Bibuti—Beno Longa Bana na Beno Yantika Bumwana
BIBLIA ke tuba nde: ‘Bana kele makabu ya ke katukaka na Yehowa, bo kele mambote ya yandi ke pesaka bantu.’ (Nk. 127:3) Yo yina, ntangu mwana ke butukaka yo ke vandaka ntangu ya kiese sambu na bibuti ya Bakristu.
Kubutuka ya mwana kele diambu ya kiese kansi yo ke nataka mpi mikumba ya nene. Sambu mwana kuyela mpi kukuma mbuta yina kele ti mavimpi ya mbote, yandi kele na mfunu ya madia ya mbote konso kilumbu. Sambu mwana kuvanda na bangwisana ya ngolo ti Yehowa, yandi kele na mfunu ya madia ya kimpeve mpi lutwadisu ya bibuti yina ke sala bikesa sambu na kukotisa minsiku ya Nzambi na ntima na yandi. (Bing. 1:8) Inki ntangu bo fwete yantika kulonga yandi, mpi inki mambu bo fwete longa yandi?
BIBUTI KELE NA MFUNU YA LUSADISU YA NZAMBI
Biblia ke tela beto disolo ya Manoa, muntu ya dikanda ya Dani, yina vandaka kuzinga na mbanza Sora na Izraele. Wanzio ya Yehowa zabisaka nkento ya Manoa yina vandaka mukobo nde, yandi ta buta mwana-bakala. (Baz. 13:2, 3) Ntembe kele ve nde, Manoa mpi nkento na yandi sepelaka mingi na nsangu yina. Ata mpidina, bo kudiyangisaka mpi mingi. Yo yina, Manoa sambaka nde: ‘Pardo Yehowa, tindila beto diaka muntu ya Nzambi ya kieleka yina nge tindaka. Yandi fweti longa beto mambu ya beto fwete sala sambu na mwana yina ta butuka.’ (Baz. 13:8) Manoa ti nkento na yandi vandaka kudiyangisa na mutindu bo lendaka kusala yonso sambu na kusansa mwana na bo. Ntembe kele ve nde, bo longaka mwana na bo, Samsoni, bansiku ya Nzambi mpi yo ke monana nde bikesa na bo nungaka. Biblia ke tuba nde: ‘Na nima, mpeve ya Yehowa kulumukaka na zulu ya Samsoni.’ Mpidina, Samsoni salaka mambu mingi ya ngolo na nsungi yina yandi vandaka zuzi na Izraele.—Baz. 13:25; 14:5, 6; 15:14, 15.
Inki ntangu bibuti fwete yantika kulonga mwana? Enise, mama ya Timoteo mpi nkaka na yandi Loisi, longaka yandi ‘masonama ya santu yantika bumwana.’ (2 Tim. 1:5; 3:15) Ya kieleka, bo yantikaka kulonga Timoteo malongi ya Masonuku tuka bumwana kibeni.
Yo kele mayele nde Bibuti ya Bakristu kusamba sambu na kulomba lusadisu ya Nzambi mpi kuyidika mambu na ntwala, na mpila nde bo lenda longa mwana na bo “yantika bumwana.” Bingana 21:5 ke tuba nde: ‘Kana nge yindula mbote-mbote mambu yina nge ke zola sala, yo ta bonga.’ Na ntwala ya kubutuka ya mwana, ntembe kele ve nde bibuti fwete kudibongisa mbote-mbote. Nkutu, bo lenda sala lisiti ya mambu yina bo ta vanda na yo mfunu sambu na bebe. Yo kele mpi mfunu nde bibuti kuyidika na ntwala mambu ya kimpeve yina ta vanda mfunu sambu na yandi. Lukanu na bo fwete vanda ya kuyantika kulonga yandi na luyantiku kibeni ya luzingu na yandi.
Mukanda mosi yina ke tendulaka mutindu bana ke yelaka tii na kukuma bambuta ke tuba nde, bangonda ya ntete na nima ya kubutuka ya mwana ke vandaka ntangu yina misisa ya butomfu na yandi ke yelaka nswalu kibeni. Yo yina, yo kele mfunu nde bibuti kusadila ntangu yai sambu na kuyantika kukotisa na kati ya mabanza ya mwana na bo bangindu mpi minsiku ya kimpeve!
Mama mosi ya kele mupasudi-nzila ya ntangu yonso tubaka sambu na mwana na yandi ya nkento nde: “Mono yantikaka kunata yandi na kisalu ya kusamuna tuka yandi vandaka ti ngonda mosi mpamba. Ata yandi lendaka ve kubakisa mambu yina vandaka kusalama, mono ke kwikila nde kubasika ti yandi na kisalu ya kusamuna natilaka yandi mambote. Ntangu yandi lungisaka bamvula zole, yandi vandaka kupesa batrakiti ti kivuvu yonso na bantu yina beto vandaka kukutana ti bo na kisalu ya bilanga.”
