Kutala Ve ‘Bima Yina Kele na Nima’

“Muntu yina me baka nsengo, ke zola kubundula ntoto, kana yandi tala na nima, yandi me fwana ve na kusala na Kimfumu ya Nzambi.”​—LUKA 9:62.

INKI MVUTU NGE TAPESA?

Sambu na inki beto fwete ‘yibuka mambu yina bwilaka nkento ya Loti?’

Inki mambu tatu beto fwete buya na kuyala beto?

Inki mutindu beto kelandaka na kutambula kumosi ti organizasio ya Yehowa?

1. Inki lukebisu Yezu pesaka mpi nki ngyufula yo kebasisa?

“YINDULA fioti mambu yina bwilaka nkento ya Loti.” (Luka 17:32) Lukebisu yina Yezu Kristu pesaka kiteso ya bamvula 2 000 meluta kele mfunu mingi bubu yai kuluta na ntangu ya ntama. Kansi, lukebisu yai ya Yezu ketendula nki? Bayuda yina vandaka kuwidikila yandi vandaka ve ti mfunu ya tendula yankaka. Bo zabaka mambu yina kuminaka nkento ya Loti. Ntangu nkento yina vandaka kutina mbanza Sodomi ti dibuta na yandi, yandi kolamaka ntangu yandi talaka na nima mpi kitukaka ditadi ya mungwa.​—Tanga Kuyantika 19:17, 26.

2. Sambu na nki nkento ya Loti talaka na nima mpi kukonda bulemfu na yandi natilaka yandi nki?

² Kansi, sambu na nki nkento ya Loti talaka na nima? Keti yandi sosaka kuzaba mambu yina vandaka kusalama? Keti yandi talaka na nima sambu yandi kondaka lukwikilu? To sambu na mpusa ya bima yina yandi bikisaka na Sodomi? (Luka 17:31) Yo vanda yandi talaka na nima sambu na konso kikuma yina, yandi fwaka sambu na kukonda bulemfu. Yindula fyoti dyambu yina! Yandi fwaka kilumbu mosi ti bantu ya mbi yina vandaka kuzinga na Sodomi ti na Gomore. Yo yina, Yezu tubaka nde: “Yindula fioti mambu yina bwilaka nkento ya Loti”!

3. Inki mutindu Yezu bendaka dikebi na kumonisaka nde beto fwete tala ve na nima na mutindu ya kifwani?

³ Beto mpi kezinga na ntangu yina yo kele mfunu nde beto tala ve na nima na mutindu ya kifwani. Yezu bendaka dikebi na dyambu yai ntangu yandi pesaka mvutu na muntu yina yulaka yandi kana yandi lenda vutuka ntete mpi kupesa dibuta na yandi mbote ya nsuka na ntwala ya kukuma longoki. Yezu tubaka nde: “Muntu yina me baka nsengo, ke zola kubundula ntoto, kana yandi tala na nima, yandi me fwana ve na kusala na Kimfumu ya Nzambi.” (Luka 9:62) Keti Yezu vandaka makambu ngolo to kondaka bukatikati ntangu yandi pesaka mvutu mutindu yina? Kele ve, sambu yandi zabaka nde nswa yina muntu yango lombaka vandaka kaka  mutindu ya kupesa kikuma sambu na kubuya mukumba yina. Yezu tubaka nde kupusa mambu na nima mutindu yina kele bonso ‘kutala na nima.’ Keti yo kele mbi kana muntu yina kebundula ntoto ketala na lweka to ketulula nsengo mpi ketala na nzyunga na yandi? Kana yandi katula dikebi na mambu yina yandi fwete sala, kisalu na yandi lenda beba.

4. Beto fwete tula dikebi na beto na inki?

⁴ Na kisika ya kutula dikebi na mambu ya melutaka, beto fwete tula dikebi na mambu yina kele na ntwala. Tala mutindu Bingana 4:25 kemonisa dyambu yai pwelele: “Tula meso na nge kaka na ntwala, kutala kisakasaka ve.”

