Bika Mambu ya Yezu Kutubaka Kuvanda ti Bupusi na Nkadilu na Nge
Bika Mambu ya Yezu Kutubaka Kuvanda ti Bupusi na Nkadilu na Nge
“Muntu yina ya Nzambi tindaka yandi ke tubaka mambu yina ya Nzambi tubaka ntete.”—YOA. 3:34.
1, 2. Ti nki beto lenda fwanisa bangogo ya Yezu na Disolo na Zulu ya Ngumba, mpi sambu na nki beto lenda tuba nde yo simbamaka na “mambu yina ya Nzambi tubaka”?
MOSI na kati ya ba diama ya kuluta nene ya mezabanaka bubu yai kele ti ba carat 530 yina bo kebingaka nde Étoile d’Afrique. Yo kele mpenza ditadi ya ntalu! Kansi, mambu ya Yezu kutubaka na Disolo na Zulu ya Ngumba kele ti bimvwama mingi ya kimpeve kuluta ditadi yai ya ntalu. Yo keyitukisa ve, sambu Yehowa muntu kele Nto ya mambu yina Kristu kutubaka! Biblia kutubaka sambu na Yezu nde: “Muntu yina ya Nzambi tindaka yandi ke tubaka mambu yina ya Nzambi tubaka ntete.”—Yoa. 3:34-36.
2 Ata yo lenda vanda nde Disolo na Zulu ya Ngumba kusalamaka na nsi ya minuta 30, yo vutukilaka mambu 21 ya mikanda nana ya Masonuku ya Kiebreo. Yo yina beto lenda tuba nde yo simbamaka mpenza na “mambu yina ya Nzambi tubaka.” Bika beto tadila ntangu yai mutindu beto lenda sadila mwa mambu na kati ya mambu mingi ya mfunu mpenza yina kele na disolo yai ya mbote kibeni ya Mwana ya Nzambi kezolaka.
“Kwenda Ntete Kuwakana ti Mpangi na Nge”
3. Na nima ya kukebisa balongoki na yandi sambu na malanda ya makasi, inki ndongisila Yezu kupesaka?
3 Beto Bakristu, beto kevandaka na kyese mpi kekotisaka ngemba na kati ya bantu sambu beto kele na mpeve santu ya Nzambi, mpi kyese ti ngemba kele na kati ya mbuma ya mpeve yina. (Gal. 5:22, 23) Yezu kuzolaka ve nde balongoki na yandi kuvidisa ngemba mpi kyese na bo, yo yina yandi kebisaka bo sambu na malanda ya makasi yina kezingaka mingi mpi lenda nata na lufwa. (Tanga Matayo 5:21, 22.) Na nima yandi tubaka nde: “Ebuna, kana nge ke nata makabu na nge na Nzambi, ebuna ntangu nge me kuma na kisika kele mesa-kimenga, nge me yibuka nde mpangi na nge ke na makambu ti nge, bikisa makabu na nge pana na ntwala ya mesa-kimenga, kwenda ntete kuwakana ti mpangi na nge; na nima, vutuka, pesa makabu na nge.”—Mat. 5:23, 24.
4, 5. (a) “Makabu” yina Yezu kutubilaka na disolo na yandi ya kele na Matayo 5:23, 24 kuvandaka inki? (b) Sambu na nki yo kele mfunu na kuwakana ti mpangi ya beto mesala mbi?
4 “Makabu” yina Yezu kutubilaka kuvandaka konso kimenga yina bo vandaka kupesa na tempelo na Yeruzalemi. Mu mbandu, bimenga ya bambisi kuvandaka mfunu ntangu yina sambu yo vandaka kitini ya lusambu yina bantu ya Yehowa vandaka kupesa yandi. Kansi, Yezu kubendaka dikebi na kima mosi ya kuluta mfunu, disongidila kuwakana ti mpangi yina beto mesala mbi na ntwala ya kupesa makabu na Nzambi.
5 Ngogo “kuwakana” ketendula ‘kutula ngemba.’ Yo yina, nki dilongi beto lenda baka na dyambu yai ya Yezu kutubaka? Ntembe kele ve nde mutindu beto kesadilaka bankaka mambu kevandaka ti bupusi na bangwisana na beto ti Yehowa. (1 Yoa. 4:20) Nkutu, bimenga yina bo vandaka kupesa Nzambi na ntangu ya ntama kuvandaka ve na mfunu kana muntu yina kupesaka yo vandaka ve kusadila bampangi na yandi mambu na mutindu ya mbote.—Tanga Mishe 6:6-8.
