‘Beto Kezinga Sambu na Ntangu Fyoti’ na Nsi-Ntoto Mosi ya Mbi
‘Beto Kezinga Sambu na Ntangu Fyoti’ na Nsi-Ntoto Mosi ya Mbi
“Bantu yina yonso vandaka na lukwikilu kutubaka nde: ‘Beto kele kaka banzenza mpi bantu yina kezinga sambu na ntangu fyoti awa na nsi-ntoto.’”—BAEB. 11:13.
1. Inki mambu Yezu kutubaka na mutindu balongoki na yandi fwete zinga na nsi-ntoto?
YEZU kutubaka sambu na balongoki na yandi nde: “Bo kele na nsi-ntoto.” Kansi yandi tendulaka nde: “Bo kele bantu ya nsi-ntoto yai ve, mutindu mono mpi kele muntu ya nsi-ntoto yai ve.” (Yoa. 17:11, 14) Yo yina, Yezu kumonisaka pwelele mutindu balongoki na yandi fwete tadila mambu ya “ntangu yai,” yina Satana kele nzambi na yo. (2 Kor. 4:4) Ata Bakristu kezinga na nsi-ntoto yai ya mbi, bo kele ve bantu na yo. Na nsi-ntoto yai, bo kele ‘banzenza mpi bantu yina kezinga sambu na ntangu fyoti.’—1 Pie. 2:11.
Bo Zingaka Bonso ‘Bantu Yina Kezingaka Sambu na Ntangu Fyoti’
2, 3. Sambu na nki beto lenda tuba nde Enoki, Noa, mpi Abrahami ti Sara kuvandaka bonso ‘banzenza mpi bantu yina kuzingaka sambu na ntangu fyoti’?
2 Tuka ntama, bansadi ya kwikama ya Yehowa kevandaka ya kuswasana ti bantu ya nsi-ntoto ya mbi yina kezingaka ti bo. Na ntwala ya Mvula ya Ngolo, Enoki mpi Noa ‘kulandaka luzolo ya Nzambi ya kieleka na luzingu na bo.’ (Kuy. 5:22-24; 6:9) Bo zole kuzabisaka na kikesa yonso nde Yehowa tapesa ndola na nsi-ntoto ya mbi ya Satana. (Tanga 2 Piere 2:5; Yude 14, 15.) Sambu bo landaka luzolo ya Nzambi na nsi-ntoto yina ya mbi, Enoki ‘kupesaka Nzambi kiese’ mpi Noa kuvandaka “muntu ya Nzambi ndimaka na ntangu yina.”—Baeb. 11:5; Kuy. 6:9.
3 Ntangu Nzambi kuzabisaka Abrahami mpi Sara na kuyambula luzingu ya mbote na mbanza Ure ya bantu ya Kaladi, bo ndimaka kumona bampasi ya luzingu ya kutambula-tambula na bansi ya banzenza. (Kuy. 11:27, 28; 12:1) Ntumwa Polo kusonikaka nde: ‘Abrahami, sambu na lukwikilu na yandi, yandi lemfukaka ntangu Nzambi bingaka yandi: yandi kwendaka na nsi yina Nzambi silaka na kupesa yandi, ata yandi zabaka ve kana yandi kekwenda wapi. Sambu na lukwikilu na yandi, yandi zingaka na nsi yina Nzambi silaka yandi, bonso nzenza. Yandi zingaka na nzo ya ntenta ti Izaki na Yakobi, sambu Nzambi silaka bo mpi kiteso mosi.’ (Baeb. 11:8, 9) Sambu na bansadi yina ya kwikama, Polo kutubaka nde: “Bantu yina yonso vandaka na lukwikilu ntangu bo fwaka. Bo bakaka ve mambote yina ya Nzambi silaka bo, kansi bo monaka yo, bo mpi ndimaka yo ntangu bo vandaka ntama na yo. Ebuna bo tubaka nde: ‘Beto kele kaka banzenza, [mpi bantu yina kezinga sambu na ntangu fyoti awa, NW] na nsi-ntoto.’”—Baeb. 11:13.
