1, 2. Keti nge ke zolaka kubaka badesizio, mpi inki mutindu nge ke kudiwaka sambu na badesizio ya nkaka yina nge me bakaka?

BADESIZIO! Konso kilumbu beto ke bakaka badesizio ya mutindu na mutindu! Keti nge ke sepelaka kubaka badesizio? Bantu ya nkaka ke zolaka kubaka badesizio na mambu na bo yonso. Bo ke tubaka nde bo kele ti nswa ya kusala mpidina, nkutu bo ke buyaka dibanza nde muntu ya nkaka kubaka badesizio na kisika na bo. Kansi, kele mpi ti bantu ya nkaka yina ke waka boma na kubaka badesizio na mambu ya mfunu ya luzingu. Bankaka ke sosaka lutwadisu na mikanda to na bandongisi mpi mbala ya nkaka bo ke bebisaka mbongo mingi sambu na kubaka bandongisila yina bo kele na yo mfunu.

² Mingi na kati na beto ke zabaka nde kele ti badesizio ya nkaka yina beto ke vandaka ve ti nswa ya kubaka kansi beto ke sepelaka sambu na mambu mingi ya luzingu na beto, beto mosi ke bakaka badesizio yina beto me zola. (Bag. 6:5) Ata mpidina, beto ke ndima nde badesizio yonso ve yina beto ke bakaka ke vandaka ya mayele to ya mfunu.

3. Inki bantuma ke sadisaka beto na kubaka badesizio, kansi sambu na nki yo ke vandaka ve ntangu yonso pete?

³ Sambu beto kele bansadi ya Yehowa, beto lenda vanda na kiese sambu yandi me pesaka beto bantuma ya pwelele na mambu mingi ya mfunu ya luzingu na beto. Beto me zaba nde kana beto landa bantuma yina, beto lenda baka badesizio yina ta sepedisa Yehowa mpi ta natila beto mambote. Kansi, beto lenda kutana ti mambu ya nkaka yina Ndinga ya Nzambi me pesaka ve bantuma ya siki-siki. Na ntangu yina, inki mutindu beto lenda baka badesizio? Mu mbandu, beto me zaba nde beto fwete yiba ve. (Baef. 4:28) Kansi, kuyiba ke tendula inki kibeni? Keti yo ke tadila mbalu ya kima yina bo me yiba, bikuma yina me pusa muntu na kuyiba, to kima ya nkaka? Inki mutindu beto fwete baka badesizio na mambu yina kele ve ti bantuma ya siki-siki? Inki fwete twadisa beto?

4. Inki ndongisila bo lenda pesa beto ntangu beto ke zola kubaka desizio mosi?

⁴ Ntangu beto me zabisa mpangi Mukristu mosi nde beto ke zola kubaka desizio mosi ya mfunu, yandi lenda longisila beto na kuvanda ti mabanza ya mbote. Ya kieleka, yo kele ndongisila mosi ya mbote. Biblia ke pesa beto lukebisu yai na yina me tala kusala mambu nswalu-nswalu: “Kana nge sala ntinu-ntinu, nge ta zwa kima ve.” (Bing. 21:5) Kansi kuvanda ti mabanza ya mbote ke tendula inki? Keti yo ke tendula kaka kubaka ntangu mingi sambu na kuyindula diambu yina na dikebi yonso, kuvanda ti bukati-kati mpi kusadila luswasukusu? Mambu yina yonso lenda sadisa beto na kubaka badesizio ya mbote, kansi kuvanda ti mambanza ya mbote ke tendula mambu mingi diaka.​—Bar. 12:3; 1 Pie. 4:7.

