Mutindu Mambu ya Yezu Kutubaka Kepesaka Kyese
Mutindu Mambu ya Yezu Kutubaka Kepesaka Kyese
“Yesu . . . kwendaka kuvanda na zulu ya mwa-ngumba mosi. Balonguki na yandi kwisaka penepene na yandi, ebuna yandi yantikaka kulonga bo.”—MAT. 5:1, 2.
1, 2. (a) Inki ntangu mpi nki mambu kusalamaka ntangu Yezu kusalaka Disolo na yandi na Zulu ya Ngumba? (b) Inki mutindu Yezu yantikaka disolo na yandi?
BETO kele na mvu 31 T.B. Yezu zengaka nzyetolo na yandi ya kisalu ya kusamuna na Galilea sambu na kuta nkinsi ya Paki na Yeruzalemi. (Yoa. 5:1) Ntangu yandi vutukaka na Galilea, yandi sambaka mpimpa ya mvimba sambu Nzambi kutwadisa yandi na kupona bantumwa 12. Kilumbu yina kulandaka, kibuka mosi ya bantu vukanaka mpi yandi belulaka bambefo. Balongoki na yandi mpi bantu yankaka kuvandaka pana, ebuna yandi kwendaka kuvanda na zulu ya ngumba mpi yantikaka kulonga.—Mat. 4:23–5:2; Luka 6:12-19.
2 Yezu yantikaka disolo na yandi, disongidila Disolo na Zulu ya Ngumba, na kumonisaka nde kyese kekatukaka na bangwisana ya mbote ti Nzambi. (Tanga Matayo 5:1-12.) Kyese kele ‘nkadilu ya kudiwa mbote ntangu yonso, ebuna yo kemonanaka ntangu muntu kesepela ngolo mpi mingi kibeni.’ Mambu uvwa yina Yezu kutubaka ya kenataka kyese kemonisa sambu na nki Bakristu kevandaka na kyese. Mambu yango kele mfunu mingi bubu yai mutindu yo vandaka mpi mfunu bamvula 2 000 meluta. Bika beto tadila dyambu mosi-mosi na kati na yo.
“Bantu Yina Kezabaka Kinsukami na Bo ya Kimpeve”
3. Kuzaba kinsukami na beto ya kimpeve ketendula nki?
3 “Kiese na bantu yina [kezabaka kinsukami na bo ya kimpeve, NW] sambu Kimfumu ya Nzambi kele ya bo!” (Mat. 5:3) “Bantu yina kezabaka kinsukami na bo ya kimpeve” kebakisaka nde bo kele bansukami na kimpeve mpi bo kele ti mfunu ya mawa ya Nzambi.
4, 5. (a) Sambu na nki bantu yina kezabaka kinsukami na bo ya kimpeve kele na kyese? (b) Inki mutindu beto lenda lungisa bampusa na beto ya kimpeve?
4 Bantu yina kezabaka kinsukami na bo ya kimpeve kele na kyese, “sambu Kimfumu ya Nzambi kele ya bo.” Kundima Yezu bonso Mesia kupesaka balongoki na yandi ya ntete dibaku ya kuyala ti yandi na Kimfumu ya Nzambi ya zulu. (Luka 22:28-30) Ata kivuvu na beto kele ya kuyala ti Kristu na zulu to ya kuzinga mvula na mvula na Paladisu na ntoto na nsi ya luyalu ya Kimfumu, beto lenda vanda na kyese kana beto kezaba mpenza kinsukami na beto ya kimpeve mpi mfunu ya Nzambi na luzingu na beto.
5 Bantu yonso ve kezabaka kinsukami na bo ya kimpeve, sambu bamingi kekondaka lukwikilu mpi kemonisaka ve ntonda sambu na bima ya santu. (2 Tes. 3:1, 2; Baeb. 12:16) Na kati ya mitindu yina beto lenda lungisa bampusa na beto ya kimpeve, beto lenda tanga kulonguka Biblia na dikebi yonso, kusala ti kikesa kisalu ya kukumisa bantu balongoki, mpi kuvukana na balukutakanu ya Bukristu mbala na mbala.—Mat. 28:19, 20; Baeb. 10:23-25.