Lukebisu Sambu na Bantu ya Izraele
4. Inki lukebisu Yehowa kupesaka bantu ya Izraele na ntwala ya kubaka ntoto yina yandi pesaka bo?
4 Batekolo ya Abrahami kukumaka mingi, ebuna Nzambi kukumisaka bo dikanda ya Izraele mpi kupesaka bo ntoto ti mukanda ya bansiku. (Kuy. 48:4; Kul. 6:1) Bantu ya Izraele lendaka kuvila ve nde Yehowa kuvandaka Munkwa ya ntoto yina. (Levi 25:23) Bo vandaka bonso bantu yina kefutila nzo mpi yo lombaka nde bo lemfuka na bansiku ya Munkwa ya nzo. Dyaka, yo lombaka nde bo yibuka nde, “bantu ke zingaka kaka ve sambu na madia” mpi bo fwete bika ve nde bima ya kinsuni kupusa bo na kuvila Yehowa. (Kul. 8:1-3) Yo yina, na ntwala nde bantu ya Izraele kubaka ntoto na bo, Yehowa kupesaka bo lukebisu yai: ‘Mfumu Nzambi, Nzambi na beno, silaka bankaka na beno yai Abrahami, Izaki ti Yakobi nde yandi tapesa beno ntoto yina ke na babwala ya nene ti ya kitoko, babwala ya beno tungaka ve. Banzo na beno ta fulukaka na bima ya kitoko ya beno tulaka ve. Beno tamonaka mabulu ya masa, bilanga ya vinu ti ya baolive ya beno salaka ve. Ntangu Mfumu Nzambi tanata beno na ntoto yina, ntangu beno ta mona bima mingi ya kudia, beno vila yandi ve.’—Kul. 6:10-12.
5. Sambu na nki Yehowa kubuyaka dikanda ya Izraele, mpi yandi yingisaka bo na nki dikanda ya mpa?
5 Lukebisu yai kuvandaka ti bikuma ya mbote. Na bilumbu ya Nehemia, kibuka mosi ya Balevi kuyibukaka mambu ya nsoni yina bantu ya Izraele kusalaka na nima ya kukota na Ntoto ya Lusilu. Ntangu bo kumaka kuzinga na banzo ya kitoko mpi kukumaka ti bima mingi ya kudya mpi kunwa, ‘bo yantikaka kudia, kukumaka na kiese mpi bo kumaka mafuta.’ Bo kolamaka na Nzambi, nkutu bo fwaka bambikudi yina yandi tindaka sambu na kukebisa bo. Yo yina, Yehowa kuyambulaka bo na maboko ya bambeni na bo. (Tanga Nehemia 9:25-27; Ozea 13:6-9) Na nima, na nsi ya luyalu ya Roma Bayuda ya kukonda lukwikilu kufwaka Mesia ya lusilu! Yehowa kubuyaka bo mpi kuyingisaka bo na dikanda mosi ya mpa, Izraele ya kimpeve.—Mat. 21:43; Bis. 7:51, 52; Gal. 6:16.
Bakristu Kele “Bantu ya Nsi-Ntoto Ve”
6, 7. (a) Inki mutindu nge tatendula mambu yina Yezu kutubaka na yina metala mutindu balongoki na yandi fwete zinga na nsi-ntoto? (b) Sambu na nki Bakristu ya kyeleka kevandaka ve bantu ya nsi-ntoto ya Satana?
6 Mutindu beto monaka yo na luyantiku, Yezu Kristu, Mfumu ya dibundu ya Bukristu kumonisaka pwelele nde balongoki na yandi fwete vanda ya kukabwana na nsi-ntoto. Ntangu fyoti na ntwala ya lufwa na yandi, Yezu kuzabisaka balongoki na yandi nde: “Kana beno vandaka bantu ya nsi-ntoto, bantu zolaka kuzola beno, sambu beno zolaka kuvanda bantu na bo. Kansi mono me solaka beno, mono me katulaka beno na nsi-ntoto, beno mpi kele bantu ya nsi-ntoto ve; yo yina bantu ke mengaka beno.”—Yoa. 15:19.
7 Sambu Bukristu vandaka kuyalumuka, keti Bakristu lendaka kundima mambu ya nsi-ntoto, kusala mambu na yo mpi kukuma bantu ya nsi-ntoto? Ve. Na bisika yonso ya bo vandaka kuzinga, yo lombaka nde Bakristu kuswasana ti bantu ya ngidika ya Satana. Kiteso ya bamvula 30 na nima ya lufwa ya Kristu, Bakristu vandaka kuzinga bisika ya kuswasana yina kuvandaka na nsi ya luyalu ya Roma, yo yina ntumwa Piere kusonikilaka bo nde: “Bampangi na mono ya mono ke zolaka, mono ke bondila beno, beno bantu yina kele banzenza, beno bantu ke na bwala ve awa na nsi-ntoto: beno keba, sambu nzala ya kimuntu yina kele na ntima na beno yo ke nwanaka ti beno. Beno vanda na bikalulu ya mbote ntangu beno kele na kati ya bamimpani.”—1 Pie. 1:1; 2:11, 12.
