Beto Yimbila Yehowa!

“Mono ta yimbilaka Nzambi na mono bankunga bilumbu yonso.”​—NK. 146:2.

1. Inki kupusaka leke Davidi na kusonika bankunga na yandi yankaka?

NTANGU yandi vandaka leke, Davidi vandaka kulutisa bangunga mingi na bilanga penepene ya Betelemi sambu na kutala mameme ya tata na yandi. Ntangu yandi vandaka kutala mameme, Davidi lendaka kumona bima ya kitoko yina Yehowa kugangaka: zulu ya kufuluka ti bambwetete, “bambisi ya mfinda” mpi “bandeke.” Mambu yina yandi monaka kusimbaka ntima na yandi ngolo mpi yo pusaka yandi na kusonika bankunga ya kesimba ntima sambu na kukumisa Muntu yina kusalaka bima yai yonso ya kitoko. Beto lenda kuta bankunga mingi na kati ya bankunga yina Davidi kusonikaka na mukanda ya Bankunga. *​—Tanga Nkunga 8:4, 5, 8-10.

2. (a) Miziki lenda vanda ti nki bupusi na zulu ya muntu? Pesa mbandu. (b) Inki dilongi beto lenda baka na Nkunga 34:8, 9 mpi Nkunga 139:2-8 na yina metala bangwisana ya Davidi ti Yehowa?

² Yo kemonana nde Davidi kuyedisaka makuki na yandi bonso muyimbi-bankunga na nsungi yai ya luzingu na yandi. Ya kyeleka, yandi kumaka muyimbi-bankunga ya mbote mpenza na mpila nde bo bingaka yandi na kwenda kubudila Ntotila Saule gitare. (Bing. 22:29) Miziki ya Davidi vandaka kulembika ntotila yina vandaka kudiyangisa, kaka mutindu mbala mingi miziki ya mbote kelembikaka bantu ata bubu yai. Konso ntangu yina Davidi vandaka kubula gitare na yandi, ‘ntima ya Saule vandaka kulembama, yandi vandaka kukuma pima.’ (1 Sam. 16:23) Bankunga yina nsoniki mpi muyimbi-bankunga yai ya vandaka kutina Nzambi boma kusonikaka memonanaka nde yo kele na mbalu mingi tii bubu yai. Yindula fyoti! Bubu yai, bamvula kuluta 3 000 na nima ya lubutuku ya Davidi, bamilio ya bantu ya kele ti luzingu ya kuswaswana mpi ya kezingaka na bisika yonso ya nsi-ntoto ketangaka mbala na mbala bankunga ya Davidi sambu na kusosa ndembikilu mpi kivuvu.​—2 Bans. 7:6; tanga Nkunga 34:8, 9; 139:2-8; Am. 6:5.

Kisika ya Lukumu ya Miziki na Lusambu ya Bunkete

3, 4. Inki bangidika bo bakaka na bilumbu ya Davidi sambu na kubula miziki ya santu?

³ Davidi kuvandaka ti makuki, mpi yandi sadilaka makuki na yandi na mutindu ya kuluta mbote​—sambu na kukumisa Yehowa. Na nima ya kukuma ntotila ya Izraele, Davidi kubakaka bangidika sambu bo kuma kubula miziki ya kitoko na nzo ya ntenta. Na Balevi yonso yina vandaka kusala kisalu na tempelo​—kiteso ya 4 000 na kati na bo, disongidila Mulevi kuluta mosi na kati ya kumi vandaka ti mukumba ya ‘kukumisa’ Nzambi, mpi Balevi 288 “vandaka me zaba mbote-mbote kuyimba bankunga ti kubula bima ya miziki sambu na kukumisa Mfumu Nzambi.”​—1 Bans. 23:3, 5; 25:7.

⁴ Davidi yandi mosi kusonikaka bankunga mingi yina Balevi vandaka kubula mpi kuyimba. Yo fwete vanda nde ntangu bo vandaka kuyimba bankunga  ya Davidi, mambu ya bo vandaka kuwa vandaka kusimba mpenza ntima ya bantu ya Izraele yina kuvandaka pana. Na nima, ntangu bo nataka sanduku ya kuwakana na Yeruzalemi, “Davidi songaka bambuta ya dikanda na Levi na kutula bantu na bo ya nkaka na kisalu ya kuyimba bankunga ti kubula bima ya miziki ya mutindu na mutindu sambu na kusonga kiese.”​—1 Bans. 15:16.

