Kukwisa ya Mbote na Nzila ya Kuluta Mbote ya Luzingu!

“Ata beto ke zinga ata beto ke fwa, beto kele kaka bantu ya Mfumu.”​—ROMA 14:8.

1. Inki Yezu kulongaka na yina metala mutindu ya kuluta mbote ya luzingu?

YEHOWA kezolaka nde beto vanda ti mutindu ya kuluta mbote ya luzingu. Bantu lenda zinga na mitindu mingi, kansi mutindu mosi kaka kele ya kuluta mbote. Beto lenda sala ve kima ya kuluta mbote ti luzingu na beto kana beto wakanisa yo ve ti Ndinga ya Nzambi mpi kulonguka na Mwana na yandi, Yezu Kristu. Yezu kulongaka balongoki na yandi na kusamba Nzambi na mpeve ti na kyeleka, mpi yandi tindaka bo na kukumisa bantu balongoki. (Mat. 28:19, 20; Yoa. 4:24) Kana beto zinga na kuwakana ti bantuma ya Yezu, beto tapesa Yehowa kyese mpi Yandi tasakumuna beto.

2. Inki bantu mingi kusalaka ntangu bo waka nsangu ya Kimfumu na mvu-nkama ya ntete, mpi kuvanda bantu ya “Nzila” vandaka kutendula nki?

² Ntangu bantu yina kele ya kuyilama sambu na kubaka luzingu ya mvula na mvula kekumaka Bakristu mpi kebakaka mbotika, beto kevandaka ti bikuma ya mbote ya kutuba na bo nde, “Kukwisa ya mbote na nzila ya kuluta mbote ya luzingu!” (Bis. 13:48) Na mvu-nkama ya ntete ya Ntangu na Beto, mafunda ya bantu ya makanda ya kuswaswana kuyambaka kyeleka mpi kubakaka mbotika sambu na kumonisa kukangama na bo na Nzambi na meso ya bantu yonso. (Bis. 2:41) Balongoki yina ya ntete vandaka bantu ya “Nzila.” (Bis. 9:2, NW; 19:23, NW) Bangogo yai kufwanaka sambu bantu yina kukumaka balongoki ya Kristu kundimaka mutindu ya luzingu yina kusimbamaka na lukwikilu na Yezu Kristu mpi na mbandu na yandi.​—1 Pie. 2:21.

3. Sambu na inki bantu ya Yehowa kebakaka mbotika, mpi bantu ikwa kubakaka mbotika na masa na bamvula kumi ya mekatuka kuluta?

³ Kisalu ya kukumisa bantu balongoki keyela nswalu na bilumbu yai ya nsuka mpi yo kesalama ntangu yai na bansi kuluta 230. Na nsungi ya bamvula kumi ya meluta, bantu kuluta 2 700 000 kubakaka lukanu ya kusadila Yehowa mpi kubakaka mbotika sambu na kumonisa kudipesa na bo na yandi. Disongidila, kiteso ya bantu kuluta 5 000 konso mposo! Lukanu ya kubaka mbotika kesimbamaka na zola sambu na Nzambi, nzayilu ya Masonuku, mpi lukwikilu na mambu ya bo kelongaka. Mbotika kele dyambu mosi ya mfunu na luzingu na beto, sambu yo kele luyantiku ya bangwisana ya ngolo ti Yehowa. Yo kemonisaka mpi nde beto ketulaka ntima nde yandi tasadisa beto  na kusadila yandi na kwikama yonso, kaka mutindu yandi sadisaka bansadi na yandi ya ntama na kutambula na nzila na yandi.​—Yez. 30:21.

Sambu na Nki Kubaka Mbotika?

4, 5. Tanga ndambu ya balusakumunu mpi mambote yina kubaka mbotika kenataka.

