Tala! Muntu ya Yehowa Kemonina Kiese

“Tala muntu na mono, . . . ya mono ke monina kiese.”​—YEZ. 42:1.

1. Biblia kesyamisa bantu ya Yehowa na kusala inki, mingimingi sambu Lusungiminu mefinama, mpi sambu na nki?

 SAMBU ntangu ya kusungimina lufwa ya Kristu mefinama, bantu ya Nzambi tasala mbote na kulanda ndongisila ya ntumwa Polo na kutula “meso na beto kaka na Yesu, sambu lukwikilu na beto katukaka na yandi, yandi mpi muntu ke bongisaka lukwikilu na beto.” Polo kuyikaka nde: “Beno yindula mutindu yandi kangaka ntima na kimbeni yina ya bantu ya masumu kotilaka yandi. Yo yina, beno lemba ve, kansi beno tula kikesa.” (Baeb. 12:2, 3) Kuyindula mbote-mbote luzingu ya kwikama ya Kristu, yina kunataka yandi na kupesa kimenga, tasadisa Bakristu ya kupakulama ti banduku na bo mameme yankaka na kulanda na kusadila Yehowa na kwikama yonso mpi na ‘kutula kikesa.’​—Fwanisa ti Galatia 6:9.

2. Inki dilongi beto lenda baka na bambikudulu ya Yezaya yina kewakana ti Mwana ya Nzambi?

² Na nzila ya mpeve na yandi, Yehowa kupesaka profete Yezaya bambikudulu ya kewakana mbala mosi ti mwana na Yandi. Bambikudulu yai tasadisa beto na kutula “meso na beto kaka na Yesu, sambu lukwikilu na beto katukaka na yandi, yandi mpi muntu ke bongisaka lukwikilu na beto.” a Bambikudulu yango kumonisaka pwelele kimuntu na yandi, bampasi na yandi, mpi mutindu Nzambi kuzangulaka yandi bonso Ntotila mpi Ngulusi. Yo tasadisa beto na kubakisa mbote Lusungiminu, yina beto tasungimina mvula yai na Kiya, Aprili 9, na nima ya kudinda ya ntangu.

Muntu Mezabana

3, 4. (a) Na mukanda ya Yezaya, ngogo “muntu” ketubila nani? (b) Inki mutindu Biblia yo mosi kemonisa nani kele Muntu ya bo ketubila na Yezaya bakapu 42, 49, 50, 52, mpi 53?

³ Ngogo “muntu” kemonanaka mbala mingi na mukanda ya Yezaya. Bantangu yankaka yo ketubilaka profete yandi mosi. (Yez. 20:3; 44:26) Mbala yankaka yo ketubilaka dikanda ya mvimba ya Izraele, to Yakobi. (Yez. 41:8, 9; 44:1, 2, 21) Kansi, nki beto lenda tuba sambu na bambikudulu ya mfunu ya metala Muntu, yina bo mesonikaka na Yezaya bakapu 42, 49, 50, 52, mpi 53? Masonuku ya Kigreki ya Bukristu kemonisa mbote-mbote nani kele Muntu ya Yehowa ya bo ketubila na bakapu yai. Dyambu ya kebenda dikebi kele nde, mfumu mosi ya insi ya Etiopia yina bo ketubila na mukanda ya Bisalu vandaka kutanga mbikudulu mosi na kati ya bambikudulu yango ntangu mpeve kutwadisaka Filipo, yina vandaka evanzelizatere, na kukwenda penepene na yandi. Na nima ya kutanga verse ya Biblia yina kele ntangu yai na Yezaya 53:7, 8, mfumu yina kuyulaka Filipo nde: “Pardo, tubila mono: Profete ke tuba mambu yai sambu na nani? Keti yandi ke tuba yo sambu na yandi mosi to sambu na muntu ya nkaka.” Filipo kulutisaka ve  ntangu sambu na kutendula nde Yezaya vandaka kutuba sambu na Mesia, Yezu.​—Bis. 8:26-35.