5, 6. (a) Sambu na nki bo vandaka kutula dikebi mingi na miziki na luyalu ya Davidi? (b) Inki mutindu beto mezaba nde miziki kuvandaka na kisika ya mfunu na lusambu na Izraele ya ntama?

⁵ Sambu na nki bo vandaka kutula dikebi mingi na miziki na bilumbu ya Davidi? Keti yo vandaka kaka sambu ntotila Davidi kuvandaka mizisie? Ve, kuvandaka ti kikuma yankaka, yina kumonanaka bamvu-nkama mingi na nima ntangu Ntotila ya lunungu Ezekiasi kuvutulaka dyaka bisalu na tempelo. Na 2 Bansangu 29:25, beto ketanga nde: ‘Mutindu vandaka nsiku ya Mfumu Nzambi tubaka na baprofete Gadi ti Natani na kusonga na ntotila Davidi, ntotila Ezekiasi tulaka bantu ya levi na kati ya Nzo-Nzambi ti bagitare ti basembale na bo.’

⁶ Ee, na nzila ya baprofete na yandi, Yehowa kusongaka bansambidi na yandi na kukumisa yandi ti bankunga. Yandi lombaka nkutu nde bayimbi ya dikanda ya banganga-Nzambi kusala ve bisalu yankaka yina Balevi yankaka vandaka kusala, sambu bo pesa ntangu ya mefwana na kusonika bankunga, mpi kukonda ntembe, na kusala barepetisio.​—1 Bans. 9:33.

7, 8. Na yina metala kuyimba bankunga na beto ya Kimfumu, inki kele mfunu mingi kuluta kuzaba miziki mbote?

⁷ Nge lenda tuba nde: “Na yina metala kuyimba, ntembe kele ve nde bo zolaka kutanga mono ve ata fyoti na kati ya bantu yina zabaka kuyimba mbote-mbote na nzo ya ntenta!” Kansi Balevi yonso ve yina vandaka kuyimba kuzabaka kuyimba mbote-mbote. Na kutadila 1 Bansangu 25:8 (NW), kuvandaka mpi ti Balevi yankaka yina ‘vandaka kulonguka.’ Yo kele mpi mfunu na kuzaba nde kuvandaka mpi ti bamizisie mpi miyimbi ya mbote mpenza na bikanda yankaka ya Izraele, kansi Yehowa kupesaka Balevi mukumba ya kutala mambu ya miziki. Beto lenda tula ntima nde yo vanda bayina ‘zabaka kuyimba mbote’ to bayina ‘vandaka kulonguka,’ Balevi yonso ya kwikama vandaka kulungisa mukumba na bo na ntima ya mvimba.

⁸ Davidi kuzolaka miziki mpi yandi zabaka yo mbote. Kansi, keti kima kele mfunu na meso ya Nzambi kele kaka kuzaba miziki mbote? Na Nkunga 33:3, Davidi kusonikaka nde, beto sala yonso ‘sambu na kubula gitare mbote-mbote, beno yimba na ndinga ya ngolo!’ Dilongi kele pwelele: Kima kele mfunu kele ‘kusala yonso’ sambu na kukumisa Yehowa.

Kisika ya Miziki na Nima ya Bilumbu ya Davidi

9. Tendula mambu yina nge zolaka kumona mpi kuwa kana nge kwendaka na tempelo na mbala ya ntete ntangu bo kangulaka tempelo na luyalu ya Salomo.

⁹ Na luyalu ya Salomo, miziki kuvandaka ti kisika ya mfunu na lusambu ya kyeleka. Na kilumbu yina bo kangulaka tempelo, kuvandaka ti orkestre mosi ya nene mpenza yina vandaka kubula miziki ti bampungi 120. (Tanga 2 Bansangu 5:12.) Biblia kesonga beto nde “bantu yina vandaka kubula bampungi ti bima ya nkaka ya miziki [bo yonso kuvandaka banganga-Nzambi] ti bayina vandaka kuyimba, bo yonso vandaka kukumisa Mfumu Nzambi ti kupesa yandi mersi bonso nde yo vandaka ndinga ya muntu mosi, . . . ‘sambu yandi kele mbote, kuzola na yandi mpi ke manaka ve.’” Kaka na ntangu yina bandinga yina ya kyese kumataka, “dituti mosi kwisaka kufuluka” na nzo-Nzambi ya mvimba, sambu na kumonisa nde Yehowa kundimaka mambu yina. Yo fwete vanda nde kuwa makelele ya bampungi yina yonso kebula kumosi ti bandinga ya bankama ya miyimbi-bankunga kupesaka bantu kyese mingi kibeni!​—2 Bans. 5:11-14.

