“Yehowa Kaka Mosi” Kevukisaka Dibuta na Yandi
“Yehowa Kaka Mosi” Kevukisaka Dibuta na Yandi
‘Mono ke bondila beno na kusimba ngolo bumosi ya mpeve.’—EF. 4:1, 3.
INKI MUTINDU NGE TATENDULA?
Sambu na nki Nzambi ketwadisaka mambu?
Inki mutindu beto ‘kesimbaka ngolo bumosi ya mpeve’?
Inki tasadisa beto na ‘kumonisana ntima ya mbote’?
1, 2. Inki kele lukanu ya Yehowa sambu na ntoto mpi bantu?
DIBUTA. Ngogo yai keyibusa nge inki? Zola, kyese? Kisika yina bantu kesalaka na kimvuka sambu na kulungisa lukanu mosi? Kisika ya lutaninu yina bantu keyelaka, kelongukaka, mpi kepesanaka mabanza? Ntembe kele ve nde yo tavanda mpidina kana nge kele na kati ya dibuta mosi ya zola. Yehowa muntu kele na kisina ya dibuta. (Ef. 3:14, 15) Lukanu na yandi vandaka nde bigangwa na yandi yonso ya kele na zulu mpi na ntoto kuvanda na lutaninu, na bumosi ya masonga, mpi kutudilana ntima.
2 Na nima ya kusala disumu, bantu vandaka dyaka ve na kati ya dibuta na yandi ya luyalanganu ya mvimba, kansi lukanu ya Yehowa sobaka ve. Yandi tasala yonso na mpila nde ntoto yina takituka Paladisu kufuluka dyaka ti bana ya Adami mpi Eva. (Kuy. 1:28; Yez. 45:18) Yandi mebakaka bangidika sambu na kulungisa lukanu yai. Bangidika yango kele na mukanda ya Efezo, yina ketubilaka mingi bumosi. Bika beto tadila mwa baverse ya kele na mukanda ya Efezo mpi mutindu beto lenda sala mambu na kuwakana ti lukanu ya Yehowa ya kuvukisa bigangwa na yandi yonso.
NGIDIKA YA KUTWADISA MAMBU MPI KISALU NA YO
3. Ngidika ya kutwadisa mambu yina Efezo 1:10 ketubila kele nki mpi nki ntangu kitini na yo ya ntete yantikaka?
3 Moize tubilaka bantu ya Izraele nde: “Yehowa Nzambi na beto kele Yehowa kaka mosi.” (Kul. 6:4, NW) Bisalu mpi lukanu ya Yehowa kevandaka na kuwakana. Yo yina, “na nsuka kibeni ya ntangu ya metulamaka” (NW) Nzambi bakaka lukanu ya “kutwadisa mambu” (NW) disongidila, yandi salaka ngidika mosi sambu na kuvukisa bigangwa na yandi yonso ya mayele. (Tanga Efezo 1:8-10.) Ngidika yai talungisa lukanu na yo bitini zole. Ya ntete, yandi kebongisa dibundu ya bapakulami sambu na kubaka luzingu na zulu na nsi ya kiyeka ya Yezu Kristu, Mfumu na bo ya kimpeve. Ngidika ya ntete yantikaka na Pantekoti ya mvu 33 T.B. ntangu Yehowa yantikaka kuvukisa bantu yina tayala ti Kristu na zulu. (Bis. 2:1-4) Na nsadisa ya kimenga ya nkudulu ya Kristu, Yehowa mendimaka bapakulami bonso bantu ya lunungu sambu na luzingu mpi bo kezabaka nde yandi mendimaka bo bonso “bana ya Nzambi.”—Roma 3:23, 24; 5:1; 8:15-17.
4, 5. Inki kele kitini ya zole ya mambu yina Nzambi ketwadisa?
