Kisalu ya Mpeve Santu na Kulungana ya Lukanu ya Yehowa

“Mambu yina ke katukaka na munoko na mono, yo ke vutuka ve mpamba . . . kana yo me lungisa ve bangindu na mono.”​—YEZ. 55:10, 11.

1. Pesa mbandu ya kemonisa luswaswanu yina kele na kati ya pula ti lukanu.

YINDULA nde babakala zole keyilama sambu na kusala nzyetelo na kamio. Mosi ketenda nzila ya sikisiki ya kemonisa mambu yonso ya fyotifyoti yina kenata na kisika yandi kekwenda. Yankaka mezaba mbote na mabanza kisika yandi kekwenda, kansi yandi mezaba mpi banzila mingi yankaka. Yandi kele ya kuyilama na kusoba nzila kana yo kele mfunu sambu na kununga konso dyambu ya mpasi yina lenda basika. Na mambu mingi, bametode ya kuswaswana yina bantu yai zole mesadila kemonisa luswaswanu yina kele na kati ya pula ti lukanu. Beto lenda fwanisa pula ti kutenda nzila ya kemonisa mambu yonso ya fyotifyoti, kansi lukanu lenda lomba kuvanda ti kima mosi na mabanza ya beto kezola kulungisa kansi beto zaba mpenza ve mutindu ya sikisiki ya kulungisa yo.

2, 3. (a) Lukanu ya Yehowa ketadila inki, mpi nki mutindu yandi manisaka dyambu yina kubasikaka ntangu Adami ti Eva kusalaka masumu? (b) Sambu na nki beto fwete bakisa mutindu Nzambi kelungisa lukanu na yandi mpi kusala na kuwakana ti yo?

² Sambu na kulungisa luzolo na yandi, Yehowa kele ve ti pula mosi ya yandi meyidikaka dezia na ntwala, kansi yandi kele ti lukanu mosi yina talungana. (Ef. 3:11) Lukanu yai ketadila mambu yina Yehowa kukanaka sambu na bantu mpi sambu na ntoto banda na luyantiku​—nde ntoto yai kukituka paladisu kisika bantu ya kukuka lenda zinga na ngemba mpi na kyese kimakulu.  (Kuy. 1:28) Ntangu Adami ti Eva kusalaka masumu, Yehowa kusalaka mambu sambu na kumanisa dyambu yina kubasikaka mpi kubakaka bangidika sambu na kuzikisa nde lukanu na yandi talungana. (Tanga Kuyantika 3:15.) Yehowa kubakaka lukanu nde nkento na yandi ya kifwani zolaka kubuta “nkuna,” to Mwana, yina zolaka kufwa nsukansuka muntu yina ke na kisina ya mambi, Satana, mpi kukatula mambi yonso yina yandi menataka.​—Baeb. 2:14; 1 Yoa. 3:8.

³ Ata ngolo mosi ve na zulu to na ntoto lenda kanga lukanu ya Nzambi nzila sambu yo lungana. (Yez. 46:9-11) Sambu na nki beto lenda tuba buna? Sambu yo ketadila mpeve santu ya Yehowa. Ngolo yina ya meluta bangolo yonso kendimisa beto nde lukanu ya Nzambi ‘talungana’ kaka. (Yez. 55:10, 11) Beto fwete landa na kubakisa mpenza mutindu Nzambi kelungisa lukanu na yandi mpi kusala na kuwakana ti yo. Bivuvu ya luzingu na beto ya bilumbu kekwisa mesimbama na kulungana na yo. Dyaka, kumona mutindu Yehowa kesadilaka mpeve santu kekumisaka lukwikilu na beto ngolo. Yo yina, bika beto tadila kisalu ya mpeve​—na ntangu ya ntama, bubu yai, mpi na bilumbu kekwisa—​na kulungana ya lukanu yaNzambi.