8. Inki mutindu muntu mosi ya kelongukaka mambu ya melutaka kumonisaka nde Bakristu ya ntete kuvandaka ve bantu ya nsi-ntoto?
8 Sambu na kundimisa nde, Bakristu ya ntete vandaka kuzinga bonso ‘banzenza mpi bantu yina kezingaka sambu na ntangu fyoti’ na nsi ya luyalu ya Roma, Kenneth Scott Latourette, muntu ya mayele yina kelongukaka mambu ya melutaka kusonikaka nde: “Yo mezabana nde, na bamvu-nkama tatu ya luyantiku ya luyalu ya Roma, Bakristu kukutanaka ti mbangika mpi mbala mingi yo vandaka ya ngolo mpenza . . . Bantu vandaka kufunda bo sambu na mambu ya mutindu na mutindu. Sambu Bakristu vandaka kubuya kusala bankinsi ya mimpani, bantu vandaka kufunda bo nde bo kendimaka ve nde Nzambi kele. Bo vandaka kutuba nde Bakristu kemengaka bantu, sambu bo vandaka kubuya mambu mingi yina bantu ya ntangu na bo vandaka kusala, mu mbandu bankinsi ya mimpani, bansaka yina bo vandaka kusala na meso ya bantu mingi yina Bakristu vandaka kumona nde yo mefuluka ti balukwikilu ya mimpani mpi bisalu ya mansoni.”
Beto Sadila Mpenza Ve Nsi-Ntoto
9. Sambu beto kele Bakristu ya kyeleka, inki mutindu beto kemonisaka nde beto “kemengaka ve bantu”?
9 Inki beto lenda tuba sambu na Bakristu bubu yai? Kaka bonso Bakristu ya ntete, beto mpi kele ve bantu ya ‘ngidika ya bima yai ya mbi.’ (Gal. 1:4) Yo yina, bantu mingi kebakisaka beto ve mpi bankaka nkutu kemengaka beto. Ata mpidina, beto “kemengaka ve bantu.” Sambu beto kezolaka bamfinangani na beto, beto kekwendaka nzo na nzo, kesalaka bikesa sambu na kulonga bantu yonso ‘nsangu ya mbote ya Kimfumu ya Nzambi.’ (Mat. 22:39; 24:14) Beto kesalaka yo sambu beto kendimaka nde kubika fyoti Kimfumu ya Yehowa, yina Kristu kele ntotila, tafwa baluyalu yonso ya bantu mpi tayingisa yo na nsi-ntoto ya mpa ya lunungu.—Dan. 2:44; 2 Pie. 3:13.
10, 11. (a) Inki mutindu beto kesadilaka nsi-ntoto? (b) Na nki mambu Bakristu yina kekangulaka meso kebuyaka kusadila mpenza nsi-ntoto?
10 Sambu ngidika ya bima yai kekuma na nsuka, beto bansadi ya Yehowa kezaba nde yai kele ve ntangu ya kudipesa mingi na nsi-ntoto ya kezola kufwa. Beto tula dikebi na bangogo yai ya Polo: ‘Bampangi, mono kezola kutuba nde: Ntangu me bika diaka mingi ve. Yo yina, bika bayina kesumba bima kuvanda bonso bayina kesumba yo ve; bayina kesadilaka nsi-ntoto bonso bayina kesadilaka yo mpenza ve. Sambu nsi-ntoto, mutindu yo kele ntangu yai, tazinga diaka mingi ve.’ (1 Kor. 7:29-31) Kansi, inki mutindu beto kesadilaka nsi-ntoto bubu yai? Ntangu beto kesadilaka bima ya mpa yina siansi kebasisaka mpi baapareyi ya mutindu na mutindu sambu na kumwanga nzayilu ya Biblia na nsi-ntoto ya mvimba na bandinga mingi. Beto kesalaka kisalu na nsi-ntoto sambu na kuzwa bima ya kuzingila. Beto kesumbaka bima ya mfunu yina kevandaka na nsi-ntoto sambu na luzingu na beto ya konso kilumbu. Kansi, beto kebuyaka kusadila mpenza nsi-ntoto, ntangu beto ketulaka bima ya nsi-ntoto mpi mambu na yo na kisika yina mefwana.—Tanga 1 Timoteo 6:9, 10.