4 Kitini ya zole kele ya kubongisa bantu yina tazinga na ntoto na Paladisu na nsi ya Kimfumu ya Mesia ya Kristu. ‘Kibuka ya nene’ kele bantu ya ntete yina tazinga na Paladisu. (Kus. 7:9, 13-17; 21:1-5) Na nsungi ya Luyalu ya Bamvula Funda, bantu yina tafutumuka tazinga na Paladisu kumosi ti kibuka ya nene. (Kus. 20:12, 13) Yindula mutindu lufutumuku tamonisa mpenza bumosi na beto! Na nsuka ya Luyalu ya Bamvula Funda, ‘bima yina kele na ntoto’ tamekama na kumekama ya nsuka. Bantu yina tabikala ya kwikama tandimama bonso “bana ya Nzambi” awa na ntoto.—Roma 8:21; Kus. 20:7, 8.
5 Bubu yai, Nzambi ke na kutwadisa mambu na bitini yonso zole, yo vanda bima yina kele na zulu to yina kele na ntoto. Kansi, inki mutindu konso muntu na kati na beto lenda sala mambu na kuwakana ti ngidika ya Nzambi na yina metala kutwadisa mambu bubu yai?
‘SIMBA NGOLO BUMOSI YA MPEVE’
6. Inki mutindu Masonuku kemonisa nde Bakristu fwete vukana kisika mosi?
6 Masonuku kemonisa nde Bakristu fwete vukana kisika mosi. (1 Kor. 14:23; Baeb. 10:24, 25) Yo ketendula mambu mingi kuluta kaka kulutisa ntangu kisika mosi, bonso bantu yina kekwendaka kuteka na zandu to kutala bansaka. Bumosi ya kyeleka meluta mambu yina. Beto kekumaka na bumosi yina ntangu beto kesadilaka bantuma ya Yehowa mpi kebikaka nde mpeve santu na yandi kutwadisa beto.
7. ‘Kusimba ngolo bumosi ya mpeve’ ketendula inki?
7 Ata Yehowa mendimaka bapakulami bonso bantu ya lunungu mpi bana na yandi mpi mameme yankaka bonso bantu ya lunungu mpi banduku na yandi na nsadisa ya kimenga ya nkudulu ya Kristu, kukonda kuwakana tabasikaka ntangu yonso yina beto talanda kuzinga na ngidika yai ya bima. (Roma 5:9; Yak. 2:23) Kana mpidina ve, Biblia zolaka ve kulongisila beto na kulanda ‘kukangila bantu yankaka ntima.’ Inki mutindu bumosi keyelaka na kati ya Bakristu? Beto fwete yedisa kikalulu ya kudikulumusa mpi ya mawete. Dyaka, Polo kulongisilaka beto na kusala kikesa sambu na ‘kusimba ngolo bumosi ya mpeve na lusadisu ya ngemba yina ke vukisaka beto.’ (Tanga Efezo 4:1-3.) Sambu na kusadila ndongisila yai, beto fwete bika nde mpeve ya Nzambi kutwadisa beto mpi kubuta mbuma na yo na kati na beto. Na kuswaswana ti bisalu ya kinsuni yina kekabulaka bantu ntangu yonso, mbuma ya mpeve kemanisaka kukonda kuwakana na kati ya bantu.
8. Na nki mutindu bisalu ya kimuntu kebebisaka bumosi?
8 Tala mutindu ‘mambu yina bantu kesalaka na kimuntu’ kebebisaka bumosi. (Tanga Galatia 5:19-21.) Pite kekabulaka muntu yina kesalaka yo ti Yehowa mpi ti dibundu na yandi. Bizumba lenda kabula bana ti bibuti mpi nkwelani yina mesala mbi ve ti nkwelani yina mesala bizumba. Mambu ya mvindu kebebisaka bumosi ya muntu yina mesala yo ti Nzambi mpi ti bantu yina kezolaka Nzambi. Kana muntu kezola kukangisa bima zole kumosi, yandi fwete zikisa nde bima yina zole kele ya bunkete sambu yo kangama mbote. Kana muntu kesala mambu ya poto-poto yandi kevwezaka bansiku ya lunungu ya Nzambi. Bisalu yai yonso ya kimuntu kekabulaka bantu mpi yo kekabulaka muntu yina kesala yo ti Nzambi. Nkadilu ya mutindu yina kele mambu yina Yehowa kemengaka.
