Konso Kima Kele ti Ntangu na Yo

Biblia ketuba nde: “Konso mambu yina ke bwaka na nsi-ntoto yai, yo ke bwaka na ntangu [na yo, NW].” Nsoniki ya bangogo yai, Ntotila ya ntama ya mayele Salomo, kulandaka na kutuba nde kele ti ntangu ya kubutuka ti ntangu ya kufwa, ntangu ya kutunga ti ntangu ya kupanza, ntangu ya kuzola ti ntangu ya kumenga. Nsukansuka, yandi tubaka nde: “Nki muntu ta zwa na kisalu na yandi yonso ya yandi me sala?”​—Longi 3:1-9.

NTANGU bo ketangaka bangogo yai, bantu yankaka ketubaka nde Biblia kelongaka mpenza nde Nzambi meyidikaka ntangu na ntwala sambu na konso kima; disongidila, bo keyindulaka nde Biblia kendimaka dilongi ya ketubaka nde mambu mekanamaka na ntwala. Keti yo kele mpenza mutindu yina? Keti Biblia kendimaka dilongi ya ketubaka nde mambu yonso ya kesalamaka na luzingu mekanamaka na ntwala? Sambu bo mesonikaka “Mukanda ya Nzambi yonso na ngolo na yandi,” mambu ya beto ketanga na kitini mosi ya Biblia fwete wakana ti yina beto ketanga na bitini na yo yankaka. Yo yina, bika beto tala mambu yina bitini yankaka ya Ndinga ya Nzambi, Biblia, ketuba na dyambu yai.​—2 Timoteo 3:16.

Ntangu ti Mambu ya Kukonda Kukana

Salomo kusonikaka dyaka na mukanda ya Longi nde: “Mono monaka diaka kima ya nkaka na ntoto yai: Bantu yina zaba kubaka ntinu mbote na nsaka bo ke nungaka ve konso ntangu; bantu ya ngolo ke nungaka ve konso ntangu bitumba; bantu ya mayele ke zingaka luzingu ya mbote ve konso ntangu, bo ke kumaka ve konso ntangu bamvwama; bantu yina kuzaba kisalu mbote bo mpi ke bakaka kisalu ya nene ve konso ntangu.” Sambu na nki? Yandi tendulaka nde: “[Sambu ntangu ti mambu ya kukonda kukana kebwilaka bo yonso, NW].”​—Longi 9:11.

Na kisika ya kutuba nde mambu yonso yina kesalamaka na luzingu mekanamaka na ntwala, Salomo vandaka kutuba nde bantu lenda tuba ve na sikisiki nsuka ya konso kima yina bo kesala kikesa na kusala, “sambu ntangu ti mambu ya kukonda kukana kebwilaka bo yonso.” Mbala mingi, dyambu lenda kumina muntu kaka sambu yandi kele na kisika ya mbote na ntangu ya mbote, to mbala yankaka sambu yandi kele na kisika ya mbi na ntangu ya mbi.

Mu mbandu, beto tadila nsa yai: “Bantu yina zaba kubaka ntinu mbote na nsaka bo ke nungaka ve konso ntangu.” Nge lenda yibuka to ziku nge tangaka dyambu ya kuyituka yina kusalamaka na nsaka ya kubaka ntinu ya bansaka ya nsi-ntoto (Jeux olympiques) ya mvu 1984 na Los Angeles, na Californie, na États-Unis. Yo vandaka nsaka ya bankento ya kubaka ntinu na kitamina ya bametre 3 000. Bana-bankento zole vandaka kubaka ntinu, mosi vandaka kumonisa insi ya Angleterre mpi yankaka vandaka kumonisa États-Unis mpi bo zole vandaka kutula kivuvu ya kununga sambu na kubaka mutaku ya wolo. Kansi, ntangu bo vandaka kubaka ntinu, bo tutanaka. Mosi na kati na bo kubwaka mpi kuyambulaka kubaka ntinu, ebuna yankaka kulembaka mpenza nitu na mpila nde yandi basikaka muntu ya nsambwadi.