⁴ Ziku nge melongukaka na kuzaba Nzambi, mesalaka bansoba na luzingu na nge, mpi kele ntangu yai nsamuni ya mebaka ntete ve mbotika. Beto kesikisa nge sambu na kuyela ya mutindu yai. Kansi, keti nge mekudipesaka na Nzambi na kisambu, mpi kele ti kivuvu ya kubaka mbotika? Na nsadisa ya kulonguka na nge ya Biblia, ntembe kele ve nde nge mezaba ntangu yai nde na luzingu, nge fwete tula dikebi na nge na kukumisa Yehowa, kansi kaka ve na kumona kyese nge mosi to na kusosa kuzwa bima ya kinsuni. (Tanga Nkunga 148:11-13; Luka 12:15) Ebuna, inki kele ndambu ya balusakumunu mpi mambote yina kubaka mbotika kenataka?

⁵ Sambu nge kele Mukristu yina mekudipesaka, luzingu na nge tavanda ti lukanu ya kuluta nene. Nge tavanda na kyese sambu nge kesala luzolo ya Nzambi. (Roma 12:1, 2) Mpeve santu ya Yehowa tabuta na kati na nge bikalulu yina kepesaka Nzambi kyese bonso ngemba mpi lukwikilu. (Gal. 5:22, 23) Nzambi tapesa mvutu na bisambu na nge mpi tasakumuna bikesa ya nge kesala na kuwakanisa luzingu na nge ti Ndinga na yandi. Kisalu na nge ya kusamuna tavanda ya kyese, mpi kuzinga na mutindu yina Nzambi kendimaka takumisa ngolo kivuvu na nge ya luzingu ya mvula na mvula. Dyaka, kudipesa mpi kubaka mbotika tamonisa nde nge kezola mpenza kukuma Mbangi ya Yehowa.​—Yez. 43:10-12.

6. Mbotika na beto kemonisaka inki?

⁶ Ntangu beto kekudipesaka na Nzambi mpi kebakaka mbotika, beto kemonisaka nde beto kele bantu ya Yehowa. Ntumwa Polo kusonikaka nde: “Ata muntu mosi ve na kati na beto ke zingaka sambu na yandi mosi mpamba, ata muntu mosi mpi ve na kati na beto lenda fwa sambu na yandi mosi mpamba; kana beto ke zinga, beto ke zingaka sambu na [Yehowa], kana beto ta fwa, beto ke fwaka sambu na [Yehowa]. Ebuna, ata beto ke zinga ata beto ke fwa, beto kele kaka bantu ya Mfumu.” (Roma 14:7, 8) Nzambi mepesaka beto lukumu mutindu yandi mepesaka beto kimpwanza ya kupona. Ntangu zola ya Nzambi kepusaka beto na kubaka lukanu ya ngolo ya kulanda mutindu yai ya luzingu, beto kepesaka ntima na yandi kyese. (Bing. 27:11) Mbotika na beto kele kidimbu ya kemonisaka kudipesa na beto na Nzambi mpi yo kemonisaka na meso ya bantu yonso nde Yehowa kele Mfumu na beto. Yo kemonisaka nde beto mepona na kuvanda na lweka na yandi na ntembe ya metala luyalu ya luyalanganu ya mvimba. (Bis. 5:29, 32) Yo tasala nde Yehowa kuvanda na lweka na beto. (Tanga Nkunga 118:6.) Dyaka, mbotika kekangudilaka beto nzila ya kubaka balusakumunu mingi yankaka ya kimpeve ntangu yai mpi na bilumbu kekwisa.

Bo Kele na Kati ya Kimvuka ya Bampangi Yina Kezingaka na Zola

7-9. (a) Inki lusilu Yezu kupesaka na bayina kuyambulaka bima yonso mpi kulandaka yandi? (b) Inki mutindu lusilu ya Yezu yina kele na Marko 10:29, 30 kele na kulungana?