5. Inki kikuma beto kele ti yo ya kubuya kutala bima yina kele na nima?

⁵ Beto kele ti kikuma ya mbote ya kutala ve bima yina kele na nima. Kikuma yango kele inki? Beto kezinga “na bilumbu ya nsuka.” (2 Tim. 3:1) Bubu yai, beto kemona kaka ve kubeba ya bambanza zole ya mbi kansi kubeba ya ngidika ya bima ya mbi ya ntoto ya mvimba. Inki tasadisa beto na kubuya kusala mambu yina nkento ya Loti salaka? Ntete-ntete, beto fwete zaba mwa mambu yina kele na nima na beto ya lenda pukumuna beto na kutala na nima. (2 Kor. 2:11) Bika beto tadila mambu yango mpi kuzaba mutindu beto lenda buya kutudila yo dikebi.

MAMBU VANDAKA MBOTE NA BILUMBU YA NTAMA

6. Sambu na nki bangindu na beto kevandaka ve ntangu yonso ya mbote?

⁶ Kigonsa ya nene kele dibanza ya mbi yina kemonisaka nde mambu vandaka mbote na bilumbu ya ntama. Bangindu na beto kevandaka ve ntangu yonso ya mbote. Kukonda kuzaba, beto lenda mona mpamba mambu yina kuminaka beto na bilumbu ya ntama mpi kaka na ntangu yina kuyindula nde kyese yina vandaka ya kuluta mingi mpi kumonisa nde mambu vandaka mbote kuluta. Mabanza yai ya mbi lenda pusa beto na kusosa kusala mambu yina beto salaka na bilumbu ya ntama. Kansi Biblia kekebisa beto nde: “Kuyula ve nde: ‘Sambu na nki mambu vandaka ntete mbote na bilumbu ya ntama?’ Yina kele kuyula ya kukonda mayele.” (Lo. 7:8-10) Sambu na nki bangindu ya mutindu yai kele mpenza kigonsa?

7-9. (a) Inki mambu kuminaka bantu ya Izraele na nsi Ezipte? (b) Inki bikuma ya kyese bantu ya Izraele vandaka ti yo? (c) Sambu na nki bantu ya Izraele yantikaka kubokuta?

⁷ Tadila mambu yina kuminaka bantu ya Izraele na bilumbu ya Moize. Ata bantu ya Izraele vandaka banzenza na nsi Ezipte, na nima ya lufwa ya Yozefi bantu ya Ezipte “tulaka bakapita sambu na kupesa bantu ya Israele mpasi na bisalu ya kingolo-ngolo.” (Kub. 1:11) Na nima, Farao yantikaka kufwa bana yonso ya babakala ya bantu ya Nzambi sambu na kufyotuna ntalu na bo. (Kub. 1:15, 16, 22) Ntembe kele ve nde na nima Yehowa zabisaka Moize nde: “Mono me mona mbote-mbote mutindu bantu na mono ke mona mpasi na nsi ya Ezipte; mono me wa mutindu bo ke diladila na maboko ya bakapita yina ke sadisa bo kisalu ya mpasi. Ya kieleka, mono me zaba bampasi na bo.”​—Kub. 3:7.

⁸ Keti nge lenda yindula kyese yina bantu ya Izraele waka ntangu bo basikaka na kimpika na nsi Ezipte mpi bakaka kimpwanza? Na mutindu ya kuyituka, bo monaka ngolo ya Yehowa ntangu yandi pesaka Farao ntotila ya lulendo mpi bantu na yandi Bandola Kumi. (Tanga Kubasika 6:1, 6, 7.) Ya kyeleka, bantu ya Ezipte pesaka kaka ve bantu ya Izraele nzila ya kukwenda kansi bo syamisaka bo mpi na kukwenda, bo pesaka  bo wolo ti arza ya mingi, yo yina Biblia tubaka nde bantu ya Nzambi “yibaka bantu ya Ezipte.” (Kub. 12:33-36) Na nima, bantu ya Izraele sepelaka ntangu bo monaka mutindu Farao mpi basoda na yandi fwaka na Nzadi Mungwa ya Mbwaki. (Kub. 14:30, 31) Kumona mutindu mambu salamaka fwete pesa mpenza kikesa!