11 Bakristu yina kekangulaka meso kebuyaka kusadila mpenza nsi-ntoto na yina metala banzo-nkanda ya nda. Bantu mingi ya nsi-ntoto yai keyindulaka nde muntu fwete kota banzo-nkanda ya nda sambu na kubaka lukumu mpi kuvanda ti luzingu mosi ya mbote. Kansi, beto kezingaka bonso bantu yina kezingaka sambu na ntangu fyoti, mpi beto kevandaka ve ti balukanu ya mutindu yina. Beto kebuyaka mabanza ya “lulendo.” (Roma 12:16; Yer. 45:5) Sambu beto kele balongoki ya Yezu, beto ketulaka dikebi na lukebisu yai: ‘Beno kangula meso mpi beno keba! Beno katula mabanza yonso ya kuzola kimvwama. Sambu ata ntangu muntu kele ti bima mingi, luzingu na yandi kekatukaka ve na bima na yandi.’ (Luka 12:15) Yo yina, beto kesyamisa baleke Bakristu na kuvanda ti balukanu ya kimpeve, kukota banzo-nkanda kaka sambu na kubaka nzayilu ya mefwana sambu na kulungisa bampusa na bo na ntangu bo kekudibongisa sambu na kusadila Yehowa ‘na ntima na bo yonso, na luzolo na bo yonso, na ngolo na bo yonso, ti na mabanza na bo yonso.’ (Luka 10:27) Kana bo sala mpidina, bo lenda kuma ‘bamvwama na meso ya Nzambi.’—Luka 12:21; tanga Matayo 6:19-21.
Kudiyangisa Ve Sambu na Bampasi ya Luzingu
12, 13. Inki mutindu kulemfukila bangogo ya Yezu yina kele na Matayo 6:31-33, keswaswanisaka beto ti bantu ya nsi-ntoto?
12 Bansadi ya Yehowa meswaswana ti bantu ya nsi-ntoto na mutindu yina bo ketadilaka bima ya kinsuni. Na dyambu yango, Yezu kusongaka balongoki na yandi nde: “Beno kumona mpasi ve na kuyulaka nde: ‘Beto tadia nki? Beto tanwa nki? Beto talwata nki?’ Bamimpani bantu ke sosaka bima yina yonso ntangu yonso. Kansi beno, Tata na beno yina kele na zulu kuzaba nde beno ke na mfunu ya bima yina yonso. Kansi, beno landa [ntete, NW] na kusosa Kimfumu na yandi ti mambu yina ya yandi ke zolaka, ebuna yandi ta yika beno bima yina yonso.” (Mat. 6:31-33) Mambu yina bampangi na beto mingi mekutanaka ti yo mendimisaka beto nde, Tata na beto ya zulu kepesaka beto bima yina beto kevandaka na yo mfunu.
13 Yo kele mbote na kusepela ti bima yina beto kele na yo. (1 Tim. 6:6) Dibanza yai meswaswana mpenza ti ya bantu ya nsi-ntoto ya bubu yai. Mu mbandu, ntangu batoko kekwelanaka, mingi na bo kezolaka ‘kuvanda ti bima yonso’ na mbala mosi, mu mbandu nzo ya kitoko ya mefuluka ti bima, kamio ya kitoko, mpi baapareyi ya mpa yina mebasika. Kansi, Bakristu yina kezingaka bonso bantu yina kezingaka sambu na ntangu fyoti kebikaka ve nde bampusa na bo kutwadisa bo mpi bo kesumbaka kaka bima yina kefwanaka sambu na bo. Nkutu, yo kele kyese na kumona Bakristu mingi keyambula bima ya kinsuni sambu na kupesa ntangu mpi ngolo na bo na kusadila Yehowa bonso bansamuni ya kikesa ya Kimfumu. Bankaka kele bapasudi-nzila, bankengi-ntambudi, bamisionere mpi bankaka kesalaka na Betele. Beto yonso kesepelaka mpenza na kisalu yina bampangi yai kesadilaka Yehowa na ntima ya mvimba!
14. Inki dilongi beto lenda baka na kingana ya Yezu ya muntu yina kukunaka bambuma?
14 Na kingana ya Yezu ya muntu yina vandaka kukuna bambuma, Yezu kutubaka nde ‘bampasi ya luzingu yai ya nsi-ntoto mpi kiyeka ya kimvwama yina kekusaka’ lenda kanga ndinga ya Nzambi nzila ya kuyela na ntima na beto mpi kupusa beto na kubuta ve bambuma. (Mat. 13:22) Sambu beto kezingaka bonso banzenza na ngidika yai ya bima, yo kesadisaka beto na kubwa ve na mutambu yai. Dyaka, yo kesadisaka beto na kuvanda ti disu ya petepete to kutula dikebi na kisalu ya Nzambi mpi kutula Kimfumu na yandi na kisika ya ntete ya luzingu na beto.—Mat. 6:22.
