‘Longa Mono na Kusala Luzolo na Nge’

‘Nge kele Nzambi na mono, longa mono na kusala luzolo na nge.’​—NK. 143:10.

MAMBU YA MFUNU YA KUYIBUKA

Inki mambu Davidi salaka sambu na kumonisa nde yandi vandaka kutadila mambu mutindu Yehowa ketadilaka yo?

Inki mambu sadisaka Davidi na kubakisa luzolo ya Nzambi?

Inki mambu ta sadisa beto na kulanda kundimama na Yehowa?

1, 2. Inki mutindu kuzitisa luzolo ya Nzambi lenda natilaka beto mambote, mpi inki dilongi beto lenda baka na mbandu ya Ntotila Davidi?

YINDULA nde nge ke tambula na zulu ya bangumba mpi na mbala mosi nge me mona panda-nzila. Inki nzila nge ta landa? Nge lenda mata na zulu ya ditadi mosi sambu na kutala ndambu yina konso nzila ke kwenda. Mutindu mosi, ntangu beto ke zola kubaka balukanu ya mfunu, yo ta vanda mbote na kutadila mbote-mbote diambu yango. Kutadila mambu na kuwakana ti mabanza ya kuzanguka ya Ngangi ta sadisa beto na ‘kutambula na nzila’ yina Yehowa ke zolaka.​—Yez. 30:21.

² Na nsungi ya bamvula mingi ya luzingu na yandi, Ntotila Davidi bikaka mbandu ya mbote na yina metala kutadila mambu na kuwakana ti luzolo ya Nzambi. Yandi tulaka ntima na yandi ya mvimba na Yehowa Nzambi; disolo yai ta sadisa beto na kubaka dilongi na mambu yina Davidi salaka ntangu yandi kutanaka ti mambu ya mpasi.​—1 Bant. 11:4.

DAVIDI ZITISAKA ZINA YA YEHOWA

3, 4. (a) Inki kikuma pusaka Davidi na kunwanisa Goliati? (b) Inki mutindu Davidi vandaka kutadila zina ya Nzambi?

³ Ntangu Davidi vandaka toko, yandi kwendaka kunwanisa Goliati, muntu ya kuluta ngolo ya insi Filistia. Sambu na nki Davidi yindulaka nde yandi lendaka kunwanisa muntu yina vandaka nda kiteso ya bametre zole ti ndambu (2.9) mpi ya kuvandaka ti binwaninu ya ngolo? (1 Sam. 17:4) Keti yo vandaka kaka sambu Davidi vandaka kikesa? To sambu yandi vandaka kukwikila na Nzambi? Bikalulu yai zole vandaka mfunu, kansi luzitu na yandi sambu na Yehowa mpi zina na yandi ya nene vandaka kikuma ya nene yina pusaka Davidi na kunwanisa Goliati. Davidi yulaka na makasi yonso nde: “Ebuna mumpani yai, yandi kele nani na kufinga basoda ya Nzambi ya moyo?”​—1 Sam. 17:26.

⁴ Toko Davidi zabisaka Goliati nde: “Nge ke kwisa  na mono ti mbele, ti dikonga ya nene ti ya fioti, kansi mono, mono ke kwisa na zina ya [Yehowa], Nzambi ya basoda ya Israele, ya nge me finga.” (1 Sam. 17:45) Davidi tulaka ntima na Nzambi ya kieleka, yo yina yandi fwaka Goliati na kulosilaka yandi ditadi mosi ya fioti. Davidi tulaka ntima na Yehowa mpi zitisaka zina na yandi ya santu na dibaku yai kaka ve, kansi na luzingu na yandi ya mvimba. Nkutu, Davidi siamisaka bampangi na yandi ya Izraele na ‘kuvanda na kiese sambu na zina ya santu ya Yehowa.’​—Tanga 1 Bansangu 16:8-10.