10, 11. Inki kemonisa nde Bakristu ya mvu-nkama ya ntete vandaka kusadila miziki na lusambu?

¹⁰ Bakristu ya ntete mpi vandaka kusadila miziki na lusambu. Ya kyeleka, bansambidi ya mvu-nkama ya ntete vandaka kuvukana na banzo ya bampangi kansi ve na banzo-ntenta to na tempelo. Sambu na mbangika mpi bikuma yankaka, mbala mingi bo vandaka kuvukana na bisika ya mbote ve. Ata mpidina, Bakristu yango vandaka kukumisa Nzambi na bankunga.

¹¹ Ntumwa Polo kulongisilaka bampangi na yandi Bakristu ya Kolosai nde: “Beno bula miziki,  beno yimba bankunga ya Nzambi na kati na beno sambu na kupesa yandi mersi na ntima na beno yonso.” (Kol. 3:16) Ntangu bo tulaka Polo ti Silasi na boloko, na nima bo yantikaka “kusamba Nzambi, bo vandaka kuyimba mpi sambu na kupesa Nzambi lukumu,” ata bo vandaka ve ti mukanda ya bankunga. (Bis. 16:25) Kana bo tula nge na boloko, bankunga ya Kimfumu ikwa nge takuka kuyimba na ntu?

12. Inki mutindu beto lenda monisa ntonda sambu na bankunga na beto ya Kimfumu?

¹² Sambu miziki kele ti kisika ya mfunu na lusambu na beto, beto fwete kudiyula nde: ‘Keti mu kemonisaka ntonda ya mefwana sambu na yo? Keti mu kesalaka yonso sambu na kukuma na balukutakanu ya dibundu, ya nene, mpi ya distrike na ntangu ya mbote sambu na kuyimba nkunga ya luyantiku kumosi ti bampangi na mono ya babakala ti ya bankento, mpi kuyimba na ntima ya mvimba? Keti mu kesyamisaka bana na mono na kutadila ve nkunga yina kekabulaka Nzo-Nkanda ya Kisalu ya Teokrasi ti Lukutakanu ya Kisalu to yina kekabulaka diskure ya bantu yonso ti Kulonguka ya Nzozulu ya Nkengi bonso ntangu ya kupema, to dibaku ya kubasika na nganda kukonda kikuma, ziku kaka sambu na kutambwisa makulu?’ Kuyimba bankunga kele kitini mosi ya lusambu na beto. Ee, ata beto ‘zaba kuyimba mbote’ to ‘beto kelonguka’ na kuyimba, beto yonso lenda​—mpi beto fwete—​vukisa mingungu na beto sambu na kukumisa Yehowa.​—Fwanisa ti 2 Korinto 8:12.

Ntangu Keluta, Bampusa mpi Kesoba

13, 14. Inki kele mfunu ya kuyimba na ntima ya mvimba na balukutakanu ya dibundu? Pesa mbandu.

¹³ Bamvula kuluta 100 meluta, Nzozulu ya Nkengi ya Sioni (ya Kingelesi) kutendulaka mosi na kati ya bikuma yina kesalaka nde bankunga na beto ya Kimfumu kuvanda mfunu mingi. Yo tubaka nde: “Kuyimba kyeleka kele mutindu mosi ya mbote ya kukotisa yo na mabanza mpi na ntima ya bansadi ya Nzambi.” Bangogo mingi ya bankunga na beto kekatukaka na baverse ya Masonuku, yo yina kulonguka bangogo ya bankunga ata ndambu lenda vanda mutindu ya kuluta mbote ya kukotisa mpenza bakyeleka na ntima na beto. Mbala mingi, bantu yina kekwisaka na balukutakanu na beto sambu na mbala ya ntete kesepelaka mingi na bankunga yina beto keyimbaka na ntima ya mvimba.

