Nge Kezaba Ve na Wapi Yo Tamena Mbote!

“Kuna bima na nge na suka ti na nkokila mpi. Nge lenda zaba ve nki ta mena mbote.”​—LO. 11:6.

1. Sambu na nki kumona kuyela ya nti keyitukisaka mpi kepusaka beto na kudikulumusa?

 YO KELOMBAKA nde musadi-bilanga kukanga ntima. (Yak. 5:7) Na nima ya kukuna mbuma, yandi fwete kinga yo mena mpi yo yela. Malembe-malembe, kana mambu kele mbote, mbuma kepasukaka na ntoto mpi keyantikaka kumena. Na nima yo kekumaka nti yina kebutaka bambuma. Nsukansuka, bilanga kevandaka ya kuyilama sambu munkwa na yo kukatula bambuma. Yo keyitukisaka mpenza na kumona mutindu nti keyelaka na mutindu ya kuyituka! Dyaka, kuzaba nani kele Kisina ya kuyela yai kepusaka beto na kudikulumusa! Beto lenda losila mbuma masa sambu na kusadisa yo na kuyela. Kansi Nzambi mpamba muntu lenda yedisa yo.​—Fwanisa ti 1 Korinto 3:6.

2. Inki mabanza ya mfunu Yezu kulongaka na yina metala kuyela ya kimpeve na bingana ya beto tadilaka na disolo ya meluta?

² Mutindu beto tubilaka yo na disolo ya meluta, Yezu kufwanisaka kisalu ya kusamuna Kimfumu ti musadi-bilanga yina kekuna mbuma. Na kingana ya mitindu ya kuswaswana ya ntoto, Yezu kutubaka nde ata musadi-bilanga mekuna mbuma ya mbote, ntima ya muntu kesadisaka na kuzaba kana mbuma tayela to ve. (Mar. 4:3-9) Na kingana ya mukuni yina kelala, Yezu kutubaka nde musadi-bilanga kebakisaka ve mbote-mbote mutindu kuyela kesalamaka. Yo kele mutindu yina sambu kuyela kesalamaka na ngolo ya Nzambi, kansi na bikesa ya bantu ve. (Mar. 4:26-29) Bika beto tadila ntangu yai bingana tatu yankaka ya Yezu, kingana ya mbuma ya nti ya mutarde, ya nkisi ya mampa, mpi ya bukondi. a

Kingana ya Mbuma ya Nti ya Mutarde

3, 4. Kingana ya mbuma ya nti ya mutarde ketubila nki mambu ya ketadila nsangu ya Kimfumu?

³ Kingana ya mbuma ya nti ya mutarde, yina kele na Marko kapu ya 4, ketubila mambu zole: ya ntete, kuyela ya kuyituka ya nsangu ya Kimfumu; ya zole, lutaninu ya Nzambi kepesaka na bantu yina kendimaka nsangu. Yezu kutubaka nde: “Na nki kima beto lenda fwanikisa Kimfumu ya Nzambi? To beto lenda tendula yo na nki kingana? Yo me fwanana na mbuma mosi ya mwa-nti yai mutarde. Mbuma yina, kana bo kuna yo na ntoto, yo kele mbuma mosi ya kuluta fioti na kati ya bambuma yonso. Kansi kana bo me kuna yo, yo ke menaka, yo ke kumaka ya nda mpenza kuluta bamwa-nti yonso. Yo ke basisaka balutangu ya nene. Mpidina bandeke lenda kwisa kutula babuyamba na bo na kati ya balutangu na yo.”​—Mar. 4:30-32.

⁴ Na baverse yai beto kemona kuyela ya “Kimfumu ya Nzambi” mutindu yo kemonana na kumwangana ya nsangu ya Kimfumu mpi kuyela ya dibundu ya Bukristu banda na  Pantekoti ya mvu 33 T.B. tii kuna. Mbuma ya mutarde kele kambuma ya fyoti kibeni yina lenda monisa kima mosi ya fyoti mpenza. (Fwanisa ti Luka 17:6.) Kansi nsukansuka, nti ya mutarde lenda kuma nda kiteso ya bametre tatu tii na tanu mpi yo kevandaka ti balutangu ya ngolo, ebuna yo kekumaka nti ya nene.​—Mat. 13:31, 32.