⁴ Ntangu Yezu vandaka ntete mwana-fyoti, muntu mosi ya lunungu na zina ya Simeoni, kutubaka na ngolo ya mpeve santu nde “mwana yina Yesu” takuma “mwini yina ta songa bamimpani nzila,” mutindu Yezaya 42:6 mpi 49:6 kubikulaka. (Luka 2:25-32) Dyaka, mbikudulu ya Yezaya 50:6-9 kutubaka na ntwala mpasi yina bo monisaka Yezu na mpimpa yina bo sambisaka yandi. (Mat. 26:67; Luka 22:63) Na nima ya Pantekoti 33 T.B., ntumwa Piere kutubaka pwelele nde Yezu kele “Muntu” ya Yehowa. (Yez. 52:13; 53:11; tanga Bisalu 3:13, 26.) Inki dilongi beto lenda baka na bambikudulu yai ya Mesia?

Yehowa Kelonga Muntu na Yandi

5. Inki malongi Muntu ya Yehowa kubakaka?

⁵ Mosi na kati ya bambikudulu ya Yezaya yina ketubila Muntu ya Nzambi kemonisa pwelele bangwisana ya ngolo yina Yehowa kuvandaka na yo ti Mwana na yandi ya ntete na ntwala nde yandi kwisa na ntoto. (Tanga Yezaya 50:4-9.) Muntu yango kemonisa yandi mosi nde Yehowa kulongaka yandi mbala na mbala, na ntangu yandi ketuba nde: “Yandi ke benda mono makutu sambu mono kuwa mbote-mbote nki yandi ke zola kulonga mono.” (Yez. 50:4) Na nsungi ya ntangu yina yonso, Muntu ya Yehowa kuwidikilaka Tata na yandi mpi kulongukaka na yandi, ebuna yandi kumaka longoki ya bulemfu. Kulongama na Ngangi ya luyalanganu kele dibaku mosi ya nene mpenza!

6. Inki mutindu Muntu ya Yehowa kumonisaka bulemfu na yandi ya kukuka na Tata na yandi?

⁶ Na mbikudulu yai, Muntu ya Yehowa kebinga Tata na yandi nde “Mfumu Nzambi.” Dyambu yai kemonisa nde yandi longukaka kyeleka ya mfunu ya luyalu ya Yehowa ya luyalanganu ya mvimba. Sambu na kumonisa bulemfu ya kukuka na Tata na yandi, yandi ketuba nde: “Mfumu Nzambi me pesa mono mayele, ebuna mono me tula ntembe ve, mono me vutuka mpi na nima ve.” (Yez. 50:5) Yandi “vandaka penepene [ya Yehowa] bonso kapita ya kisalu” na ntangu ya lugangu ya luyalanganu mpi ya bantu. ‘Kapita yai ya kisalu’ vandaka mpi “kiese na meso [ya Yehowa], [Mwana ya Nzambi] vandaka kiese sambu na ntoto ti bantu.”​—Bing. 8:22-31.

7. Inki kemonisa nde Muntu kutulaka kivuvu nde Tata na yandi tasadisa yandi na bampasi na yandi yonso?

⁷ Malongi yai ya Muntu kubakaka mpi zola na yandi sambu na bantu kusadisaka yandi mingi ntangu yandi kwisaka na ntoto mpi kukutanaka ti kimbeni ya ngolo. Yandi landaka na kumona kyese na kusala luzolo ya Tata na yandi, ata na ntwala ya kimbeni ya ngolo. (Nk. 40:9; Mat. 26:42; Yoa. 6:38) Na bampasi yonso yina yandi monaka na ntoto, Yezu vandaka kutula kivuvu nde Tata na yandi tandima mpi tasadisa yandi. Mutindu mbikudulu ya Yezaya kutubaka yo na ntwala, Yezu kukaka na kutuba nde: “Nzambi yina ke nungisa mono kele penepene. Nani ta tula ntembe ti mono? . . . Pana Mfumu Nzambi muntu ta sadisa mono.” (Yez. 50:8, 9) Yehowa kusadisaka mpenza Muntu na yandi ya kwikama na nsungi ya kisalu na yandi na ntoto, mutindu mbikudulu yankaka ya Yezaya kemonisa.