Kisalu ya Mpeve Santu na Ntangu ya Ntama

4. Inki mutindu Yehowa kumonisaka lukanu na yandi malembe-malembe?

⁴ Na ntangu ya ntama, Yehowa kumonisaka lukanu na yandi malembe-malembe. Ntetentete, kuzabana ya Nkuna ya lusilu kuvandaka “kinsweki” ya santu. (1 Kor. 2:7) Yehowa kutubilaka dyaka nkuna kaka bamvula kiteso ya 2 000 na nima. (Tanga Kuyantika 12:7; 22:15-18.) Yehowa kupesaka Abrahami lusilu yina zolaka kuvanda ti kulungana ya nene. Bangogo “na nzila ya nkuna na nge” (NW) vandaka kumonisa pwelele nde Nkuna zolaka kukwisa bonso muntu, mwana ya Abrahami. Beto lenda ndima nde Satana vandaka kutala ti dikebi yonso mutindu Nzambi vandaka kumonisa dyambu yai. Ntembe kele ve nde mpusa ya Mbeni yai kuvandaka kaka ya kufwa to kubebisa ndonga ya Abrahami mpi kukanga lukanu ya Nzambi nzila. Kansi dyambu ya mutindu yai lendaka kusalama ve, sambu mpeve ya Nzambi ya kemonanaka ve vandaka kusala. Na nki mitindu?

5, 6. Inki mutindu Yehowa kusadilaka mpeve na yandi sambu na kutanina bantu yina kuvandaka na ndonga yina vandaka kunata na Nkuna?

⁵ Yehowa kusadilaka mpeve na yandi sambu na kutanina bantu yina kuvandaka na ndonga yina vandaka kunata na Nkuna. Yehowa kutubaka na Abrami (Abrahami) nde: “Mono muntu ke kebaka nge.” (Kuy. 15:1) Bangogo yai kuvandaka ve kutuba ya mpamba. Mu mbandu, beto tadila mambu yina kusalamaka penepene ya mvu 1919 N.T.B., ntangu Abrahami ti Sara kuzingaka ntangu fyoti na Gerare. Sambu yandi zabaka ve nde Sara kuvandaka nkento ya Abrahami, Abimeleki, ntotila ya Gerare, kubakaka Sara ti ngindu ya kukumisa yandi nkento na yandi. Keti Satana vandaka kutwadisa mambu na mutindu ya kubumbana sambu na kusosa kukanga Sara nzila ya kubutila ve Abrahami nkuna? Biblia ketuba yo ve. Dyambu ya Biblia kesonga beto kele nde Yehowa kusalaka kima mosi sambu dyambu yina kusalama ve. Na ndosi, yandi kebisaka Abimeleki na kusimba ve Sara.​—Kuy. 20:1-18.

⁶ Yo vandaka ve mbala ya ntete yina Yehowa kutaninaka bo. Yehowa kugulusaka Abrahami ti bantu ya dibuta na yandi mbala mingi. (Kuy. 12:14-20; 14:13-20; 26:26-29) Yo yina, muyimbi-bankunga lendaka kutuba sambu na Abrahami ti bana na yandi nde: “Nzambi bikaka ve bantu ya nkaka na kupesa bo mpasi, yandi pesaka bantotila ya nkaka atasio sambu na bo. Yandi tubaka nde: ‘Beno simba bantu na mono ve, bantu ya mono solaka; beno pesa baprofete na mono mpasi ve!’”​—Nk. 105:14, 15.

7. Na nki mitindu Yehowa kutaninaka dikanda ya Izraele?

⁷ Na nzila ya mpeve na yandi, Yehowa kutaninaka dikanda ya ntama ya Izraele yina Nkuna ya lusilu zolaka kubutuka na kati na yo. Na nzila ya mpeve na yandi, Yehowa kupesaka bantu ya Izraele Nsiku na yandi yina vandaka kutanina lusambu ya kyeleka mpi Bayuda sambu kimpeve, bikalulu, mpi kinsuni na bo kubeba ve. (Kub. 31:18; 2 Kor. 3:3) Na ntangu ya Bazuzi, mpeve ya Yehowa kupesaka babakala yankaka ngolo ya kugulusa bantu ya Izraele na bambeni na bo. (Baz. 3:9, 10) Na bamvu-nkama mingi yina kunataka tii na lubutuku ya Yezu, kitini ya ntete-ntete ya nkuna ya Abrahami, yo fwete vanda nde mpeve santu kusalaka mingi sambu na kutanina Yeruzalemi,  Betelemi, mpi tempelo, sambu bisika yai yonso zolaka kusadisa na kulungana ya bambikudulu ya ketadila Yezu.