5. Bubu yai, nki mutindu bantu ke zitisaka ve Yehowa bonso Goliati?

⁵ Keti nge ke vandaka na kiese sambu Yehowa kele Nzambi na nge? (Yer. 9:24) Inki nge ke salaka ntangu bamfinangani, bantu ya kisalu, bana nzo-nkanda to bampangi na nge ya dibuta ke vwenzaka Yehowa to Bambangi na yandi? Ntangu bantu ke vwenzaka zina ya Yehowa bonso Goliati, keti nge ke telamaka sambu na kunwanina yo mpi ke tulaka ntima nde Yehowa ta sadisa nge? Yo kele kieleka nde, bantangu ya nkaka beto fwete ‘vanda pima’ kansi beto fwete wa ve nsoni na kuvanda Mbangi ya Yehowa mpi longoki ya Yezu. (Lo. 3:1, 7; Mar. 8:38) Ata beto fwete tuba ti mayele mpi luzitu ntangu beto ke solula ti bantu yina ke zitisaka ve Yehowa mpi nsangu na yandi, beto fwete vanda ve bonso bantu ya Izraele yina waka “boma . . . ti matekita” ntangu bo waka mambu yina Goliati vandaka kutuba. (1 Sam. 17:11) Kansi, beto fwete sala mambu kukonda kusukinina sambu na kusantisa zina ya Yehowa. Beto ke zola kusadisa bantu na kuzaba kana Yehowa Nzambi ya kieleka kele nani. Yo yina, beto ke sadilaka Biblia sambu na kusadisa bankaka na kubakisa kikuma yina bo fwete zaba Nzambi.​—Yak. 4:8.

6. Inki vandaka kikuma ya mfunu yina pusaka Davidi na kunwanisa Goliati, mpi nki fwete vanda diambu ya kuluta mfunu sambu na beto?

⁶ Beto ke baka dilongi ya nkaka na disolo ya Davidi ti Goliati. Ntangu Davidi kwendaka ntinu sambu na kunwana ti Goliati, yandi yulaka nde: “Nki bo ta pesa na muntu yina ta fwa Mu-Filistia yai ti kukatula bantu ya Israele nsoni?” Bantu vutukilaka mambu yina bo tubaka na luyantiku: “Muntu yina ta fwa yandi, ntotila ta pesa yandi kimvwama mingi; yandi ta pesa yandi mpi mwana na yandi ya nkento na kukwela yandi!” (1 Sam. 17:25-27) Kansi, Davidi vandaka kaka ve na mfunu ya kubaka lufutu. Yandi vandaka ti lukanu ya nkaka ya kuluta mfunu. Mpusa ya Davidi vandaka ya kukumisa Nzambi ya kieleka. (Tanga 1 Samuele 17:46, 47.) Inki kele diambu ya kuluta mfunu sambu na beto? Keti beto ke kudiyangisaka kaka sambu na zina to lukumu na beto mosi? Keti beto ke yindulaka kaka kubaka kimvwama mpi kukuma muntu ya kuluta mfunu na nsi-ntoto? Ya kieleka beto fwete vanda bonso Davidi yina yimbaka nde: “Beto vukana beto yonso, beto pesa Mfumu Nzambi lukumu, beto kumiseno zina na yandi.” (Nk. 34:4) Bonso Davidi, beto fwete tula ntima na Nzambi mpi kudiyangisa mingi sambu na zina na yandi kuluta zina na beto mosi.​—Mat. 6:9.

7. Inki mutindu beto lenda yedisa lukwikilu ya ngolo ya ta sadisa beto na kulanda kusamuna ata ntangu bantu ke ndima ve nsangu?

⁷ Davidi vandaka na mfunu ya lukwikilu ya ngolo mpi kivuvu na Yehowa sambu na kubaka kikesa ya kunwana ti Goliati. Toko Davidi vandaka ti lukwikilu ya ngolo. Ntangu Davidi vandaka ngungudi, yandi longukaka na kutudila Yehowa ntima konso kilumbu. (1 Sam. 17:34-37) Beto mpi fwete vanda ti lukwikilu ya ngolo sambu na kulanda kusala kisalu ya kusamuna, mingi-mingi ntangu bantu ke zola ve kuwa nsangu na beto. Beto lenda yedisa lukwikilu ya mutindu yina kana beto ketula ntima na Nzambi na mambu yina beto ke sala konso kilumbu. Mu mbandu, beto lenda yantika masolo ya Biblia ti bantu yina kele na lueka na beto ntangu beto kele na bisi to na taksi. Mpi beto fwete solula ti bantu yina beto ke kutana ti bo na nzila ntangu beto kesamuna nzo na nzo.​—Bis. 20:20, 21.