Kulonga mwana yantika bumwana ke nataka mambote. Kansi, bibuti ke zaba nde yo ke vandaka ve pete na kulonga bo mambu ya kimpeve.
“BENO SADILA NTANGU NA BENO MBOTE”
Sambu bana-fioti ke vandaka mubulu mpi ke kukaka ve kutula dikebi ya mingi na diambu mosi, yo lenda vanda mpasi sambu nde bibuti kulonga bo. Dikebi ya mwana ke sukininaka ve na kukwenda na kima ya nkaka. Nkutu, bo ke vandaka ti mpusa ya kuzaba mambu ya mpa mpi yina kele na nziunga na bo. Bibuti lenda sala inki sambu na kusadisa bana na kutula dikebi na mambu yina bo ke zola kulonga bo?
Beto tadila mambu yina Moize tubaka. Kulonga 6:6, 7 ke tuba nde: ‘Mambu yai ya mono ke pesa nge ntuma bubu yai fwete vanda na ntima na nge; mpi nge fwete kotisa yo na mwana na nge mpi kutubila yandi yo ntangu nge kele na nzila to na nzo, ntangu nge ta lala mpi ntangu nge ta telama na mpongi.’ Ngogo ‘kukotisa’ ke pesa dibanza ya kuvutukila mbala na mbala diambu yina bo ke longa mwana. Mwana-fioti kele bonso kamwa-nti yina bo fwete losilaka mwa-masa mbala na mbala. Sambu kuvutukila diambu mosi mbala na mbala ke sadisaka bambuta na kuvila ve mambu ya mfunu, ntembe kele ve nde yo ta sadisa bana!
Kulonga bana kieleka ya Nzambi ke lombaka nde bibuti kulutisa ntangu ti bo. Na nsi-ntoto ya bubu yai yina bibuti ke vandaka ti mambu mingi ya kusala, yo lenda vanda mpasi na kubumba ntangu ya kulutisa ti bana. Kansi, ntumwa Polo siamisaka beto na ‘kusadila ntangu mbote kibeni,’ sambu na mambu ya mfunu ya Bukristu. (Baef. 5:15, 16) Inki mutindu bibuti lenda sala yo? Kusadila ntangu na bukati-kati sambu na kulonga mwana, kulungisa mikumba ya dibundu, mpi kusala kisalu ya kinsuni vandaka mpasi sambu na kibuti mosi yina kele nkuluntu mpi nkento na yandi ke vandaka ti mambu mingi ya kusala sambu yandi kele mupasudi-nzila ya ntangu yonso. Inki mutindu bo lendaka kuzwa ntangu ya kulonga mwana na bo ya nkento? Tata ke tuba nde: “Konso suka na ntwala nde mono kwenda na kisalu, mono ti nkento na mono ke tangilaka yandi Mukanda ya Bankenda ya Biblia to kamukanda Beto Fimpa Masonuku Konso Kilumbu. Na nkokila, beto ke tangilaka yandi yo na ntwala nde yandi kwenda kulala, mpi ntangu beto ke kwendaka kusamuna, beto ke nataka yandi. Beto ke zola ve kubebisa dibaku yai ya kulonga yandi na bamvula ya ntete ya luzingu na yandi.”
“BANA KELE BONSO BATOLOTOLO”
Ntembe kele ve nde, beto ke zola nde bana na beto kuyela mpi kukuma bambuta ya mayele. Kansi, kikuma ya ntete-ntete yina beto ke longaka bo kele sambu na kusadisa bo na kulonguka kuzola Nzambi na ntima na bo.—Mar. 12:28-30.
Nkunga 127:4 ke tuba nde: ‘Bana ya babakala ya muntu ke buta na kileki, kele bonso batolotolo na diboko ya muntu ya ngolo.’ Yo yina, bana kele bonso batolotolo yina beno fwete losa mbote-mbote sambu yo kuma kisika yina beno me kana. Muzombi ke vandaka ti tolotolo sambu na ntangu fioti kaka mpi kana yandi me losa yo, yandi ke vandaka diaka ve ti makuki ya kuvutula yo na buta na yandi. Mutindu mosi, bibuti ke vandaka ti “batolotolo”—bana na bo—kaka na nsungi mosi ya fioti na ntwala nde bo kuma bambuta. Yo yina, bo fwete sadila ntangu yina sambu na kukotisa minsiku ya Nzambi na mabanza mpi na ntima ya bana na bo.
Ntumwa Yoane sonikaka sambu na bana na yandi ya kimpeve nde: “Kikuma ya kuluta nene ya mono kele na yo ya kupesa ntonda, yo yai: nde mono wa nde bana na mono ke landa kutambula na kieleka.” (3 Yoa. 4) Bibuti ya Bakristu lenda monisa mpi ntonda ya mutindu mosi ntangu bo ke mona bana na bo “ke landa kutambula na kieleka.”