5. Inki kuyela kusalamaka na dibundu ya Bukristu ya mvu-nkama ya ntete?

⁵ Kuyela ya dibundu ya Bukristu kuyantikaka na mutindu ya fyoti na mvu 33 T.B. ntangu Nzambi kupakulaka balongoki kiteso ya 120 mpeve santu. Na nsungi ya nkufi kibeni, kadibundu yai ya balongoki kukumaka ti mafunda ya Bakristu. (Tanga Bisalu 2:41; 4:4; 5:28; 6:7; 12:24; 19:20.) Na nsungi ya bamvula kiteso ya 30, ntalu ya bansadi yina vandaka kusala kisalu ya kukatula bambuma kukumaka mingi kibeni na mpila nde ntumwa Polo lendaka kutuba na dibundu ya Kolosai nde bo ‘mezabisaka nsangu ya mbote na bantu yonso.’ (Kol. 1:23) Kuyela yai kuvandaka ya kuyituka mpenza!

6, 7. (a) Inki kuyela mesalamaka banda na mvu 1914? (b) Inki kuyela yankaka tasalama?

⁶ Banda ya Nzambi metulaka Kimfumu na yandi na zulu na mvu 1914, balutangu ya “nti” ya mutarde meyelaka na mutindu ya kuyituka. Bantu ya Nzambi memonaka kulungana ya mbikudulu yai ya Yezaya kusonikaka: “Ata bantu kele mingi ve, mono ta kumisa bo mingi; ata bo kele mfunu mingi ve, mono ta kumisa bo ngolo mingi.” (Yez. 60:22) Kimvuka ya fyoti ya bapakulami yina vandaka kusala na luyantiku ya mvu-nkama ya 20 vandaka kuyindula ve nde na mvu 2008, bantu kiteso ya bamilio nsambwadi tavanda kesala kisalu yai na bansi kuluta 230. Yai kuyela ya kuyituka mpenza, ya mefwanana ti kuyela ya mbuma ya nti ya mutarde ya kingana ya Yezu!

⁷ Kansi, keti kuyela yango kesuka pana? Ve. Nsukansuka ntoto ya mvimba tafuluka ti bantu ya Kimfumu ya Nzambi. Nzambi takatula bambeni yonso. Yo tasalama ve sambu na bikesa ya bantu kansi sambu Nkwa Kimfumu Yehowa takota na makambu ya bantu. (Tanga Daniele 2:34, 35.) Na nima beto tamona kulungana ya nsuka ya mbikudulu yai yankaka ya Yezaya kusonikaka: “Ntoto ta fulukaka na mambu yai: kuzaba Mfumu Nzambi, mutindu nzadi-mungwa ke fulukaka na masa.”​—Yez. 11:9.

8. (a) Bandeke ya kingana ya Yezu kemonisa banani? (b) Nzambi ketaninaka beto na nki ata ntangu yai?

⁸ Yezu ketuba nde bandeke ketulaka babuyamba na bo na nsi ya kivudi ya Kimfumu yai. Bandeke yai kemonisa ve bambeni ya Kimfumu yina kesosa kudya bambuma ya mbote, mutindu yo salamaka na bandeke ya kingana ya muntu yina kumwangaka mbuma na mitindu ya kuswaswana ya ntoto. (Mar. 4:4) Kansi, na kingana yai bandeke kemonisa bantu ya ntima ya mbote yina kesosa lutaninu na kati ya dibundu ya Bukristu. Ata ntangu yai, Nzambi ketaninaka bo na kimpeve na bikalulu ya mbi mpi ya mvindu ya nsi-ntoto yai ya mbi. (Fwanisa ti Yezaya 32:1, 2.) Mutindu mosi Yehowa kufwanisaka Kimfumu ya Mesia ti nti mpi yandi tubaka na mbikudulu mosi nde: “Na zulu  ya ngumba ya nda-nda mpenza ya Israele. Yo ta basisa balutangu ti kutula bambuma, yo ta kuma sedre mosi ya kitoko. Bandeke ya mutindu na mutindu ta kwisa kuzinga kuna ti kuyotila madidi na yo.”​—Ezek. 17:23.