Bantu Yina Kedilaka Ke na “Kiese”
6. Banani kele “bantu yina ke dilaka,” mpi sambu na nki bo kele na “kiese”?
6 “Kiese na bantu yina ke dilaka, sambu Nzambi ta katula bo na mawa!” (Mat. 5:4) “Bantu yina ke dilaka” kele mutindu mosi ti “bantu yina kezabaka kinsukami na bo ya kimpeve.” Kudila na bo ketendula ve nde kebokuta sambu na bampasi ya bo kekutanaka na yo na luzingu. Kansi, kudila na bo kele mawa ya bo kewaka na mutindu bo kele bantu ya masumu mpi sambu na mambu yina kesalama sambu na kukonda kukuka ya bantu. Sambu na nki bantu yai ya kedilaka kele na “kiese”? Sambu bo kemonisaka lukwikilu na Nzambi ti na Kristu, mpi bo kebakaka kikesa na bangwisana ya mbote yina bo kele na yo ti Yehowa.—Yoa. 3:36.
7. Inki mutindu beto fwete kudiwa na yina metala nsi-ntoto ya Satana?
7 Keti beto kedilaka sambu na kukonda lunungu yina kelanda kukuma mingi na nsi-ntoto ya Satana? Inki mutindu beto kekudiwaka mpenza sambu na mambu yina kesalama na nsi-ntoto yai? Ntumwa Yoane kusonikaka nde: “Bima yai yonso kele awa na nsi-ntoto: bima yina ya nitu na beto ti meso na beto ke monaka nzala na yo ti bima yina ya beto ke tulaka lulendo sambu na yo, bima yai yonso ke katukaka na Tata Nzambi ve.” (1 Yoa. 2:16) Kansi, nki beto fwete sala kana beto kemona nde ‘mpeve ya nsi-ntoto,’ disongidila bupusi ya ngolo ya keyalaka bantu yina mekabwanaka ti Nzambi, meyantika kubebisa malembemalembe kimpeve na beto? Beto fwete samba na masonga yonso, kulonguka Ndinga ya Nzambi, mpi kusosa lusadisu ya bankuluntu. Kana beto kekwenda penepene ya Yehowa, beto tabaka “kikesa” ata na konso dyambu ya kepesa beto mpasi.—1 Kor. 2:12; Nk. 119:52; Yak. 5:14, 15.
“Bantu Yina Kele Pima” Kele na Kiese Mpenza!
8, 9. Kuvanda muntu ya pima ketendula nki, mpi sambu na nki bantu yina kele pima kele na kyese?
8 “Kiese na bantu yina kele pima, sambu bo ta baka ntoto yina ya Nzambi me silaka bo!” (Mat. 5:5) Kikalulu ya “pima,” to kudikulumusa, ketendula ve kukonda ngolo to mawete ya luvunu. (1 Tim. 6:11) Kana beto kele bantu ya pima, beto tamonisa kudikulumusa na kusalaka luzolo ya Yehowa mpi na kundimaka lutwadisu na yandi. Kikalulu ya pima tamonana mpi pwelele na mutindu beto kezingaka ti bampangi na beto Bakristu mpi bantu yankaka. Kudikulumusa ya mutindu yai kewakana ti bandongisila ya ntumwa Polo.—Tanga Roma 12:17-19.