5. Sambu na nki beto ke vandaka ve ti mabanza ya mbote ya kukuka?

⁵ Beto fwete zaba nde ata muntu mosi ve na kati na beto me butukaka ti mabanza ya mbote ya kukuka. Sambu na nki? Sambu beto yonso kele bantu ya masumu mpi ya kukonda kukuka, yo yina beto ke vandaka ve ya kukuka na nitu to na mabanza. (Nk. 51:7; Bar. 3:23) Diaka, mingi na beto vandaka ntete na kati ya bantu yina Satana “kangaka bo nzila,” beto zabaka Yehowa ve mpi minsiku na yandi ya lunungu. (2 Bak. 4:4; Tito 3:3) Yo yina, beto vandaka kubaka badesizio na kutadila kaka mabanza na beto, ata beto yindulaka mingi na ntwala ya kubaka yo.​—Bing. 14:12.

6. Inki lenda sadisa beto na kuvanda ti mabanza ya mbote?

⁶ Ata beto kele ve ti nitu mpi mabanza ya kukuka, Yehowa, Tata na beto ya zulu kele ya kukuka na mambu yonso. (Kul. 32:4) Diambu ya kiese, yandi me pesaka beto makuki ya kusoba mabanza na beto mpi kulonguka na kuvanda ti mabanza ya mbote. (Tanga 2 Timoteo 1:7.) Sambu beto kele Bakristu, beto fwete yindula mpi kusala mambu na mayele yonso. Yo yina, beto fwete yala mabanza mpi mawi na beto, mpi kufulula mutindu Yehowa ke yindulaka mpi ke salaka mambu.

7, 8. Pesa mbandu ya ke monisa nde beto lenda baka desizio ya mbote ata na nsi ya bupusi ya ngolo to ya bampasi.

⁷ Beto tadila mbandu mosi. Bantu mingi yina ke kwendaka kuzinga na bansi ya nzenza me kumaka ti kikalulu ya kuvutula bana na bo ya fioti na bansi na bo na bampangi na bo, mpidina bo lenda landa kusala mpi kusosa mbongo. * Nkento mosi ya me kwendaka na nsi ya nzenza butaka mwana-bakala mosi ya kitoko. Na ntangu yina, yandi yantikaka kulonguka Biblia mpi kuyela mbote na kimpeve. Banduku mpi bampangi ya kinsuni yantikaka kupusa yandi ti bakala na yandi na kuvutula mwana na bo na bwala, na bibuti ya bakala na yandi. Kansi, na kulonguka na yandi, nkento yina bakisaka nde sambu yandi kele kibuti, Nzambi me pesaka yandi mukumba ya kusansa mwana na yandi. (Nk. 127:3; Baef. 6:4) Keti yandi fwete landa kikalulu yina bantu mingi vandaka kumona ya mbote? To keti yandi fwete landa mambu yina yandi vandaka kulonguka na Biblia ata yo lendaka kunatila yandi bampasi ya mbongo mpi kusala nde bankaka kuvweza yandi? Inki nge zolaka kusala kana diambu yina kuminaka nge?

⁸ Sambu bantu landaka kupusa yandi na kusala diambu yina, nkento yina kangudilaka Yehowa ntima mpi sosaka lutwadisu na yandi. Na nima ya kuzabisa diambu yina na mpangi-nkento yina vandaka kulonguka Biblia ti yandi mpi na bampangi ya nkaka ya dibundu, yandi kumaka kubakisa dibanza ya Yehowa na diambu yina. Yandi yindulaka mpi mutindu yo zolaka kubebisa mwana kana yandi kabwana ti bibuti na yandi na bamvula ya luyantiku yina bo fwete longa yandi. Na nima ya kutadila diambu yina na nsadisa ya Masonuku, yandi bakaka desizio ya kutinda ve mwana na yandi. Ntangu bakala na yandi monaka mutindu bampangi ya dibundu vandaka kusadisa bo mpi mutindu mwana na bo vandaka na kiese mpi na mavimpi ya mbote, yandi ndimaka kulonguka Biblia mpi  yantikaka kukwenda na balukutakanu ti nkento na yandi.