Kingana ya Nkisi ya Mampa

9, 10. (a) Inki dibanza ya mfunu Yezu kutubilaka na kingana ya nkisi ya mampa? (b) Na Biblia, mbala mingi nkisi ya mampa kemonisaka inki, mpi beto tatadila nki ngyufula ya metala mutindu Yezu kusadilaka nkisi ya mampa?

⁹ Kuyela kemonanaka ve ntangu yonso na meso ya bantu. Yezu kutubilaka dyambu yai na kingana na yandi yina kulandaka. Yandi ketuba nde: “Kimfumu ya Nzambi me fwanana na nkisi ya mampa. Kana nkento me tula yo na dilonga ya kufuluka na fufu ya mampa kilo makumi zole na tanu, yandi ta bikisa yo tii kuna yo ta kuma mingi.” (Mat. 13:33) Nkisi yai ya mampa kemonisa inki, mpi nki mutindu yo ketadila kuyela ya Kimfumu?

¹⁰ Na Biblia, mbala mingi bo kesadilaka nkisi ya mampa sambu na kumonisa masumu. Ntumwa Polo kutubilaka nkisi ya mampa na mutindu yai ntangu yandi tubilaka bupusi ya mbi ya nsumuki mosi na dibundu ya Korinto ya ntama. (1 Kor. 5:6-8) Keti Yezu kutubilaka nkisi ya mampa sambu na kumonisa kuyela ya kima mosi ya mbi?

11. Inki mutindu bo vandaka kusadila nkisi ya mampa na Izraele ya ntama?

¹¹ Na ntwala ya kupesa mvutu na ngyufula yina, beto fwete simba mambu tatu ya mfunu. Ya ntete, ata Yehowa kupesaka ve bantu nzila ya kusadila nkisi ya mampa na nkinsi ya Paki, na bantangu yankaka yandi vandaka kundima bimenga yina vandaka ti nkisi ya mampa. Bo vandaka kusadila nkisi ya mampa na makabu ya kinduku, yina mupesi vandaka kupesa mersi na Yehowa sambu na balusakumunu na yandi mingi. Madya yai vandaka kupesa kyese na bantu yina vandaka kudya yo.​—Levi 7:11-15.

12. Inki beto lenda longuka na mutindu Biblia kesadilaka bidimbu?

¹² Ya zole, ata na dibaku mosi kima mosi lenda vanda ti ngindu ya mbi na Masonuku, na dibaku yankaka bo lenda sadila kaka kima yina mosi sambu na kumonisa kima ya mbote. Mu mbandu, na 1 Piere 5:8, bo kefwanisa Satana ti ntambu, sambu na kumonisa kikalulu na yandi ya kusala bantu mbi ti ya nku. Kansi, na Kusonga 5:5, bo kefwanisa Yezu ti ntambu, “ntambu ya dikanda ya Yuda.” Na verse yai ya zole, bo mesadila ntambu bonso kidimbu ya lunungu ya bo kesadila na kikesa.

13. Kingana ya Yezu ya nkisi ya mampa kemonisa nki na yina metala kuyela ya kimpeve?

¹³ Ya tatu, na kingana ya Yezu, yandi tubaka ve nde nkisi ya mampa kubebisaka fufu yonso mpi kukumisaka yo kukonda mfunu. Yandi tubilaka kaka mutindu bo kesalaka mampa. Nkento kuyikaka nkisi ya mampa na luzolo yonso, mpi nkisi yina kuvandaka na bupusi ya mbote. Nkisi ya mampa vandaka kumonana ve na kati ya fufu. Yo yina, nkento vandaka kumona ve mutindu nkisi ya mampa vandaka kukumisa fufu mingi. Yo keyibusa beto muntu yina kukunaka bambuma mpi kulalaka na mpimpa. Yezu kutubaka nde “ble ke mena; yo ke yela kansi yandi ke zaba ve kana nki mutindu yo ke mena ti yo ke yela.” (Mar. 4:27) Yai kele mutindu ya pete kibeni ya kumonisa mpila kuyela ya kimpeve kesalamaka kukonda kumonana! Beto lenda mona ve kuyela na luyantiku, kansi nsukansuka mbuma na yo kemonanaka pwelele.

