Keti Beto Mevilaka Ntendula ya Disumu?

NTAMA mingi ve, bantu ya kekwendaka na banzo-Nzambi vandaka kuwa mbala na mbala balongi na bo kelonga na ndinga ya ngolo mambu ya metala “masumu ya kefwaka” bantu​—mansoni, kusolula ti bampeve ya mbi, muyibi, kubasisa divumu, kusambila biteki, kimpala, mpi kuzenga ndefi na dyambu ya luvunu. Mbala mingi bo vandaka kutubila malanda ya mbi ya masumu mpi bo vandaka kusyamisa bawi na bo na kubalula ntima. Nsoniki mosi ketuba nde: “Ntangu yai balongi mingi kesepelaka ve kutubila masolo yina lenda pesa bawi na bo mpasi kansi bo ketubilaka mingi masolo yina kesepedisaka makutu na bo.”

Bamwangi-nsangu yankaka mpi ketuba mutindu mosi. Yai kele mwa bangindu ya beto lenda tanga na bazulunalu:

▪ “Mambu bonso masumu, kubalula ntima mpi nkudulu memanaka ngala mpi bubu bantu ketubilaka mingi kudipesa lukumu mpi kudizola.”​—Star Beacon, Ashtabula, Ohio.

▪ “Yo kemonana nde bantu kekudiyangisaka dyaka ve na yina metala disumu.”​—Newsweek.

▪ “Beto keyulaka dyaka ve nde ‘Inki Nzambi kelombaka mono,’ kansi beto keyulaka nde, ‘Inki Nzambi lenda sala sambu na mono?’”​—Chicago Sun-Times.

Na nsi-ntoto ya bubu ya kevukisaka bantu ya bisika ya kuswaswana, bantu kezolaka ve kusambisa bankaka na mambu ya metala bikalulu ya mbote. Bantu ketubaka nde kusala mutindu yina kele kukonda luzitu. Bo kemonaka nde kusambisa mambu yina muntu yankaka mesala kele disumu ya kuluta nene. Yo yina, bantu ketubaka nde: ‘Mambu yina nge kekwikila lenda vanda mbote sambu na nge, kansi nge fwete pusa ve bantu yankaka na ngolo na kundima dibanza na nge. Bubu yai bantu keyidikaka luzingu na bo na kutadila minsiku ya kuswaswana. Ata muntu mosi ve lenda tuba nde yandi mpamba muntu mezaba mambu yina kele ya mbote. Minsiku ya bantu yankaka mpi kele mbote kaka bonso minsiku na nge.’

Mutindu yai ya kuyindula mesobaka nkadilu ya bantu. Ntangu yai bantu kesadilaka dyaka ve mingi ngogo “disumu” na mambu ya mfunu. Bantu mingi mekumaka kumona yo bonso dyambu ya kukonda mfunu. Bo kemonaka dyaka ve nde kusala kimakangu, bizumba, kuzinga kumosi kukonda kukwelana, mpi kukwelana bakala ti bakala to nkento ti nkento kele masumu ya nene.

Ntembe kele ve nde mambu yina bantu kendimaka nde yo kele “ya mbote” to yina bo kebedisaka nde yo kele “masumu” mesobaka. Kansi sambu na nki nkadilu ya bantu mesobaka? Inki mutindu bantu mekumaka kutadila disumu? Keti mutindu nge ketadilaka yo kele mpenza na mfunu?