ntangu yandi pesaka kidimbu ya kukala na yandi, Yezu tubaka nde yandi ta sadila “mpika ya kwikama mpi ya mayele” sambu na kupesa bansadi na yandi ‘madia na ntangu ya me fwana.’ (Tanga Matayo 24:45-47.) Mpika yina ya kwikama kele nzila ya Yezu ke sadilaka sambu na kudisa balongoki na yandi ya kieleka na ntangu yai ya nsuka. Yo kele mfunu nde beto zaba mpika ya kwikama. Mavimpi na beto ya kimpeve mpi bangwisana na beto ti Nzambi me simbama na nzila yina.​—Mat. 4:4; Yoa. 17:3.

3. Mikanda na beto me tubaka inki na yina me tala kingana ya mpika ya kwikama?

³ Yo yina, inki mutindu beto fwete bakisa kingana ya Yezu ya ke tadila mpika ya kwikama? Na ntama, mikanda na beto vandaka kutuba mutindu yai: Na Pantekoti ya mvu 33 T.B., Yezu tulaka mpika ya kwikama na zulu ya bansadi na yandi. Mpi nde mpika ke monisa Bakristu yonso ya bo me tulaka mafuta ya kele na ntoto na konso nsungi yina, yantika na mvu 33 T.B. Diaka, bansadi kele Bakristu yina bo me tulaka mafuta mosi-mosi. Na 1919, Yezu tulaka mpika ya kwikama “na zulu ya bima na yandi yonso,” disongidila bima na yandi yonso ya kele na ntoto ya ke tadila Kimfumu. Kansi, na nima ya kulonguka diaka mpi kuyindulula na nsadisa ya kisambu, beto ke mona nde  beto fwete tomisa mutindu na beto ya kubakisa bangogo ya Yezu ya me tala mpika ya kwikama mpi ya mayele. (Bing. 4:18) Bika beto tadila kingana yina mpi mutindu yo ke tadila beto, yo vanda beto kele ti kivuvu ya kuzinga na zulu to na ntoto.

4-6. Sambu na nki beto lenda tuba nde kingana ya Yezu ya mpika ya kwikama yantikaka kulungana kaka na nima ya 1914?

⁴ Mambu yina bo ke tubila na kingana ya mpika ya kwikama mpi ya mayele ke monisa nde, kingana yina yantikaka kulungana na ntangu yai ya nsuka kansi ve na Pantekoti ya mvu 33 T.B. Bika beto tadila mutindu Masonuku ke sadisa beto na kutuba mpidina.

⁵ Kingana ya mpika ya kwikama kele kitini ya mbikudulu ya Yezu yina ke tubila “kidimbu ya kukala na [yandi] mpi ya nsukilu ya ngidika ya bima.” (Mat. 24:3) Kitini ya ntete ya mbikudulu yango, yina bo me sonikaka na Matayo 24:4-22, ke lungana na mitindu zole​—ya ntete, na bamvu yina ke yantika na mvu 33 T.B. tii na mvu 70 T.B., mpi ya zole, na mutindu mosi ya nene kibeni na bilumbu na beto. Keti yo ke tendula nde bangogo ya Yezu ya ke tadila mpika ya kwikama ta lungana mpi na mitindu zole? Ve.

⁶ Na kutadila bangogo yina kele na Matayo 24:29, Yezu bendaka dikebi ya mingi na mambu yina ta salama na bilumbu na beto. (Tanga Matayo 24:30, 42, 44.) Ntangu yandi tubilaka mambu yina ta salama na mpasi ya nene, Yezu tubaka nde bantu “ta mona Mwana ya muntu ke kwisa na zulu ya matuti ya zulu.” Na nima, na mambu yina yandi tubaka sambu na bantu yina ta zinga na bilumbu ya nsuka, yandi siamisaka bo na kukangula meso mpi tubaka nde: “Beno me zaba ve kilumbu yina Mfumu na beno ta kwisa” mpi “Mwana ya muntu ta kwisa na ngunga yina beno ke yindula ve.” Yo kele na kisika yai​—ntangu Yezu tubilaka mambu yina ta salama na bilumbu ya nsuka​—yandi tubilaka kingana ya mpika ya kwikama. Yo yina, beto lenda tuba nde bangogo na yandi ya ke tadila mpika ya kwikama yantikaka kulungana kaka na nima ya kuyantika ya bilumbu ya nsuka na 1914. Kutuba mutindu yina me fwana. Sambu na nki?

