1-3. Inki pusaka Polo na kutudila diaka Yehowa ntima mingi? (Tala kifwanisu yina kele na luyantiku ya disolo.)

NA NTANGU ya ntama, kuvanda Mukristu na Roma vandaka kigonsa. Sambu na 64 T.B., mbanza yokamaka tiya, bo fundaka Bakristu nde bo bantu tulaka tiya yina mpi nde bo vandaka kuvweza bantu ya nkaka, mambu yina salaka nde bo kuma kubangika Bakristu. Kana nge vandaka Mukristu na ntangu yina, bo zolaka kukanga nge mbala na mbala mpi kumonisa nge mpasi. Nge zolaka kumona mutindu bo ke losa bampangi na nge ya nkaka ya kimpeve na lupangu ya bambisi ya makasi, to kuyoka bo tiya ya moyo na zulu ya nti.

² Kaka na nsungi yai ya mpasi, bo kangaka ntumwa Polo mpi bo tulaka yandi na boloko. Ziku Polo kudiyangisaka mingi sambu Bakristu ya nkaka kwendaka ve kusadisa yandi; yo yina, yandi sonikilaka Timoteo nde: “Ntangu mono sambaka na mbala ya ntete, ata muntu mosi ve vandaka na lweka na mono, bo yonso yambulaka mono—bika nde Nzambi kutangila bo ve mambu yina.” Ata mpidina, Polo ndimaka nde yandi bakaka mpi lusadisu. Yandi sonikaka nde: “Kansi, Mfumu telamaka pene-pene na mono mpi pesaka mono ngolo.” Ya kieleka, Mfumu Yezu pesaka yandi ngolo yina yandi vandaka na yo mfunu. Polo ke monisa lusadisu yina yandi bakaka ntangu yandi ke  tuba nde, “[Mfumu] gulusaka mono na munoko ya ntambu.”—2 Tim. 4:16, 17. *

³ Ziku, Polo bakaka kikesa ntangu yandi yindulaka mambu yina, mpi yo sadisaka yandi na kutula kivuvu nde Yehowa ta pesa yandi ngolo ya kukanga ntima na mambu ya mpasi yina yandi vandaka kukutana ti yo mpi yina vandaka kuvingila yandi. Yo yina, yandi tubaka na kikesa yonso nde: “Mfumu ta katula mono na konso kisalu ya mbi.” (2 Tim. 4:18) Ee, Polo bakisaka nde ata bantu me sadisa yandi ve, Nzambi ti Mwana na yandi ta sadisa yandi!

4, 5. (a) Nani lenda pesa nge lusadisu ntangu yonso yina nge kele na mfunu na yo? (b) Inki mutindu nge lenda kumisa bangwisana na nge ti Yehowa ngolo?

⁴ Keti bantangu ya nkaka nge ke monaka nde nge me konda muntu yina lenda sadisa nge na diambu mosi ya mpasi yina nge me kutana ti yo? Yo lenda vanda nde nge me konda kisalu, nge ke kutana ti mbangika na nzo-nkanda, nge ke bela to nge ke kutana ti mambu ya nkaka ya mpasi. Ziku, nge lombaka lusadisu kansi bantu sadisaka nge mpenza ve mutindu nge vandaka kuvingila. Ya kieleka, kele ti bampasi ya nkaka yina bantu ta kuka ve kumanisa. Kana nge me kutana ti bampasi ya mutindu yina, keti ndongisila ya Biblia ya ‘kutula ntima na nge yonso na Mfumu Nzambi’ kele ndongisila mosi ya mpamba-mpamba? (Bing. 3:5, 6) Ata fioti ve! Nzambi ta sadisa nge, mpi masolo mingi ya Biblia ke monisa mutindu yandi sadisaka bantu ya nkaka.

⁵ Na kisika ya kubumbila bankaka makasi sambu bo sadisaka nge ve, na mbandu ya Polo, tadila yo bonso dibaku ya kutudila Nzambi ntima na nge ya mvimba mpi tala mutindu yandi ta sadisa nge. Kusala mpidina ta sadisa nge na kutudila diaka Yehowa ntima mingi mpi bangwisana na nge ti yandi ta kuma ngolo kibeni.