⁷ Ntumwa Piere kutubilaka Yezu nde: “Beto me  bikisaka bima na beto yonso sambu na kwisa kulanda nge. Nki beto ta baka?” (Mat. 19:27) Piere zolaka kuzaba mambu yina makwisa vandaka kubumbila yandi mpi balongoki yankaka ya Yezu. Bo salaka bibansa ya nene sambu na kudipesa mpenza na kisalu ya kusamuna Kimfumu. (Mat. 4:18-22) Inki lusilu Yezu pesaka bo?

⁸ Na kutadila disolo ya mutindu mosi yina kele na Marko, Yezu kumonisaka nde balongoki na yandi zolaka kuvanda na kati ya kimvuka mosi ya bampangi ya kimpeve. Yandi tubaka nde: “Kana muntu kubikisa nzo na yandi, bampangi na yandi ya babakala to ya bankento, mama na yandi, tata na yandi, bana na yandi, to bilanga na yandi sambu na mono ti sambu na nsangu ya mbote, na bilumbu yai ya beto kele, yandi ta baka yina ya yandi vandaka na yo ntete mbala nkama: banzo, bampangi ya babakala ti ya bankento, bamama, bana ti bilanga, kansi bo ta monisa yandi mpi mpasi. Ebuna na bilumbu yina ke kwisa na ntwala, yandi ta baka moyo ya mvula na mvula.” (Mar. 10:29, 30) Bakristu ya mvu-nkama ya ntete bonso Lidia, Akilasi, Prisila, mpi Gayusi kuvandaka na kati ya bayina kupesaka “banzo” mpi kukumaka “bampangi ya babakala ti ya bankento, [mpi] bamama” ya bampangi-Bakristu, mutindu Yezu kusilaka.​—Bis. 16:14, 15; 18:2-4; 3 Yoa. 1, 5-8.

⁹ Mambu ya Yezu kutubaka kele na kulungana na mutindu ya kuluta nene bubu yai. “Bilanga” yina balongoki na yandi meyambulaka kele bisalu yina bampangi mingi, ti bamisionere, bampangi ya dibuta ya Betele, bampangi ya kesalaka kisalu ya kutunga banzo ya la Société na bansi mingi, mpi bankaka, meyambulaka na luzolo yonso na kusala na mpila nde mambote ya Kimfumu kukwenda na ntwala na bansi mingi. Bampangi-babakala mpi bampangi-bankento mingi meyambulaka banzo na bo sambu na kukumisa luzingu na bo pete, mpi yo kepesaka beto kyese na kuwa baeksperiansi na bo ya kemonisaka mutindu Yehowa kulungisaka bampusa na bo mpi mutindu kisalu na bo sambu na yandi mepesaka bo kyese. (Bis. 20:35) Dyaka, bansadi ya Yehowa yonso ya mebakaka mbotika lenda baka lusakumunu ya “kusosa ntete Kimfumu ti lunungu [ya Nzambi]” na kati ya kimvuka ya bampangi ya nsi-ntoto ya mvimba.​—Mat. 6:33, NW.

Lutaninu na “Kisika ya Kinsweki”

10, 11. “Kisika ya kinsweki ya Muntu ya Kuluta Kuzanguka” kele inki, mpi nki mutindu beto lenda kota na kisika yina?

¹⁰ Kudipesa mpi mbotika kenataka lusakumunu yankaka: dibaku ya kuzinga na kisika ya kinsweki ya Muntu ya Kuluta Kuzanguka. “Konso muntu yina kezingaka na kisika ya kinsweki ya Muntu ya Kuluta Kuzanguka tazwa kisika ya kuzinga na kivudi ya Nkwa-Ngolo Yonso.” (Nkunga 91:1, NW) Yo kele kisika mosi ya kifwani yina ketaninaka beto na mambu yina ketulaka kimpeve na beto na kigonsa. Yo kele “kisika ya kinsweki” sambu bantu yina kezabaka ve mambu ya kimpeve mpi ya kekwikilaka ve na Nzambi kezabaka yo ve. Ntangu beto kezingaka na kuwakana ti kudipesa na beto mpi ketudilaka mpenza Yehowa ntima, ya kyeleka beto ketubaka na yandi nde: “Nge muntu ke nwaninaka mono, nge muntu ke kebaka mono; nge kele Nzambi na mono, ntima na mono kele na nge.” (Nk. 91:2) Yehowa kekumaka kisika ya beto kezingaka na lutaninu. (Nk. 91:9) Keti kele ti kisika yankaka yina beto lenda zinga na lutaninu kuluta kisika yai?

