Ndinga ya Yehowa Kele ya Moyo

Bangindu ya Mfunu ya Mukanda ya Kusonga​—I

NTANGU yandi vandaka na boloko na kisanga ya Patmosi, ntumwa Yoane yina kukumaka mununu kumonaka bambona-meso 16 ya kulandana. Na bambona-meso yina, yandi monaka mambu yina Yehowa Nzambi ti Yezu Kristu kelungisa na kilumbu ya Mfumu, disongidila nsungi yina kebanda na kutulama ya Kimfumu ya Nzambi na mvu 1914 tii na nsuka ya Luyalu ya Bamvula Funda ya Kristu. Mukanda ya Kusonga, yina Yoane kusonikaka penepene ya mvu 96 T.B., kele disolo ya kitoko ya bambona-meso yai.

Bika beto tadila ntangu yai bangindu ya mfunu ya Kusonga 1:1–12:17, yina ketubila bambona-meso nsambwadi ya ntete yina Yoane kumonaka. Bambona-meso yina kele mfunu sambu na beto, sambu yo kewakana ti mambu yina kesalama na nsonga ya nsi-ntoto ntangu yai mpi yo kemonisa mutindu Yehowa tasala mambu ntama mingi ve. Bantu yina ketanga disolo ya bambona-meso yai ti lukwikilu kebakaka mpenza kikesa.​—Baeb. 4:12.

“MWANA-DIMEME” MEKANGULA BIDIMBU SAMBANU NA KATI YA BIDIMBU NSAMBWADI

(Kus. 1:1–7:17)

Ya ntete, Yoane kumonaka Yezu Kristu yina kubakaka lukumu, ebuna yandi bakaka bansangu ya kulandana yina yo lombaka nde yandi “sonika yo na mukanda” mpi yandi ‘tinda yo na badibundu nsambwadi.’ (Kus. 1:10, 11) Na nima yandi monaka mbona-meso ya kiti ya kimfumu na zulu. Mukanda mosi ya bo mekanga na bidimbu nsambwadi kuvandaka na diboko ya kitata ya Muntu yina vandaka na zulu ya kiti yina ya kimfumu. Muntu ya bo monaka nde yandi “me lunga na . . . kukangula mukanda” yango kele “ntambu ya dikanda ya Yuda,” to ‘Mwana-dimeme mosi yina vandaka na bibongo nsambwadi, ti meso nsambwadi.’​—Kus. 4:2; 5:1, 2, 5, 6.

Mbona-meso ya tatu kemonisa mambu yina kesalama ntangu “Mwana-Dimeme” kekangula bidimbu sambanu ya ntete mosi-mosi. Ntangu bo kangulaka kidimbu ya sambanu, ntoto kunikanaka ngolo mpenza mpi kilumbu ya nene ya makasi kulungaka. (Kus. 6:1, 12, 17) Kansi, mbona-meso ya kelanda kemonisa ‘bawanzio iya mesimba mipepe yonso iya ya nsi-ntoto’ tii kuna kutula bidimbu na bapakulami 144000 tamana. Yandi monaka “kibuka mosi ya nene” (NW) ya bantu yina bo metula ve bidimbu “me telama na ntwala ya kiti ya kimfumu ti na ntwala ya Mwana-dimeme.”​—Kus. 7:1, 9.

Bangyufula ya Masonuku Mezwa Bamvutu:

1:4; 3:1; 4:5; 5:6​—Bangogo “bampeve nsambwadi” ketendula nki? Ntalu nsambwadi ketendula kima yina kele ya kukuka na meso ya Nzambi. Yo yina, nsangu ya bo metindila “badibundu nsambwadi” ketadila mpenza bantu yonso ya Nzambi ya mevukana kumosi na mabundu kuluta 100 000 na ntoto ya mvimba. (Kus. 1:11, 20) Sambu Nzambi kepesaka mpeve santu na kutadila mambu yina yo kelomba nde mpeve yina kulungisa, bangogo “bampeve nsambwadi” ketendula kisalu na yo ya kukuka na yina metala kupesa nzayilu na bantu yina ketula dikebi na mbikudulu mpi kupesa bo balusakumunu. Yo kemonana nde, mukanda ya Kusonga kelanda mbandu ya kutadila bimvuka ya bangindu nsambwadi. Na verse yai, ntalu nsambwadi ketendula kukuka, mpi ya kyeleka, mukanda ya Kusonga ketadila kunata “na nsuka,” to kulungisa, “kinsweki ya santu ya Nzambi.”​—Kus. 10:7, NW.