Kudikulumusa Kele Mfunu Mpenza
6, 7. Sambu na nki kudikulumusa kele mfunu ntangu beto kesala ngolo na kuvutula bangwisana ya mbote ti mpangi yina beto mesala mbi?
6 Kuwakana ti mpangi mosi ya beto mesala mbi ketulaka kudikulumusa na beto na kumekama. Bantu ya kudikulumusa keswanaka ve mpi kenwanaka ve ti bampangi Bakristu sambu na kusosa kundimisa na ngolo mambu yina bo kemona nde yo kele banswa na bo. Kusala mpidina tabebisa bangwisana na beto ti bankaka. Dyambu ya mutindu yai kusalamaka na kati ya Bakristu ya Korinto na mvu-nkama ya ntete. Ntumwa Polo kubasisaka ngindu yai ya kebenda dikebi sambu na kutubila dyambu yango: “Kana beno ke nata mambu na beno na tribinale, mpidina ke songa mpi nde beno me bela ka beno dezia! Sambu na nki beno ke pesa bantu ya nkaka nzila ve bo sala beno mbi to bo yiba beno?”—1 Kor. 6:7.
7 Yezu kutubaka ve nde beto fwete kwenda na mpangi na beto sambu na kundimisa yandi nde beto kele ti raison mpi yandi kele na foti. Lukanu na beto fwete vanda ya kuvutula bangwisana ya mbote. Sambu na kuwakana dyaka ti mpangi na beto, beto fwete tuba na masonga yonso mutindu beto kekudiwa. Beto fwete ndima mpi nde beto lwadisaka mawi ya mpangi na beto. Mpi kana beto salaka kifu, ntembe kele ve nde beto tazola kulomba ndolula na kudikulumusa yonso.
‘Kana Disu na Nge ya Kitata Kebenda Nge na Kusala Masumu’
8. Tubila na bunkufi mambu yina Yezu kutubaka na Matayo 5:29, 30.
8 Na Disolo na yandi na Zulu ya Ngumba, Yezu kupesaka bandongisila na yina metala bikalulu ya mbote. Yezu kuzabaka nde bandambu ya nitu na beto ya kukonda kukuka lenda vanda ti bupusi ya mbi na luzingu na beto. Yo yina yandi tubaka nde: “Ebuna, kana disu na nge ya [kitata] ke benda nge na kusala masumu, tumuna yo, losa yo! Kuluta mbote nge vidisa ndambu ya nitu na nge, kansi kele mbote ve nde Nzambi kulosa nitu na nge ya mvimba na [Gehenna, NW]. Mutindu mosi, kana diboko na nge ya [kitata] ke benda nge na kusala masumu, zenga yo, losa yo! Kuluta mbote nge vidisa ndambu ya nitu na nge, kansi kele mbote ve nde nitu na nge ya mvimba kwenda na [Gehenna, NW].”—Mat. 5:29, 30.
9. Inki mutindu “disu” to “diboko” na beto lenda pusa beto na “kusala masumu”?
9 “Disu” yina Yezu ketubila kemonisa ngolo to makuki ya kutula dikebi na beto yonso na kima mosi, mpi “diboko” ketadila mambu yina beto kesalaka ti maboko na beto. Kana beto keba ve, bandambu yai ya nitu lenda pusa beto na “kusala masumu” mpi kutambula dyaka ve ti Nzambi. (Kuy. 5:22; 6:9) Yo yina, kana beto mewa mpukumuna ya kukolama na Yehowa, beto fwete baka lukanu ya ngolo kibeni, na kutuba ya kifwani kutumuna disu to kuzenga diboko.
10, 11. Inki lenda sadisa beto na kutina mansoni?
10 Inki mutindu beto lenda pimisa meso na beto sambu yo tula ve dikebi na mambu ya mansoni? Yobi, muntu mosi ya vandaka kutina Nzambi boma, kutubaka nde: “Mono zengaka nde mono ta talaka ve mwana-nkento na ngindu ya kuladisa yandi.” (Yobi 31:1) Yobi kuvandaka bakala ya makwela yina kubakaka lukanu ya kukolama ve na bansiku ya bikalulu ya mbote ya Nzambi. Beto mpi fwete vanda ti nkadilu ya mutindu mosi, ata beto mekwelaka to ve. Sambu na kutina mansoni, beto fwete ndima nde mpeve santu ya Nzambi kutwadisa beto. Ebuna, na bantu yina kezolaka Nzambi, mpeve yai kebutaka kikalulu ya kudiyala.—Gal. 5:22-25.