6. Sambu na nki na ntangu ya mpasi kutudila Yehowa ntima lenda vanda mpasi?

⁶ Kana diambu mosi ya mpasi ke yangisa nge, zabisa Yehowa mpasi na nge na kisambu mpi na nima, kudiyangisa diaka ve, sambu nge me sala bikesa yina nge lenda sala mpi yandi ta sala yina me fwana sambu na kulembika mpasi na nge. (Tanga Nkunga 62:9; 1 Piere 5:7.) Kusala mpidina kele mfunu mingi sambu yo ta kumisa bangwisana na nge ti Yehowa ngolo. Kansi bantangu ya nkaka, kutula ntima nde Yehowa ta pesa nge lusadisu yina me fwana lenda vanda mpasi. Sambu na nki? Sambu bantangu ya nkaka Yehowa ke pesaka ve mvutu nswalu na bisambu na beto.—Nk. 13:2, 3; 74:10; 89:47; 90:13; Hab. 1:2.

7. Sambu na nki bantangu ya nkaka Yehowa ke pesaka ve mvutu nswalu na bisambu na beto?

⁷ Sambu na nki bantangu ya nkaka, Yehowa ke pesaka ve mvutu nswalu na mambu yina beto ke lombaka yandi? Yibuka nde yandi ke fwanisaka bangwisana na beto ti yandi ti bangwisana ya mwana ti tata na yandi. (Nk. 103:13) Mwana ke vingilaka ve nde tata na yandi kundima mambu yonso yina yandi ke lomba to kupesa yandi yo nswalu. Mambu ya nkaka yina mwana lenda lomba ke vandaka mpenza mfunu ve. Kana kima yina mwana me lomba kele mfunu, tata ke pesaka yandi yo na ntangu ya me fwana. Mambu ya nkaka ya bana ke lombaka ke vandaka kibeni ve mfunu sambu na bo. Diaka, kana tata ke pesa mwana konso kima yina mwana ke lomba nswalu-nswalu, yo kele bonso nde mwana me kuma mfumu mpi tata me kuma mpika. Mutindu mosi mpi, Yehowa lenda lutisa ntangu na ntwala ya kupesa mvutu na bisambu na beto; ata mpidina, yo ke vandaka kaka sambu na mambote na beto. Yandi kele ti nswa ya kusala mutindu yina sambu yandi kele Ngangi ya mayele, Mfumu ya zola, mpi Tata na beto ya zulu. Kana Yehowa ke pesa mvutu nswalu na  mambu yonso yina beto ke lombaka yandi, yo ta bebisa bangwisana na beto ti yandi.—Fwanisa ti Yezaya 29:16; 45:9.

8. Inki Yehowa ke sila beto na yina me tala bandilu na beto?

⁸ Kikuma ya nkaka kele nde Yehowa ke zabaka mbote-mbote bandilu na beto. (Nk. 103:14) Sambu yandi kele Tata, yandi ke vingilaka ve nde beto nunga bampasi na ngolo na beto mosi; yo yina, yandi ke sadisaka beto. Bantangu ya nkaka, beto lenda yindula nde beto ta kuka diaka ve kununga bampasi. Kansi, Yehowa ke sila beto nde yandi ta pesa ve nzila nde beto kutana ti mpasi kuluta ngolo na beto. Ya kieleka, yandi ta “yidika mpi nzila” sambu beto nunga yo. (Tanga 1 Bakorinto 10:13.) Yo yina, beto kele ti bikuma ya kundima nde Yehowa ke zabaka kibeni mambu yina kele mbote sambu na beto.

9. Inki beto fwete sala kana Yehowa me pesa ve mvutu mbala mosi na bisambu na beto?

⁹ Kana mpasi yina beto me zabisa Yehowa na kisambu me mana ve na mbala mosi, beto fwete vingila tii ntangu yandi ta manisa yo. Yibuka nde, yandi mpi ke vandaka ntima-nda, mpi yandi kele ti makuki ya kugulusa beto. Biblia ke tuba nde: “Mfumu Nzambi ke zola kaka kutala beno na disu ya mbote. Yandi me yilama na kuwila beno mawa sambu yandi kele Nzambi ya masonga. Kiese na bantu yina ke tulaka yandi ntima.”—Yezaya 30:18.

10-12. (a) Inki mpasi Mukristu lenda kutana ti yo ntangu yandi ke sadisa muntu ya dibuta yina kele ti kimbefo yina ke mana ve? (b) Inki mutindu kutudila Yehowa ntima na bantangu ya mpasi ke kumisaka bangwisana na beto ti yandi ngolo? Pesa mbandu.