1:8, 17​—Batitre “Alfa ti Omega” mpi ‘Muntu ya Ntete mpi Muntu ya Nsuka’ ketubila banani? Titre “Alfa ti Omega” ketadila Yehowa, mpi yo kemonisa nde ata Nzambi mosi ve nkwa-ngolo yonso kuvandaka na ntwala na yandi mpi nde ata mosi ve tavanda na nima na yandi. Yandi kele “luyantiku ti nsuka.” (Kus. 21:6; 22:13) Ata bo ketubila Yehowa bonso “muntu ya ntete ti ya nsuka” na Kusonga 22:13, sambu ata kigangwa mosi ve kele na ntwala to na nima na yandi, mambu ya bo ketubila na kapu ya ntete ya Kusonga kemonisa  nde titre ‘Muntu ya Ntete mpi Muntu ya Nsuka’ na kapu yina ketadila Yezu Kristu. Yandi vandaka muntu ya ntete ya kufutumukaka sambu na kubaka luzingu ya kimpeve ya kukonda lufwa, mpi muntu ya nsuka yina Yehowa yandi mosi kufutumunaka.​—Kol. 1:18.

2:7​—“Kilanga ya Nzambi” kele inki? Sambu bo ketubila mambu yai na Bakristu ya kupakulama, kilanga yai fwete tadila paladisu ya zulu, disongidila na ntwala ya Nzambi yandi mosi. Bapakulami ya kwikama tabaka dikabu ya kudya “bambuma ya nti ya moyo.” Bo tabaka nitu yina lenda fwa ve.​—1 Kor. 15:53.

3:7​—Inki ntangu Yezu kubakaka “fungula ya ntotila Davidi,” mpi nki mutindu yandi kesadilaka fungula yina? Ntangu Yezu kubakaka mbotika na mvu 29 T.B., yandi kumaka Ntotila yina Meponama ya dikanda ya Davidi. Kansi, Yezu kubakaka fungula ya Davidi kaka na mvu 33 T.B., ntangu Nzambi kuzangulaka yandi na diboko na yandi ya kitata na zulu. Kuna yandi bakaka banswa yonso ya Kimfumu ya Davidi. Banda na ntangu yina, Yezu kesadilaka fungula yina sambu na kukangula mabaku ya kisalu ya ketadila Kimfumu. Na mvu 1919, Yezu kutulaka “mwana-nsabi ya nzo ya kimfumu ya Davidi” na mapeka ya “mpika ya kwikama mpi ya mayele,” (NW) na kupesaka kimvuka ya mpika yina kiyeka ya “kutalaka bima na yandi yonso.”​—Yez. 22:22; Mat. 24:45, 47.

3:12​—Inki kele ‘zina ya mpa’ ya Yezu? Zina yai ke na kuwakana ti kisalu mpi mikumba ya mpa ya Yezu. (Filp. 2:9-11) Ata muntu mosi ve mezaba zina yango mutindu Yezu mezaba yo, Yezu kesonika yo na zulu ya bampangi na yandi ya kwikama na zulu, sambu bo vanda na bangwisana ya mbote ti yandi. (Kus. 19:12) Nkutu yandi kekabula mikumba na yandi ti bo.

Malongi Sambu na Beto:

1:3. “Sambu ntangu [yina Nzambi tapesa bandola na yandi na nsi-ntoto ya Satana] me kuma penepene,” yo kele mfunu mingi na kubakisa nsangu ya mukanda ya Kusonga mpi ya kusadila mambu ya mukanda yango kukonda kusukinina.

3:17, 18. Sambu na kuvanda bamvwama na kimpeve, beto fwete kwenda na Yezu mpi kusumba “wolo yina ya bo me yidika na tiya.” Yo ketendula nde, beto fwete sala ngolo na kuvanda bamvwama na bisalu ya mbote. (1 Tim. 6:17-19) Beto fwete lwata mpi “bilele ya mpembe,” yina kemonisa zina na beto bonso balongoki ya Kristu, mpi kusadila ‘nkisi ya kutula na meso,’ mu mbandu bandongisila ya bo kebasisaka na Nzozulu ya Nkengi, sambu na kubaka luswasukusu ya kimpeve.​—Kus. 19:8.