14. Inki dyambu ya metala kisalu ya kusamuna bo memonisa na mutindu nkisi ya mampa kekumisaka fufu yonso mingi?

 ¹⁴ Kuyela yai kemonanaka ve na meso ya bantu mpi yo kesalamaka na ntoto ya mvimba. Yai kele ngindu yankaka ya mfunu ya Yezu kumonisaka na kingana ya nkisi ya mampa. Nkisi ya mampa kukumisaka fufu yonso mingi, “fufu ya mampa kilo makumi zole na tanu” yonso. (Luka 13:21) Bonso nkisi ya mampa, kisalu ya kusamuna Kimfumu mesalaka nde kuyela yai ya kimpeve kusalama tii na kiteso yina mesalaka nde ntangu yai bo kezabisa nsangu ya Kimfumu “tii na nsuka ya ntoto.” (Bis. 1:8; Mat. 24:14) Beto kele ti dibaku ya kitoko mpenza ya kupesa maboko na kuyela yai ya nene ya kisalu ya Kimfumu!

Bukondi

15, 16. (a) Tuba na bunkufi kingana ya bukondi? (b) Bukondi kemonisa inki, mpi nki dyambu ya ketadila kuyela ya Kimfumu kingana yai ketubila?

¹⁵ Nkadilu ya bantu yina ketubaka nde bo kele balongoki ya Yezu Kristu kele mfunu mingi kuluta ntalu na bo. Yezu kutubilaka dyambu yai ya ketadila kuyela ya Kimfumu ntangu yandi pesaka kingana yankaka, kingana ya ketubila bukondi. Yandi tubaka nde: “Diaka, Kimfumu ya Nzambi me fwanana na bukondi mosi ya bantu yina ke lobaka bambisi me losa na masa; yo ke simbaka bambisi ya mutindu na mutindu.”​—Mat. 13:47.

¹⁶ Bukondi, yina kemonisa kisalu ya kusamuna Kimfumu, kevukisaka bambisi ya mutindu na mutindu. Yezu kulandaka na kutuba nde: “Kana bukondi me fuluka na bambisi, bo ta benda yo na lweka ya masa, bo ta vanda sambu na kusola bambisi: bo ta tula bambisi ya mbote na bitunga, kansi bo ta losa ya mbi. Yo ta vanda mutindu yina mpi na ntangu [ngidika ya bima kekwenda na nsuka, NW]: Bawanzio ta kwisa kubasika, bo ta sola bantu ya mbi na bantu ya mbote. Bo ta losa bantu ya mbi na dibulu ya tiya. Kuna bo ta dilaka, bo ta kangisaka meno na bo ngolo.”​—Mat. 13:48-50.

17. Kukabisa ya bo ketubila na kingana ya bukondi ketadila nki nsungi ya ntangu?

¹⁷ Keti kukabisa yai ketadila kusambisa ya nsuka ya mameme ti bankombo yina Yezu kutubaka nde yo tasalama ntangu yandi takwisa na lukumu na yandi? (Mat. 25:31-33) Ve. Kusambisa yina ya nsuka tasalama ntangu Yezu takwisa na mpasi ya nene. Kansi, kukabisa ya bo ketubila na kingana ya bukondi kesalama na ntangu “ngidika ya bima kekwenda na nsuka.” b Yo kele ntangu ya beto kezinga bubu yai, bilumbu yina kenata na mpasi ya nene. Kana mpidina, inki mutindu kisalu ya kukabisa kesalama ntangu yai?

18, 19. (a) Inki mutindu kisalu ya kukabisa kesalama ntangu yai? (b) Inki bitambi bantu ya masonga fwete sala? (Tala mpi noti na nsi ya lutiti na lutiti 29.)

¹⁸ Bamilio ya bambisi mingi ya kifwani kekatuka na nzadi ya bantu mpi kekota na dibundu ya Yehowa na bilumbu na beto. Ndambu kekwendaka na Lusungiminu, bankaka na balukutakanu na beto, mpi bankaka dyaka kesepelaka  na kulonguka Biblia. Kansi, keti bantu yai yonso kemonisaka nde bo kele Bakristu ya kyeleka? Bo lenda ‘benda bo na lweka ya masa,’ kansi Yezu kezabisa beto nde bo ketulaka “ya mbote” mpamba na bitunga, yina kele kifwani ya mabundu ya Bukristu. Bo kelosaka ya mbi na dibulu ya tiya yina kemonisa lufwa na bo ya kekwisa.