⁹ Kansi, na kukonda lukwikilu yonso na nsungi ya nkufi yina bo monaka mutindu Yehowa gulusaka bo na mutindu ya kimangu, kaka bantu yai mosi yantikaka kubokuta. Sambu na nki? Sambu na madya! Bo vandaka kusepela dyaka ve ti bima yina Yehowa pesaka bo mpi vandaka kubokuta nde: “A kana beto yindula mutindu beto vandaka kudia na nsi ya Ezipte mbisi ya masa, matungulu ti ndunda ya mutindu na mutindu, beto vandaka kusumba yo ve. Ntangu yai kima kele ve, beto me fwa kaka na kudia bima yai mana konso kilumbu.” (Kut. 11:5, 6) Ya kyeleka, bo kumaka ti bangindu ya mbi​—nkutu, bo kumaka ti mpusa ya kuvutuka na ntoto ya kimpika! (Kut. 14:2-4) Bantu ya Izraele talaka bima yina vandaka na nima mpi Yehowa buyaka bo.​—Kut. 11:10.

10. Mbandu ya bantu ya Izraele kepesa beto nki dilongi?

¹⁰ Inki dilongi beto kebaka bubu yai? Ntangu beto kekutana ti mambu ya mpasi, bika nde beto tula ve dikebi na mambu yina beto vandaka kumona bonso mambu ya mbote na ntangu ya ntama​—mbala yankaka na ntwala nde beto zaba kyeleka. Ata yo kele mbi ve na kuyindulula malongi yina beto bakaka na mambu ya ntama to kusepela na mambu ya mbote yina beto keyibuka, beto fwete landa na kuvanda ti bukatikati mpi mabanza ya mbote sambu na mambu yina melutaka. Kana ve, beto lenda lutisa ndilu ya kubokuta sambu na yina metala luzingu na beto mpi kumeka kuvutukila luzingu na beto ya ntama.​—Tanga 2 Piere 2:20-22.

BIBANSA YINA BETO MESALAKA

11. Inki mutindu bantu yankaka ketadilaka bibansa yina bo salaka na ntangu ya ntama?

¹¹ Yo kele mawa sambu bantu yankaka ketalaka bibansa yina bo salaka na ntangu ya ntama mpi kemonaka nde yo kele mabaku yina bo sadilaka ve. Mbala yankaka, nge vandaka ti dibaku ya kukota banzo-nkanda ya nda, lukumu, kuvanda ti kimvwama kansi nge bakaka lukanu ya kubuya kulanda yo. Bampangi na beto mingi ya babakala mpi ya bankento meyambulaka bisika ya lukumu na bisalu yina metala mumbongo, bansaka ya kulutisila ntangu, nzo-nkanda to bansaka yankaka. Bubu yai, ntangu melutaka mpi nsuka mekwisa ntete ve. Keti nge keyindulaka mambu yina nge zolaka kusala kana nge salaka ve bibansa yina?

12. Inki mutindu Polo tadilaka bima yina yandi yambulaka?

¹² Ntumwa Polo yambulaka mambu mingi sambu na kukuma longoki ya Kristu. (Filp. 3:4-6) Inki mutindu yandi tadilaka bima yina yandi yambulaka? Yandi kezabisa beto nde: “Mambu yina ya mono vandaka kumona ya mfunu, ntangu yai mono ke mona yo mfunu ve sambu na Kristo.” Sambu na nki? Yandi keyika nde: “Kansi mambu yonso mpi; mono ke monaka yo mfunu ve sambu na mambu yai ya kuluta mfunu mpenza: kuzaba Mfumu na beto Yesu Kristo. Mono me bikisaka mambu yonso sambu na yandi. Mono ke monaka mambu yina yonso bonso mvindu sambu na kuvanda na Kristo.” * (Filp. 3:7, 8) Kaka mutindu muntu  yina kelosa mvindu na dibulu ya matiti to kima ya kupola kebokutaka ve na nima, Polo bokutaka ve sambu na mabaku ya luzingu yina yandi sadilaka ve. Yandi yindulaka ve nde mabaku yina vandaka mfunu mingi.

13, 14. Inki mutindu beto lenda landa mbandu yina Polo bikaka?