11 Sambu na kutina mansoni, beto lenda kudiyula nde: ‘Keti mono kebikaka nde meso na mono kutedimisa mpusa na mono sambu na mambu ya ketubilaka mansoni yina beto kekuta kukonda mpasi na mikanda, na TV, to na Internet?’ Bika beto yibuka mpi mambu yai ya longoki Yakobo kutubaka: “Kana bo me benda muntu na kusala mbi, tuba nde nzala na yandi mosi ya mbi me benda yandi ti me kanga yandi. Na nima, nzala na yandi yina ya mbi ke buta masumu, kaka mutindu nkento ke buta mwana, ebuna kana masumu me kwisa mingi yo ke nata lufwa.” (Yak. 1:14, 15) Nkutu, kana muntu yina mekudipesaka na Nzambi kelanda na ‘kutala’ nkento to bakala yina ke nkwelani na yandi ve ti mpusa ya kuvukisa nitu ti yandi, yandi fwete sala bansoba ya nene kibeni yina mefwanana ti kutumuna disu mpi kulosa yo.—Tanga Matayo 5:27, 28.
12. Inki ndongisila ya Polo lenda sadisa beto na kunwanisa bampusa ya mansoni?
12 Sambu kusadila maboko na beto na mutindu ya mbi lenda pusa beto na kufwa minsiku ya Yehowa ya bikalulu ya mbote, beto fwete vanda mpenza ti lukanu ya kulanda na kuvanda bunkete na bikalulu. Yo yina, beto fwete zitisa ndongisila yai ya Polo: “Beno katula mambu na beno yonso ya kimuntu, mumbandu: pite, bamambu ya nsoni, nzala ya kusala mambu ya nsoni, ti mambu ya mbi, ti nzala ya kuvanda na konso kima yina (nzala ya kuvanda na konso kima yina kele bonso kusamba banzambi ya biteki).” (Kol. 3:5) Ngogo ‘kukatula’ kemonisa bangidika ya ngolo ya beto fwete baka sambu na kunwanisa bampusa ya mansoni.
13, 14. Sambu na nki yo kele mfunu na kutina bangindu mpi mambu ya nsoni?
13 Sambu na kubikala na luzingu, yo lenda lomba nde muntu kundima nde munganga kuzenga yandi kinama mosi ya nitu. ‘Kulosa’ meso ti maboko na beto na mutindu ya kifwani kele mfunu sambu na kubuya bangindu mpi mambu ya nsoni yina lenda bebisa kimpeve na beto. Kutanina bunkete ya mabanza, ya bikalulu, mpi ya kimpeve kele mutindu mosi kaka ya kutina lufwa ya kimakulu, yina Biblia kefwanisa ti Gehenna.
14 Sambu na masumu mpi kukonda kukuka ya beto mebakaka na Adami, yo kelombaka kusala kikesa sambu na kulanda kuvanda bunkete na bikalulu. Polo kutubaka nde: “Mono ke monisaka nitu na mono mpasi, mono ke yalaka yo mpenza, na mpila nde Nzambi kubuya mono ve, mono muntu yina vandaka kulonga bantu ya nkaka.” (1 Kor. 9:27) Yo yina, bika beto vanda ti lukanu ya kusadila bandongisila ya Yezu na yina metala bikalulu ya mbote, mpi kupesa ve ata fyoti nzila na kusala mambu yina tamonisa kukonda ntonda na kimenga ya nkudulu na yandi.—Mat. 20:28; Baeb. 6:4-6.
“Beno Pesa Makabu na Bantu Yankaka”
15, 16. (a) Inki mutindu Yezu kupesaka mbandu na yina metala kukaba? (b) Bangogo ya Yezu yina kele na Luka 6:38 ketendula nki?
15 Malongi ya Yezu mpi mbandu na yandi ya kuluta nene kesyamisaka kikalulu ya kukaba. Yandi monisaka mpenza kikalulu yai ntangu yandi kwisaka na ntoto sambu na mambote ya bantu ya kukonda kukuka (Tanga 2 Korinto 8:9.) Yandi yambulaka na luzolo yonso nkembo ya zulu sambu na kukuma muntu mpi kupesa luzingu na yandi sambu na bantu ya masumu. Mpi bankaka na kati ya bantu yango tabaka bimvwama na zulu, disongidila bo tayala ti yandi na Kimfumu. (Roma 8:16, 17) Ntembe kele ve nde Yezu kusyamisaka kikalulu ya kukaba ntangu yandi tubaka nde:
16 “Beno pesa makabu na bantu ya nkaka, mpidina Nzambi mpi ta pesa beno makabu; Nzambi ta pesa beno makabu ya kiteso ya mbote, yina ya yandi me niema, ya yandi me nikisa, ya yandi me lutisa mingi na baposhe na beno. Nzambi ta pesa beno makabu ya kiteso yina ya beno ke pesaka bantu ya nkaka.” (Luka 6:38) Kutula na kati ya ‘baposhe’ ketadila kikalulu yina bateki yankaka ya ntangu yina kuvandaka na yo ya kufulusa bima na lele ya basumbi, yina kuvandaka ti poshe ya kunatila bima. Kikalulu na beto ya kukaba kukonda mpasi lenda sala nde beto baka makabu ya kiteso ya mbote, ziku na ntangu yina beto tavanda na mfunu ya lusadisu.—Lo. 11:2.