9, 10. Kuvanda ti mabanza ya mbote ke tendula inki, mpi inki mutindu beto lenda sala yo?

⁹ Yo kele mbandu mosi kaka, kansi yo ke monisa nde kuvanda ti mabanza ya mbote ke tendula kaka ve kusala mambu yina beto mosi to bantu ya nkaka ke yindula nde yo kele mbote. Mabanza mpi ntima na beto ya kukonda kukuka lenda vanda bonso montre yina ke sala nswalu-nswalu to malembe kibeni. Kulanda yo lenda natila beto bampasi mingi. (Yer. 17:9) Beto fwete twadisa mabanza mpi ntima na beto na kulanda minsiku ya Nzambi yina me fwana na kutudila ntima.​—Yezaya 55:8, 9.

¹⁰ Yo yina, Biblia ke longisila beto nde: ‘Tula ntima na nge yonso na Yehowa; kutula ntima ve na mayele na nge mosi. Yindula yandi na mambu na nge yonso, mpi yandi ta songa nge nzila ya mbote.’ (Bing. 3:5, 6) Simba bangogo yai, “kutula ntima ve na mayele na nge mosi.” Bangogo yina ke landa ke tuba nde, “yindula [Yehowa].” Yandi mosi mpamba kele ti mabanza ya mbote ya kukuka. Yo yina, ntangu yonso yina beto ke zola kubaka desizio, beto fwete tala mambu yina Biblia ke tuba sambu na kuzaba dibanza ya Nzambi. Na nima, beto ta baka desizio yina ke wakana ti yo. Yo yina ntendula ya kuvanda ti mabanza ya mbote: kulanda mabanza ya Yehowa.

11. Inki muntu fwete sala sambu na kubaka badesizio ya mayele?

¹¹ Yo kele ve pete na kubaka badesizio ya mayele mpi kulungisa yo. Yo lenda vanda mpasi mingi-mingi sambu na bampangi yina me katuka kubaka mbotika ntama mingi ve to ya ke yantika kuyela na kimpeve. Kansi, bantu yina Biblia ke binga bana-fioti na kimpeve lenda yela na masonga yonso. Beto tadila mutindu mwana-fioti ke longukaka kutambula kukonda kubwa. Sambu na kutambula, yandi ke yantikaka na bitambi ya fioti-fioti mpi ke salaka mpidina mbala na mbala. Yo kele mutindu mosi sambu na bana-fioti ya kimpeve yina ke longuka kubaka badesizio ya mayele. Ntumwa Polo tubilaka bantu ya kuyela bonso “bantu yina, na kusadilaka mayele na bo ya kuswaswanisa mambu, me longaka yo na kuswaswanisa mambu ya mbote mpi ya mbi.” Bangogo “na kusadilaka” mpi “me longaka”  ke monisa nde beto fwete landa kusala bikesa mpi mbala na mbala, diambu yina bantu ya mpa fwete sala.​—Tanga Baebreo 5:13, 14.

12. Inki mutindu beto lenda longuka kubaka badesizio ya mayele?

¹² Mutindu beto tubilaka yo na zulu, konso kilumbu beto ke bakaka badesizio ya mutindu na mutindu, ya nene to ya fioti. Nsosa mosi ke monisa nde, badesizio 40 na kati ya nkama yina beto ke bakaka, beto ke yindulaka yo ve kansi yo ke salamaka na kutadila mambu yina beto me yikanaka kusala. Mu mbandu, ziku konso suka nge ke bakaka desizio ya kupona lele yina nge fwete lwata. Nge lenda mona yo bonso diambu mosi ya fioti, mpi nge lenda baka desizio yina kukonda kuyindula, mingi-mingi kana nge kele na nsukinina. Kansi yo kele mfunu na kuyindula kana lele yina nge me lwata me fwana sambu na nsadi ya Yehowa. (2 Bak. 6:3, 4) Ntangu nge ke zola kusumba bilele, nge lenda tala modele na yo mpi kana bantu ke lwata yo bilumbu yai, kansi keti nge ke yindulaka mpi ntalu na yo to kana lele yina kele ya kukonda mindondo? Kubaka badesizio ya mbote na mambu yina ta sadisa beto na kulonga mayele na beto ya kuswaswanisa mambu, mpi yo lenda sadisa beto na kubaka badesizio ya mbote na mambu ya nene.​—Luka 16:10; 1 Bak. 10:31.