¹⁴ Na nkokila mosi na mvu 1869, mpangi Charles Taze Russell kukatukaka na kisalu mpi vandaka kuvutuka na nzo, ebuna yandi waka bantu keyimba bankunga na suku ya nsi ya nzo mosi. Na ntangu yina ya luzingu na yandi, yandi vandaka kundima nde yandi tazabaka ve ata fyoti kyeleka ya metala Nzambi. Yo yina yandi bakaka lukanu ya kudipesa na mumbongo na yandi mpi vandaka kuyindula nde kana yandi kuma ti mbongo mingi, yandi lendaka kulungisa bampusa ya kinsuni ya bantu ata yandi lendaka ve kusadisa bo na kimpeve. Mpangi Russell kukotaka na suku yango ya kuvandaka ti pusiere mpi nsemo ya mbote ve, mpi yandi monaka nde mambu ya lusambu vandaka kusalama kuna. Yandi fongaka mpi kuwidikilaka. Na nima, yandi sonikaka nde mambu yina yandi waka na mpimpa yina “kufwanaka, mpi ti lusadisu ya Nzambi, na kukumisa dyaka lukwikilu [na yandi] ngolo nde Biblia kupemamaka na Nzambi.” Beto simba nde kima ya ntetentete yina kubendaka Mpangi Russell na lukutakanu yina kuvandaka nkunga.

15. Inki bansoba ya mesalamaka na nzayilu na beto yina mesalaka nde yo vanda mfunu na kusala bansoba na mukanda na beto ya bankunga?

¹⁵ Mutindu ntangu keluta, bo ke na kutomisa nzayilu na beto ya Masonuku. Bingana 4:18 ketuba nde: “Nzila ya bantu ya mbote ke tambulaka kele bonso ntangu ntongo ke tana, yo ke kuma mwini na mwini tii kuna ntangu yonso me basika.” Ntembe kele ve nde nsemo ya kekuma mingi  kenata bansoba na mutindu yina beto ‘keyimbaka kyeleka.’ Na nsungi ya bamvula 25 ya meluta, Bambangi ya Yehowa ya bansi mingi vandaka kusadila mukanda ya bankunga ya kuvandaka ti ntu-dyambu Beto Kembila Yehowa na Bankunga. * Na bamvu yina kulandaka na nima ya kubasika ya mukanda yina na mbala ya ntete, nsemo melandaka na kusema na mambu mingi, mpi bangogo yankaka ya bo sadilaka na mukanda yango memanaka ngala. Mu mbandu, beto ketubilaka dyaka ve “inza ya mpa,” kansi “nsi-ntoto ya mpa.” Mpi, ntangu yai beto ketubaka nde zina ya Yehowa “tasantisama,” kansi yo “tanungisama” ve. Yo kele pwelele nde, na kutadila malongi na beto, yo lombaka nde bo sala bansoba na mukanda na beto ya bankunga.

16. Inki mutindu mukanda na beto ya mpa ya bankunga tasadisa beto na kulanda ndongisila ya Polo ya kele na Efezo 5:19?

¹⁶ Sambu na bikuma yina mpi yankaka, Nto-Kimvuka kundimaka nde bo basisa mukanda ya mpa ya bankunga ya kele ti ntu-dyambu Beto Yimbila Yehowa. Bo mefyotuna ntalu ya bankunga na mukanda na beto ya mpa: yo mekuma 135. Sambu bankunga ya kulonguka kele fyoti, beto fwete meka kukanga na ntu bangogo ata ya mwa ndambu na kati ya bankunga yango ya mpa. Dyambu yai kewakana ti ndongisila ya Polo ya kele na Efezo 5:19.​—Tanga.

Nge Lenda Monisa Ntonda na Nge

17. Na yina metala kuyimba na dibundu, inki mabanza lenda sadisa beto na kununga boma ya kuyimba mbote ve?

¹⁷ Keti beto fwete bika nde boma ya kuyimba mbote ve kukanga beto nzila ya kuyimba na balukutakanu ya Bukristu? Beto tadila yo mutindu yai: Sambu na yina metala kutuba na beto, keti yo kele ve kyeleka nde “beto yonso ke salaka bifu mingi”? (Yak. 3:2) Ata mpidina, beto kebikaka ve nde kukonda kukuka na beto kukanga beto nzila ya kukumisa Yehowa na kisalu ya nzo na nzo. Ebuna, sambu na nki mutindu na beto ya kukonda kukuka ya kuyimba fwete kanga beto nzila ya kukumisa Nzambi na bankunga? Yehowa, yina ‘mepesaka muntu munoko,’ kesepelaka na kuwidikila beto ntangu beto kesadilaka mingungu na beto sambu na kuyimba na lukumu na yandi.​—Kub. 4:11.