Kisalu ya Muntu na Ntoto

8. Inki kemonisa nde Yezu vandaka ‘muntu ya Yehowa solaka,’ mutindu Yezaya 42:1 kutubaka na ntwala?

⁸ Disolo ya Biblia ketubila mambu yina kusalamaka ntangu Yezu kubakaka mbotika na mvu 29 T.B.: “Mpeve ya Nzambi kwisaka kukulumuka na zulu ya ntu na yandi. . . . Ndinga katukaka na zulu nde: ‘Nge kele Mwana na mono ya mono ke zolaka mingi. Mono ke na kiese mingi sambu na nge.’” (Luka 3:21, 22) Na mutindu yina, Yehowa kumonisaka pwelele nani kele ‘muntu ya yandi solaka,’ yina mbikudulu ya Yezaya kutubilaka. (Tanga Yezaya 42:1-7.) Na nsungi ya kisalu na yandi na ntoto, Yezu kulungisaka mbikudulu yai na mutindu mosi ya kuyituka. Na Evanzile na yandi, Matayo kuvutukilaka bangogo ya kele na Yezaya 42:1-4 mpi kusadilaka yo sambu na Yezu.​—Mat. 12:15-21.

9, 10. (a) Inki mutindu Yezu kulungisaka Yezaya 42:3 na nsungi ya kisalu na yandi? (b) Inki mutindu Kristu kumonisaka lunungu ntangu yandi vandaka na ntoto, mpi nki ntangu yandi tasala na mpila nde lunungu ‘kufuluka na nsi-ntoto ya mvimba’?

⁹ Bamfumu ya mabundu ya Bayuda vandaka kuvwenza Bayuda yankaka yina vandaka bansukami. (Yoa. 7:47-49) Bo vandaka kusadila bo makambu ya ngolo mpi bo lendaka kufwanisa bo ti  ‘dititi ya kukonama’ to “nsinga ya mwinda” ntangu yo mekuma na nsuka. Kansi, Yezu kuwilaka bansukami mpi bantu yina vandaka kumona mpasi mawa. (Mat. 9:35, 36) Yandi pesaka bo emvitasio mosi ya mbote, mpi kutubaka nde: “Beno kwisa na mono, beno yonso bantu yina me lemba, sambu beno ke nata kilo ya nene, ebuna mono ta pesa beno ntangu ya kupema.” (Mat. 11:28) Dyaka, Yezu kumonisaka lunungu na kulongaka minsiku ya Yehowa ya metala mambu ya mbote ti ya mbi. (Yez. 42:3) Yandi monisaka mpi nde yo kelomba kusadila bansiku ya Nzambi ti bukatikati mpi kuwila bankaka mawa. (Mat. 23:23) Yezu kumonisaka mpi lunungu na mutindu yandi longaka kukonda kupona-pona yo vanda na bamvwama to na bansukami.​—Mat. 11:5; Luka 18:18-23.

¹⁰ Mbikudulu ya Yezaya kutubaka mpi na ntwala nde ‘muntu ya Yehowa solaka’ tasala na mpila nde lunungu ‘kufuluka na nsi-ntoto ya mvimba.’ (Yez. 42:4) Yandi tasala yo ntama mingi ve, ntangu yandi tafwa bimfumu yonso ya politiki mpi tayingisa yo ti luyalu na yandi ya lunungu bonso Ntotila ya Kimfumu ya Mesia. Yandi tatula nsi-ntoto ya mpa, kisika “bantu yonso ta lemfuka kaka na Nzambi.”​—2 Pie. 3:13; Dan. 2:44.

“Mwini” mpi “Kuwakana”

11. Na nki mutindu Yezu vandaka “mwini na kati ya bantu ya nsi-ntoto” na mvu-nkama ya ntete, mpi nki mutindu yandi kele mwini bubu yai?

¹¹ Sambu na kulungisa Yezaya 42:6, Yezu kumonisaka mpenza nde yandi vandaka “mwini na kati ya bantu ya nsi-ntoto.” Na nsungi ya kisalu na yandi na ntoto, yandi nataka mwini ya kimpeve ntetentete na Bayuda. (Mat. 15:24; Bis. 3:26) Kansi Yezu kutubaka nde: “Mono kele mwinda sambu na bantu yonso.” (Yoa. 8:12) Yandi kumaka mwini sambu na Bayuda mpi bantu ya makanda kaka ve ntangu yandi natilaka bo nsemo ya kimpeve, kansi mpi ntangu yandi pesaka luzingu na yandi ya kukuka bonso nkudulu sambu na bantu yonso. (Mat. 20:28) Na nima ya lufutumuku na yandi, Yezu kupesaka balongoki na yandi mukumba ya kuvanda bambangi na yandi “tii na nsuka ya ntoto.” (Bis. 1:8) Na nsungi ya kisalu na bo, Polo ti Barnabasi kuvutukilaka bangogo “mwini na kati ya bantu ya nsi-ntoto,” mpi kusadilaka yo na kisalu ya kusamuna yina bo vandaka kulungisa na kati ya bantu yina kuvandaka ve Bayuda. (Bis. 13:46-48; fwanisa ti Yezaya 49:6.) Kisalu yina kelanda kaka na kusalama mutindu bampangi ya kupakulama ya Yezu yina kele na ntoto ti banduku na bo kepanza mwini ya kimpeve mpi kesadisa bantu na kukwikila na Yezu, yina kele “mwini na kati ya bantu ya nsi-ntoto.”

