Landa na Kutunga Dibundu

“Beno pesana kikesa, beno sadisana beno na beno.”—1 TES. 5:11.

1. Kuvanda na dibundu ya Bukristu kenatilaka beto inki balusakumunu, kansi ata mpidina nki bampasi beto lenda kutana ti yo?

KUVANDA na dibundu ya Bukristu kele lusakumunu ya nene mpenza. Nge kele ti bangwisana ya mbote ti Yehowa. Sambu nge ketulaka ntima na lutwadisu ya Ndinga na yandi, yo ketaninaka nge na malanda ya mbi ya luzingu yina kele ve ya Bukristu. Nge kele ti banduku mingi ya kyeleka yina kezolaka kaka mambote na nge. Ee, balusakumunu kele mingi. Kansi, Bakristu mingi kenwana ti bampasi ya mutindu na mutindu. Bankaka na kati na bo lenda vanda ti mfunu ya lusadisu sambu na kubakisa mambu ya mudindu ya Ndinga ya Nzambi. Bankaka dyaka kebela to kenyokwama na mabanza, to yo lenda vanda nde bo kemona mpasi sambu na malanda ya badesizio na bo ya kukonda mayele. Mpi beto yonso kezinga na nsi-ntoto mosi ya mekabwanaka na Nzambi.

2. Inki beto fwete sala kana bampangi na beto kekutana ti bampasi, mpi sambu na nki?

² Ata muntu mosi ve na kati na beto kezolaka kumona bampangi-Bakristu kenyokwama to kenwana ti bampasi. Ntumwa Polo kufwanisaka dibundu ti nitu mpi yandi tubaka nde “kana ndambu mosi ya nitu ke mona mpasi, bandambu yonso mpi fweti mona mpasi.” (1 Kor. 12:12, 26) Na bantangu ya mutindu yina, beto fwete sala ngolo sambu na kusadisa bampangi na beto ya babakala ti ya bankento. Masonuku kele ti masolo mingi ya bantu ya dibundu yina kusadisaka bankaka na kunwana mpi kununga bampasi. Na ntangu beto ketadila bambandu yai, yindula mutindu nge lenda pesa lusadisu  na mitindu ya mefwanana ti yai ya bo metubila na disolo yai. Inki mutindu nge lenda sadisa bampangi na nge na kimpeve mpi na mutindu yina kutunga dibundu ya Yehowa?

“Bo Nataka Yandi na Nzo na Bo”

3, 4. Na nki mutindu Akilasi mpi Prisila kusadisaka Apolo?

³ Ntangu Apolo kumaka kuzinga na Efezo, yandi vandaka dezia nsamuni ya kikesa. Disolo ya mukanda ya Bisalu ketuba nde: “Yandi vandaka kudipesa mpenza na kuzabisa ti kulonga mbote-mbote mambu yina me tadila Yesu. Kansi yandi zabaka kaka mbotika yina ya Yoane vandaka kubotika bantu.” Sambu Apolo kuzabaka ve mbotika “na zina ya Tata ti ya Mwana ti ya Mpeve-Santu,” yo fwete vanda nde bantu kulongaka yandi kuvandaka balongoki ya Yoane-Mbotiki to balongoki ya Yezu na ntwala ya Pantekoti ya mvu 33 T.B. Ata Apolo kuvandaka kikesa, kuvandaka ti mambu yankaka ya mfunu yina yandi vandaka kubakisa ve. Inki mutindu kuvukana ti bampangi-Bakristu kusadisaka yandi?​—Bis. 1:4, 5; 18:25; Mat. 28:19.

⁴ Bankwelani ya Bakristu Akilasi ti Prisila kuwaka Apolo kelonga na kikesa na sinagoga, ebuna bo nataka yandi na nzo na bo, mpi kulongaka yandi dyaka. (Tanga Bisalu 18:24-26.) Yo vandaka dyambu mosi ya zola ya bo salaka. Ya kyeleka, yo lombaka nde Akilasi ti Prisila kupusana penepene ya Apolo na mayele yonso ti dibanza ya kusadisa yandi, kukonda kupusa yandi na kuyindula nde bo sepelaka ve na mutindu na yandi ya kulonga. Kima ya yandi kondaka kuvandaka kaka nde yandi zabaka ve disolo ya dibundu ya Bukristu ya ntete. Mpi ntembe kele ve nde Apolo kutondaka banduku na yandi ya mpa na mutindu bo zabisaka yandi mambu yai ya mfunu. Sambu yandi zabaka mambu yai, Apolo “sadisaka mingi” bampangi na yandi ya Akaya mpi kutaka kimbangi ya ngolo.​—Bis. 18:27, 28.