¹⁰ Ntangu beto ke kutana ti bampasi ya ngolo, beto lenda kuma ti mawi yina Polo vandaka na yo, disongidila, kudiwa pene-pene ya “munoko ya ntambu.” Na bantangu yina, kutudila Yehowa ntima ke vandaka mpasi, kansi yo me fwana kibeni na kutudila yandi ntima. Mu mbandu, yindula nde nge ke sansaka muntu mosi ya dibuta yina kele ti kimbefo mosi ya me sala bamvula mingi. Ziku, nge me lombaka Yehowa na kupesa nge mayele mpi ngolo. * Sambu nge me sala bikesa yonso yina nge fwete sala, keti nge fwete vanda ve na ngemba na kuzaba nde Yehowa ke tudilaka nge dikebi mpi ta pesa nge lusadisu yina nge kele na yo mfunu?—Nk. 32:8.

¹¹ Nge lenda mona bonso nde Yehowa ke sadisa nge ve. Diaka, minganga lenda zabisa nge mambu ya mutindu na mutindu. Mpi, bantu ya dibuta yina nge ke tula ntima nde bo ta sadisa nge, lenda sala diaka mambu yina ta pesa nge mpasi mingi. Tula kaka ntima nde Yehowa ta pesa nge lusadisu yina nge kele na yo mfunu. Landa na kukwenda pene-pene na Yehowa. (Tanga 1 Samuele 30:3, 6.) Ntangu mpasi na nge ta mana, bangwisana na nge ti Yehowa ta kuma diaka ngolo.

¹² Linda * vandaka kusadisa bibuti na yandi yina vandaka kubela. Na ntwala nde bo fwa, yandi bakisaka diambu mosi ya mfunu. Yandi ke tuba nde: “Na nsungi yina, mono, bakala na mono, mpi leke na mono ya bakala vandaka kuzaba ve mambu yina beto fwete sala. Na bantangu ya nkaka, beto kondaka lusadisu. Kansi, kana beto yindula diaka nsungi yina, beto ke monaka mutindu Yehowa sadisaka beto kibeni. Yandi pesaka beto kikesa mpi lusadisu yina beto vandaka na yo mfunu, ata ntangu beto vandaka diaka ve ti kima ya nkaka ya kusala.”

13. Inki mutindu kutudila Yehowa ntima sadisaka mpangi-nkento mosi na kununga bampasi ya ngolo yina yandi kutanaka ti yo?

¹³ Kana muntu ke tudila Yehowa ntima ya mvimba, yo ta sadisa yandi na kukanga ntima na bampasi. Rhonda kutanaka ti mambu mingi ya mpasi. Bakala na yandi yina vandaka ve Mbangi ya Yehowa kabwanaka ti yandi, kaka na nsungi yina, minganga tubaka nde leke na yandi ya bakala me kuma ti kimbefo mosi ya  ngolo (lupus). Bangonda fioti na nima, nkento ya mpangi na yandi fwaka. Ntangu Rhonda monaka nde bampasi na yandi me yantika kukulumuka, yandi kumaka mupasudi-nzila ya ntangu yonso. Na nima ya ntangu fioti, mama na yandi fwaka. Inki sadisaka yandi na kununga bampasi yina? Yandi ke tuba nde: “Konso kilumbu mono vandaka kusolula ti Yehowa, ata ntangu mono vandaka kusosa kubaka balukanu ya fioti-fioti. Bangwisana na mono ti Yehowa kumaka ya kieleka. Yo sadisaka mono na kutudila yandi ntima na kisika ya kutudila bantu ya nkaka ntima to kutula ntima na mayele mpi na ngolo na mono mosi. Ya kieleka, yandi pesaka mono lusadisu yina mono vandaka na yo mfunu, yandi lungisaka bampusa na mono yonso. Yehowa sadisaka mono kibeni na kununga bampasi yina.”