17. Inki mutindu Yehowa kupesaka mbandu ya kuluta mbote na yina metala kikalulu ya kukaba, mpi makabu ya nki mutindu beto fwete pesa yina lenda natila beto kyese?
17 Yehowa kezolaka mpi kesakumunaka bantu yina kepesaka makabu ti kyese. Yandi pesaka mbandu ya kuluta mbote na ntangu yandi pesaka Mwana na yandi mosi kaka ya kubutukaka na mpila nde konso muntu yina tamonisa lukwikilu na yandi “kufwa ve, kansi yandi kuvanda na moyo ya mvula na mvula.” (Yoa. 3:16) Polo kusonikaka nde: “Muntu yina ke kunaka bambuma mingi, yandi ke katulaka mpi bambuma mingi. Konso muntu fweti pesa mutindu yandi me kana na kupesa; kansi yandi lenda pesa ve ti kubokuta to sambu bo me pusa yandi na kupesa; sambu Nzambi ke zolaka nde bantu kupesa makabu ti kiese.” (2 Kor. 9:6, 7) Kana beto kepesa ntangu, ngolo, mpi bimvwama na beto ya kinsuni sambu lusambu ya kyeleka kukwenda na ntwala, ntembe kele ve nde yo tanatila beto kyese mpi balusakumunu mingi.—Tanga Bingana 19:17; Luka 16:9.
“Kubula Tango Ve”
18. Inki mambu tasala nde Tata na beto ya zulu ‘kupesa beto matabisi ata fioti ve’?
18 “Beno sala ve bisalu na beno ya Nzambi sambu na kudisonga na meso ya bantu yonso. Kana beno sala mpidina, Tata na beno kele na zulu ta pesa beno matabisi ata fioti ve.” (Mat. 6:1) Na bangogo yai ‘bisalu ya Nzambi,’ Yezu vandaka kutubila bikalulu yina kewakana ti luzolo ya Nzambi. Yandi zolaka ve kutuba nde beto fwete sala ve bisalu ya Nzambi na meso ya bantu, sambu yandi songaka balongoki na yandi na kubika nde ‘mwinda na bo kupela na meso ya bantu.’ (Mat. 5:14-16) Kansi, Tata na beto ya zulu “ta pesa [beto] matabisi ata fioti ve” kana beto kesala mambu “sambu na kudisonga na meso ya bantu” mpi sambu bantu kusepela na beto, bonso bantu ya kesalaka teyatre. Kana beto kele ti bangindu ya mutindu yina, beto tavanda ve ti bangwisana ya ngolo ti Nzambi, mpi beto tabaka ve balusakumunu ya mvula na mvula ya luyalu ya Kimfumu.
19, 20. (a) Yezu zolaka kutuba nki ntangu yandi tubaka nde beto ‘bula tango ve’ ntangu beto kepesa “makabu na nsukami”? (b) Inki mutindu beto kebikaka nde diboko ya kimama kuzaba ve mambu yina diboko ya kitata kesala?