7. Inki ngiufula ya mfunu basikaka ntangu nsungi ya kukatula bambuma yantikaka mpi sambu na nki?

⁷ Beto yindula fioti ngiufula yai: “Nani kele kibeni mpika ya kwikama mpi ya mayele?” Na mvu-nkama ya ntete mfunu vandaka ve ata fioti ya kuyula ngiufula yina. Mutindu beto monaka yo na disolo yina me luta, bantumwa vandaka kusala bimangu mpi nkutu kupesa balongoki ya nkaka makabu ya kuyituka sambu na kumonisa nde bo vandaka ti lusadisu ya Nzambi. (Bis. 5:12) Yo yina, sambu na nki muntu lendaka kuyula nde Yezu tulaka nani kibeni sambu na kutwadisa mambu? Kansi, na 1914 mambu vandaka ya kuswaswana kibeni. Nsungi ya kukatula bambuma yantikaka na mvula yina. Nsuka-nsuka ntangu lungaka sambu na kukabula matiti ya mbi mpi ble. (Mat. 13:36-43) Yo yina, ntangu nsungi ya kukatula bambuma yantikaka, ngiufula mosi ya mfunu basikaka: Sambu Bakristu mingi ya luvunu vandaka kutuba nde bo kele balongoki ya kieleka ya Yezu, inki mutindu bantu lendaka kuzaba ble​—Bakristu yina bo me tulaka mafuta? Kingana ya mpika ya kwikama vandaka kupesa mvutu. Balongoki ya Kristu yina bo me tulaka mafuta zolaka kuvanda bantu yina ke dia mbote na kimpeve.

8. Sambu na nki yo me fwana nde mpika ya kwikama kusalama na Bakristu yina bo me tulaka mafuta?

⁸ Mpika ya kwikama fwete salama na Bakristu yina bo me tulaka mafuta ya kele na ntoto. Bo ke bingamaka “banganga-nzambi yina ta sala bonso bantotila” mpi bo me pesaka bo kisalu ya kuzabisa “‘bisika yonso bikalulu ya kuluta mbote’ ya muntu yina bingaka [bo] na kukatuka na mudidi sambu [bo] kota na nsemo na yandi ya kuyituka.” (1 Pie. 2:9) Yo me fwana kibeni nde, bantu yina kele “banganga-nzambi yina ta sala bonso bantotila” kuvanda kibeni ti mukumba ya kulonga kieleka na bampangi na bo Bakristu.​—Mal. 2:7; Kus. 12:17.

9. Keti Bakristu yonso yina bo me tulaka mafuta ke sala mpika ya kwikama? Tendula.

 ⁹ Keti Bakristu yonso yina bo me tulaka mafuta ya kele na ntoto ke sala mpika ya kwikama? Ve. Diambu ya kieleka kele nde, Bakristu yonso ve ya bo me tulaka mafuta ke vukanaka na kupesa madia ya kimpeve na bampangi na bo Bakristu na nsi-ntoto ya mvimba. Na kati ya ble, kele ti Bakristu yina bo me tulaka mafuta ya ke salaka bonso bansadi ya kisalu to bankuluntu na mabundu na bo. Bo ke longaka nzo na nzo mpi na mabundu na bo, mpi ke pesaka maboko na kwikama yonso na lutwadisu yina ke katukaka na babiro yina ke twadisaka kisalu ya Bambangi na ntoto ya mvimba. Kansi, bo ke vukanaka ve na kupesa madia ya kimpeve na bampangi na bo Bakristu na nsi-ntoto ya mvimba. Diaka, na kati ya bampangi yina bo me tulaka mafuta kele ti bampangi-bankento ya kudikulumusa, yina ta mekaka ve ata fioti na kulungisa mukumba ya kulonga na kati ya dibundu.​—1 Bak. 11:3; 14:34.