 LUZOLO YA NZAMBI VANDAKA DIAMBU YA KULUTA MFUNU SAMBU NA DAVIDI

8, 9. Na mambu yina Davidi sadilaka Ntotila Saule, nki mutindu yandi monisaka nde luzolo ya Yehowa vandaka diambu ya kuluta mfunu sambu na yandi?

⁸ Mutindu ya nkaka yina Davidi monisaka luzolo na yandi ya kutudila Yehowa ntima, vandaka na mutindu yandi vandaka kutadila Saule—ntotila ya ntete ya Izraele. Saule vandaka kuwila Davidi kimpala. Mbala tatu ya mvimba, yandi sosaka kufwa Davidi na kutaka yandi dikonga. Kansi na bambala yina yonso, Davidi tinaka dikonga yango mpi buyaka kunwanisa Ntotila. Nsuka-nsuka, yandi tinaka Saule. (1 Sam. 18:7-11; 19:10) Na nima, Saule ponaka babakala 3 000 na kati ya bantu ya Izraele mpi kwendaka kusosa Davidi na ntoto ya zelo na zelo. (1 Sam. 24:2) Kilumbu mosi, Saule kotaka na kati ya ditadi mosi kisika Davidi mpi bantu na yandi bumbanaka. Sambu Nzambi tubaka dezia nde Davidi ta kuma ntotila ya mpa, yandi lendaka kusadila dibaku yina sambu na kufwa ntotila yina vandaka kuniokula luzingu na yandi. (1 Sam. 16:1, 13) Nkutu, kana Davidi landaka ndongisila ya bantu na yandi, yandi zolaka kufwa ntotila Saule. Kansi Davidi tubaka nde: “Mfumu Nzambi kubika mono ve mono fwa mfumu na mono ya yandi mosi me solaka. Mono lenda sala yandi mbi ve ata fioti sambu Mfumu Nzambi yandi mosi solaka yandi na kuvanda ntotila!” (Tanga 1 Samuele 24:4-7.) Tii na ntangu yina, Saule vandaka kaka ntotila yina Nzambi solaka. Yehowa katulaka yandi ntete ve na kimfumu, yo yina Davidi zolaka ve kukatula yandi. Sambu Davidi zengaka kaka kitenda ya lele ya Saule, yandi monisaka nde yandi vandaka ve ti ngindu ya kusala yandi mbi.​—1 Sam. 24:11.

⁹ Na mbala ya nsuka yina Davidi monaka Saule, yandi monisaka diaka luzitu na mupakulami ya Nzambi. Davidi ti Abishai, kumaka na kisika yina Saule bumbanaka mpi kutaka yandi melala. Abishai yindulaka nde Nzambi nataka Saule na kisika yina sambu nde Davidi kufwa yandi; nkutu yandi lombaka Davidi na kupesa yandi nswa ya kufwa Saule na dikonga. Kansi Davidi pesaka yandi ve nzila ya kusala diambu yina. (1 Sam. 26:8-11) Sambu Davidi landaka kusosa lutwadisu ya Nzambi, yandi salaka mambu na kuwakana ti luzolo ya Yehowa ata Abishai siamisaka yandi na kufwa Saule.

10. Inki mambu beto lenda kutana ti yo, mpi nki ta sadisa beto na kubikala ngolo?

¹⁰ Beto mpi lenda kutana ti mambu ya mpasi ntangu bantu ke zola nde beto sala mambu yina bo ke yindula nde yo kele ya mbote na kisika ya kusadisa beto na kusala luzolo ya Yehowa. Bonso Abishai, bantu ya nkaka lenda siamisa beto na kusala mambu kukonda kuyindula luzolo ya Nzambi na kuwakana ti diambu yango. Sambu na kubikala ngolo, beto fwete zaba mutindu yina Yehowa ke tadila mambu yina mpi kuvanda  ya kuyilama na kusala mambu yina yandi ke zola nde beto sala.

11. Inki dilongi nge mebaka na mbandu ya Davidi na mutindu yandi bikaka nde luzolo ya Nzambi kuvanda diambu ya mfunu sambu na nge?