8. Inki kemonisa nde mpeve santu kusalaka na pwelele yonso na luzingu mpi na kisalu ya kusamuna ya Mwana ya Nzambi?

⁸ Mpeve santu kusalaka na pwelele yonso na luzingu mpi na kisalu ya kusamuna ya Yezu. Na mutindu yo salaka na divumu ya Mwense Maria, mpeve santu kulungisaka kima mosi yina kusalamaka ntete ve na ntwala mpi mesalamaka dyaka ve banda ntangu yina. Yo salaka nde nkento mosi ya kukonda kukuka kubaka divumu mpi kubuta Mwana mosi ya kukuka yina kubakaka ve ndola ya lufwa. (Luka 1:26-31, 34, 35) Na nima, mpeve kutaninaka Yezu na lufwa ya mubisu ntangu yandi vandaka mwana. (Mat. 2:7, 8, 12, 13) Ntangu Yezu kuvandaka ti bamvula kiteso ya 30, Nzambi kupakulaka yandi ti mpeve santu, kuponaka yandi na kuvanda muntu yina tabaka kiti ya kimfumu ya Davidi mpi kupesaka yandi mukumba ya kusamuna. (Luka 1:32, 33; 4:16-21) Mpeve santu kupesaka Yezu ngolo ya kusala bidimbu ya nkumbwa, kubelula bantu ya maladi, kudisa bibuka ya bantu, mpi kufutumuna bafwa. Bisalu ya ngolo ya mutindu yai vandaka kumonisa balusakumunu yina beto lenda vingila na nsi ya luyalu ya Yezu.

9, 10. (a) Inki mutindu yo monanaka pwelele nde mpeve santu kuvandaka na zulu ya balongoki ya Yezu ya mvu-nkama ya ntete? (b) Inki dyambu ya vandaka kusalama na kulungana ya lukanu ya Yehowa kumonanaka na mvu-nkama ya ntete T.B.?

⁹ Banda na Pantekoti ya mvu 33 T.B., Yehowa kusadilaka mpeve na yandi sambu na kupakula kitini ya zole ya nkuna ya Abrahami, yina mingi na kati na bo kuvandaka ve bana ya Abrahami. (Roma 8:15-17; Gal. 3:29) Yo monanaka pwelele nde mpeve santu kuvandaka na zulu ya balongoki ya Yezu ya mvu-nkama ya ntete mpi yo sadisaka bo na kusamuna ti kikesa mpi kupesaka bo ngolo ya kusala bisalu ya kuyituka. (Bis. 1:8; 2:1-4; 1 Kor. 12:7-11) Na nzila ya makabu yina ya kuyituka, mpeve santu kumonisaka dyambu mosi ya nene ya vandaka kusalama na kulungana ya lukanu ya Yehowa. Yehowa vandaka kusadila dyaka ve ngidika ya lusambu yina vandaka kusalama na tempelo na Yeruzalemi bamvu-nkama mingi na ntwala. Yandi kumaka kumonisa mambote na yandi na dibundu ya Bukristu yina katukaka kusalama. Banda ntangu yina, Yehowa kesadilaka dibundu yina ya kupakulama sambu na kusala luzolo na yandi.

¹⁰ Kutanina, kupesa ngolo, kupakula​—yai kele kaka mwa mitindu yina Yehowa kusadilaka mpeve santu na ntangu ya ntama sambu na kusala na mpila nde lukanu na yandi kulanda na kukwenda na ntwala na kulungana na yo. Kansi, inki beto lenda tuba sambu na bilumbu na beto? Inki mutindu Yehowa ke na kusadila mpeve na yandi bubu yai sambu lukanu na yandi kulungana? Beto fwete zaba mvutu, sambu beto kezola kusala na kuwakana ti mpeve. Yo yina, bika beto tadila mitindu iya yina Yehowa ke na kusadila mpeve na yandi bubu yai.