10. Nani kele mpika ya kwikama mpi ya mayele?

¹⁰ Ebuna, nani kele mpika ya kwikama mpi ya mayele? Na kulanda mbandu yina Yezu sadilaka sambu na kudisa bantu mingi na nzila ya bantu fioti, mpika ya kwikama me salama na kimvuka mosi ya fioti ya bampangi-babakala yina bo me tulaka mafuta, bayina ke vukanaka kibeni na kisalu ya kuyidika mpi kupesa madia ya kimpeve na nsungi ya kukala ya Kristu. Na nsungi ya mvimba ya bilumbu ya nsuka, bampangi-babakala ya bo me tulaka mafuta yina kele mpika ya kwikama, me salaka kumosi na babiro yina ke twadisaka kisalu na ntoto ya mvimba. Na bamvula yina me katuka kuluta, beto vandaka kuwakanisa mpika yina ti Nto-Kimvuka ya Bambangi ya Yehowa. Kansi, beto simba nde na kingana ya Yezu ngogo “mpika” kele na ntalu bumosi, sambu na kumonisa nde yo kele mpika mosi ya me salama na bantu mingi. Yo yina, Nto-Kimvuka ke bakaka badesizio na kimvuka.

11, 12. (a) Mpika ya kwikama mpi ya mayele me baka inki mikumba zole? (b) Inki ntangu Yezu tulaka mpika ya kwikama na zulu ya bansadi na yandi, mpi banani yandi ponaka?

¹¹ Yo ke benda dikebi na kuzaba nde, na kingana ya Yezu, mpika ya kwikama mpi ya mayele bakaka mikumba zole. Ya ntete na zulu ya bansadi; ya zole na zulu ya bima yonso ya mfumu na yandi. Sambu kingana yina ke lungana kaka na ntangu yai ya nsuka, yandi ta baka mikumba yonso zole na nima nde nsungi ya kukala ya Yezu ti kiyeka ya ntotila kuyantika na 1914.

¹² Inki ntangu Yezu tulaka mpika ya kwikama na zulu ya bansadi na yandi? Sambu na kuzwa mvutu, beto fwete vutuka na 1914​—luyantiku ya nsungi ya kukatula bambuma. Mutindu  beto me katuka kulonguka yo, na ntangu yina bimvuka mingi vandaka kutuba nde bo kele Bakristu. Na nki kimvuka, Yezu zolaka kupona mpi kutula mpika ya kwikama? Ngiufula yina bakaka mvutu na nima ya ntangu yina Yezu mpi Tata na yandi kwisaka mpi talaka tempelo, to ngidika ya kimpeve sambu na lusambu, yantika na 1914 tii kitini ya ntete ya 1919. (Mal. 3:1) Bo sepelaka na kimvuka mosi ya fioti ya Balongoki ya Biblia yina monisaka nde, bo vandaka kutula ntima na Yehowa mpi na Ndinga na yandi. Ya kieleka, yo vandaka kulomba kukumisa bo bunkete, kansi na kudikulumusa yonso bo ndimaka yo na nsungi yina ya nkufi ya kumekama mpi ya kutomisa. (Mal. 3:2-4) Balongoki ya Biblia yina ya kwikama vandaka Bakristu ya kieleka yina vandaka kumonisa ble. Na 1919, ntangu yina Bakristu ya bo me tulaka mafuta bakaka diaka kikesa ya kusamuna, Yezu ponaka na kati na bo bampangi-babakala yina me fwana sambu na kuvanda mpika ya kwikama mpi ya mayele mpi tulaka bo na zulu ya bansadi na yandi.