12. Inki mutindu Yehowa mepesaka Muntu na yandi bonso “kuwakana” na bantu ya nsi-ntoto?

¹² Na mbikudulu yina mosi, Yehowa kusongaka Muntu ya yandi solaka nde: “Mono me tula nge na mpila nde bantu yonso kuwakana ti mono.” (Yez. 42:6) Satana vandaka kusala ntangu yonso kikesa sambu na kufwa Yezu mpi kusala nde yandi manisa ve kisalu na yandi na ntoto, kansi Yehowa kutaninaka Yezu tii na ntangu yina yandi tulaka sambu Yezu kufwa. (Mat. 2:13; Yoa. 7:30) Na nima, Yehowa kufutumunaka Yezu mpi kupesaka yandi bonso “kuwakana,” to lusilu, na bantu ya nsi-ntoto. Lusilu yina ya masonga kupesaka kivuvu nde Muntu ya kwikama ya Nzambi zolaka kulanda kuvanda “mwini na kati ya bantu ya nsi-ntoto,” mpi kukatula bantu  yina kele na mpimpa ya kimpeve na kimpika.​—Tanga Yezaya 49:8, 9. b

13. Na nki mutindu Yezu ‘kukatulaka bantu yina kele na mpimpa’ na kimpika na nsungi ya kisalu na yandi na ntoto, mpi nki mutindu yandi kelanda na kusala yo?

¹³ Na kuwakana ti lusilu yai, muntu ya Yehowa kusolaka “ta kangula meso ya bantu ya kufwa-meso,” “ta basisa bantu na boloko,” mpi “ta katula [bantu yina kele] na mpimpa.” (Yez. 42:7) Na nsungi ya kisalu na yandi na ntoto, Yezu kusalaka yo na ntangu yandi tungululaka binkulu ya mabundu ya luvunu mpi kusamunaka nsangu ya mbote ya Kimfumu. (Mat. 15:3; Luka 8:1) Ebuna yandi katulaka Bayuda yina kukumaka balongoki na yandi na kimpika ya kimpeve. (Yoa. 8:31, 32) Mutindu mosi, Yezu kugulusaka bantu mingi yina vandaka ve Bayuda na kimpeve. Yandi pesaka balongoki na yandi ntuma ya “[ku]kwenda kukumisa bantu yonso balonguki,” mpi yandi silaka nde yandi ta vandaka ti bo bilumbu yonso “tii na nsuka ya ntoto.” (Mat. 28:19, 20) Katuka na zulu, Kristu Yezu ketwadisa kisalu ya kusamuna yina kesalama na ntoto ya mvimba.

Yehowa Kuzangulaka “Muntu”

14, 15. Sambu na nki mpi nki mutindu Yehowa kuzangulaka Muntu na yandi?

¹⁴ Na mbikudulu yankaka dyaka ya ketadila Muntu na yandi, Mesia, Yehowa ketuba nde: “Muntu na mono ta nunga! Kisalu na yandi ta bonga! Yandi ta kuma muntu ya nene, yandi ta baka lukumu mingi mpenza.” (Yez. 52:13) Yehowa kuzangulaka Mwana na yandi sambu yandi lemfukaka na kwikama yonso na luyalu na yandi mpi kubikalaka ya kwikama na kumekama ya kuluta ngolo.