9 Sambu na nki bantu yina kele pima kele na kyese? Sambu “bo ta baka ntoto” mutindu Yezu, muntu ya pima, kutubaka. Yandi kele muntu ya ntetentete yina tabaka ntoto sambu na kuyala yo. (Nk. 2:8; Mat. 11:29; Baeb. 2:8, 9) Kansi, bantu ya pima yina ‘tabaka makabu na kimvuka ti Kristo’ tabaka mpi ntoto sambu na kuyala yo. (Roma 8:16, 17) Bantu mingi yankaka ya kudikulumusa tabaka luzingu ya mvula na mvula na ntoto, na nsi ya luyalu ya Kimfumu ya Yezu.—Nk. 37:10, 11.
10. Inki mutindu kukonda kikalulu ya pima lenda vanda ti bupusi na mikumba na beto na dibundu mpi na bangwisana na beto ti bankaka?
10 Bonso Yezu, beto fwete vanda bantu ya pima. Kansi, nki beto fwete sala kana beto mezabanaka bonso bantu ya kevandaka ti kikalulu ya kuswana? Kuvanda ti kikalulu yai ya mbi ya kuwa makasi lenda sala nde bantu kutina beto. Kana beto kele bampangi-babakala yina kezola kubaka mikumba na dibundu, kikalulu yai lenda kanga beto nzila ya kubaka yo. (1 Tim. 3:1, 3) Polo kusongaka Tito na kulanda kuyibusa Bakristu ya Kreta nde “bo fweti zola ngemba, bo fweti kanga ntima, bo fweti vanda bantu ya pima na meso ya bantu yonso.” (Tito 3:1, 2) Kikalulu yai ya pima kevandaka mpenza lusakumunu sambu na bankaka!
Bo Kele na Nzala ya “Lunungu”
11-13. (a) Kuwa nzala mpi kiwina ya lunungu ketendula inki? (b) Inki mutindu bantu yina kewa nzala mpi kiwina ya lunungu “tayukuta”?
11 “Kyese na bantu yina kele na nzala mpi na kiwina ya lunungu, sambu bo tayukuta.” (Mat. 5:6, NW) “Lunungu” yina Yezu vandaka kuyindula kele kikalulu ya kusala mambu ya mbote na kuwakana ti luzolo mpi bansiku ya Nzambi. Muyimbi-bankunga kutubaka nde ‘ntima na yandi kuvandaka zulu-zulu’ sambu Nzambi kezengaka makambu na lunungu. (Nk. 119:20) Keti lunungu kevandaka mfunu mingi sambu na beto na mpila nde beto kewaka nzala mpi kiwina na yo?
12 Yezu kutubaka nde bantu yina kewaka nzala mpi kiwina ya lunungu tavanda na kyese sambu bo “tayukuta,” to tafuluka mpenza. Dyambu yai kulunganaka na nima ya Pantekoti ya mvu 33 T.B., sambu na ntangu yina mpeve santu ya Yehowa yantikaka ‘kusonga bantu yonso mpenza kana mambu ya mbote [lunungu, NW] kele nki.’ (Yoa. 16:8) Na nzila ya mpeve santu, Nzambi kupesaka bantu ngolo ya kusonika Masonuku ya Kigreki ya Bukristu, yina kele mfunu “sambu na kupesa disipline na lunungu.” (2 Tim. 3:16, NW) Mpeve ya Nzambi kesadisaka beto mpi na kulwata “kimuntu ya mpa yina kugangamaka na kuwakana ti luzolo ya Nzambi na lunungu.” (Ef. 4:24, NW) Keti yo kepesa ve kikesa na kuzaba nde bantu yina kebalulaka ntima mpi kesosaka ndolula ya masumu na bo na nsadisa ya kimenga ya nkudulu ya Yezu lenda monana bantu ya lunungu na meso ya Nzambi?—Tanga Roma 3:23, 24.