¹¹ Kukota “na kisika ya kinsweki” ya Yehowa kepesaka beto mpi dibaku ya kuyedisa bangwisana ya ngolo ti yandi. Dyambu yai keyantikaka ti kudipesa mpi mbotika. Na nima, beto ketungaka bangwisana na beto ti Nzambi na ntangu beto kekwendaka penepene ti yandi na nzila ya kulonguka ya Biblia, ya kisambu ya masonga, mpi ya bulemfu na mambu yonso. (Yak. 4:8) Kele ve ti muntu yina kuvandaka penepene mpenza ti Yehowa kuluta Yezu, mpi kutula ntima na yandi na Ngangi mebikaka kulemba ve. (Yoa. 8:29) Yo yina, beto tula ve ntembe na Yehowa to na mpusa mpi makuki na yandi ya kusadisa beto na kulungisa lusilu yina beto salaka ntangu beto kudipesaka na yandi. (Lo. 5:4) Bangidika ya kimpeve yina Nzambi mebakaka sambu na bantu na yandi kele banzikisa ya kemonisa pwelele nde yandi kezolaka beto mpenza mpi kezolaka nde beto nunga na kusadila yandi.

Beto Baka Paladisu na Beto ya Kimpeve na Mbalu

12, 13. (a) Paladisu ya kimpeve kele inki? (b) Inki mutindu beto lenda kuka kusadisa bantu ya mpa?

¹² Kudipesa mpi mbotika kekangudilaka beto mpi nzila ya kuzinga na paladisu ya kimpeve  yina Yehowa mesakumunaka. Yo kele kisika mosi ya kimpeve yina bampangi-Bakristu ya kele na ngemba ti Yehowa Nzambi mpi bo na bo kezingaka. (Nk. 29:11; Yez. 54:13) Na nsi-ntoto, kele ve ti kima yina beto lenda fwanisa ti paladisu na beto ya kimpeve. Dyambu yai kemonanaka pwelele na balukutakanu ya bansi mingi, kisika bampangi na beto ya babakala mpi ya bankento yina kekatukaka na bansi mpi na makanda ya kuswaswana, mpi ya ketubaka bandinga mingi kevukanaka na ngemba, na bumosi, mpi na zola ya kimpangi.

¹³ Paladisu na beto ya kimpeve meswaswana mpenza ti mambu ya mbi ya kele na nsi-ntoto bubu yai. (Tanga Yezaya 65:13, 14.) Ntangu beto kezabisaka nsangu ya Kimfumu, beto kevandaka ti dibaku ya kupesa bantu yankaka emvitasio ya kukota na paladisu ya kimpeve. Yo kele mpi lusakumunu na kusadisa bayina meyantika kuvukana ntama mingi ve ti dibundu mpi yina fwete baka formasio na kisalu ya kusamuna. Bankuluntu lenda pesa beto dibaku ya kusadisa bantu ya mpa, kaka mutindu Akilasi ti Prisila “songaka . . . nzila ya Nzambi diaka mbote-mbote” na Apolo.​—Bis. 18:24-26.

Landa na Kulonguka na Yezu

14, 15. Inki bikuma ya mbote beto kele na yo ya kulanda na kulonguka na Yezu?