13. Banani kele na kati ya bansadi, mpi sambu na nki?

¹³ Ebuna, banani kele bansadi? Na bunkufi, bo kele bantu yonso yina ke diaka madia ya kimpeve. Na luyantiku ya bilumbu ya nsuka, bansadi yonso vandaka Bakristu yina bo me tulaka mafuta. Na nima, kibuka ya nene ya mameme ya nkaka kumaka mpi na kati ya bansadi yina. Bubu yai, bantu ya me luta mingi na “kibuka mosi” yina kele na nsi ya lutwadisu ya Kristu kele mameme ya nkaka. (Yoa. 10:16) Bimvuka yonso zole ke diaka madia ya kimpeve ya mutindu mosi, yina mpika ya kwikama ke pesaka na ntangu yina me fwana. Inki beto lenda tuba sambu na bampangi ya Nto-Kimvuka yina ke sala mpika ya kwikama mpi ya mayele? Bampangi yai mpi ke vandaka na mfunu ya kudia madia ya kimpeve. Yo yina, bo ke ndimaka na kudikulumusa yonso nde konso muntu na kati na bo kele nsadi kaka bonso balongoki yonso ya nkaka ya kieleka ya Yezu.

14. (a) Mpika ya kwikama kele ti inki mukumba, mpi yo ke tadila inki? (b) Inki lukebisu Yezu pesaka na mpika ya kwikama mpi ya mayele? (Tala lupangu “Kana Mpika Yina ya Mbi . . .”)

¹⁴ Yezu pesaka mpika ya kwikama mpi ya mayele mukumba mosi ya nene. Na ntangu ya ntama, mpika to kapita yina bo vandaka kutudila ntima, vandaka kutwadisa nzo ya mfumu na yandi. (Luka 12:42) Yo yina, mpika ya kwikama mpi ya mayele kele ti mukumba ya kutwadisa nzo ya lukwikilu. Mukumba yina ke tadila kukengila bima ya kinsuni, kutwadisa kisalu ya kusamuna, kuyidika manaka ya balukutakanu ya nene mpi ya distrike, mpi kubasisa mikanda yina ke tendulaka Biblia ya beto ke sadilaka na kisalu ya kusamuna, na kulonguka na beto mosi, mpi na dibundu.  Bansadi ke bakaka madia na nzila ya bangidika yonso ya kimpeve yina mpika yai ya me salama na bantu mingi ke bakaka.

15, 16. Inki ntangu Yezu tulaka mpika ya kwikama na zulu ya bima na yandi yonso?

¹⁵ Inki ntangu Yezu pesaka mpika mukumba ya zole, disongidila ‘kutula yandi na zulu ya bima na yandi yonso’? Yezu tubaka nde: “Kiese na mpika yina, kana ntangu Mfumu na yandi ta kwisa, yandi kuta yandi ke sala mutindu yina! Ya kieleka mono ke tubila beno nde: Yandi ta tula yandi na zulu ya bima na yandi yonso.” (Mat. 24:46, 47) Beto simba nde, Yezu pesaka mpika mukumba ya zole na nima ya kukwisa na yandi mpi kukuta nde mpika yina “ke sala mutindu yina,” disongidila, kupesa madia ya kimpeve na kwikama yonso. Yo yina, yo fwete vanda ti nsungi yina ke kabula ntangu yina mfumu ta pesa mpika mukumba ya ntete mpi ya zole. Sambu na kubakisa mutindu mpi ntangu Yezu ta tula mpika na zulu ya bima na yandi yonso, beto fwete zaba mambu zole: Ntangu yandi ta kwisa mpi bima na yandi.

¹⁶ Inki ntangu Yezu ta kwisa? Mvutu ke monana na baverse ya nkaka ya kapu yina. Beto vila ve nde, ntangu baverse ya luyantiku ke tubila ‘kukwisa’ ya Yezu, ngogo ‘kukwisa’ ke tadila ntangu yina yandi ta kwisa kusambisa bantu mpi kuzenga nkanu na nsuka ya ngidika yai. (Mat. 24:30, 42, 44) Yo yina, ‘kukwisa’ ya Yezu yina bo ke tubila na kingana ya mpika ya kwikama ke salama na nsungi ya mpasi ya nene.

