Mabuta ya Bukristu​—Beno “Kangula Meso”

“Beto fweti kangula meso na beto, beto fweti mpi kudiyala.”​—1 TES. 5:6.

1, 2. Inki kele dyambu ya mfunu, kana dibuta kezola kununga na kukangula meso na kimpeve?

SAMBU na kutubila ‘kilumbu ya Yehowa ya nene ti ya boma,’ ntumwa Polo kusonikilaka Bakristu ya Tesalonika nde: “Bampangi, beno kele na mpimpa ve, ebuna kilumbu yina ta kwisila beno ve bonso kilumbu ya muyibi. Sambu beno yonso, beno kele bantu ya mwini. Beto kele bantu ya mpimpa ve.” Polo kuyikaka nde: “Yo yina beto fweti lala mpongi ve bonso bantu ya nkaka, kansi beto fweti kangula meso na beto, beto fweti mpi kudiyala.”​—Yoe. 3:4; 1 Tes. 5:4-6.

² Ndongisila yina Polo kupesaka Bakristu ya Tesalonika, mefwana mpenza sambu na Bakristu yina kezinga na “ntangu ya nsuka.” (Dan. 12:4) Sambu nsuka ya ngidika ya bima ya mbi ya Satana kefinama, yandi kele ti lukanu ya kunwanisa bansambidi mingi ya kyeleka sambu bo yambula kusadila Nzambi. Yo yina, yo mefwana nde beto sadila ndongisila ya Polo ya kubikala meso ya kukangula na kimpeve. Kana dibuta mosi ya Bukristu kezola kununga na kukangula meso, yo kele mfunu nde konso muntu kulungisa mukumba yina Masonuku mepesaka yandi. Yo yina, inki kele mukumba ya babakala, bankento, mpi bana na yina metala kusadisa mabuta na bo na “kukangula meso”?

Babakala​—Beno Landa Mbandu ya ‘Ngungudi ya Mbote’

3. Na kutadila 1 Timoteo 5:8, inki kele mukumba ya bakala sambu yandi kele mfumu ya dibuta?

³ Biblia ketubaka nde: “Bakala kele mfumu ya nkento na yandi.” (1 Kor. 11:3) Inki kele mukumba ya bakala, sambu yandi kele mfumu ya dibuta? Sambu na kutendula dyambu mosi ya ketadila kimfumu na yandi, Masonuku ketuba nde: “Kana muntu ke sadisa bantu ya dikanda na yandi ve, nkutu kana yandi ke sadisa bantu ya fami na yandi mosi mpi ve, yandi me vidisaka lukwikilu na yandi, yandi me luta nkutu mumpani na mbi.” (1 Tim. 5:8) Ya kyeleka, bakala fwete lungisa bampusa ya kinsuni ya dibuta na yandi. Kansi, kana yandi kezola kusadisa dibuta na yandi na kukangula meso na kimpeve, yandi fwete sala mambu mingi kuluta kaka kusosa mbongo sambu na dibuta na yandi. Yandi fwete yedisa kimpeve ya dibuta na yandi, na kusadisaka bantu yonso ya dibuta na kukumisa ngolo bangwisana na bo ti Nzambi. (Bing. 24:3, 4) Inki mutindu yandi lenda sala yo?

4. Inki lenda sadisa bakala, sambu na kununga na kuyedisa kimpeve ya dibuta na yandi?

⁴ Sambu “bakala kele mfumu ya nkento na yandi, mutindu Kristo kele mfumu ya dibundu,” bakala yina mekwelaka fwete longuka mpi kulanda mbandu ya Yezu na mutindu yina yandi sadilaka kimfumu na yandi na dibundu. (Ef. 5:23) Beto tadila mutindu Yezu kutubilaka bangwisana yina kuvandaka na kati na yandi ti balongoki na yandi. (Tanga Yoane 10:14, 15.) Bakala yina kezola kuyedisa kimpeve ya dibuta na yandi, fwete sala nki sambu na kununga? Yo kele: Kulonguka mambu yina Yezu kutubaka mpi kusalaka bonso “ngungudi mosi ya mbote,” mpi ‘kulanda mbandu na yandi mbote-mbote.’​—1 Pie. 2:21.