¹⁴ Beto kele ti bikuma ya mbote ya kulanda na kulonguka na Yezu. Na ntwala ya kuzinga bonso muntu, Yezu lutisaka bamafunda mingi mpenza ya bamvula ti Tata na yandi. (Bing. 8:22, 30) Yandi zabaka nde mutindu ya luzingu ya kuluta mbote kusimbamaka na kusadila Nzambi mpi na kuta kimbangi na kyeleka. (Yoa. 18:37) Yo vandaka pwelele sambu na Yezu nde mutindu yankaka yonso ya kuzinga zolaka kuvanda ya bwimi mpi ya kemona ve ntama. Yandi zabaka nde yandi zolaka kumekama ngolo mpi bo zolaka kufwa yandi. (Mat. 20:18, 19; Baeb. 4:15) Sambu yandi kele Mbandu na beto, yandi longaka beto mutindu ya kuvanda bantu ya kwikama.

¹⁵ Ntangu fyoti na nima ya mbotika ya Yezu, Satana kupukumunaka yandi na kuyambula nzila ya kuluta mbote ya luzingu​—kansi yandi nungaka ve. (Mat. 4:1-11) Dyambu yai kelonga beto nde ata Satana kusala konso mambu yina, beto lenda tanina kwikama na beto. Ntembe kele ve nde yandi ketulaka dikebi na yandi na bayina kezola kubaka mbotika mpi na bayina mebaka mbotika ntama mingi  ve. (1 Pie. 5:8) Kimbeni lenda katuka na bantu ya dibuta na beto ya kele ti bangindu ya mbote kansi yina bo mesongaka mambu ya luvunu sambu na beto. Mimekamu ya mutindu yai kepesaka beto mabaku ya kumonisa bikalulu ya mbote ya Bukristu bonso luzitu mpi dikebi na mutindu ya kutuba, ntangu beto kepesa bamvutu na bangyufula mpi keta kimbangi. (1 Pie. 3:15, 16) Yo yina, baeksperiansi yai lenda vanda ti bupusi ya mbote na bayina kewidikilaka beto.​—1 Tim. 4:16.

Kangama na Nzila ya Kuluta Mbote ya Luzingu!

16, 17. (a) Inki mambu tatu yina kele mfunu sambu na kuzinga beto kekuta na Kulonga 30:19, 20? (b) Inki mutindu Yezu, Yoane, mpi Polo kumonisaka nde bo vandaka kundima mambu yina Moize kusonikaka?

¹⁶ Bamvula kiteso ya 1 500 na ntwala nde Yezu kukwisa na ntoto, Moize kusyamisaka bantu ya Izraele na kupona mutindu ya kuluta mbote ya luzingu yina bo lendaka kuzwa na ntangu yina. Yandi tubaka nde: “Bubu yai mono ke pesa beno mambu yai na kusola: luzingu to kufwa, mambote to bampasi. Mono ke binga zulu ti ntoto na kuvanda batemwe na mono. Beno sola luzingu sambu beno zinga, beno ti bana na beno. Beno zola Mfumu Nzambi, Nzambi na beno, beno lemfuka na yandi, beno [kangama na, NW] yandi.” (Kul. 30:19, 20) Izraele kubikalaka ve ya kwikama na Nzambi, kansi mambu tatu yina kele mfunu sambu na kuzinga yina Moize kutangaka mesobaka ve. Yezu mpi bantu yankaka kuvutukilaka mambu yango.

¹⁷ Ya ntete, ‘beto fwete zola Yehowa Nzambi na beto.’ Beto kemonisaka nde beto kezolaka Nzambi na ntangu beto kezingaka na kuwakana ti banzila na yandi ya lunungu. (Mat. 22:37) Ya zole, ‘beto fwete lemfuka na ndinga na yandi’ na kulongukaka Ndinga ya Nzambi mpi na kulemfukaka na bansiku na yandi. (1 Yoa. 5:3) Yo kelombaka kukwenda mbala na mbala na balukutakanu, kisika beto kelongukaka Biblia. (Baeb. 10:23-25) Ya tatu, ‘beto fwete kangama na Yehowa.’ Ata beto kutana ti nki mambu yina, bika beto tula ntangu yonso lukwikilu na Nzambi mpi beto landa Mwana na yandi.​—2 Kor. 4:16-18.