5. Inki lusadisu ya zola mafunda ya bansamuni ya Kimfumu kepesaka, mpi nki mbuma yo kebutaka?

⁵ Bampangi mingi na dibundu ya Bukristu bubu yai kemonisaka ntonda mpenza na bantu yina kusadisaka bo na kubakisa Biblia. Binduku mingi ya ngolo mesalamaka na kati ya balongoki ya Biblia mpi balongi na bo. Mbala mingi, kusadisa bantu na kubakisa kyeleka kelombaka kuyidika na kusolula ti bo mbala na mbala na nsungi ya bangonda mingi. Kansi, bansamuni ya Kimfumu kevandaka ti luzolo ya kusala kibansa yai sambu bo kebakisaka nde yo kele dyambu ya ketadila luzingu ya bantu. (Yoa. 17:3) Mpi yo kele kyese mpenza na kumona bantu kebakisa kyeleka, kezinga na kuwakana ti yo, mpi kesadila luzingu na bo sambu na kusala luzolo ya Yehowa!

“Bo Vandaka Kutuba Mambu ya Mbote Sambu na Yandi”

6, 7. (a) Sambu na nki Polo kuponaka Timoteo na kuvanda nduku na yandi ya nzyetelo? (b) Inki lusadisu Timoteo kubakaka sambu na kuyela?

⁶ Ntangu ntumwa Polo mpi Silasi kwendaka na Listre na nsungi ya nzyetolo na bo ya zole ya kimisionere, kuna bo monaka leke mosi ya bakala na zina ya Timoteo. Ziku na ntangu yina yandi zolaka kulungisa bamvula 20 to katukaka kulungisa bamvula 20. “Bampangi ya dibundu vandaka na bwala Listre ti na bwala Ikoniumi, bo vandaka kutuba mambu ya mbote sambu na yandi.” Mama ya Timoteo, Enisi, ti nkaka na yandi ya nkento, Loisi, vandaka Bakristu ya mekudipesaka, kansi tata na yandi vandaka ve Mukristu. (2 Tim. 1:5) Yo lenda vanda nde Polo kuzabaka dibuta yina na viziti na yandi ya ntete na kifulu yina mwa bamvula na ntwala. Kansi ntangu yai ntumwa kutulaka dikebi ya mingi na Timoteo sambu yandi vandaka kumonana nde yandi kele leke mosi ya kuswaswana mpenza. Yo yina, kimvuka ya bankuluntu ya dibundu na bo kundimaka nde Timoteo kukuma nsadisi ya Polo na kisalu ya kimisionere.​—Tanga Bisalu 16:1-3.

⁷ Timoteo kuvandaka ti mambu mingi ya kulonguka na nduku na yandi ya mbuta. Mpi yandi longukaka mpenza mambu mingi tii na kiteso yina kusalaka nde, na nima ya ntangu, Polo lendaka kutudila yandi ntima mpi kutinda yandi na kukwenda kutala mabundu mpi kusala bonso mumonisi na yandi. Na kiteso ya bamvula 15 yina Timoteo kusalaka kumosi ti Polo, leke yai ya kuzabaka ve mambu mingi mpi ziku ya kuvandaka nsoni-nsoni kuyelaka  mpi kukumaka nkengi mosi ya mbote mpenza.​—Filp. 2:19-22; 1 Tim. 1:3.

8, 9. Inki bampangi ya dibundu lenda sala sambu na kusyamisa baleke? Pesa mbandu.