¹¹ Davidi sambaka Yehowa Nzambi nde: ‘Longa mono na kusala luzolo na nge.’ (Tanga Nkunga 143:5, 8, 10.) Kansi, na kisika ya kutula ntima na mabanza na yandi mosi to kubika nde bantu ya nkaka kuzabisa yandi mambu yina yandi fwete sala, Davidi zolaka nde Nzambi kulonga yandi. Yandi ‘yindulaka mambu yonso ya Nzambi salaka, yandi vilaka yo ve.’ Bonso Davidi, beto lenda zaba luzolo ya Nzambi kana beto ke longuka Masonuku mbote-mbote mpi ke yindulula mutindu Yehowa sadilaka bantu ya ntangu ya ntama mambu.

DAVIDI BAKISAKA MUTINDU YA KUSADILA MINSIKU

12, 13. Sambu na nki Davidi tiamunaka masa yina bantu na yandi tatu natilaka yandi?

¹² Kele ti diambu ya nkaka yina beto lenda longuka na mutindu Davidi salaka mambu. Yandi bakisaka mutindu ya kusadila minsiku mpi zolaka kuzinga na kuwakana ti yo. Mu mbandu, kilumbu mosi Davidi tubaka nde yandi vandaka na nzala ya ‘kunwa masa na dibulu ya masa ya Betelemi.’ Kansi Betelemi vandaka na maboko ya Bafilistia. Bantu na yandi tatu tulaka luzingu na bo na kigonsa na mutindu bo kwendaka na mbanza yina sambu na kubaka masa. Kansi, Davidi “nwaka yo ve; yandi losaka yo na ntoto sambu na kupesa makabu na Mfumu Nzambi.” Sambu na nki? Davidi tendulaka nde: “Nzambi! Mono lenda nwa masa yai ve. Yo kele bonso menga ya bantu kwendaka kupesa na lufwa yai!”​—1 Bans. 11:15-19.

¹³ Davidi zabaka nde Nsiku vandaka kutuba nde bo fwete tiamuna menga na ntoto sambu na Yehowa mpi bo fwete dia yo ve. Yandi bakisaka mpi kikuma yina diambu yai vandaka na kati ya Nsiku. Davidi zabaka nde: “Moyo ya konso kima ke vandaka na menga.” Kansi, yo vandaka masa kansi menga ve. Sambu na nki Davidi buyaka kunwa yo? Yandi bakisaka munsiku yina katukaka na Nsiku na yina metala menga. Yandi bakisaka nde Yehowa ke bakaka menga na mbalu mingi. Sambu bantu yai tatu lendaka kufwa ntangu bo kwendaka kubaka masa, Davidi monaka nde kunwa masa yina vandaka kukonda kuzitisa menga na bo yina vandaka na mbalu mingi. Na kisika ya kunwa yo, yandi bakaka lukanu ya kutiamuna yo na ntoto.—Levi 17:11; Kul. 12:23, 24.

14. Inki sadisaka Davidi na kubaka balukanu yina sepedisaka Yehowa?

 ¹⁴ Bansiku ya Nzambi vandaka diambu ya mfunu na luzingu ya Davidi ya konso kilumbu. Yandi yimbaka nde: ‘Nzambi na mono, mono ke zolaka mingi kusala luzolo na nge! Bansiku na nge kele na ntima na mono.’ (Nk. 40:9) Davidi longukaka bansiku ya Nzambi mpi yindululaka mambu yina yandi longukaka. Yandi tulaka ntima nde yandi ta baka mambote kana yandi ke zitisa bantuma ya Yehowa. Mpusa ya Davidi vandaka kaka ve ya kuzitisa bansiku kansi mpi minsiku yina vandaka kukatuka na Nsiku yina. Ntangu beto kelonguka Biblia, beto fwete yindulula mambu yina beto ke tanga mpi kubumba yo na ntima na beto na mpila nde beto lenda bakisa mambu yina lenda sepedisa Yehowa na diambu mosi buna.