5. Ngungudi ya Mbote kezabaka nki mambu ya metala dibundu?

⁵ Bangwisana yina kevandaka na kati ya ngungudi mpi mameme na yandi kesimbamaka na kuzaba mpi kutula ntima. Ngungudi kezabaka mambu yonso ya metala mameme na yandi, mpi mameme kezabaka mpi ketulaka ntima na ngungudi. Bo kezabaka ndinga na yandi mpi kelemfukilaka yandi. Yezu kutubaka nde: “Mono zaba mameme na mono, mameme na mono mpi zaba mono.” Yezu kuzabaka ve dibundu na mutindu mosi ya zulu-zulu. Ngogo ya Kigreki ya bo mebalula na “zaba” ketendula “kuzaba mbote-mbote mpenza.” Ya kyeleka, Ngungudi ya Mbote kezabaka mameme na yandi mbote-mbote mpenza.  Yandi kezabaka bampusa ya konso dimeme, mpi kulemba na yo ti kikesa na yo. Yezu, Mbandu na beto kezabaka mambu yonso ya metala mameme na yandi. Mpi mameme kezabaka mbote-mbote ngungudi na bo mpi ketulaka ntima na lutwadisu na yandi.

6. Inki mutindu babakala lenda landa mbandu ya Ngungudi ya Mbote?

⁶ Sambu bakala kusadila kimfumu na yandi na kulandaka mbandu ya Kristu, yandi fwete longuka na kudimona bonso ngungudi mpi kumona bantu yina kele na nsi ya lutwadisu na yandi bonso mameme. Yandi fwete sala bikesa ya ngolo sambu na kuzaba mbote-mbote dibuta na yandi. Keti bakala lenda zaba mpenza dibuta na yandi? Ee, kana yandi kesolula mbote ti bantu ya dibuta na yandi, kewidikila bampusa na bo, ketwadisa dibuta na bisalu ya bo kesalaka na kimvuka, mpi keyindula mbote sambu na kubaka balukanu ya ketadila mambu bonso lusambu ya dibuta, balukutakanu, kisalu ya kusamuna, mpi bansaka ya kulutisila ntangu. Ntangu bakala ya Mukristu ketwadisa dibuta na yandi ti nzayilu ya Ndinga ya Nzambi kaka ve, kansi mpi ya bantu yina ketudilaka yandi ntima, ntembe kele ve nde bantu ya dibuta na yandi tatula ntima mingi na kimfumu na yandi, ebuna yandi tavanda na kyese na kumona nde bo kele kaka na bumosi na lusambu ya kyeleka.

7, 8. Inki mutindu bakala lenda landa mbandu ya Ngungudi ya Mbote, na kumonisaka zola na bantu yina kele na nsi ya lutwadisu na yandi?

⁷ Ngungudi ya mbote kevandaka mpi ti zola sambu na mameme na yandi. Ntangu beto kelongukaka masolo ya ba Evanzile yina ketubilaka luzingu mpi kisalu ya Yezu, ntima na beto kefulukaka ti ntonda sambu na zola yina Yezu kumonisilaka balongoki na yandi. Nkutu, yandi “fwaka sambu na” mameme na yandi. Babakala fwete landa mbandu ya Yezu, na kumonisaka zola na bantu yina kele na nsi ya lutwadisu na bo. Na kisika ya kuyala nkento na yandi na nku yonso, bakala yina kezolaka kundimama na Nzambi kelandaka kuzola nkento na yandi “mutindu Kristo zolaka dibundu.” (Ef 5:25) Bangogo na yandi fwete vanda ya mbote mpi ya luzitu, sambu nkento na yandi mefwana na kubaka lukumu.​—1 Pie. 3:7.

⁸ Na yina metala kulonga bana, mfumu ya dibuta fwete nwanina minsiku ya Nzambi. Kansi, yandi fwete vila ve na kumonisila bana na yandi zola. Kana yo mefwana nde yandi pesa bana disipline, yandi fwete sala yo na zola yonso. Sambu na baleke yankaka, yo lenda lomba ntangu mingi sambu bo bakisa mambu yina bibuti kevingila nde bo sala. Na dyambu yai, tata fwete monisila bo ntima ya nda. Ntangu babakala kelandaka ntangu yonso mbandu ya Yezu, bo kesalaka na mpila nde nzo kuvanda kisika ya ngemba mpi ya lutaninu. Mabuta na bo kevandaka na lutaninu ya kimpeve, ya mefwanana ti yina muyimbi-bankunga kuyimbaka.​—Tanga Nkunga 23:1-6.