¹³ Inki tasadisa beto kana beto mona nde beto meyantika kuyindula nde mabaku yina beto sadilaka ve kuvandaka mbote? Beto landa mbandu yina Polo pesaka. Inki mutindu? Tadila mbalu ya mambu yina nge kele ti yo bubu yai. Nge mekumaka ti bangwisana ya mbote ti Yehowa mpi yandi kezabaka nge bonso muntu ya kwikama. (Baeb. 6:10) Inki bima ya kinsuni nsi-ntoto lenda pesa ya lenda tesana ti balusakumunu ya kimpeve yina beto kele ti yo bubu yai mpi yina beto tabaka na makwisa?​—Tanga Marko 10:28-30.

¹⁴ Na nima, Polo tubilaka kima yina tasadisa beto sambu na kulanda kuvanda ya kwikama. Yandi ketuba nde yandi ‘vilaka mambu yonso ya ntama, ebuna yandi sosaka mpila ya kukuma na mambu yina kele na ntwala.’ (Filp. 3:13) Zaba nde Polo ketubila bitambi zole, mpi yo kele mfunu. Ya ntete, beto fwete vila bima yina beto meyambulaka mpi kumanisa ve ngolo mpi ntangu ya kudiyangisa sambu na yo. Ya zole, bonso muntu yina kebaka ntinu mpi mekuma na ndilu ya nsuka, beto fwete landa kutula dikebi na mambu yina kele na ntwala.

15. Inki mambote beto kebakaka ntangu beto keyindulaka bambandu ya bansadi ya kwikama ya Nzambi?

¹⁵ Ntangu beto keyindulula bambandu ya bansadi ya kwikama ya Nzambi​—yo vanda ya ntangu ya ntama to ya bubu—​beto lenda baka kikesa sambu na kulanda kutala mambu yina kele na ntwala na kisika ya kutala bima yina kele na nima. Mumbandu, kana Abrahami ti Sara vandaka kuyindula ntangu yonso bima yina bo bikaka na mbanza Ure, “bo zolaka kuvutuka diaka kuna.” (Baeb. 11:13-15) Kansi, bo vutukaka ve. Moize yambulaka bima mingi kuluta bantu yonso ya Izraele. Kansi, ata disolo mosi ve kemonisa nde yandi vandaka ti mpusa ya bima yina. Yo yina, masolo ya Biblia kezabisa beto nde: “Yandi banzaka nde kuluta mbote bo vwenza yandi mutindu bo ke vwenzaka Mesia, kansi mfunu ve na kuvanda na kimvwama ya Ezipte, sambu meso na yandi vandaka ke tala kaka matabisi yina kele na ntwala.”—Baeb. 11:26.

MAMBI YINA BETO MESALAKA

16. Inki mutindu mambu yina beto kutanaka ti yo na ntangu ya ntama lenda vanda ti bupusi na zulu na beto?

¹⁶ Kansi, mambu yonso yina beto mekutanaka ti yo na ntama lenda vanda kaka ve ya mbote. Mbala yankaka beto kekudiyangisaka sambu na masumu to bifu ya nene yina beto salaka na ntangu ya ntama. (Nk. 51:5) Ziku, Beto kewaka mpasi na ntima sambu na bandongisila ya ngolo yina beto mebakaka. (Baeb. 12:11) Kukonda lunungu​—yo vanda buna to ve—​lenda yala mabanza na beto. (Nk. 55:3) Inki beto lenda sala sambu na kundima nde beto keyambulaka ve nde mambu ya mutindu yina kupusa beto na kutula dikebi na bima yina kele na nima? Bika beto tadila bambandu tatu.

17. (a) Sambu na nki Polo kudimonaka bonso nde ‘Bakristu yonso me luta yandi na mfunu’? (b) Inki kusadisaka Polo na kutula ve dikebi na bangindu ya mbi?