18. (a) Inki mutindu Nzozulu ya Nkengi kutendulaka kyeleka na mvu 1914? (b) Inki fwete vanda mawi na beto sambu na nsemo ya kyeleka bubu yai?

¹⁸ Kuzinga na kuwakana ti kyeleka ya Biblia kele mpenza lusakumunu! Na mvu 1914, bo tubaka bangogo yai ya mfunu na Nzozulu ya Nkengi ya Kingelesi: “Keti beto kele ve bantu ya kyese yina Nzambi mesakumunaka? Keti Nzambi na beto kele ve Nzambi ya kwikama? Kana muntu mezaba kima mosi mbotembote, yandi wa nsoni ve. Kana muntu mosi na kati na beno kuzwa kima mosi ya kuluta mbote, beto ketula kivuvu nde yandi tasonga beto. Beto mezaba ve kima mosi ya kele mbote bonso mambu yina beto memonaka na ndinga ya Nzambi. . . . Ata kima mosi ve, yo vanda bangogo to mikanda, lenda tendula ngemba, kyese mpi balusakumunu yina nzayilu ya pwelele ya Nzambi ya kyeleka metulaka na ntima mpi na luzingu na beto. Disolo ya Mayele, Lunungu, Ngolo mpi Zola ya Nzambi kelungisaka mbote mpenza bampusa ya mabanza mpi ya ntima na beto. Beto kekwendaka kusosa ve ntama. Mpusa na beto kevandaka kaka ya kubakisa pwelele na mabanza na beto Disolo yai ya kitoko.” (Nzozulu ya Nkengi, ya Kingelesi ya Desembri 15, 1914, balutiti 377-378) Ntonda na beto sambu na nsemo mpi kyeleka ya kimpeve kesobaka ve. Ya kyeleka, beto kele ntangu yai ti kikuma ya kuluta nene ya kusepela mutindu beto ‘ketambula na mwini ya Mfumu Nzambi.’​—Yez. 2:5; Nk. 43:3; Bing. 4:18.

19. Sambu na nki bayina mefwana na kubaka mbotika fwete sala kitambi yai kukonda kusukinina?

¹⁹ Kana nge kezola kutambula “na mwini ya Mfumu Nzambi” kansi nge mekudipesaka ntete ve mpi mebakaka ntete ve mbotika, kusukinina ve. Sala ngolo na kulungisa mambu yina Biblia kelombaka sambu na mbotika​—yo kele mutindu mosi kaka ya kumonisa ntonda sambu na mambu yina Nzambi mpi Kristu mesalaka sambu na beto. Pesa Yehowa kima na nge ya kinsuni ya kuluta mfunu​—luzingu na nge. Monisa nde nge kele ti lukanu ya kusala luzolo ya Nzambi na kulandaka Mwana na yandi. (2 Kor. 5:14, 15) Kukonda ntembe, yo kele mpenza mutindu ya kuluta mbote ya luzingu!

Inki Mvutu Nge Tapesa?

• Mbotika na beto kemonisaka inki?

• Inki balusakumunu kudipesa na Nzambi mpi mbotika kenataka?

• Sambu na nki kulonguka na Yezu kele mfunu mingi?

• Inki tasadisa beto na kukangama na nzila ya kuluta mbote ya luzingu?

[Bangyufula ya Disolo ya Kulonguka]

[Kifwanisu ya kele na lutiti 29]

Mbotika na nge kemonisaka nde nge mepona mutindu ya kuluta mbote ya luzingu

[Bifwanisu ya kele na lutiti 31]

Keti nge ke na lutaninu na “kisika ya kinsweki”?