13. Inki ta sadisa beto na kulungisa desizio yina beto bakaka?

¹³ Beto yonso me zaba nde kubaka badesizio ya mbote me swaswana ti kukangama na yo mpi kulungisa yo. Mu mbandu, bantu ya nkaka yina ke zolaka kuyambula kunwa makaya ke nungaka ve sambu bo ke kangamaka ve na lukanu na bo. Yo ke lombaka nde bo baka lukanu ya kulungisa desizio na bo. Bankaka ke tubaka nde mpusa ya ngolo ya kusala diambu mosi kele bonso misisa ya nitu. Kana beto ke sala ngalasisi mingi, yo ta kuma ngolo. Yo yina, inki lenda sadisa beto na kuyedisa to kukumisa ngolo luzolo na beto ya kukangama na desizio yina beto bakaka mpi kulungisa yo? Beto fwete tadila Yehowa sambu na kusadisa beto.​—Tanga Bafilipi 2:13.

14. Sambu na nki Polo vandaka ti kikesa ya kusala mambu yina yandi zabaka nde yandi fwete sala?

¹⁴ Mambu yina kuminaka Polo sadisaka yandi na kuzaba nde yo kele mpasi na kusala mambu yina kele mbote. Na dibaku mosi, yandi tubaka na mawa yonso nde: “Mono kele ti mpusa, kansi mono kele ve ti ngolo ya kusala mambu yina kele mbote.” Yandi zabaka mambu yina yandi zolaka kusala to yina yandi fwete sala, kansi bantangu ya nkaka kima mosi vandaka kukanga yandi nzila na kusala yo. Yandi ndimaka nde: “Na ntima na mono, mono ke monaka kiese kibeni na nsiku ya Nzambi, kansi mono ke mona na nitu na mono nsiku ya nkaka yina ke nwana ti nsiku ya mabanza na mono mpi yo ke nata mono na kimpika ya nsiku ya disumu yina kele na nitu na mono.” Keti yandi kondaka kivuvu? Ata fioti ve! Yandi tubaka nde: “Mono ke tonda Nzambi na nzila ya Yezu Kristu, Mfumu na beto!” (Bar. 7:18, 22-25) Na dibaku ya nkaka yandi sonikaka nde: “Sambu na mambu yonso, mono kele ti ngolo na nzila ya muntu yina ke pesaka mono ngolo.”​—Bafi. 4:13.

15. Sambu na nki beto fwete baka lukanu ya kusala mambu yina kele mbote?

¹⁵ Yo kele pwelele nde, sambu na kusepedisa Nzambi beto fwete baka badesizio ya mbote mpi kulungisa yo. Beto yibuka bangogo yina profete Eliya zabisaka bansambidi ya Baale mpi bantu ya Izraele yina kumaka baaposta, na Ngumba ya Karmele: “Tii nki ntangu beno ta diengana na mabanza? Kana Yehowa kele Nzambi ya kieleka, beno landa yandi; kansi kana yo kele Baale, beno landa yandi.” (1 Bant. 18:21, NW) Bantu ya Izraele zabaka mambu yina yo lombaka nde bo sala, kansi bo vandaka ‘kudiengana’ sambu na kubaka desizio. Bamvula mingi na ntwala, Yozue pesaka mbandu ya mbote ntangu yandi zabisaka bantu ya Izraele nde: ‘Kana yo kele mbi sambu na beno na kusadila Yehowa, beno sola sambu na beno mosi bubu  yai nani beno ta sadila. Kansi mono ti dibuta na mono, beto ta sadila Yehowa.’ (Yoz. 24:15) Lukanu na yandi basisaka inki mbutu? Yozue mpi bantu yina kangamaka ti yandi bakaka lusakumunu na mutindu bo kotaka na Ntoto ya Lusilu, ‘insi yina mabele mpi bwiki vandaka mingi.’​—Yoz. 5:6.