14. Inki kivuvu Mukristu ya kwikama lenda vanda na yo ntangu bo me basisa muntu ya dibuta na bo na dibundu?

¹⁴ Beto tadila diaka mbandu ya nkaka. Yindula nde bo me basisa muntu ya dibuta na beno na dibundu. Nge ke bakisaka mbote nde Masonuku ke pesaka bantuma na mutindu ya kuzinga ti bantu yina bo me basisaka na dibundu. (1 Bak. 5:11; 2 Yoa. 10) Sambu nge ke zolaka muntu yina, nge lenda mono nde yo kele mpasi, to nde nge ta kuka ve kuzitisa bantuma yina ya Biblia. * Keti nge ta tudila Tata na nge ya zulu ntima nde yandi ta pesa nge ngolo yina ta sadisa nge na kuzitisa bantuma ya Biblia ya ke tubila mutindu ya kuzinga ti bantu yina bo me basisaka na dibundu? Keti nge ta tadila yo bonso dibaku ya kulemfukila Yehowa sambu na kukumisa bangwisana na nge ti yandi ngolo?

15. Sambu na nki Adami kolamaka na nsiku ya Yehowa na kilanga ya Edeni?

¹⁵ Na bantangu ya mutindu yina, yindula mbandu ya Adami. Adami zabaka mbote-mbote nde kana yandi kolama na Yehowa  yandi ta fwa. Nkutu, Biblia ke tuba nde “[nioka] kusaka ve Adami.” (1 Tim. 2:14) Kansi, sambu na nki yandi kolamaka? Yo lenda vanda nde Adami vandaka kuzola Eva mingi, yo yina yandi diaka mbuma yina nkento na yandi pesaka yandi. Yandi lemfukilaka nkento na yandi, na kisika ya kulemfukila Yehowa Nzambi na yandi.—Kuy. 3:6, 17.

16. Nani beto fwete zola mingi, mpi sambu na nki?

¹⁶ Ya kieleka, beto fwete zola mingi bantu ya dibuta na beto. Kansi, zola ya Yehowa fwete luta zola ya bantu ya dibuta na beto. (Tanga Matayo 22:37, 38.) Kana muntu ke zola Yehowa mingi, bantu ya dibuta na yandi ta baka mpi mambote mingi, yo vanda bayina kele na dibundu to bayina bo me basisaka na dibundu. Yo yina, landa na kukumisa bangwisana na nge ti Yehowa ngolo mpi tudila yandi ntima. Kana nge ke waka mpasi sambu bo me basisaka muntu mosi ya dibuta na nge na dibundu, zabisa Yehowa mpasi na nge na kisambu. * (Bar. 12:12; Bafil. 4:6, 7) Sadila diambu yai ya mpasi sambu na kukumisa bangwisana na nge ti Yehowa ya kieleka. Ebuna, tula ntima nde yandi ta sadisa nge na kununga mpasi yina.

17. Inki kivuvu beto ta vanda na yo ntangu beto ke sala mingi na kisalu ya Yehowa?

¹⁷ Sambu na nki Yezu “gulusaka [Polo] na munoko ya ntambu”? Polo ke tuba nde: “Sambu mono samuna mbote-mbote nsangu ya mbote mpi makanda yonso kuwa yo.” (2 Tim. 4:17) Kana beto ke kudipesa mingi na kisalu ya kusamuna bonso Polo, Yehowa “ta yika” beto bima yonso ya nkaka yina beto kele na yo mfunu. (Mat. 6:33) Sambu beto kele bansamuni ya Kimfumu, Nzambi “me pesaka beto kisalu ya kuzabisa nsangu ya mbote,” mpi Yehowa ke bingaka beto “banduku ya kisalu.” (1 Bate. 2:4; 1 Bak. 3:9) Kana beto ke sala mingi na kisalu ya Nzambi, beto ta kuma kutula ntima nde yandi ta lembika bampasi na beto.

18. Inki mutindu beto lenda kumisa bangwisana na beto ti Yehowa ngolo, mpi kukuma kutudila yandi ntima?

¹⁸ Bika nde, beto sadila ntangu yai sambu na kukumisa bangwisana na beto ti Nzambi ngolo. Kana diambu mosi ke yangisa nge, mona yo bonso dibaku yina fwete sadisa nge na kukwenda diaka pene-pene na Yehowa. Ya kieleka, kana beto ke tanga Ndinga ya Nzambi konso kilumbu, ke samba mbala na mbala, mpi ke kudipesa mingi na kisalu ya Yehowa, beto ta kuma kutula ntima nde Yehowa ke mona bikesa na beto mpi yandi ta sadisa beto na bantangu ya mpasi, ata bampasi yina beto ta kutana ti yo na bilumbu ke kwisa.