Mpeve Santu Kele Inki?

KILUMBU mosi, Yezu kuyulaka balongoki na yandi nde: “Na kati na beno, kana nge kele tata, ebuna mwana na nge kulomba nge mbisi ya masa, keti nge ta pesa yandi musobi? to kana yandi kulomba nge diaki keti nge ta pesa yandi nkutu?” (Luka 11:11, 12) Bana ya Galilea vandaka kuzola kudya maki mpi mbisi; bo zabaka kima yina bo vandaka kuzola.

Yezu kutubaka nde beto fwete landa na kulomba mpeve santu kukonda kulemba bonso mwana yina kele na nzala kelombaka madya. (Luka 11:9, 13) Kubakisa kana mpeve santu kele inki tasadisa beto na kubakisa mukumba ya mfunu yina yo lenda vanda ti yo na luzingu na beto. Yo yina, bika beto tadila ntete mambu yina Biblia kelongaka na yina metala mpeve santu.

“Ngolo ya Nzambi”

Masonuku kemonisa pwelele nde mpeve santu kele ngolo yina Nzambi kesadilaka sambu na kulungisa luzolo na yandi. Ntangu wanzyo Gabriele kuzabisaka Maria nde yandi zolaka kubuta mwana ata yandi vandaka mwense, wanzyo kusongaka yandi nde: “Mpeve ya Nzambi ta kwisa kulumuka na zulu na nge; ngolo ya [Nzambi] ta kwisa kufika nge. Yo yina, mwana yina ta butuka bo ta binga yandi muntu ya santu ti Mwana-Nzambi.” (Luka 1:35) Na kutadila bangogo ya Gabriele, kele ti kuwakana na kati ya mpeve santu ti “ngolo ya Nzambi.”

Ngindu ya mutindu mosi kemonana na bisika yankaka na Biblia. Profete Mishe kutubaka nde: “Mfumu Nzambi me fulusa mono na mpeve na yandi; mono kele ngolo.” (Mishe 3:8) Yezu kusilaka balongoki na yandi nde: “Beno ta baka ngolo ntangu mpeve ya Nzambi ta kwisa kukulumuka na zulu ya ntu na beno.” (Bisalu 1:8) Mpi ntumwa Polo kutubilaka “ngolo ya mpeve ya Nzambi.”​—Roma 15:13, 19.

Mambu ya beto mekatuka kutubila kenata beto na kusukisa inki? Nde kuwakana ya ngolo kele na kati ya mpeve santu ti ngolo ya Nzambi. Mpeve santu kele mwaye yina Yehowa kesadilaka ngolo na yandi. Na kutuba ya pete, mpeve santu kele ngolo ya kisalu ya Nzambi. Yo kele ngolo mosi ya kuyituka mpenza! Beto lenda bakisa ve ngolo yina kuvandaka mfunu sambu na kuganga luyalanganu ya mvimba. Na nzila ya profete Yezaya, Yehowa kezola nde beto yindulula dyambu yai: “Beno tala na zulu, beno tala mbote! Nani muntu salaka bambwetete yai yonso? Muntu yina ke tambusaka yo na bandonga bonso basoda, yandi muntu salaka yo yonso. Yandi ke zaba yo yonso, yandi ke bingaka yo na bazina na yo! Ngolo na yandi ti kimfumu na yandi kele nene mpenza, yo yina kana yandi binga yo, ata mbwetete mosi ve lenda konda.”​—Yezaya 40:26.

Yo yina, Biblia kemonisa nde “ngolo” ya Nzambi Nkwa-Ngolo Yonso kele na kisina ya luyalanganu ya mvimba mpi ndonga ti kuwakana  yina kele na kati na yo. Yo kele pwelele nde, ngolo ya kisalu ya Nzambi kele nene mpenza, mpi luzingu na beto mesimbama na yo.​—Tala lupangu “Bisalu ya Mpeve Santu.”

Yehowa lenda sadila mpeve santu na yandi na kiteso ya kuluta nene, mutindu yandi sadilaka yo na lugangu ya luyalanganu. Kansi yandi lenda sadila yo mpi sambu na mambote ya bantu. Biblia kele ti bambandu mingi ya kemonisa mutindu ngolo ya kisalu ya Nzambi kupesaka bansadi na yandi na ntoto ngolo.