⁸ Baleke mingi ya babakala ti ya bankento na dibundu ya Bukristu bubu yai kele ti makuki mingi ya kuyela. Kana banduku yina kezolaka mambu ya kimpeve kupesa bo kikesa mpi kukeba bo, baleke yai lenda sala ngolo na kumonisa mpusa mpi kundima mikumba ya kuluta nene na kati ya bantu ya Yehowa. Tala na dibundu na beno! Keti nge kemona baleke yina lenda vanda ya kuyilama na kusala mutindu Timoteo kusalaka? Ti lusadisu mpi kikesa ya nge kepesa bo, bo lenda kuma bapasudi-nzila, bantu ya dibuta ya Betele, bamisionere, to bankengi-ntambudi. Inki nge lenda sala sambu na kusadisa bo na kubaka balukanu ya mutindu yai?

⁹ Martin, yina mesalaka na Betele banda bamvula 20, keyibuka ti ntonda dikebi yina nkengi mosi ya nzyunga kutudilaka yandi bamvula 30 meluta ntangu bo basikaka na kisalu ya bilanga. Nkengi yina kutubilaka na kyese yonso kisalu na yandi na Betele ntangu yandi vandaka leke. Yandi syamisaka Martin na kutadila dibaku ya kuvanda ya kuyilama sambu organizasio ya Yehowa kusadila yandi na mutindu yina. Martin keyindula nde disolo yina ya yandi mevilaka ve kusadisaka yandi mingi na bansola yina yandi salaka na nima. Nani mezaba mambote yina nge lenda sala na banduku yina kele baleke kana nge kesolula ti bo mambu ya metala balukanu ya kimpeve?

“Beno Pesa Kikesa na Bantu Yina Ke na Ntima ya Petepete”

10. Inki mutindu Epafrodite kudiwaka, mpi sambu na nki?

¹⁰ Epafrodite kusalaka nzyetelo mosi ya nda mpi ya kelembisa banda na Filipi tii na Roma sambu na kwenda kutala ntumwa Polo, yina bo kangaka sambu na lukwikilu na yandi. Bakristu ya Filipi bantu kutindaka yandi. Yandi nataka kaka ve dikabu yina bo tindilaka ntumwa, kansi yandi kanaka mpi na kubikala ti yandi sambu na kusala konso kima yina yandi lendaka kusala sambu na kusadisa Polo na mpasi na yandi. Kansi, ntangu yandi vandaka na Roma, Epafrodite kubelaka, “nkutu yandi vandaka penepene na kufwa.” Sambu yandi yindulaka nde yandi nungaka ve na kisalu na yandi, Epafrodite kumaka kunyokwama na mabanza.​—Filp. 2:25-27.

11. (a) Sambu na inki beto fwete yituka ve kana bampangi yankaka na dibundu kenyokwama na mabanza? (b) Inki dyambu Polo kutubaka sambu na Epafrodite?

¹¹ Bubu yai, bampasi ya mutindu na mutindu kesalaka nde bantu kunyokwama na mabanza. Barapore ya Organisation mondiale de la santé kemonisa nde bantu kiteso ya 1 na kati ya 5 yina kele na nsi-ntoto kenyokwamaka na mabanza na ntangu mosi buna na luzingu na bo. Bantu ya Yehowa mpi kenyokwamaka na mabanza. Bampasi sambu na kulungisa bampusa ya dibuta, maladi, kulemba nitu sambu na bifu ya muntu yandi mosi, to mambu yankaka lenda sala nde muntu vanda na mawa mpi kulemba nitu. Inki Bakristu ya Filipi lendaka kusala sambu na kusadisa Epafrodite? Polo kusonikaka nde: “Beno yamba yandi na kiese yonso, na zina ya Mfumu Yesu. Beno fweti zitisa bantu yonso yina kele bonso yandi, sambu yandi zolaka kufwa sambu na kisalu ya Kristo; yandi ndimaka na kufwa sambu na kupesa mono lusadisu yina ya beno mosi monaka mpila ve ya kupesa.”​—Filp. 2:29, 30.