‘Nsi-ntoto Kele na Kuluta’
15. Ntumwa Yoane kutubaka inki sambu na nsi-ntoto yai?
15 Kikuma ya ntete yina Bakristu ya kyeleka kezingaka bonso ‘banzenza mpi bantu yina kezingaka sambu na ntangu fyoti’ na nsi-ntoto yai kele sambu beto kendima nde, nsi-ntoto ya Satana mekuma na nsuka. (1 Pie. 2:11; 2 Pie. 3:7) Beto kemonisaka yo na mutindu beto ketwadisaka luzingu na beto. Ntumwa Yoane kulongisilaka bampangi na yandi Bakristu na kuzola ve nsi-ntoto to bima na yo sambu ‘nsi-ntoto ti bima na yo yonso yina bantu kezolaka, kele na kuluta kansi muntu yina kesala mambu yina Nzambi kezolaka, tazinga mvula na mvula.’—1 Yoa. 2:15-17.
16. Inki mutindu beto lenda monisa nde beto kele ya kukabwana ti bantu ya nsi-ntoto?
16 Yehowa kuzabisaka bantu ya Izraele nde kana bo lemfukila yandi, bo takuma ‘bantu na yandi mosi mpenza.’ (Kub. 19:5) Ntangu bantu ya Izraele vandaka ya kwikama na Nzambi, lusambu mpi luzingu na bo vandaka ya kuswasana ti makanda yonso. Bubu yai mpi, Yehowa meponaka bantu na yandi mpi bo kele mpenza ya kukabwana ti nsi-ntoto ya Satana. Biblia ketuba nde: ‘Beto bikisa luzingu ya mbi ti nzala ya kimuntu, sambu beto kudiyala, beto vanda bantu ya mbote, beto vanda na luzingu ya kinzambi na ntangu yai ya beto kele, ntangu beto kevingila kivuvu ya kiese yina beto ketulaka ntima mpi kumona lukumu ya Nzambi ya nene mpi ya Yesu Kristo, Ngulusi na beto. Yandi kudipesaka bonso makabu sambu na beto, na mpila nde beto katuka na mambu yonso ya mbi, mpi beto kuma bantu na yandi mosi mpenza, bantu ya ntima ya mpembe yina kesalaka mambu ya mbote.’ (Tito 2:11-14) “Bantu” ya Yehowa kele Bakristu bapakulami mpi bamilio ya “mameme ya nkaka” ya Yezu, bayina kesadisaka bapakulami.—Yoa. 10:16.
17. Sambu na nki bapakulami mpi mameme yankaka tabokuta ve mutindu bo zingaka bonso bantu yina kezingaka sambu na ntangu fyoti na nsi-ntoto yai ya mbi?
17 Bapakulami kele ti ‘kivuvu ya kiese’ ya kuyala ti Kristu na zulu. (Kus. 5:10) Mameme yankaka kele ti kivuvu ya kuzinga mvula na mvula na ntoto. Ntangu kivuvu yango talungana, bo tavanda dyaka ve bonso bantu yina kezinga sambu na ntangu fyoti na nsi-ntoto ya mbi. Bo tavanda ti banzo ya kitoko mpi ti bima mingi ya kudya mpi ya kunwa. (Nk. 37:10, 11; Yez. 25:6; 65:21, 22) Na kuswasana ti bantu ya Izraele, bo tavila ve ata fyoti nde bima yina yonso mekatuka na Yehowa, ‘mfumu ya nsi-ntoto ya mvimba.’ (Yez. 54:5) Bapakulami mpi mameme yankaka tabokuta ve na mutindu bo zingaka bonso bantu yina kezingaka sambu na ntangu fyoti na nsi-ntoto yai ya mbi.
Inki Mvutu Nge Tapesa?
• Na nki mutindu bansadi ya kwikama ya ntangu ya ntama kuvandaka bonso bantu yina kuzingaka sambu na ntangu fyoti?
• Inki mutindu Bakristu ya ntete kuzingaka na nsi-ntoto?
• Inki mutindu Bakristu ya kyeleka kesadilaka mpenza ve nsi-ntoto?
• Sambu na nki beto tabokuta ve mutindu beto mezingaka bonso bantu yina kezingaka sambu na ntangu fyoti na nsi-ntoto yai ya mbi?
[Bangyufula ya disolo ya kulonguka]
[Kifwanisu ya kele na lutiti 21]
Bakristu ya ntete kubuyaka bansaka ya mubulu mpi ya mansoni