“Mpeve ya Mfumu Nzambi Kele na Mono”

Kisalu ya Yezu kemonisa beto na mutindu ya kebenda dikebi mutindu mpeve santu ya Nzambi lenda pesa bansadi na yandi ngolo. Yezu kusongaka bantu ya Nazareti nde:  “Mpeve ya Mfumu Nzambi kele na mono.” (Luka 4:18) Inki mambu Yezu kusalaka na “ngolo ya mpeve-santu”? (Luka 4:14) Yandi belulaka maladi ya mutindu na mutindu, yandi lembikaka bitembo ya nzadi, yandi disaka mafunda ya bantu ti mwa mampa mpi bambisi, mpi yandi futumunaka nkutu bafwa. Ntumwa Piere kumonisaka Yezu bonso ‘muntu yina ya Nzambi songaka kiyeka na yandi. Yesu salaka mambu mingi ya kuyituka na ngolo ya Nzambi.’​—Bisalu 2:22.

Bubu yai mpeve santu kesalaka ve mambu ya kuyituka ya mutindu yai. Kansi, yo lenda sala mambu ya nene sambu na beto. Yehowa kepesaka bansambidi na yandi mpeve santu na yandi na luzolo yonso, mutindu Yezu kundimisaka balongoki na yandi. (Luka 11:13) Yo yina, ntumwa Polo lendaka kutuba nde: “Mono me lunga kusala mambu yonso na ngolo yina ya Kristo ke pesaka mono.” (Filipi 4:13) Keti mpeve santu lenda vanda ti bupusi ya mutindu mosi na luzingu na nge? Disolo yina kelanda tapesa mvutu na ngyufula yai.

[Lupangu/​Kifwanisu ya kele na lutiti 5]

 Sambu na nki mpeve santu kele ve muntu

Biblia kefwanisa mpeve santu ti masa. Ntangu yandi silaka bantu na yandi balusakumunu yina kekwisa, Nzambi tubaka nde: “Mono ta pesa masa na ntoto yina ke na nzala ya masa, mono ta basisa banto ya masa na ntoto ya kuyuma. Mono ta panza mpeve na mono na zulu ya bana na nge, mono ta sakumuna bo.”​—Yezaya 44:3.

Ntangu Nzambi kepanzaka mpeve na yandi na zulu ya bansadi na yandi, bo kekumaka “ya kufuluka na mpeve ya Nzambi,” to bo ‘kefulukaka na mpeve ya Nzambi.’ Biblia ketuba nde Yezu, Yoane Mbotiki, Piere, Polo, Barnabasi ti balongoki yina kuvukanaka kumosi na kilumbu ya Pantekoti ya mvu 33 T.B. kufulukaka to kuvandaka ya kufuluka ti mpeve santu.​—Luka 1:15; 4:1; Bisalu 4:8; 9:17; 11:22, 24; 13:9.

Tadila dyambu yai: Keti muntu mosi lenda ‘panzana’ na zulu ya bantu mingi? Keti nge lenda tuba nde muntu mosi lenda ‘fulusa’ kimvuka ya bantu? Yo lenda salama ve. Biblia ketubaka nde bantu kumaka ya kufuluka ti mayele, ngangu, to nkutu ti nzayilu ya kyeleka, kansi yo ketubaka ve ata fyoti nde muntu mosi kufulukaka ti muntu yankaka.​—Kubasika 28:3; 1 Bantotila 7:14; Luka 2:40; Kolosai 1:9, Luwawanu Yampa.

Ngogo ya Kigreki ya bo mebalula “mpeve” kele pneuʹma; yo kepesaka mpi ngindu ya ngolo mosi ya kemonanaka ve. Na kutadila diksionere mosi (Expository Dictionary of New Testament Words, ya Vine), ngogo pneuʹma ketendula “ntetentete mupepe . . . mpi mpema; mpi mingimingi mpeve, yina kele bonso mupepe, yo kemonanaka ve, yo kele ti nitu ve, mpi yo kele ngolo.”

Yo kemonana pwelele nde mpeve santu kele ve muntu. a

[Noti na nsi ya lutiti]

[Bangogo ya kemonisa kisina ya foto]

Photodisc/SuperStock