9. Bonso Noa, babakala ya Bakristu kele ti nki mukumba, mpi nki tasadisa bo na kulungisa yo?

⁹ Noa, kele mbandu yankaka ya mbote yina bamfumu ya mabuta ya Bukristu fwete landa. Yandi zingaka na ntangu ya nsuka ya bilumbu na yandi. Kansi, Yehowa kugulusaka yandi “ti bantu ya nkaka nsambwadi” ntangu yandi fwaka bantu ya mbi na Mvula ya Ngolo. (2 Pie. 2:5) Noa kuvandaka ti mukumba ya kusadisa dibuta na yandi sambu na kuguluka na Mvula ya Ngolo. Na bilumbu yai ya nsuka, bamfumu ya mabuta ya Bukristu mpi kele ti mukumba ya kiteso mosi. (Mat. 24:37) Yo kele mfunu mpenza nde bo longuka mbandu ya ‘Ngungudi ya Mbote,’ mpi bo sala bikesa sambu na kulanda mbandu na yandi!

Bankento​—Beno Tunga Banzo na Beno

10. Kulemfukila bakala na yandi ketendula nki sambu na nkento?

¹⁰ Ntumwa Polo kusonikaka nde: “Beno bankento, beno lemfuka na babakala na beno, mutindu beno ke lemfukaka na Mfumu.” (Ef. 5:22) Nsa yai kepesa ve ata fyoti ngindu ya mukumba mosi ya kukonda lukumu. Na ntwala ya kuganga Eva, nkento ya ntete, Nzambi ya kyeleka kutubaka nde: “Kele mbote ve nde muntu kuzinga kaka yandi mosi. Mono ke sadila yandi muntu ya nkaka yina me fwana na yandi sambu na kusadisaka yandi.” (Kuy. 2:18) Mukumba yina ‘nsadisi’ kele na yo, ya kusadisa bakala na yandi ntangu yandi kelungisa mikumba na yandi ya dibuta​—kele mukumba mosi ya lukumu mpenza.

11. Inki mutindu nkento yina kele mbandu ya mbote ketungaka nzo na yandi?

¹¹ Nkento yina kele mbandu ya mbote, kesalaka mambu ya mbote sambu na nzo na yandi. (Tanga Bingana 14:1.) Na kuswaswana ti nkento  ya zoba, yina kekondaka luzitu na ngidika ya kimfumu, nkento ya mayele kemonisaka luzitu ya mudindu na ngidika yai. Na kisika ya kumonisa nkandilu ya kukonda bulemfu mpi ya dipanda yina kemonanaka na nsi-ntoto, yandi kelemfukilaka bakala na yandi. (Ef. 2:2) Nkento ya zoba kewaka nsoni ve na kutuba mambu ya mbi sambu na bakala na yandi, kansi nkento ya mayele kesalaka mambu sambu bana na yandi mpi bantu yankaka kuzitisa bakala na yandi. Nkento ya mutindu yai kekebaka na mpila nde yandi fyotuna ve kimfumu ya bakala na yandi, na kuswanisaka yandi to na kupesaka yandi makasi. Yo ketadila mpi mutindu ya mbote ya kusadila mbongo ti bima yankaka. Ntembe kele ve nde, nkento ya zoba kebebisaka mpamba-mpamba bima ya mfunu yina dibuta na yandi kezwaka na mpasi. Kansi nkento yina kesadisaka bakala na yandi kesalaka ve mpidina. Yandi kesalaka na bumosi ti bakala na yandi na mambu ya metala mbongo. Mutindu na yandi ya kusala mambu kemonisaka nde, yandi kele mayele mpi kesadilaka mbongo na mutindu ya mbote. Yandi kepusaka ve bakala na yandi na kundima bisalu ya ngika.

12. Nkento lenda sala inki sambu na kusadisa dibuta na yandi na “kukangula meso”?

¹² Nkento yina kepesaka mbandu ya mbote kesadisaka dibuta na “kukangula meso” na mutindu yandi kesadisaka bakala na yandi na yina metala kulonga bana mambu ya Yehowa. (Bing. 1:8) Yandi kepesaka maboko na manaka ya Lusambu ya Dibuta. Dyaka, yandi kesadisaka bakala na yandi ntangu bakala kepesaka bana ndongisila mpi disipline. Yandi meswaswana mpenza ti nkento yina kesalaka ve na bumosi ti bakala na yandi, mpi yina bana kenyokwamaka na kinsuni ti na kimpeve!