9. Inki mutindu beto lenda kuditadila kana beto kesala bikesa sambu na ‘kusimba ngolo bumosi ya mpeve’?
9 Yo yina, konso muntu na kati na beto fwete kudiyula nde: ‘Inki bikesa mu kesalaka sambu na “kusimba ngolo bumosi ya mpeve na lusadisu ya ngemba yina ke vukisaka beto”? Inki mono kesalaka ntangu mambu kebasikaka? Keti mono kesongaka banduku na mono mambu yango sambu bo kotila mono? Keti mu kevingilaka nde bankuluntu kukotila mono na kisika ya kusala bikesa ya kyeleka sambu na kuvutula bangwisana ya ngemba ti muntu yina mono kewakana ve ti yandi? Keti mono kesosaka kutina muntu yina mono kewakana ve ti yandi sambu na kutubila ve dyambu yina?’ Keti kusala mambu yina tamonisa nde beto kesala mambu na kuwakana ti lukanu ya Yehowa ya kuvukisa dyaka bima yonso na Kristu?
10, 11. (a) Sambu na nki beto fwete vanda na ngemba ti bampangi na beto? (b) Inki mambu tasadisa beto sambu beto yonso kuvanda na ngemba mpi kubaka balusakumunu ya kimpeve?
10 Yezu tubaka nde: “Kana nge ke nata makabu na nge na Nzambi, ebuna ntangu nge me kuma na kisika kele mesa-kimenga, nge me yibuka nde mpangi na nge ke na makambu ti nge, bikisa makabu na nge pana na ntwala ya mesa-kimenga, kwenda ntete kuwakana ti mpangi na nge; na nima, vutuka, pesa makabu na nge. . . . Beno wakana na yandi nswalu.” (Mat. 5:23-25) Yakobo sonikaka nde ‘bo kekunaka nkeni ya lunungu na ngemba na kati ya bantu yina ketulaka ngemba.’ (Yak. 3:17, 18, NW) Yo yina, beto lenda vanda ve bantu ya lunungu kana beto kele ve na ngemba ti bantu yankaka.
11 Mu mbandu, na bansi yankaka yina bamvita kesalamaka, bansadi-bilanga kekunaka ve bima na kitini mosi ya ntoto sambu yo kevandaka ti ba bombe. Ntangu bombe kebulaka, bansadi-bilanga keyambulaka bilanga, miyibi keyibaka bima ya kuzingila ya babwala yina, mpi madya kekotaka dyaka ve na bambanza. Kiteso mosi, kana beto kele ti bifu yina lenda bebisaka ngemba na kati na beto ti bampangi Bakristu, yo tavanda mpasi sambu beto yela na kimpeve. Kansi, kana beto kele ti kikalulu ya kulolula bampangi kukonda kusukinina mpi kesala mambu sambu na mambote ya bantu yankaka, beto yonso tavanda na ngemba mpi tabaka balusakumunu ya Yehowa.
12. Inki mutindu bankuluntu lenda sadisa beto na kuvanda na bumosi?
12 Dyaka, ‘makabu ya bantu’ lenda vanda ti bupusi ya ngolo na yina metala bumosi. Yehowa mepesaka beto makabu yai sambu na kusadisa beto na “kuvanda na kimvuka mosi sambu na lukwikilu.” (Ef. 4:8, 13) Ntangu bankuluntu kesalaka kumosi ti beto na kisalu ya santu mpi kepesaka beto bandongisila ya mekatuka na Ndinga ya Nzambi, bo kesadisaka beto na kuyela na yina metala kulwata kimuntu ya mpa. (Ef. 4:22-24) Ntangu bankuluntu kepesaka nge ndongisila, keti nge keyibukaka nde Yehowa muntu kesadila bo sambu na kubongisa nge na kubaka luzingu na nsi-ntoto ya mpa na nsi ya luyalu ya Mwana na yandi? Bankuluntu, keti beno kevandaka ti lukanu yai na mabanza ntangu beno kesungikaka bampangi?—Gal. 6:1.