¹⁹ Bonso bambisi ya mbi, bantu mingi yina kulongukaka ntete Biblia ti Bambangi ya Yehowa meyambulaka kulonguka. Bantu yankaka yina kubutukaka na bibuti ya Bakristu memonisaka ve ata fyoti mpusa ya kukuma balongoki ya Yezu. Bo kezolaka ve kubaka lukanu ya kusadila Yehowa to na nima ya kusadila yandi sambu na mwa ntangu fyoti bo meyambulaka kusadila yandi. c (Ezek. 33:32, 33) Kansi, yo kele mfunu nde bantu yonso ya masonga kundima nde bo vukisa bo na mabundu yina kele bonso bitunga na ntwala ya kilumbu ya nsuka ya kusambisa mpi kubikala na kisika ya lutaninu.

20, 21. (a) Inki mambu beto melonguka na kutadila dyaka bingana ya Yezu ya ketubila kuyela? (b) Nge kele ti lukanu ya kusala inki?

²⁰ Yo yina, inki beno melonguka na mutindu beto metadila na bunkufi bingana ya Yezu ya metadila kuyela? Ya ntete, bonso kuyela ya mbuma ya nti ya mutarde, mambote ya Kimfumu awa na ntoto meyelaka na mutindu ya kuyituka kibeni. Ata kima mosi ve lenda kanga kuyela ya kisalu ya Yehowa! (Yez. 54:17) Dyaka, Nzambi ketaninaka na kimpeve bantu yina kesosaka kuvanda “na kati ya balutangu” ya nti yango. Ya zole, Nzambi muntu keyedisaka yo. Kaka mutindu nkisi ya mampa ya kemonana ve kepanzanaka na fufu yonso, konso ntangu bantu kemonaka ve to kebakisaka ve kuyela yai, kansi yo kesalamaka! Ya tatu, bantu yonso ve yina kendimaka nsangu memonisaka nde bo mefwana. Bankaka kevandaka bonso bambisi ya mbi ya kingana ya Yezu.

²¹ Kansi, yo kepesa mpenza kikesa na kumona nde Yehowa kebenda bantu mingi ya mbote! (Yoa. 6:44) Yo mesalaka nde kuyela ya kuyituka kumonana na bansi mingi. Beto kepesa Yehowa Nzambi lukumu yonso sambu na kuyela yai. Mutindu beto kemona kuyela yai, konso muntu na kati na beto fwete vanda ti luzolo ya kulemfuka na ndongisila yai ya bo sonikaka bamvu-nkama mingi meluta: “Kuna bima na nge na suka ti na nkokila mpi. Nge lenda zaba ve nki ta mena mbote, yai ya suka to yina ya nkokila to yonso zole ta mena mbote kiteso mosi.”​—Lo. 11:6.

[Banoti na nsi ya lutiti]

Inki Mvutu Nge Tapesa?

• Kingana ya Yezu ya ketubila mbuma ya nti ya mutarde kelonga beto nki na yina metala kuyela ya Kimfumu mpi lutaninu ya kimpeve?

• Nkisi ya mampa ya kingana ya Yezu kemonisa inki, mpi nki kyeleka ya metala kuyela ya Kimfumu Yezu kumonisaka?

• Kingana ya bukondi kemonisa nki dyambu ya ketadila kuyela ya Kimfumu?

• Inki mutindu beto lenda zikisa nde beto kebikala na kati ya bantu yina bo ‘metulaka na bitunga’?

[Bangyufula ya disolo ya kulonguka]

[Bifwanisu ya kele na lutiti 26]

Kingana ya mbuma ya nti ya mutarde kelonga beto nki na yina metala kuyela ya Kimfumu?

[Kifwanisu ya kele na lutiti 27]

Inki beto melonguka na kingana ya nkisi ya mampa?

[Kifwanisu ya kele na lutiti 29]

Kukabisa bambisi ya mbote ti ya mbi kemonisa inki?