19 Kana beto kele ti nkadilu ya mbote, beto talanda ndongisila yai ya Yezu: “Yo yina, kana nge ke pesa makabu na nsukami, kubula tango ve; yina mutindu bantu ya luvunu ke salaka na banzo ya bisambu ti na babalabala sambu bantu kuzitisa bo. Mono ke tubila beno mambu ya kieleka: Bo me bakaka ntama matabisi na bo.” (Mat. 6:2) “Makabu na nsukami” kuvandaka makabu ya bo vandaka kupesa sambu na kusadisa bantu yina kuvandaka na mfunu na yo. (Tanga Yezaya 58:6, 7.) Yezu ti bantumwa na yandi kuvandaka ti kesi ya bo vandaka kutula mbongo sambu na kusadisa bansukami. (Yoa. 12:5-8; 13:29) Kupesa makabu na bansukami vandaka ve kulomba kubula tango. Yo yina, yo fwete vanda nde ntangu yandi tubaka nde beto fwete ‘bula tango ve’ na ntwala ya kupesa “makabu na nsukami,” Yezu kusadilaka kutuba ya kulutisa ndilu na kufwanisa mambu. Beto fwete sala ve piblisite ya makabu yina, mutindu Bafarize ya Bayuda vandaka kusala. Yezu kubingaka bo bantu ya luvunu sambu bo vandaka kusala piblisite ya makabu ya bo vandaka kupesa na “banzo ya bisambu ti na babalabala.” Bantu yai ya luvunu “bakaka ntama matabisi na bo.” Matabisi yonso ya bo zolaka kubaka kuvandaka kaka lukumu yina bantu vandaka kupesa bo mpi mbala yankaka bakiti ya ntete ya luzitu na banzo ya bisambu kumosi ti barabi ya nene, sambu Yehowa zolaka kupesa bo kima ve. (Mat. 23:6) Kansi, nki mutindu yo lombaka nde balongoki ya Kristu kusala mambu? Yezu kusongaka bo, ti beto mpi, nde:
20 “Kansi kana nge ke pesa makabu na nsukami, [zabisa ve diboko kinkento ya nge ya diboko kibakala ya nge ikele kusala, Luwawanu Yampa]; mpidina makabu na nge ta monika ve na meso ya bantu. Kansi Tata na nge kele na zulu, yina ke monaka mambu ya nge ke salaka na kinsweki, yandi ta pesa nge matabisi.” (Mat. 6:3, 4) Mbala mingi, maboko na beto kesalaka kumosi. Yo yina, kubika nde diboko na beto ya kimama kuzaba ve yina diboko ya kitata kesala ketendula nde, ata na bayina kele banduku na beto ya ngolo bonso diboko ya kimama kele ti diboko ya kitata, beto fwete sala ve piblisite ya makabu ya nkenda yina beto kepesa.
21. Inki beto lenda tanga na kati ya matabisi yina muntu ya “ke monaka mambu ya [beto] ke salaka na kinsweki” tapesa beto?
21 Kana beto kebula ve ntulu sambu na makabu ya beto kepesa bankaka, beto tapesa “makabu na nsukami” na kinsweki. Ebuna, Tata na beto “yina ke monaka mambu ya [beto] ke salaka na kinsweki” tapesa beto matabisi. Sambu yandi kezingaka na zulu mpi bantu lenda mona yandi ve, Tata na beto ya zulu kevandaka “na kinsweki” na meso ya bantu. (Yoa. 1:18) Na kati ya matabisi yina Yehowa, muntu ya “ke monaka mambu ya [beto] ke salaka na kinsweki,” tapesa beto, beto lenda tanga bangwisana ya ngolo ti yandi, ndolula ya masumu na beto, mpi luzingu ya mvula na mvula. (Bing. 3:32; Yoa. 17:3; Ef. 1:7) Balusakumunu yai kele mbote mingi kuluta lukumu yina bantu kepesaka!
Mambu ya Mfunu Mingi ya Beto Fwete Zola Mpenza
22, 23. Sambu na nki beto fwete zola mpenza mambu ya Yezu kutubaka?
22 Ntembe kele ve nde Disolo na Zulu ya Ngumba kele ti bimvwama mingi ya kimpeve mpi bitini mingi ya kitoko. Yo kele mpenza ti bangogo ya mfunu mingi yina lenda natila beto kyese ata na nsi-ntoto yai ya mavwanga. Ya kyeleka, beto tavanda na kyese kana beto kezola mpenza mambu yina Yezu kutubaka mpi kebika nde yo vanda ti bupusi na nkadilu mpi na mutindu na beto ya kuzinga.
23 Konso muntu yina ke “wa” mpi ke “landa” mambu yina Yezu kulongaka tabaka balusakumunu. (Tanga Matayo 7:24, 25.) Yo yina, bika beto vanda ti lukanu ya kulanda bandongisila ya Yezu. Beto tatadila dyaka mambu mingi ya Yezu kutubaka na Disolo na Zulu ya Ngumba na disolo ya nsuka ya masolo yai ya melandana.
Inki Mvutu Nge Tapesa?
• Sambu na nki yo kele mfunu na kuwakana ti mpangi ya beto mesala mbi?
• Inki mutindu beto lenda buya nde ‘disu na beto ya kitata’ kupusa beto na kusala masumu?
• Inki fwete vanda nkadilu na beto na yina metala kukaba?
[Bangyufula ya disolo ya kulonguka]
[Kifwanisu ya kele na lutiti 9]
Yo kele mbote mpenza na “kuwakana” ti mpangi Mukristu yina beto mesala mbi!
[Bifwanisu ya kele na lutiti 11]
Yehowa kesakumunaka bantu yina kepesaka ti kyese