¹⁷ Bifu ya ntama. Ntumwa Polo kudimonaka bonso nde ‘Bakristu yonso me luta yandi na mfunu.’ (Ef. 3:8) Sambu na nki yandi kudiwaka mutindu yina? Yandi ketuba nde: “Sambu ntete mono vandaka kumonisa bantu ya Dibundu ya Nzambi  mpasi.” (1 Kor. 15:9) Keti nge lenda yindula mutindu ntumwa Polo vandaka kudiwa ntangu yandi vandaka kukutana ti bantu yankaka yina yandi bangikaka? Kansi, na kisika ya kuyambula nde mabanza yina ya mbi kuyala yandi, Polo tulaka dikebi na mambote ya Nzambi yina muntu mefwana ve na kubaka yina Nzambi monisilaka yandi. (1 Tim. 1:12-16) Ntonda yina yandi vandaka na yo sambu na Nzambi pusaka yandi na kusala kisalu ya kusamuna. Masumu na yandi ya ntama vandaka na kati ya bima yina Polo vandaka ti lukanu ya kutula ve dikebi. Kana beto ketula mpi dikebi na kikalulu ya kulolula yina Yehowa memonisilaka beto, beto tayindula dyaka ve mambi ya ntama yina beto lenda soba ve. Beto lenda sadila ngolo na beto na kisalu yina beto kele ti yo.

18. (a) Inki mambu lenda salama kana beto ketala na nima sambu na ndongisila yina beto mebaka? (b) Inki mutindu beto lenda tula dikebi na bangogo ya Salomo na yina metala kundima ndongisila?

¹⁸ Bandongisila yina kepesaka mpasi. Inki lenda salama kana bandongisila yina beto bakaka kupukumuna beto na kutala na nima? Dyambu yai, lenda vanda kaka ve mpasi kansi yo lenda lembisa beto mpi​—kupusa beto na “kumona mpasi.” (Baeb. 12:5) Ntangu beto kebakaka ndongisila, beto lenda ndima yo mpi na nima kusadila yo ve sambu beto kemona yo bonso “kima mosi ya mpamba” to ‘kemona mpasi’ na kusadila yo, mbutu kele kaka kiteso mosi—​ndongisila yango tanatila beto ve mambote mpi tasadisa beto ve. Yo tavanda mbote na kutula dikebi na bangogo yai ya Salomo: “Yindula konso ntangu mambu ya nge longukaka. Malongi ya nge bakaka, kuvila yo ve, yo kele luzingu na nge.” (Bing. 4:13) Bonso shofere yina kezitisaka bidimbu ya nzila, beto ndima ndongisila, beto sadila yo mpi beto kwenda na ntwala.​—Bing. 4:26, 27; tanga Baebreo 12:12, 13.

19. Inki mutindu beto lenda landa mbandu ya lukwikilu yina Habakuki mpi Yeremia vandaka ti yo?

¹⁹ Kukonda lunungu​—yo vanda buna to ve. Bantangu yankaka beto lenda kudiwa bonso mbikudi Habakuki yina dilaka na Yehowa sambu na lunungu, yandi bakisaka ve kikuma yina Yehowa yambulaka nde mambu yankaka ya kukonda lunungu kusalama. (Hab. 1:2, 3) Yo kele mpenza mbote na kulanda mbandu ya lukwikilu yina mbikudi yai vandaka ti yo, yina sonikaka nde: “Kansi mono, mono kele kaka na kiese, mono ke sepela, sambu Mfumu Nzambi kele Ngulusi na mono.” (Hab. 3:18) Bonso mbikudi ya ntama Yeremia, kana beto kelanda kuvanda ti ‘kikalulu ya kuvingila’ ti lukwikilu yonso na Yehowa Nzambi ya lunungu, beto lenda ndima nde yandi tayidika mambu yonso na ntangu ya mefwana.​—Mawa 3:19-24.

20. Inki mutindu beto lenda monisa nde beto ‘keyibuka mambu yina bwilaka nkento ya Loti’?

²⁰ Beto kezinga na ntangu ya mpasi. Mambu ya mbote kesalama bubu mpi mambu ya mbote kuluta kele na ntwala. Konso muntu na kati na beto lenda landa na kutambula kumosi ti organizasio ya Yehowa. Bika nde beto tula dikebi na bandongisila ya Masonuku sambu na kutala na ntwala mpi kubuya kutala bima yina kele na nima. Na kusalaka buna beto tamonisa nde, beto ‘keyindula mambu yina bwilaka nkento ya Loti’!

[Noti na nsi ya lutiti]

[Bangyufula ya disolo ya kulonguka]