13. Sambu na inki yo kele mfunu nde, nkento kusadisa bakala na yandi yina kekudipesaka na mambu ya dibundu?

¹³ Nkento yina kesadisaka bakala na yandi kekudiwaka nki mutindu, ntangu yandi kemonaka bakala na yandi kelungisa mikumba na dibundu na kikesa yonso? Yandi kevandaka na kyese mpenza! Yo vanda bakala na yandi kele nsadi ya kisalu, nkuluntu, to ziku kesalaka na Komite ya Kuwakana ti Balupitalu to na Komite ya Kutunga Banzo na Kitini Mosi ya Insi, yandi kevandaka na kyese sambu na mukumba ya bakala na yandi. Ya kyeleka, sambu na kusadisa mpenza bakala na yandi, yandi fwete sala bibansa ya mingi. Kansi, yandi kezabaka nde sambu bakala na yandi kekudipesaka na mambu ya dibundu mpi ya organizasio, yo kesadisaka dibuta ya mvimba na kukangula meso na kimpeve.

14. (a) Inki lenda vanda dyambu ya mpasi sambu na nkento yina kepesaka lusadisu, mpi nki mutindu yandi lenda nunga mpasi yango? (b) Inki mutindu nkento kesalaka mambu sambu na mambote ya dibuta ya mvimba?

¹⁴ Kuvanda nkento yina kele mbandu ya mbote na yina metala kupesa lusadisu, lenda vanda mpasi ntangu bakala mebaka lukanu yina nkento kesepela na yo ve. Ata mpidina, yandi kemonisaka nkadilu ya ‘pima ti ya kukonda lulendo’ mpi yandi kewakanaka ti bakala na yandi sambu lukanu yina kulungana. (1 Pie. 3:4) Dyaka, nkento ya mbote kesalaka bikesa sambu na kulanda mbandu ya mbote ya bankento ya ntangu ya ntama  yina vandaka kutina Nzambi boma, mu mbandu Sara, Ruti, Abigaile, mpi Maria mama ya Yezu. (1 Pie. 3:5, 6) Yandi kelandaka mpi mbandu ya bankento ya bilumbu na beto yina kezingaka na “luzingu ya kinzambi.” (Tito 2:3, 4) Ntangu yandi kemonisaka zola mpi luzitu na bakala na yandi, nkento yina kele mbandu ya mbote kesalaka mambu sambu makwela na bo kununga mpi sambu na mambote ya dibuta ya mvimba. Nzo na yandi kevandaka kisika yina kepesaka kikesa mpi lutaninu. Sambu na bakala yina kezolaka mpi kesalaka ngolo sambu na Yehowa, nkento yina kepesaka lusadisu kele na mbalu mingi.​—Bing. 18:22.

Baleke​—‘Beno Tula Meso na Beno na Bima Yina Kemonikaka Ve’

15. Inki mutindu baleke lenda sala kumosi ti bibuti na bo sambu dibuta “kukangula meso”?

¹⁵ Inki mutindu beno baleke, lenda sala kumosi ti bibuti na beno sambu mabuta na beno “kukangula meso” na kimpeve? Beno tadila lufutu yina Yehowa metulaka na ntwala beno. Ziku na buleke na beno, bibuti na beno kusongaka beno bifwanisu yina kemonisa luzingu na Paladisu. Ntangu beno keyela, ntembe kele ve nde bo vandaka kusadila Biblia mpi mikanda ya Bukristu sambu na kusadisa beno na kumona na mabanza na beno, mutindu luzingu ya mvula na mvula tavanda na nsi-ntoto ya mpa. Kulanda kutula meso na beno na kisalu ya Yehowa mpi kuwakanisa luzingu na beno ti kisalu yango, tasadisa beno na “kukangula meso.”

16, 17. Baleke lenda sala nki sambu na kununga na kubaka ntinu yina bo kebakaka sambu na luzingu?

¹⁶ Beno tula dikebi na bangogo ya ntumwa Polo yina kele na 1 Korinto 9:24. (Tanga.) Beno baka ntinu yina bo kebakaka sambu na luzingu ti lukanu ya kununga. Beno pona luzingu yina tasadisa beno na kubaka lufutu ya luzingu ya mvula na mvula. Bantu mingi mebikaka nde bima ya kinsuni kukatula dikebi na bo na kulanda kutula meso na lufutu. Dyambu yai kele buzoba mpenza! Kudipesa luzingu na beno ya mvimba sambu na kuzwa kimvwama kenataka ve kyese ya kyeleka. Bima yina mbongo lenda sumba kevandaka ya ntangu fyoti. Kansi, beno landa kutula meso na “bima yina kemonikaka ve.” Sambu na nki? Sambu “bima yina ke monikaka ve na meso, yo ke zingaka mvula na mvula.”​—2 Kor. 4:18.