13 Kana beto kele ti kivuvu ya kuzinga na ntoto, nzala mpi kiwina na beto ya lunungu talungana mpenza ntangu beto tabaka luzingu ya mvula na mvula na ntoto kisika mambu ya lunungu tavanda. Na ntangu beto kevingila mambu yina, bika beto vanda ti lukanu ya kuzinga na kuwakana ti minsiku ya Yehowa. Yezu kutubaka nde: “Beno landa na kusosa ntete Kimfumu ti lunungu” ya Nzambi. (Mat. 6:33, NW) Na kusalaka mutindu yina, beto tavanda ti mambu mingi ya kusala na kisalu ya Nzambi mpi yo tapesa beto kyese.—1 Kor. 15:58.
Kikuma Yina “Bantu Yina Ke Wilaka Bantu ya Nkaka Mawa” Kele na Kyese
14, 15. Inki mutindu beto lenda wila bankaka mawa, mpi sambu na nki “bantu yina ke wilaka bantu ya nkaka mawa” kele na kyese?
14 “Kiese na bantu yina ke wilaka bantu ya nkaka mawa, sambu Nzambi ta wila bo mpi mawa!” (Mat. 5:7) “Bantu yina ke wilaka bantu ya nkaka mawa” kefwilaka bo nkenda. Yezu vandaka kuwila bantu mingi mawa, yo yina yandi vandaka kusala bidimbu ya nkumbwa sambu na kulembika bampasi na bo. (Mat. 14:14) Mawa kemonanaka ntangu bantu kelolulaka bayina mesala bo mbi, kaka mutindu Yehowa kewilaka bantu yina kebalulaka ntima mawa mpi kelolulaka bo. (Kub. 34:6, 7; Nk. 103:10) Beto lenda monisa mawa ya mutindu yai na bangogo mpi na bisalu na beto ya mbote yina talembika bampasi ya bantu yina kemona mpasi. Mutindu ya mbote ya kumonisa mawa kele kuzabisa bantu yankaka bakyeleka ya Biblia. Yezu kuwaka mawa sambu na kibuka mosi ya bantu, ebuna yandi “yantikaka kulonga bo mambu mingi.”—Mar. 6:34.
15 Beto kele ti bikuma ya kundima mambu yai ya Yezu kutubaka: “Kiese na bantu yina ke wilaka bantu ya nkaka mawa, sambu Nzambi ta wila bo mpi mawa!” Kana mawa kepusa beto na kusadila bankaka mambu, bo mpi tawila beto mawa. Beto lenda bakisa nde ntangu Nzambi tasambisa bantu, yandi lenda tadila kana beto wilaka bantu yankaka mawa to ve. (Yak. 2:13) Ndolula ya masumu mpi luzingu ya mvula na mvula kele kaka sambu na bantu yina kewilaka bantu ya nkaka mawa.—Mat. 6:15.
Kikuma Yina “Bantu Yina Kele Ntima-Mpembe” Kele na Kyese
16. Kuvanda “bantu yina kele ntima-mpembe” ketendula nki, mpi nki mutindu bayina kevandaka ti kikalulu yai “ta mona Nzambi”?
16 “Kiese na bantu yina kele ntima-mpembe, sambu bo ta mona Nzambi!” (Mat. 5:8) Kana beto kele “bantu yina kele ntima-mpembe,” bangwisana, bampusa, mpi bangindu na beto tavanda ya bunkete. Beto tamonisaka “kuzola yina ke basikaka na ntima ya mpembe.” (1 Tim. 1:5) Kana kimuntu na beto ya kati kele bunkete, beto “ta mona Nzambi.” Dyambu yai ketendula ve kumona Yehowa na meso, sambu “muntu ve lenda mona [Nzambi] ebuna yandi zinga diaka.” (Kub. 33:20) Kansi, sambu Yezu kumonisaka kimuntu ya Nzambi na mutindu mosi ya kukuka, yandi lendaka kutuba nde: “Muntu yina me mona mono yandi me mona mpi Tata.” (Yoa. 14:7-9) Sambu beto kele bansambidi ya Yehowa na ntoto, beto lenda “mona Nzambi” na kutalaka mutindu yandi kesalaka mambu sambu na mambote na beto. (Yobi 42:5) Sambu na Bakristu ya kupakulama, bo tamona Nzambi ntangu bo tafutumuka sambu na luzingu ya kimpeve, ebuna bo tamona mpenza Tata na bo ya zulu.—1 Yoa. 3:2.