18. Pesa bangindu ya kemonisa mutindu ya kulonguka bangogo ya bankunga.

¹⁸ Bo mebasisaka ba CD ya kele na ntu-dyambu Beto Yimbila Yehowa​—Bankunga ya Kuyimba na bandinga mingi. Yo kele ti orkestre mpi korale ya kitoko ya keyimba bankunga ya mpa. Kuwidikila miziki yina kepesaka kyese mpenza. Widikila yo mbala mingi; na mutindu yina nge tabaka ntangu mingi ve sambu na kuzaba bangogo ya bankunga na beto mingi ya mpa. Bo mesonika bangogo ya bankunga mingi na mutindu yina kesala nde ntangu nge keyimba ndonga mosi, nge takuka kuzaba mambu yina kelanda. Yo yina, ntangu nge kewidikila CD, sambu na nki ve kuyimba kumosi ti korale? Kana nge yikana mbote ti bangogo mpi miziki na nzo, ntembe kele ve nde nge takuka kuyimba ti kutula ntima na Nzo ya Kimfumu.

19. Inki mutindu bo keyidikaka miziki ya bankunga na beto ya Kimfumu?

¹⁹ Yo kele pete na kumona mpamba miziki yina beto kewaka na balukutakanu ya sipesiali ya kilumbu mosi, ya nzyunga, mpi ya distrike. Yo kelombaka kisalu mingi sambu na kuyidika yo. Na  nima ya kupona miziki, bo fwete sonika ti dikebi yonso banoti sambu bantu 64 yina keyimbaka na orkestre ya La Société kubula yo. Na nima, bampangi mingi ya kesalaka miziki kelutisaka bangunga mingi mpenza sambu na kutadila dyaka miziki yango yina bo tavutukila mpi nsukansuka takotisa na ba CD na ba studio na beto yina kele na Patterson, New York. Bampangi kumi na kati ya bampangi yai ya babakala ti ya bankento kezingaka ve na États-Unis. Sambu na bampangi yai yonso, yo kele dikabu ya nene na kusala miziki ya kitoko sambu na balukutakanu na beto ya nene. Beto lenda monisa ntonda na beto sambu na bikesa ya zola ya bo kesalaka. Ntangu ntwadisi ya balukutakanu ya nene kelombaka beto na kusala mutindu yina, bika nde beto baka bisika na beto na mbala mosi mpi kuwidikila na pima yonso miziki yina bo meyidikaka na zola yonso.

20. Nge kele ti lukanu ya kusala inki?

²⁰ Yehowa ketulaka dikebi na bankunga ya beto keyimbaka sambu na kukumisa yandi. Yo kele mfunu sambu na yandi. Beto lenda pesa ntima na yandi kyese na kuyimbaka na ntima na beto ya mvimba konso ntangu ya beto kevukanaka sambu na lusambu. Ee, yo vanda beto mezaba kuyimba to beto kelonguka, bika nde beto ‘yimbila Yehowa’!​—Nk. 104:33.

[Banoti na Nsi ya Lutiti]

Inki Nge Keyindula?

• Inki bambandu ya ntangu ya ntama kemonisa nde miziki kevandaka ti kisika ya mfunu na lusambu na beto?

• Inki kuwakana nge kemona na kati ya kulemfuka na ntuma ya Yezu ya kele na Matayo 22:37 mpi kuyimba bankunga ya Kimfumu na ntima ya mvimba?

• Inki kele mwa mitindu yina beto lenda monisa ntonda sambu na bankunga na beto ya Kimfumu?

[Bangyufula ya Disolo ya Kulonguka]

[Kifwanisu ya kele na lutiti 31]

Keti nge kesyamisaka bana na nge na kubasika na nganda kukonda kikuma na ntangu bo keyimba nkunga?