15. Na nki mutindu Salomo kolamaka na Bansiku ya Nzambi?

¹⁵ Yehowa pesaka Salomo, mwana ya Davidi, balusakumunu mingi. Kansi, na nima Salomo yambulaka kuzitisa Bansiku ya Nzambi. Yandi lemfukilaka ve ntuma yina Yehowa pesaka bantotila ya Izraele ya kuvanda “ve na bankento mingi.” (Kul. 17:17) Nkutu, Salomo kwelaka bankento mingi ya banzenza. Ntangu yandi kumaka mbuta, bankento yina “bendaka yandi na kusamba banzambi ya nkaka.” Ata nki bikuma pusaka yandi na kukolama na Bansiku ya Nzambi, Salomo “salaka mbi na meso ya Mfumu Nzambi, sambu yandi vandaka kulemfukila yandi ve bonso tata na yandi Davidi.” (1 Bant. 11:1-6) Beto fwete lemfukila bansiku mpi minsiku yina kele na Ndinga ya Nzambi! Mu mbandu, diambu yai kele mfunu ntangu beto kezola kukwela.

16. Inki dilongi beto ke baka na Nsiku ya Yehowa ya kukwela “kaka na Mfumu”?

¹⁶ Kana muntu mosi yina kele ve Mbangi ya Yehowa ke zola kusala bangwisana ya zola ti beto, nki beto ta sala? Keti beto kele bonso Davidi, yina salaka bikesa na kutadila mambu na kuwakana ti mabanza ya Nzambi, to keti beto ke kolamaka na bantuma ya Yehowa bonso Salomo? Na kutadila Masonuku, Bakristu ya kieleka fwete kwela “kaka na Mfumu.” (1 Bak. 7:39) Kana Mukristu ke zola kukwela, yandi fwete kwela kaka muntu yina kele Mukristu. Mpi Nsiku yai ke sadisa beto na kubakisa nde Yehowa ke zola ve nde beto sala bangwisana ya zola ti bantu yina kele ve Bakristu. Yo yina, beto ta buya kaka ve kukwela muntu yina kele ve Mukristu kansi mpi ta pesa yandi ve nzila ya kumonisa nde yandi ke zola beto.

17. Inki lenda sadisa beto na kutina pornografi?

¹⁷ Mbandu ya Davidi ya kusosa kutadila mambu na kuwakana ti mabanza ya Nzambi lenda sadisa beto mpi na kunwana ti mpukumuna ya kutala pornografi. Tanga baverse yai ya kelanda, yindulula minsiku yina kele na kati mpi sala bikesa sambu na kubakisa luzolo ya Yehowa na yina metala pornografi. (Tanga Nkunga 119:37; Matayo 5:28, 29; Bakolosai 3:5.) Beto fwete yindulula minsiku ya Yehowa ya kuzanguka sambu na kutina mutambu ya pornografi.

NTANGU YONSO TADILA MAMBU NA KUWAKANA TI MABANZA YA NZAMBI

18, 19. (a) Ata Davidi vandaka muntu ya kukonda kukuka, nki sadisaka yandi na kulanda kundimama na Yehowa? (b) Inki kele lukanu na nge?

¹⁸ Ata Davidi vandaka mbandu ya mbote, yandi salaka masumu mingi ya nene. (2 Sam. 11:2-4, 14, 15, 22-27; 1 Bans. 21:1, 7) Kansi, ntangu yonso yina yandi salaka masumu, yandi balulaka ntima. Yandi sadilaka Nzambi na “ntima ya mbote ti ya kieleka.” (1 Bant. 9:4) Sambu na nki beto lenda tuba mpidina? Sambu Davidi salaka bikesa sambu na kusala mambu na kuwakana ti luzolo ya Yehowa.

¹⁹ Ata beto kele bantu ya kukonda kukuka, beto lenda ndimama na Yehowa. Beto fwete landa kulonguka Ndinga ya Nzambi, kuyindulula mambu yina beto kelonguka mpi kusadila yo kukonda kusukinina. Mpidina, beto ta fwanana ti muyimbi-bankunga yina na kudikulumusa yonso lombaka Yehowa na kisambu nde: ‘Longa mono na kusala luzolo na nge.’

[Bangyufula ya disolo ya kulonguka]

[Kifwanisu ya kele na lutiti 10]

Sambu na nki Davidi buyaka kufwa Saule ntangu yandi zwaka dibaku ya kusala yo?

[Kifwanisu ya kele na lutiti 11]

Inki dilongi beto ke baka na mutindu Davidi buyaka kunwa masa yina bantu na yandi natilaka yandi?