17. Kuvanda bantu yina kele ntima-mpembe tasala nde beto vanda bantu ya nki mutindu?
17 Sambu muntu yina kele ntima-mpembe kevandaka bunkete na bikalulu mpi na kimpeve, yandi keyindulaka ve mambu yina kele mvindu na meso ya Yehowa. (1 Bans. 28:9; Yez. 52:11) Kana beto kele bantu yina kele ntima-mpembe, mambu ya beto ketuba mpi kesala tavanda ya bunkete, mpi ata kima mosi ve ya luvunu tamonana na kisalu ya beto kesadilaka Yehowa.
“Bantu Yina Ke Kotisaka Ngemba na Kati ya Bantu” Mekuma Bana ya Nzambi
18, 19. “Bantu yina ke kotisaka ngemba na kati ya bantu” kevandaka ti nkadilu ya nki mutindu?
18 “Kiese na bantu yina ke kotisaka ngemba na kati ya bantu, sambu Nzambi ta binga bo bana na yandi!” (Mat. 5:9) “Bantu yina ke kotisaka ngemba na kati ya bantu” tazabana na mambu yina bo tasala mpi yina bo tasala ve. Kana beto kele mutindu ya bantu yina Yezu vandaka kuyindula, yo ketendula nde beto kekotisaka ngemba na kati ya bantu mpi ‘kevutulaka ve mbi na mbi.’ Kansi, ‘ntangu yonso beto kesosaka na kusala mambu ya mbote na bantu’ yankaka.—1 Tes. 5:15.
19 Sambu bo tanga beto na kati ya bantu yina ke kotisaka ngemba na kati ya bantu, beto fwete sala ngolo sambu na kutula ngemba. Bantu yina ke kotisaka ngemba na kati ya bantu kesalaka ve ata kima mosi yina “ke fwaka kinduku.” (Bing. 16:28) Sambu beto kele bantu yina ke kotisaka ngemba na kati ya bantu, beto kesalaka mambu ya mbote sambu na kulanda “kuzinga na ngemba ti bantu yonso.”—Baeb. 12:14.
20. Banani kele ntangu yai ‘bana ya Nzambi,’ mpi banani dyaka takuma bana na yandi na nsuka?
20 Bantu yina kekotisaka ngemba na kati ya bantu kele na kyese sambu “Nzambi ta binga bo bana na yandi.” Yehowa mendimaka Bakristu ya kupakulama ya kwikama bonso bana na yandi mpi bo kele “bana” na yandi. Bo kele dezia ti bangwisana ya ngolo ti Yehowa yina kebakaka bo bonso bana na yandi, sambu bo kemonisaka lukwikilu na Kristu mpi kesambilaka ‘Nzambi ya zola mpi ya ngemba’ na ntima na bo ya mvimba. (2 Kor. 13:11; Yoa. 1:12) Inki beto lenda tuba sambu na “mameme ya nkaka” ya Yezu, bayina kekotisaka ngemba na kati ya bantu? Yezu tavanda “Tata [na bo] ya Mvula na Mvula” na nsungi ya Luyalu ya Mvu Funda, kansi na nsuka na yo yandi talemfuka na Yehowa ebuna bantu yango takuma bana ya Nzambi na mutindu mosi ya kyeleka.—Yoa. 10:16; Yez. 9:5; Roma 8:21; 1 Kor. 15:27, 28.