12. Inki lenda vanda nto ya kikesa sambu na bantu ya kenyokwama na mabanza?

¹² Beto mpi fwete syamisaka bampangi yina melemba nitu to kenyokwama na mabanza. Ntembe kele ve nde kele ti mambu ya mbote yina beto lenda tuba sambu na kisalu ya bo kesadilaka Yehowa. Ziku bo mesalaka bansoba ya nene na luzingu na bo sambu na kukuma Bakristu to sambu na kusala kisalu ya ntangu yonso. Beto kebakaka na mbalu bikesa yina, mpi beto lenda ndimisa bo nde Yehowa mpi kebakaka yo na mbalu. Ata kana kimununu to maladi kekanga bampangi yankaka ya kwikama nzila ya kusala mambu yonso yina bo vandaka kusala ntete, yo mefwana nde beto zitisa bo sambu na bamvula na bo ya kisalu. Yo vanda bo kekutana ti konso dyambu yina, Yehowa kepesa bansadi na yandi yonso ya kwikama ndongisila yai: “Beno pesa kikesa na bantu yina ke  na ntima ya petepete, beno sadisa bantu yina ke na lukwikilu ya ngolo ve, beno kanga ntima sambu na bantu yonso.”​—1 Tes. 5:14.

“Beno Fweti Lolula Yandi, Beno Fweti Pesa Yandi Kikesa”

13, 14. (a) Inki desizio ya nene dibundu ya Korinto kubakaka, mpi sambu na inki? (b) Mutindu bo basisaka nsumuki na dibundu kuvandaka ti nki bupusi?

¹³ Dibundu ya Korinto ya mvu-nkama ya ntete kukutanaka ti dyambu ya metala bakala mosi yina vandaka kusala pite kukonda kubalula ntima. Bikalulu na yandi vandaka kutula bunkete ya dibundu na kigonsa mpi yo vandaka dyambu mosi ya nsoni ata sambu na mimpani. Yo yina, Polo kulombaka nde bo basisa bakala yango na dibundu.​—1 Kor. 5:1, 7, 11-13.

¹⁴ Disipline yina kubutaka mbutu ya mbote. Bo taninaka dibundu na bupusi ya mbi, mpi nsumuki yango kundimaka mbi na yandi mpi kubalulaka ntima na masonga yonso. Sambu bakala yango kusalaka bisalu ya kemonisa kubalula ntima, Polo kumonisaka na mukanda ya zole ya yandi sonikilaka dibundu yina nde bo vutula bakala yango na dibundu. Kansi, yo lombaka kusala mambu mingi dyaka. Polo kulombaka mpi nde dibundu kusala mambu yai: “Beno fweti lolula yandi, beno fweti pesa yandi kikesa sambu yandi vanda ve na mawa ya kuluta nene.”​—Tanga 2 Korinto 2:5-8.

15. Inki mutindu beto fwete tadila bansumuki yina mebalula ntima mpi mevutuka na dibundu?

¹⁵ Inki dilongi beto kebaka na disolo yai? Yo kepesaka beto mawa ntangu yo kelombaka nde bo basisa bantu na dibundu. Yo lenda vanda nde bantu yango kupesaka zina ya Nzambi nsoni mpi kubebisaka lukumu ya dibundu. Mbala yankaka nkutu bo salaka beto mbi. Ata mpidina, ntangu bankuluntu ya bo ponaka sambu na kutadila dyambu yina mebaka lukanu na kuwakana ti lutwadisu ya Yehowa nde bo fwete vutula nsumuki yina mebalula ntima na dibundu, yo kemonisa nde Yehowa melolula yandi. (Mat. 18:17-20) Keti beto fwete sosa ve na kulanda mbandu ya Yehowa? Ya kyeleka, kuvanda ntima-ngolo mpi kubuya kulolula tatendula nde beto ketelamina Yehowa. Sambu na kukotisa ngemba mpi bumosi na dibundu ya Nzambi mpi sambu Yehowa kundima beto, keti beto fwete ‘songa’ ve nsumuki yina mebalula mpenza ntima mpi mevutuka na dibundu nde beto “ke zolaka yandi”?​—Mat. 6:14, 15; Luka 15:7.