17. Bima ya Yezu ke tadila inki?

¹⁷ “Bima yonso” ya Yezu kele inki? Yezu sadilaka ve ngogo “yonso” sambu na kutubila kaka bima na yandi ya kele na ntoto. Ya kieleka, Yezu kele ti kiyeka ya nene na zulu. Yandi tubaka nde: “Nzambi me pesaka mono kiyeka yonso na zulu mpi na ntoto.” (Mat. 28:18; Baef. 1:20-23) Bubu yai, bima na yandi ke tadila Kimfumu ya Mesia, yina bo me pesaka  yandi tuka 1914 mpi yina yandi ta yala ti balongoki na yandi ya bo me tulaka mafuta.​—Kus. 11:15.

18. Sambu na nki Yezu ta vanda na kiese ya kutula mpika na zulu ya bima na yandi yonso?

¹⁸ Na kutadila mambu yina beto me katuka kulonguka, inki beto lenda tuba? Ntangu Yezu ta kwisa sambu na kusambisa bantu na mpasi ya nene, yandi ta mona nde mpika ya kwikama vandaka kupesa bansadi madia ya kimpeve na ntangu ya me fwana mpi na kwikama yonso. Na nima, Yezu ta vanda na kiese ya kupesa mpika mukumba ya zole​—kutula yandi na zulu ya bima na yandi yonso. Bampangi yina ke sala mpika ya kwikama ta baka mukumba yai ntangu bo ta baka lufutu na bo na zulu, ebuna bo ta yalaka ti Kristu.

19. Keti mpika ya kwikama ta baka lufutu ya nene na zulu kuluta Bakristu ya nkaka yina bo me tulaka mafuta? Tendula.

 ¹⁹ Keti mpika ya kwikama ta baka lufutu ya nene na zulu kuluta Bakristu ya nkaka yina bo me tulaka mafuta? Ve. Lufutu yina bo me sila na kimvuka mosi ya fioti na ntangu mosi buna, nsuka-nsuka bo lenda pesa yo na bantu yina, mpi na bantu ya nkaka. Mu mbandu, beto tadila mambu yina Yezu zabisaka bantumwa na yandi 11 ya kwikama na mpimpa yina yitaka lufwa na yandi. (Tanga Luka 22:28-30.) Yezu silaka kimvuka yina ya fioti ya babakala nde bo ta baka lufutu ya nene sambu na kwikama na bo. Bo ta yala ti yandi na kiyeka na yandi ya kintotila. Kansi bamvula mingi na nima, yandi monisaka nde bantu 144000 yonso ta vanda na kiti ya kimfumu mpi ta yala ti yandi. (Kus. 1:1; 3:21) Kiteso mosi, mutindu Matayo 24:47 ke monisa yo, Yezu silaka nde, yandi ta tula kimvuka mosi ya fioti ya babakala​—bampangi-babakala yina bo me tulaka mafuta yina ke sala mpika ya kwikama​—na zulu ya bima na yandi yonso. Na kutuba ya mbote, bantu 144000 yonso ta yala ti yandi na kimfumu na yandi ya zulu.​—Kus. 20:4, 6.

20. Sambu na nki Yezu tulaka mpika ya kwikama, mpi inki kele lukanu na nge?

²⁰ Na nzila ya mpika ya kwikama mpi ya mayele, Yezu ke landa mbandu yina yandi sadilaka na mvu-nkama ya ntete​—kudisa bantu mingi na nzila ya bantu fioti. Yezu tulaka mpika yina ya kwikama sambu na kuzikisa nde balongoki na yandi ya kieleka​—yo vanda Bakristu yina bo me tulaka mafuta to mameme ya nkaka​—kuvanda ti kisika ya kubaka madia ya kimpeve na ntangu ya me fwana na nsungi ya bilumbu ya nsuka. Bika nde lukanu na beto kuvanda ya kumonisa ntonda na kupesaka maboko na kwikama yonso na Bakristu yina bo me tulaka mafuta ya ke sala mpika ya kwikama mpi ya mayele.​—Baeb. 13:7, 17.