“BENO MONISANA NTIMA-MBOTE”
13. Inki tasalama kana beto ketula ve dikebi na bandongisila yina kele na Efezo 4:25-32?
13 Efezo 4:25-29 ketubila bifu yina beto fwete buya. Yo ketadila kutuba luvunu, kuwa makasi to kuvanda molo, mpi kutuba mambu ya mbi na kisika ya kutuba mambu ya mbote yina ketungaka. Kana muntu ketula ve dikebi na ndongisila yai, yandi tapesa mpeve ya Nzambi mawa, sambu yo kele ngolo yina kesadisaka na kuvanda na bumosi. (Eph. 4:30) Kusadila mambu yai Polo sonikaka na baverse yina kelanda kele mfunu sambu na kuvanda na ngemba mpi bumosi: “Beno vanda na ntima ya bululu ve, beno dasuka ve, beno wa makasi mpi ve. Beno tula diaka makelele ve, beno fingana diaka ve. Beno katula konso mabanza ya mbi yina ya beno ke na yo. [Kansi beno monisana ntima ya mbote, NW]; konso muntu fweti wila mpangi na yandi mawa, yandi fweti lolula yandi mutindu Nzambi me lolulaka beno sambu na Kristo.”—Ef. 4:31, 32.
14. (a) Bangogo ‘kumonisa ntima ya mbote’ ketendula inki? (b) Inki tasadisa beto na kuvanda bantu ya mbote?
14 Bangogo ‘kumonisa ntima ya mbote’ ketendula nde na nsungi mosi buna, beto vandaka ve kumonisa ntima-mbote mpi yo lenda lomba nde beto yedisa kikalulu yai. Yo tavanda mbote nde beto sala bikesa sambu na kutula mawi ya bantu yankaka na ntwala ya mawi na beto! (Filp. 2:4) Mbala yankaka beto kezola kutuba dyambu mosi yina tasekisa bantu to tamonisa nde beto kele mayele, kansi keti yo kele ya mbote? Kuyindulula dyambu yai na ntwala tasadisa beto na ‘kumonisa ntima ya mbote.’
LONGUKA ZOLA MPI LUZITU NA DIBUTA
15. Na yina metala bangwisana ya Kristu ti dibundu, inki kikalulu Yezu monisaka yina Polo ketubila na Efezo 5:28?
15 Biblia kefwanisaka bangwisana yina Kristu kele na yo na dibundu ti bangwisana yina bakala kevandaka na yo ti nkento na yandi. Mbandu ya Kristu kesadisa bakala na kubakisa nde yandi fwete twadisa dibuta na yandi mpi fwete zola nkento na yandi mpi kulungisa bampusa na yandi. Yo kesadisa mpi nkento na kubakisa nde yandi fwete monisa bulemfu na bakala na yandi. (Ef. 5:22-33) Ntangu Polo sonikaka nde: “Mutindu mosi babakala mpi fweti zola bankento na bo, mutindu bo ke zolaka nitu na bo mosi,” yandi vandaka kutubila nki “mutindu”? (Ef. 5:28) Bangogo yina yandi tubaka na ntwala kebenda dikebi na mutindu yina “Kristo zolaka dibundu ntangu yandi fwaka sambu na yo. Yandi . . . [yobisaka yo ti masa na nsadisa ya ndinga ya Nzambi, NW].” Ya kyeleka, sambu na kusala kumosi ti lukanu ya Yehowa ya kuvukisa bima yonso na Kristu, babakala fwete vanda ya kuyilama sambu na kudisa mabuta na bo na kimpeve.
16. Inki tasalama kana bibuti kelungisa mikumba yina Masonuku mepesaka bo na mabuta?
16 Bibuti fwete yibuka nde Yehowa mepesaka bo mukumba ya kutanina bana na bo. Kansi yo kele mawa na kumona nde, bubu yai na nsi-ntoto, bantu mingi ‘kezolaka ve bantu yankaka.’ (2 Tim. 3:1, 3, NW) Bibuti mingi kelungisaka ve mikumba na bo, mpi dyambu yai kepesaka bana mawa mpi yo kevandaka ti bupusi ya mbi na luzingu na bo. Kansi Polo longisilaka bibuti yina kele Bakristu nde: “Beno pesa bana na beno makasi ve. Kansi, ntangu beno ke sansa bo, beno longa bo malongi ti mambu ya kikristo.” (Ef. 6:4) Kisika ya ntete yina bana kelongukaka zola mpi mutindu ya kuzitisa kiyeka kele na dibuta. Bibuti yina melongaka bana na bo malongi yai kesalaka mpenza na kuwakana ti ngidika ya Yehowa ya kutwadisaka mambu. Ntangu bibuti kesalaka mambu yina kesadisaka bana na bo na kumona zola na kati ya dibuta, keyalaka makasi na bo mpi kenganinaka ve bana bo to ketubaka ve mambu ya mbi sambu na bo, bo kelongaka bana malongi ya mfunu na yina metala kumonisa zola mpi kuzitisa kiyeka. Kana beto kesala mutindu yai, beto tabongisa bana na beto sambu na kubaka luzingu na nsi-ntoto ya mpa ya Nzambi.