“Yandi Me Lunga na Kusadisa Mono”

16. Sambu na nki Polo kulembaka nitu sambu na Marko?

¹⁶ Disolo yankaka ya Masonuku kemonisa nde beto fwete bumba ve bangindu ya mbi sambu na bantu yina melembisaka beto nitu. Mu mbandu, Yoane Marko kulembisaka mpenza ntumwa Polo nitu. Inki mutindu? Ntangu Polo ti Barnabasi yantikaka nzyetelo na bo ya ntete ya kimisionere, Marko kwendaka ti bo sambu na kusadisa bo. Kansi na ntangu mosi buna na nzyetelo na bo mpi sambu na kikuma mosi ya mezabana ve, Yoane Marko kuyambulaka banduku na yandi mpi kuvutukaka na bwala na bo. Desizio na yandi kulembisaka mpenza Polo nitu yo yina ntangu bo vandaka kudibongisa sambu na kusala nzyetelo ya zole, bo swanaka ti Barnabasi sambu na kuzaba kana Marko fwete kwenda dyaka ti bo. Na kutadila mambu yina kusalamaka na nzyetelo ya ntete, Polo kuzolaka ve nde Marko kusala nzyetelo ti bo.​—Tanga Bisalu 13:1-5, 13; 15:37, 38.

17, 18. Inki mutindu beto mezaba nde kukonda kuwakana yina kuvandaka na kati ya Polo ti Marko kumanaka, mpi nki dilongi beto lenda baka na dyambu yai?

¹⁷ Yo kemonana nde Marko kulembaka ve nitu kuluta ndilu na mutindu Polo kubuyaka yandi, sambu yandi landaka kisalu na yandi ya kimisionere na teritware yankaka ti Barnabasi. (Bis. 15:39) Mambu yina Polo kusonikaka sambu na yandi mwa bamvula na nima kemonisa nde yandi vandaka kaka ya kwikama mpi bo  vandaka kutudila yandi ntima. Ntangu Polo vandaka na boloko na Roma, yandi sonikilaka Timoteo mukanda sambu yandi kwisa kutala yandi. Na mukanda yina mosi, Polo kutubaka nde: “Baka Marko, beno kwisa nzila mosi ti yandi, sambu mono me mona nde yandi me lunga na kusadisa mono na kisalu.” (2 Tim. 4:11) Ee, Polo kukwikilaka nde ntangu yai Marko kusobaka.

¹⁸ Beto kebaka dilongi na dyambu yai. Marko kuyedisaka bikalulu ya misionere ya mbote. Yandi bulaka ve dibaku sambu Polo buyaka yandi na mbala ya ntete. Yandi mpi Polo kuvandaka babakala ya kimpeve, mpi bo vandaka ve na kimbeni yina kuzingaka mingi. Kansi, na nima Polo kundimaka nde Marko kuvandaka nsadisi mosi ya mbote. Yo yina, ntangu bampangi kenunga bampasi mpi makambu kemana, kima ya mbote ya kusala kele kukwenda na ntwala mpi kulanda na kusadisa bankaka na kuyela na kimpeve. Kuvanda ti mabanza ya mbote ketungaka dibundu.

Dibundu mpi Nge

19. Inki lusadisu bantu yonso ya dibundu ya Bukristu lenda pesana?

¹⁹ Na ‘bilumbu yai ya nsuka mpi ya mpasi mingi,’ nge kele ti mfunu ya lusadisu ya bampangi na nge ya babakaka ti ya bankento ya dibundu, mpi bo kele na mfunu ya lusadisu na nge. (2 Tim. 3:1) Konso Mukristu lenda zaba ve ntangu yonso inki dyambu yandi fwete sala sambu na kununga mambu yina yandi kekutana na yo, kansi Yehowa mezaba yo. Mpi Yehowa lenda sadila bampangi ya kuswaswana ya dibundu​—ti nge mpi​—sambu na kusadisa bankaka na kulanda nzila ya mbote. (Yez. 30:20, 21; 32:1, 2) Yo yina, sala yonso sambu na kulanda ndongisila ya ntumwa Polo! Beno landa na ‘kupesana kikesa, mpi na kusadisana beno na beno, mutindu beno kesalaka ntangu yonso.’​—1 Tes. 5:11.

Inki Mvutu Nge Tapesa?

• Sambu na inki kusadisa bankaka kele mfunu na dibundu ya Bukristu?

• Nge lenda sadisa bankaka na kununga bampasi ya nki mutindu?

• Sambu na inki beto kele na mfunu ya lusadisu ya bankaka na dibundu na beto?

[Bangyufula ya Disolo ya Kulonguka]