21. Inki mutindu beto tasalaka mambu kana beto kebika nde ‘mpeve ya Nzambi kupesa beto moyo’?
21 Kana beto kebika nde ‘mpeve ya Nzambi kupesa beto moyo,’ kikalulu ya kukotisa ngemba na kati ya bantu tavanda mosi ya bikalulu na beto yina bantu yankaka tamona kukonda mpasi. Beto tasala ve mambu yina tapesa bankaka “makasi,” to tabasisa “ntembe” na kati na beto. (Gal. 5:22-26; Luwawanu Yampa) Kansi, beto tasalaka ngolo sambu na “kuzinga na ngemba ti bantu yonso.”—Roma 12:18.
Bo Ke na Kyese Ata Bo Kemonisa Bo Mpasi!
22-24. (a) Inki kele bikuma ya kyese ya bantu yina bo kemonisa mpasi sambu bo kesalaka mambu yina Nzambi kezolaka? (b) Inki beto tatadila na masolo zole ya kulonguka yina melanda?
22 “Kiese na bantu yina ya bantu ya nkaka ke monisaka mpasi sambu bo ke salaka mambu yina ya Nzambi ke zolaka, sambu Kimfumu ya Nzambi kele ya bo!” (Mat. 5:10) Sambu na kutendula mingi dyaka dyambu yai, Yezu kuyikaka nde: “Kiese na beno kana bo ke fingaka beno, kana bo ke monisaka beno mpasi, kana bo ke kusilaka beno mambu ya mbi ti ya luvunu ya mutindu na mutindu sambu beno kele balonguki na mono. Beno sepela, beno mona kiese, sambu beno ta baka matabisi ya nene na zulu. Baprofete yina vandaka na ntwala na beno, bo vandaka kumonisa bo mpi mpasi mutindu mosi.”—Mat. 5:11, 12.
23 Bonso baprofete ya ntama ya Nzambi, Bakristu kezabaka nde bo tafinga bo, tamonisa bo mpasi, mpi takusila bo makambu kaka sambu bo ke “salaka mambu yina ya Nzambi ke zolaka.” Kansi, kana beto kekanga ntima na bampasi yai na kwikama yonso, beto tavanda na kyese ya kusepedisa mpi kukumisa Yehowa. (1 Pie. 2:19-21) Bampasi ya beto kekutana na yo lenda fyotuna ve kyese na beto ya kusadila Yehowa bubu yai to na bilumbu kekwisa. Yo lenda fyotuna ve kyese ya kuyala ti Kristu na Kimfumu ya zulu to kyese ya kuvanda mosi na kati ya bantu yina tabaka luzingu ya mvula na mvula na ntoto na nsi ya luyalu ya Kimfumu yango. Balusakumunu ya mutindu yai kele nzikisa ya kemonisa kundimama ya Nzambi, ntima na yandi ya mbote, mpi kikalulu na yandi ya kukaba.
24 Malongi ya kubaka kele mingi na Disolo na Zulu ya Ngumba. Masolo zole ya kulonguka yina melanda ketadila malongi ya mutindu na mutindu. Bika beto tadila mutindu beto lenda sadila mambu yina ya Yezu Kristu kutubaka.
Inki Mvutu Nge Tapesa?
• Sambu na nki “bantu yina kezabaka kinsukami na bo ya kimpeve” kele na kyese?
• Inki kele bikuma ya kyese ya “bantu yina kele pima”?
• Sambu na nki Bakristu kevandaka na kyese ata bo kemonisa bo mpasi?
• Na kati ya mambu yina Yezu kutubaka ya kepesaka kyese, inki dyambu kebenda mingimingi dikebi na nge?
[Bangyufula ya disolo ya kulonguka]]
[Kifwanisu ya kele na lutiti 5]
Mambu uvwa yina Yezu kutubaka ya kenataka kyese kele mfunu mingi bubu yai mutindu yo vandaka mpi mfunu na ntangu ya Yezu
[Kifwanisu ya kele na lutiti 7]
Mutindu ya mbote ya kumonisa mawa kele kuzabisa bantu yankaka bakyeleka ya Biblia