Kisalu ya Mpeve Santu Bubu Yai

11. Inki kemonisa nde mpeve santu kele ngolo ya kesadisaka bantu ya Nzambi na kuvanda bunkete, mpi nki mutindu nge lenda monisa nde nge kesalaka kumosi ti mpeve?

¹¹ Ya ntete, mpeve santu kele ngolo ya kesadisaka bantu ya Nzambi na kuvanda bunkete. Bantu yina kesalaka na kuwakana ti lukanu ya Yehowa fwete vanda bunkete na bikalulu. (Tanga 1 Korinto 6:9-11.) Bantu yankaka yina kekumaka Bakristu ya kyeleka vandaka kusala ntete mambu ya mansoni bonso pite, bizumba, mpi kuvukisa nitu babakala ti babakala mpi bankento ti bankento. Bampusa yina kenataka na masumu lenda kangama ngolo mpenza. (Yak. 1:14, 15) Ata mpidina, bantu yai “me sukulaka ntima,” dyambu ya kemonisa nde bo mesalaka bansoba yina kele mfunu na luzingu na bo sambu na kupesa Nzambi kyese. Inki kesadisaka muntu yina kezolaka Nzambi na kununga bampusa ya mbi yina kepusaka na kusala mambu ya mbi? Na 1 Korinto 6:11, Biblia ketuba nde: “mpeve-santu.” Ntangu nge kelandaka na kuvanda bunkete na bikalulu, nge kemonisaka nde nge kepesaka mpeve yina nzila ya kuvanda ti bupusi ya ngolo na luzingu na nge.

12. (a) Na kutadila mbona-meso ya Ezekiele, inki mutindu Yehowa ketwadisaka organizasio na yandi? (b) Inki mutindu nge lenda monisa nde nge kesala na kuwakana ti mpeve?

¹² Ya zole, Yehowa kesadilaka mpeve na yandi sambu na kutwadisa organizasio na yandi na  ndambu yina yandi kezola nde yo kwenda. Mbona-meso yina Ezekiele kumonaka kemonisa kitini ya zulu ya organizasio ya Yehowa bonso pusupusu ya zulu yina kekwenda na ntwala kukonda kutelama sambu na kulungisa lukanu na yandi. Inki kepusaka pusupusu na kukwenda na ndambu mosi buna? Mpeve santu. (Ezek. 1:20, 21) Bika beto yibuka nde organizasio ya Yehowa kele ti bitini zole, mosi kele na zulu mpi yankaka na ntoto. Kana mpeve santu ketwadisaka kitini ya zulu, yo fwete vanda mutindu mosi sambu na kitini ya ntoto. Kana nge kelemfuka mpi kele ya kwikama na lutwadisu yina kitini ya ntoto ya organizasio ya Nzambi kepesaka, nge kemonisa nde nge ketambula kumosi ti pusupusu ya zulu ya Yehowa mpi kesala na kuwakana ti mpeve santu na yandi.​—Baeb. 13:17.

13, 14. (a) Banani kesala “mbandu yai” yina Yezu kutubilaka? (b) Pesa mbandu ya kemonisa nde mpeve santu kesadisaka beto na kubakisa bakyeleka ya Biblia. (Tala lupangu “Keti Nge Kelanda Kutambula ti Nsemo ya Kekuma Mingi?”)

¹³ Ya tatu, mpeve santu kesadisaka beto na kubakisa bakyeleka ya Biblia. (Bing. 4:18) Banda ntama, “mpika ya kwikama mpi ya mayele” kesadilaka zulunalu yai bonso mwaye ya ntetentete sambu na kupesa nsemo ya kelanda na kukuma mingi. (Mat. 24:45, NW) Mu mbandu, beto tadila mutindu na beto ya kubakisa bantu yina kesala “mbandu yai,” (NW) yina Yezu kutubilaka. (Tanga Matayo 24:32-34.) Yezu vandaka kutubila nki mbandu? Disolo “Kuvanda ya Kristu Ketendula Nki Sambu na Nge?” kutendulaka nde Yezu vandaka kutubila ve bantu ya mbi, kansi balongoki na yandi yina zolaka kupakulama na mpeve santu ntama mingi ve. * Balongoki ya kupakulama ya Yezu, na mvu-nkama ya ntete mpi na bilumbu na beto, zolaka kuvanda bantu yina tamona kaka ve kidimbu, kansi mpi tabakisa ntendula na yo​—nde Yezu “me kuma penepene” na bakyelo.