17. Inki beto fwete sala sambu na kutelamina Dyabulu?
17 Beto fwete bakisa nde Dyabulu, muntu ya ntete yina kubebisaka ngemba na luyalanganu ya mvimba, tasala yonso sambu na kutelamina bikesa na beto sambu na kusala luzolo ya Nzambi. Bantu mingi na nsi-ntoto kesala mambu yina Dyabulu kezola nde bo sala ntangu bo kefwaka makwela, kezingaka kumosi kukonda kukwelana, mpi kendimaka makwela na kati ya babakala to bankento. Kansi beto kelandaka ve mbandu yai ya mbi to bifu ya kemonana na nsi-ntoto ya bubu yai. Beto kelandaka mbandu ya Kristu. (Ef. 4:17-21) Yo yina, Biblia kelongisila beto na ‘kubaka binwaninu yonso ya Nzambi kepesaka beto’ sambu na kununga bupusi ya Dyabulu mpi ya bampeve na yandi ya mbi.—Tanga Efezo 6:10-13.
“BENO LANDA NA KUTAMBULA NA ZOLA”
18. Inki kesadisaka na kuvanda na bumosi na beto ya Bukristu?
18 Zola kesadisaka beto na kuvanda na bumosi ya Bukristu. Ti bantima ya mefuluka na zola sambu na “Mfumu [na beto] mosi,” sambu na “Nzambi [na beto] mosi,” mpi sambu na bampangi na beto, lukanu na beto fwete vanda ya ‘kusimba ngolo bumosi ya mpeve na lusadisu ya ngemba yina kevukisaka beto.’ (Ef. 4:3-6) Yezu sambaka sambu na zola yina na bangogo yai: “Mono ke samba kaka ve sambu na balonguki na mono mpamba, kansi mono ke samba mpi sambu na bantu yina ta tula ntima na mono sambu na malongi na bo. Mono ke samba sambu bo yonso kuvanda muntu mosi. Tata, bo vanda na kimvuka ti beto, mutindu nge kele na mono, mono mpi kele na nge. . . . Mono longaka bo na kuzaba nge, mono ta longa bo diaka na kuzaba nge, sambu kuzola yina ya nge ke zolaka mono, yo vanda mpi na bo, ebuna mono mosi mpi mono vanda na bo.”—Yoa. 17:20, 21, 26.
19. Inki kele lukanu na nge?
19 Kana beto kele ti kikalulu mosi ya mbi yina beto mebutukaka ti yo sambu na kukonda kukuka na beto, bika zola kupusa beto na kusamba bonso muyimbi-bankunga: “Longa mono na kusadila nge na ntima mosi ya mbote.” (Nk. 86:11) Bika nde lukanu na beto kuvanda ya kutelamina bikesa yina Dyabula kesala sambu na kukabula beto ti Tata na beto ya zola mpi ti bantu yina yandi kezolaka. Beto fwete sala bikesa sambu beto “landa mbandu ya Nzambi, bonso bana yina yandi kezolaka mingi, mpi beto landa na kutambula na zola”—na dibuta, na kisalu na beto ya kusamuna, mpi na dibundu.—Ef. 5:1, 2, NW.
[Bangyufula ya disolo ya kulonguka]
[Kifwanisu ya kele na lutiti 29]
Meyambula dikabu na yandi na mesa ya kimenga mpi mekwenda kusala ngemba ti mpangi na yandi
[Kifwanisu ya kele na lutiti 31]
Bibuti, beno longa bana na beno na kuvanda luzitu