¹⁵ Ntumwa Piere kusonikaka sambu na Yezu nde: “Yesu Kristo me kwendaka na zulu, yandi mpi me kwendaka kuvanda na diboko ya [ya kitata] ya Nzambi; kuna yandi ke yalaka bawanzio ti bamfumu ya nkaka na zulu.” (1 Pie. 3:22) Mutindu mosi, ntumwa Polo kusonikaka nde: “Yandi kudikulumusaka mpenza, yandi mpi lemfukaka na Nzambi tii kuna ya yandi fwaka na zulu ya [nti ya mpasi, NW]. Yo yina, Nzambi tombulaka yandi na kati ya zulu mpenza, ebuna yandi pesaka yandi zina mosi ya kuluta bazina yonso na mfunu; mpidina, kana bo tuba zina ya Yesu, bantu yonso yina kele na zulu, to awa na ntoto, to na nsi ya ntoto, bo ta fukama na mabolongo na bo, bo yonso ta ndima mpenza nde Yesu  Kristo kele Mfumu, sambu na kupesa Tata Nzambi lukumu.”​—Filp. 2:8-11.

16. Inki mutindu Yehowa kuzangulaka Yezu “mingi mpenza” na mvu 1914, mpi nki yandi mesalaka banda ntangu yina?

¹⁶ Na mvu 1914, Yehowa kuzangulaka Yezu mingi dyaka. Yehowa kuzangulaka yandi “mingi mpenza” ntangu yandi tulaka yandi Ntotila ya Kimfumu ya Mesia. (Nk. 2:6; Dan. 7:13, 14) Banda ntangu yina, Kristu meyantikaka ‘kuyala bambeni na yandi.’ (Nk. 110:2) Yandi yalaka ntete Satana ti bademo na yandi ntangu yandi losaka bo na nzyunga ya ntoto. (Kus. 12:7-12) Ebuna na kusalaka bonso Sirusi ya Nene, Kristu kugulusaka bampangi na yandi ya kupakulama yina mebikalaka na ntoto na kiyeka ya ‘Babilone ya Nene.’ (Kus. 18:2; Yez. 44:28) Yandi ketwadisaka kisalu ya kusamuna na ntoto ya mvimba yina mesadisaka na kuvukisa bampangi na yandi “ya nkaka” ya kimpeve yina mebikalaka, mpi na nima bamilio ya “mameme ya nkaka” yina kele banduku ya kwikama ya “kibuka ya fyoti.”​—Kus. 12:17; Yoa. 10:16; Luka 12:32, NW.

17. Inki dilongi beto mebaka na kulonguka bambikudulu ya Yezaya ya ketubila “muntu”?

¹⁷ Ntembe kele ve nde kulonguka ya bambikudulu yai ya mfunu ya kele na mukanda ya Yezaya meyedisa ntonda na beto sambu na Ntotila mpi Ngulusi na beto, Kristu Yezu. Bulemfu na yandi bonso mwana, na nsungi ya kisalu na yandi na ntoto, kumonisaka malongi yina yandi bakaka na Tata na yandi na ntwala nde yandi kwisa na ntoto. Na nzila ya kisalu ya kusamuna yina yandi salaka mpi na mpila yandi ketwadisa yo bubu yai, Yezu memonisaka nde yandi kele “mwini na kati ya bantu ya nsi-ntoto.” Mutindu beto tamona yo na nima, mbikudulu yankaka yina metala Muntu ya Nzambi, Mesia, kemonisa nde yandi tamona mpasi mpi tapesa luzingu na yandi sambu na mambote na beto. Beto fwete “yindula” mbote-mbote mambu yai mutindu Lusungiminu ya lufwa na yandi mefinama.​—Baeb. 12:2, 3.

[Banoti na nsi ya lutiti]

Mvutukila

• Nani kele “muntu” yina bambikudulu ya Yezaya ketubila, mpi nki mutindu beto mezaba yo?

• Inki malongi Muntu kubakaka na Yehowa?

• Inki mutindu Yezu kele “mwini na kati ya bantu ya nsi-ntoto”?

• Inki mutindu Nzambi kuzangulaka Muntu?

[Bangyufula ya disolo ya kulonguka]

[Kifwanisu ya kele na lutiti 21]

Filipo kutubaka pwelele nde Yezu, Mesia, kuvandaka “muntu” yina Yezaya kutubilaka

[Kifwanisu ya kele na lutiti 23]

Sambu yandi vandaka muntu ya Yehowa solaka, Yezu kuwilaka bansukami mpi bantu yina vandaka kumona mpasi mawa

[Kifwanisu ya kele na lutiti 24]

Tata ya Yezu kuzangulaka yandi mpi kutulaka yandi Ntotila ya Kimfumu ya Mesia