Keti yo kanamaka na ntwala nde mambu tasalama mpidina? Bantu yankaka lenda tuba nde yo kele mutindu yina. Kansi yo kele pwelele nde bo tutanaka, disongidila aksida yina ata muntu mosi ve lendaka kumona na ntwala, yo yina bo zole kunungaka ve. Ebuna, keti yo kanamaka na ntwala nde bo tatutana? Dyaka, bantu yankaka lenda tuba nde yo kele mutindu yina. Kansi, bantu ya kepesaka nsangu kutubaka nde aksida yango kusalamaka sambu na kutesana ya ngolo yina kevandaka na kati ya bantu zole yina kebaka ntinu, sambu konso muntu kezolaka kununga. Mutindu Biblia ketuba, “ntangu ti mambu ya kukonda kukana  kebwilaka bo yonso.” Ata muntu kudibongisa mbote nki mutindu, yo kevandaka ntangu yonso ti mwa mambu yina yandi kevingila ve ya lenda vanda na bupusi na kikesa yina yandi kesala, mpi yo kele ve na kuwakana ti dilongi ya ketubaka nde mambu mekanamaka na ntwala.

Ebuna, nki Biblia kezola kutuba ntangu yo ketubaka nde: “Konso mambu yina ke bwaka na nsi-ntoto yai, yo ke bwaka na ntangu [na yo, NW]”? Keti yo kele ti kima yina beto lenda sala ya tavanda ti bupusi na mambu yina tabwila beto na luzingu?

Ntangu ya Kuluta Mbote ya Kusala Bikesa Yonso

Na kisika ya kutuba nde mambu yina kesalamaka na luzingu ya konso muntu mpi yina kebwilaka yandi mekanamaka na ntwala, nsoniki ya kupemama ya Biblia kutubilaka lukanu ya Nzambi mpi mutindu yo zolaka kuvanda na bupusi na luzingu ya bantu. Inki mutindu beto mezaba yo? Ntetentete, baverse yina kele na ntwala mpi na nima ya verse yina kezabisa beto yo. Na nima ya kutubila mambu mingi yina kemonana nde yo “ke bwaka na ntangu na yo,” Salomo kusonikaka nde: “Mono monaka kisalu ya Nzambi pesaka bana ya bantu sambu na kusala. Bima yonso yandi mesalaka yo kitoko na ntangu na yo.”​—Longi 3:10, 11, NW.

Nzambi mepesaka bantu bisalu mingi, to mambu ya kusala, mpi Salomo kutangaka mingi na kati na yo. Nzambi mepesaka beto mpi kimpwanza ya kupona mambu yina beto kezola kusala. Kansi, sambu na konso kisalu, yo ke na ntangu yina kele mbote, to ya kufwana, na mpila nde yo buta mbuma ya mbote. Mu mbandu, beto tadila nsa yai ya Salomo ya kele na Longi 3:2: “Ntangu ya kukuna bima ti ntangu ya kukatula yo.” Bantu ya kesalaka bilanga kezabaka nde sambu na konso kimeninu, kele ti ntangu ya mbote ya kukuna yo. Inki tasalama kana muntu mosi ya kesalaka bilanga kuvila dyambu yai mpi kukuna kimeninu na ntangu  to na nsungi ya mbi? Kana yandi katula ve bambuma ya mbote na kilanga, ata yandi salaka kisalu ya ngolo, keti yandi fwete tuba nde yo kele sambu yo kanamaka mutindu yina na ntwala? Ata fyoti ve! Yo kele kaka sambu yandi kunaka ve kimeninu na ntangu ya mbote. Muntu ya kesalaka bilanga lendaka kusala mbote kana yandi landaka ndonga ya mambu yina Ngangi mesalaka.

Yo yina, mambu yina Nzambi meyidikaka na ntwala kele minsiku yankaka yina ketwadisaka mambu ya bantu kesalaka na kuwakana ti lukanu na yandi, kansi ve mambu yonso ya kebwaka na luzingu ya bantu. Sambu bo sepela na mambu ya bo kesala, bantu fwete swasukisa lukanu ti ntangu ya Nzambi mpi kusala na kuwakana ti yo. Mambu yina Nzambi meyidikaka na ntwala mpi yina bantu lenda soba ve kele mambu yina yandi mekanaka na kusala, kansi ve mambu yina mekanamaka na ntwala sambu na luzingu ya bantu. Na nzila ya profete Yezaya, Yehowa kutubaka nde: “Mambu yina ke katukaka na munoko na mono, yo ke vutuka ve mpamba na mono kana yo me sala ve ntete luzolo na mono, kana yo me lungisa ve bangindu na mono.”​—Yezaya 55:10, 11.

Ebuna, inki kele “mambu” ya Nzambi, to lukanu na yandi, na yina metala ntoto mpi makwisa ya bantu yina ‘talungana’?