16, 17. Pesa mbandu ya ke monisa mambote yina beto lenda baka kana beto baka badesizio na kuwakana ti luzolo ya Nzambi.

¹⁶ Beto tadila mbandu mosi ya bilumbu na beto. Mpangi-bakala mosi yina me kwelaka mpi ya kele ti bana tatu ya fioti, katukaka kubaka mbotika. Kilumbu mosi, nduku na yandi ya kisalu zabisaka yandi nde bo kwenda na kompani ya nkaka yina vandaka kufuta mbongo mingi mpi mambu mingi ya nkaka. Mpangi-bakala yina yindulaka mpi sambaka sambu na diambu yina. Yandi ponaka kisalu yina yandi vandaka ti yo ata bo vandaka kufuta yandi mbongo mingi ve, sambu na kukonda kusala bawikendi mpidina yandi lendaka kukwenda na balukutakanu mpi kusamuna ti dibuta na yandi. Yandi bakisaka nde kana yandi pona kisalu yina ya mpa, yandi ta vanda diaka ve ti manaka yina. Kana yo vandaka nge, inki nge zolaka kusala?

¹⁷ Na nima ya kumona mutindu desizio yina zolaka kubebisa bangwisana na yandi ti Yehowa, yandi buyaka kisalu yina. Keti nge ke yindula nde yandi waka mawa na nima sambu na desizio na yandi? Ve. Yandi monaka nde balusakumunu ya kimpeve yina yandi mpi dibuta na yandi bakaka vandaka mfunu mingi kuluta mbongo yina yandi zolaka kubaka. Yandi ti nkento na yandi sepelaka mingi ntangu mwana na bo ya nkento ya bamvula 10 zabisaka bo nde yandi ke zolaka bo mingi, ke zolaka bampangi ya dibundu mpi yandi ke zolaka Yehowa mingi. Yandi tubaka nde yandi vandaka na mfunu ya kudipesa na Yehowa mpi kubaka mbotika. Mutindu tata na yandi tulaka lusambu ya Yehowa na kisika ya ntete na luzingu na yandi sepedisaka yandi mpi pesaka yandi mbandu ya mbote kibeni!

18. Sambu na nki yo kele mfunu nde beto baka badesizio ya mayele konso kilumbu?

¹⁸ Kaka mutindu Moize twadisaka bantu ya Izraele na ntoto ya zelo na zelo, Yezu Kristu, Moize ya Nene, ke twadisa bansadi ya Yehowa na ntoto ya zelo na zelo ya nsi-ntoto ya Satana tuka bamvula mingi. Mpi kaka mutindu Yozue twadisaka bantu ya Izraele na Ntoto ya Lusilu, kubika fioti, Yezu, Yozue ya Nene ta fwa nsi-ntoto yai mpi ta kotisa balongoki na yandi na nsi-ntoto ya mpa ya lunungu ya Nzambi me silaka. (2 Pie. 3:13) Yo yina, yai kele ve ntangu ya kuvutukila mabanza na beto ya ntama, bikalulu na beto ya ntama, mpi balukanu na beto ya ntama. Yo kele ntangu ya kubakisa pwelele luzolo ya Nzambi sambu na beto. (Bar. 12:2; 2 Bak. 13:5) Bika nde badesizio mpi bansola na beto ya konso kilumbu kumonisa nde, beto kele mutindu ya bantu yina Nzambi ta sakumuna kimakulu.​—Tanga Baebreo 10:38, 39.