¹⁷ Na kati ya “bima yina ke monikaka ve,” beto lenda tanga balusakumunu ya Kimfumu. Beno kudibongisa sambu na kuzinga luzingu yina tasadisa beno na kulungisa lukanu yina. Beno lenda baka kyese ya kyeleka, kana beno kudipesa luzingu na beno ya mvimba na kisalu ya Yehowa. Kusadila Nzambi ya kyeleka kepesaka mabaku ya kulungisa balukanu ya ntangu fyoti mpi ya ntangu mingi. * Kubaka balukanu ya sikisiki ya kimpeve lenda sadisa beno na kutula dikebi na kusadila Nzambi, ti dibanza ya kubaka lufutu ya luzingu ya mvula na mvula.​—1 Yoa. 2:17.

18, 19. Inki mutindu leke lenda zikisa kana yandi mekumisaka kyeleka kima na yandi mosi?

¹⁸ Baleke, kitambi ya ntete ya kenataka na nzila ya luzingu kele kukumisa kyeleka kima na beno mosi. Keti beno mesalaka dezia kitambi yina? Beno kudiyula nde: ‘Keti mono kele muntu ya kimpeve, to keti mono kekudipesaka na mambu ya kimpeve sambu bibuti na mono kepusaka mono? Keti mono keyedisaka bikalulu ya kimpeve yina kesalaka nde Nzambi kusepela ti mono? Keti mono kesalaka kikesa sambu na kuvanda ti kikalulu ya kusala mbala na mbala mambu ya ketadila lusambu ya kyeleka, mu mbandu kisambu, kulonguka, balukutakanu, mpi kisalu ya bilanga? Keti mono kekwendaka penepene na  Nzambi na kuyedisaka bangwisana na mono ti yandi?’​—Yak. 4:8.

¹⁹ Beno yindula mbandu ya Moize. Ata yandi yelaka na binkulu ya banzenza, Moize kuponaka na kuzabana bonso nsambidi ya Yehowa na kisika ya kuzabanaka bonso mwana ya mwana ya Farao. (Tanga Baebreo 11:24-27.) Baleke-Bakristu, beno mpi fwete vanda ti lukanu ya kusadila Yehowa na kwikama yonso. Kana beno sala mpidina, beno tabaka kyese ya kyeleka, luzingu ya kuluta mbote bubu yai, mpi kivuvu ya kubaka “moyo ya kieleka.”​—1 Tim. 6:19.

20. Na ntinu yina beto kebakaka sambu na luzingu, banani tabaka lufutu?

²⁰ Na bansaka ya kubaka ntinu (jeux isthmiques) yina vandaka kusalama na ntangu ya ntama, kaka muntu mosi mpamba vandaka kununga. Kansi, yo kele mpidina ve sambu na ntinu yina beto kebakaka sambu na luzingu. Luzolo ya Nzambi kele nde ‘bantu yonso kuguluka, mpi kubaka nzayilu ya sikisiki.’ (1 Tim. 2:3, 4) Bantu mingi na ntwala na beno mebakaka ntinu mpi menungaka, mpi bamingi ke na kubaka ntinu na lweka na beno. (Baeb. 12:1, 2) Nzambi tapesa lufutu na bantu yonso yina tayambula ve. Yo yina, beno vanda ti lukanu ya kununga!

21. Inki beto tatadila na disolo yina kelanda?

²¹ ‘Kilumbu ya nene ya Yehowa mpi ya boma,’ kele dyambu yina takonda ve na kusalama. (Mal. 4:5) Kilumbu yina fwete kuta ve Mabuta ya Bukristu ya kukonda kuyilama. Yo kele mfunu nde bantu yonso ya dibuta kulungisa mikumba yina Masonuku mepesaka bo. Inki kele mambu yankaka yina beno lenda sala sambu na kukangula meso na kimpeve mpi kukumisa ngolo bangwisana na beno ti Nzambi? Disolo ya kelanda tatubila mambu tatu yina kevandaka na bupusi na mambote ya kimpeve ya dibuta ya mvimba.

[Noti na nsi ya lutiti]

Inki Mambu Nge Melonguka?

• Sambu na nki yo kele mfunu nde, mabuta ya Bukristu “kukangula meso”?

• Inki mutindu bakala lenda landa mbandu ya Ngungudi ya Mbote?

• Nkento yina kele mbandu ya mbote lenda sala nki, sambu na kusadisa bakala na yandi?

• Inki mutindu baleke, lenda sadisa mabuta na bo na kukangula meso na kimpeve?

[Bangyufula ya disolo ya kulonguka]

[Kifwanisu ya kele na lutiti 12]

Nkento yina kepesaka lusadisu kele na mbalu mingi, sambu na bakala yina kezolaka Yehova mpi kesadilaka yandi mingi