¹⁴ Mambu yai ketendula inki sambu na beto? Ata beto lenda zaba ve bamvula ikwa “mbandu yai” tazinga, beto fwete yibuka mambu mingi na yina metala ngogo “mbandu”: Mbala mingi bo kesadilaka yo sambu na kutubila bantu ya bamvula ya kuswaswana ya kezinga na nsungi mosi buna ya ntangu; yo kevandaka ve nda kuluta mingi; mpi yo kevandaka ti nsuka. (Kub. 1:6) Ebuna, inki mutindu beto fwete bakisa bangogo ya Yezu ya metala “mbandu yai”? Yo kemonana pwelele nde yandi zolaka kutuba nde bapakulami yina kuvandaka na luzingu ntangu kidimbu yantikaka kumonana pwelele na mvu 1914 zolaka kuzinga kumosi na nsungi mosi ya ntangu ti bapakulami yankaka yina zolaka kumona luyantiku ya mpasi ya nene. Mbandu yina kuvandaka ti luyantiku, mpi ntembe kele ve nde yo tavanda ti nsuka. Kulungana ya mambu ya kuswaswana  ya kidimbu kemonisa pwelele nde mpasi fwete vanda penepene. Kana nge kelanda kusala mambu kukonda kusukinina mpi kekangula meso, nge kemonisa nde nge kelanda kutambula ti nsemo ya kekuma mingi mpi kelanda lutwadisu ya mpeve santu.​—Mar. 13:37.

15. Inki kemonisa nde mpeve santu kepesaka beto ngolo ya kuzabisa nsangu ya mbote?

¹⁵ Ya iya, mpeve santu kepesaka beto ngolo ya kuzabisa nsangu ya mbote. (Bis. 1:8) Katula mpeve santu, inki kima yankaka lenda tendula mutindu bo kezabisaka nsangu ya mbote na ntoto ya mvimba? Yindula fyoti. Nge lenda vanda na kati ya bantu yina vandaka kuyindula ntete, ziku sambu na nsoni to boma ya ngolo, nde ‘Mu lenda kwenda ve kusamuna nzo na nzo!’ Kansi, ntangu yai nge kesalaka kisalu yina ti kikesa. * Bambangi ya Yehowa mingi ya kwikama kelanda na kusamuna ata bo kekutana ti kimbeni to minyoku. Kaka mpeve santu ya Nzambi lenda pesa beto ngolo ya kununga mambu ya kepesaka boma mpi ya kusala mambu yina beto lenda sala ve na ngolo na beto mosi. (Mis. 3:8; Mat. 17:20) Kana nge kekudipesa mingi na kisalu ya kusamuna, nge kemonisa nde nge kesala kumosi ti mpeve yina.

Kisalu ya Mpeve Santu na Bilumbu Kekwisa

16. Sambu na nki beto lenda tula ntima nde Yehowa tatanina bantu na yandi na mpasi ya nene?

¹⁶ Na bilumbu kekwisa, Yehowa tasadila mpeve santu na yandi na mitindu ya kuyituka sambu na kulungisa lukanu na yandi. Beto tadila ntete dyambu ya metala lutaninu. Mutindu beto monaka, Yehowa kusadilaka mpeve na yandi na ntangu ya ntama sambu na kutanina bantu mpi dikanda ya Izraele na kimvuka. Yo yina, beto kele ti bikuma mingi ya kukwikila nde yandi tasadila mpeve yina mosi sambu na kutanina bantu na yandi na mpasi ya nene yina mefinama. Beto fwete sosa ve kuzaba na sikisiki yonso mutindu Yehowa takeba beto na ntangu yina. Kansi, beto lenda vingila makwisa ti kutula ntima, sambu beto kezaba nde Yehowa takonda ve kumona bantu yina kezolaka yandi to bo tavanda ve na kisika yina mpeve santu na yandi lenda mona bo ve.​—2 Bans. 16:9; Nk. 139:7-12.