7:13, 14. Bambuta 24 kemonisa bapakulami 144 000 na lukumu na bo na zulu, kisika bo kesala kaka ve bonso bantotila kansi mpi bonso banganga-Nzambi. Banganga-Nzambi ya Izraele ya ntama, yina Ntotila Davidi kuyidikaka na bimvuka 24, vandaka kumonisa bo. Mbuta mosi na kati na bo kusongaka Yoane ntendula ya kibuka ya nene. Yo yina, yo fwete vanda nde lufutumuku ya Bakristu ya kupakulama kuyantikaka ntangu mingi ve na ntwala ya mvu 1935. Sambu na nki? Sambu na mvula yina bansadi ya kupakulama ya Nzambi ya kele na ntoto kuzabaka ntendula ya kyeleka ya kibuka ya nene.​—Luka 22:28-30; Kus. 4:4; 7:9.

KUKANGULAMA YA KIDIMBU YA NSAMBWADI MESALA NDE BAMPUNGI NSAMBWADI KUBULA

(Kus. 8:1–12:17)

Mwana-Dimeme kekangula kidimbu ya nsambwadi. Bawanzyo nsambwadi kebaka bampungi nsambwadi. Bawanzyo sambanu na kati na bo mebula bampungi na bo, sambu na kuzabisa bansangu ya ndola na “ndambu mosi na kati ya bandambu tatu” ya bantu, disongidila Kikristu. (Kus. 8:1, 2, 7-12; 9:15, 18) Yai mambu ya Yoane kumonaka na mbona-meso ya tanu. Sambu yandi vukanaka na mbona-meso yina kulandaka, Yoane kudyaka mwa-mukanda mpi kutesaka kisika ya nsiku ya tempelo. Na nima ya kubula ya mpungi ya nsambwadi, ndinga ya ngolo kutubaka nde: “Ntangu yai, kiyeka ya kuyala nsi-ntoto yo kele na maboko ya Mfumu na beto Nzambi ti na maboko ya Mesia na yandi.”​—Kus. 10:10; 11:1, 15.

Mbona-meso ya nsambwadi ketubila na bunda mambu yina kele na Kusonga 11:15, 17. Kidimbu mosi ya nene kumonanaka na zulu. Nkento ya zulu mebuta mwana mosi, mwana ya bakala. Bo mekula Dyabulu na zulu. Sambu yandi dasukilaka nkento ya zulu, yandi kwendaka  “kunwana ti bantu” ya nkuna ya nkento yina kubikalaka.​—Kus. 12:1, 5, 9, 17.

Bangyufula ya Masonuku Mezwa Bamvutu:

8:1-5​—Sambu na nki zulu kuvandaka pima, mpi na nima bo losaka nki na ntoto? Zulu kuvandaka pima na mutindu ya kifwani na mpila nde Nzambi lendaka kuwa “bisambu” ya basantu na ntoto. Yo salamaka na nsuka ya mvita ya ntete ya ntoto ya mvimba. Bakristu ya kupakulama kutombukaka ve na zulu na nsuka ya Ntangu ya Mimpani, mutindu bamingi vandaka kuyindula. Bo kutanaka ti bantangu ya mpasi na nsungi ya mvita yango. Yo yina, ntangu yai bo sambaka na kikesa sambu na kubaka lutwadisu. Sambu na kupesa mvutu na bisambu na bo, wanzyo kulosaka na ntoto tiya mosi ya kifwani yina kupusaka Bakristu ya kupakulama na kusala mingi bisalu ya kimpeve. Ata bo vandaka mingi ve, bo yantikaka kampanye ya kusamuna na ntoto ya mvimba yina kusalaka nde Kimfumu ya Nzambi kuvanda dyambu mosi ya kele bonso tiya, ebuna yo pedisaka tiya na Kikristu. Bo zabisaka balukebisu ya ngolo ya mekatuka na Biblia, kyeleka ya Masonuku kuzabanaka, mpi bafondasio ya lusambu ya luvunu kunikanaka, kaka mutindu banzo kenikanaka na ntangu ya kunikana ya ntoto.