Kubakisa Ntangu ya Nzambi

Salomo kutubaka dyambu mosi ya kesadisa beto na kuzwa mvutu. Na nima ya kutuba nde “[Nzambi] me tulaka konso kima na ntangu na yo,” yandi landaka na kutuba nde: “Ata ntangu ya kukonda nsuka yandi metulaka yo na ntima na bo, sambu bantu kukuka ve kuzaba ata fyoti kisalu ya Nzambi ya kyeleka mesalaka tuka luyantiku tii na nsuka.” (NW) Bible na Kituba kebalula verse yai nde: “Yandi me pesaka beto nzala ya kuzaba mambu ke kwisa na ntwala, kansi yandi me pesaka beto mayele ya kufwana ve na kuzaba mambu ya yandi ke salaka.”​—Longi 3:11.

Bantu mesonikaka mambu mingi sambu na verse yai. Kansi, dibanza ya pwelele kele nde na kati ya ntima na beto mpenza, beto yonso kekudiyulaka na ntangu mosi buna na yina metala ntendula ya luzingu mpi mambu yina takumina beto. Na disolo yonso ya luzingu ya bantu, bantu kemonaka mpasi sambu na kundima nde luzingu ketendula kaka kusala kisalu ya ngolo, mpi na nima kufwa. Beto meswaswana mpenza ti bigangwa yonso ya kele na luzingu sambu beto keyindulaka kaka ve luzingu na beto ya bubu, kansi mpi makwisa na beto. Nkutu, beto kevandaka mpi na nzala ya kuvanda ti dibaku ya kuzinga mvula na mvula kimakulu. Sambu na nki? Mutindu verse yango ketendula yo, Nzambi metulaka “nzala ya kuzaba mambu ke kwisa na ntwala” na ntima ya bantu.

Sambu na kulungisa nzala yina, bantu mekangamaka ti dibanza ya luzingu na nima ya lufwa. Bantu mingi ketubaka nde kima mosi ya kevandaka na kati na beto kezingaka na nima ya lufwa. Bantu yankaka kekwikilaka nde beto talandaka na kubutuka na nima ya lufwa. Bankaka dyaka keyindulaka nde mambu yonso yina kesalamaka na luzingu mekanamaka na ntwala to Nzambi meyidikaka yo na ntwala, mpi nde beto lenda sala ve ata kima mosi sambu na yo. Yo kele mawa mingi sambu ata ntendula mosi ve na kati ya bantendula yai mesepedisaka mpenza bantu. Yo kele mutindu yai  sambu Biblia ketuba nde “bantu [ta]kuka ve kuzaba ata fyoti kisalu ya Nzambi mesalaka tuka luyantiku tii na nsuka” na bikesa na bo mosi.

Kukonda kuwakana yai ya mpasi mpi ya mezingaka mingi ya kele na kati ya mpusa yina bantu kele na yo ya kuzaba mvutu ti mutindu bo kekukaka ve kubaka mvutu yango meyangisaka mpenza bantu ya mayele mpi bafilozofe. Kansi, sambu Nzambi metulaka mpusa to nzala yina na ntima na beto, keti yo kele ve mayele nde beto lomba yandi na kupesa beto mambu yina beto kele na yo mfunu sambu na kulungisa mpusa yina? Nkutu, Biblia ketuba sambu na Yehowa nde: “Nge kekangula diboko na nge mpi nge kelungisa mpusa ya bima yonso yina kezinga.” (Nkunga 145:16) Na kulongukaka Ndinga ya Nzambi, Biblia, beto lenda zwa bantendula ya kesepedisa na yina metala luzingu ti lufwa, mpi lukanu ya mvula na mvula yina Nzambi kele na yo sambu na ntoto mpi dibuta ya bantu.​—Efezo 3:11.

[Bangogo sambu na kubenda dikebi ya kele na lutiti 5]

“Bantu yina zaba kubaka ntinu mbote na nsaka bo ke nungaka ve konso ntangu.”​—Longi 9:11

[Bangogo sambu na kubenda dikebi ya kele na lutiti 5]

Kana muntu yina kesalaka bilanga mekuna ve kimeninu na ntangu ya mbote, keti yandi fwete tuba nde yo kele sambu yo kanamaka na ntwala yo yina yandi mekatula ve bambuma ya mbote?

[Bangogo sambu na kubenda dikebi ya kele na lutiti 5]

Beto keyindulaka luzingu mpi lufwa sambu Nzambi metulaka ‘ntangu ya kukonda nsuka na ntima’ ya bantu