17. Inki mutindu Yehowa tasadila mpeve santu na yandi na nsi-ntoto ya mpa?

¹⁷ Inki mutindu Yehowa tasadila mpeve santu na yandi na nsi-ntoto ya mpa ya kekwisa? Mpeve yina tavanda ngolo ya tavanda na kisina ya barulo ya mpa yina bo takangula na ntangu yina. (Kus. 20:12) Inki tavanda na kati ya barulo yai? Yo ke pwelele nde yo tavanda ti mambu yonso yina Yehowa talomba beto na nsungi ya bamvula funda. Keti nge kevingila ti mpusa ya ngolo na kufimpa mambu yina tavanda na barulo yina? Beto kevingila ti mpusa ya ngolo nsi-ntoto yina ya mpa. Beto lenda kuka ve kuyindula mutindu yo tavanda na kuzinga na ntangu yina ya kyese, ntangu Yehowa tasadila mpeve santu na yandi sambu na kulungisa lukanu na yandi sambu na ntoto mpi sambu na bantu yina tazinga na zulu na yo.

18. Inki kele lukanu na nge ya ngolo?

¹⁸ Bika beto vila ve ata fyoti nde lukanu ya Yehowa talungana kukonda ntembe, sambu yandi kesadilaka mpeve santu na yandi​—ngolo ya kuluta nene ya kele na luyalanganu—​sambu na kulungisa yo. Lukanu yina ketadila nge. Yo yina, bika nde nge vanda ti lukanu ya ngolo ya kubondila Yehowa sambu yandi pesa nge mpeve na yandi, mpi nge sala na kuwakana ti lutwadisu na yo. (Luka 11:13) Kana nge sala mutindu yina, nge lenda vanda na kivuvu ya kuzinga mutindu Yehowa kukanaka sambu na bantu, disongidila kuzinga kimakulu na Paladisu na ntoto.

[Banoti na Nsi ya Lutiti]

Keti Nge Keyibuka?

• Na nki mitindu Yehowa kusadilaka mpeve santu na yandi na ntangu ya ntama sambu na kusala na mpila nde lukanu na yandi kukwenda na ntwala?

• Inki mutindu Yehowa kesadilaka mpeve na yandi bubu yai?

• Inki mutindu Yehowa tasadila mpeve na yandi na bilumbu kekwisa sambu na kulungisa lukanu na yandi?

[Bangyufula ya Disolo ya Kulonguka]

[Lupangu ya kele na lutiti 22]

Keti Nge Kelanda Kutambula ti Nsemo ya Kekuma Mingi?

Yehowa kelanda na kutemuna bantu na yandi. Inki kele mwa bansoba yina bo mebasisaka na Nzozulu ya Nkengi?

▪ Kingana ya Yezu ya nkisi ya mampa kepesa nki dilongi ya mbote na yina metala kuyela ya kimpeve? (Mat. 13:33)​—Yuli 1, 2008, balutiti 27-28.

▪ Inki ntangu kubingama ya Bakristu sambu na kivuvu ya zulu tasuka?​—Mayi 1, 2007, balutiti 30-31, ya Kifalansa.

▪ Kusambila Yehowa “na mpeve” ketendula inki? (Yoa. 4:24, NW)​—Yuli 1, 2002, lutiti 12.

▪ Na nki kibansala kibuka ya nene kesadilaka Nzambi? (Kus. 7:15)​—Mayi 1, 2002, balutiti 30-31, ya Kifalansa.

▪ Kisalu ya kukabula mameme mpi bankombo kesalama inki ntangu? (Mat. 25:31-33)​—Novembri 1, 1995, balutiti 10-20.