8:6-12; 9:1, 13; 11:15​—Inki ntangu bawanzyo nsambwadi kuyilamaka sambu na kubula bampungi na bo, mpi nki ntangu ti nki mutindu makelele ya mpungi kuwakanaka? Kuyilama sambu na kubula bampungi nsambwadi ketadila mpi kupesa lutwadisu na bamambre ya kimvuka ya Yoane yina kuvutukilaka kisalu na ntoto banda na mvu 1919 tii na 1922. Banda ntangu yina bapakulami yai kumaka kusala mingi na kuyidika kisalu ya kusamuna mpi kutunga bisika ya kubasisa mikanda. (Kus. 12:13, 14) Makelele ya bampungi kemonisa kisalu yina bantu ya Nzambi kusalaka kumosi ti bawanzyo sambu na kuzabisa kukonda boma bandola yina Yehowa tapesa nsi-ntoto ya Satana. Yo yantikaka mingimingi na lukutakanu ya distrike yina kusalamaka na mvu 1922 na Cedar Point, na Ohio, mpi yo talanda tii na mpasi ya nene.

8:13; 9:12; 11:14​—Na nki mutindu kubula ya bampungi tatu ya nsuka kele “bampasi”? Kubula ya bampungi iya ya ntete kele bansangu ya kemonisa nkadilu ya kufwa na kimpeve ya ​—Kikristu, kansi kubula ya bampungi tatu ya nsuka kele bampasi sambu yo ketadila mambu ya sikisiki. Kubula ya mpungi ya tanu ketadila mutindu bantu ya Nzambi kubasikaka na “dibulu ya nda mpenza” ya kukonda kisalu na mvu 1919 mpi kisalu na bo ya kuta kimbangi kukonda kulemba, yina kukumaka bonso mpasi ya kenyokula Kikristu. (Kus. 9:1) Kubula ya mpungi ya sambanu ketadila kisalu ya kuluta nene ya basoda ya ketambula na zulu ya bampunda na disolo ya luzingu ya bantu mpi kampanye ya kusamuna na ntoto ya mvimba yina kuyantikaka na mvu 1922. Kubula ya mpungi ya nsuka ketadila lubutuku ya Kimfumu ya Mesia.

Malongi Sambu na Beto:

9:10, 19. Mambu ya sikisiki ya mesimbama na Biblia ya kele na mikanda ya “mpika ya kwikama mpi ya mayele” kele ti nsangu mosi ya ketatika. (Mat. 24:45, NW) Nsangu yai mefwanana ti mikila ya bampasu yina ketatika bonso “bankutu” mpi basoda yina ketambula na zulu ya bampunda, bayina “mikila na bo ke monikaka bonso mikila ya banioka.” Sambu na nki? Sambu mikanda yai kepesaka lukebisu na yina metala ‘kilumbu [ya Yehowa] tavutula mbi na bambeni na yandi.’ (Yez. 61:2) Bika beto vanda mpenza kikesa na kukabula yo.

9:20, 21. Bantu mingi ya kudikulumusa yina kezingaka na bansi ya bo kebingaka nde bansi ya Bukristu ve mendimaka nsangu ya beto kesamunaka. Kansi, beto kevingila ve nde bantu mingi kibeni ya kele ve na kati ya Kikristu, yina bo kebinga nde “bantu yina yonso me bika,” kubalula ntima. Ata mpidina, beto kekwaminaka na kisalu ya kusamuna.

12:15, 16. “Ntoto,” disongidila bantu ya kele na kati ya ngidika ya Satana, to bamfumu ya keyala na bansi ya kuswaswana, mepesaka maboko na kimpwanza ya lusambu. Banda na bamvu 1940, bamfumu yina “minaka masa [ya mbangika] yina basisaka na munoko ya Dragoni.” Ya kyeleka, ntangu Yehowa keponaka na kusala yo, yandi lenda pusa bamfumu ya luyalu na kulungisa luzolo na yandi. Yo yina, Bingana 21:1 ketuba na mutindu ya mefwana nde: “Ntima ya Ntotila kele na maboko ya Mfumu Nzambi bonso masa, yandi ke nataka yo konso ndambu ya yandi zola.” Dyambu yai fwete kumisa ngolo lukwikilu na beto na Nzambi.