“Bantu Yina Ke Zinga Ntangu Fioti” Me Vukana na Lusambu ya Kieleka

‘Banzenza ta kwisa kusadila beno bilanga. Ebuna beno, bo ta binga beno banganga-nzambi ya Yehowa.’​—YEZ. 61:5, 6.

INKI MVUTU NGE TA PESA?

Inki mutindu bantu ya nkaka ke tadilaka banzenza, kansi inki mutindu dibanza ya Biblia me swaswana?

Bo ke bingisa bantu ya makanda yonso na kusala nki?

Na nki mutindu Bambangi ya Yehowa kele dezia na nsi-ntoto yina ata muntu mosi ta vanda nzenza?

1. Inki mutindu bantu ya nkaka ke tadilaka banzenza, mpi sambu na nki kuyindula mutindu yina kele mbi?

MUTINDU beto tubilaka yo na disolo yina me luta, bantu ke sadilaka ngogo “nzenza” na mutindu ya mbi, sambu na kuvwenza bantu ya bansi ya nkaka ata nkutu kumenga bo. Yo kele kukonda luzitu na kumona nde bantu ya dikanda ya nkaka kele na nsi ya dikanda na beto. Nkutu, ata muntu mosi ve kele mbote kuluta muntu ya nkaka. Mukanda mosi (The Races of Mankind) ke tuba nde: “Kaka mutindu Biblia ke longaka yo, bantu ya mpusu yonso kele bampangi.” Bantangu ya nkaka bampangi ke swaswanaka, kansi bo ke vandaka kaka bampangi.

2, 3. Inki mutindu Yehowa ke tadilaka banzenza?

² Ya kieleka, banzenza ke vandaka na bansi yonso ya nsi-ntoto. Yo vandaka mpi mpidina sambu na dikanda ya Izraele ya ntama, yina na nzila ya kuwakana ya Bansiku, bo vandaka ti bangwisana ya mbote mpenza ti Yehowa Nzambi. Ata bayina vandaka ve bantu ya Izraele vandaka ti mwa bandilu, Yehowa lombaka bantu ya Izraele na kusadila bo mambu ti luzitu mpi na mutindu ya mbote. Yo kele mbandu ya mbote ya beto fwete landa! Bakristu ya kieleka kepona-ponaka ve mpi ke vandaka ve ti bangindu ya mbi sambu na bantu ya nkaka. Sambu na nki? Ntumwa Piere tubaka nde: “Ntangu yai mono me bakisa kibeni nde Nzambi ke pona-ponaka ve, kansi na konso dikanda yandi ke ndimaka muntu yina ke tinaka yandi boma mpi ke salaka mambu ya mbote.”​—Bis. 10:34, 35.

³ Banzenza yina vandaka na Izraele ya ntama, vandaka kubaka mambote mingi sambu bo vandaka na bangwisana ya mbote ti bantu ya Izraele. Diambu yai ke monisa dibanza ya Yehowa, mutindu ntumwa Polo monisaka yo bamvula mingi na nima ntangu yandi yulaka sambu na Yehowa nde: “Keti yandi kele kaka Nzambi ya Bayuda? Keti yandi kele mpi ve Nzambi ya bantu ya makanda? Ee, yandi kele Nzambi ya bantu ya makanda mpi.”​—Bar. 3:29; Yoe. 3:5.

4. Sambu na nki beto lenda tuba nde banzenza kele ve na “Izraele ya Nzambi”?

 ⁴ Na nzila ya kuwakana ya mpa, dibundu ya Bakristu ya kupakulama yingaka Izraele ya kinsuni, mpi yo kumaka dikanda yina ta vanda ti bangwisana ya mbote mpenza ti Nzambi. Yo yina, bo ke bingaka yo “Izraele ya Nzambi.” (Bag. 6:16) Mpi mutindu ntumwa Polo tendulaka yo, na dikanda yai ya mpa, “kele ve ti Mugreki to Muyuda, luyotisu to kukonda luyotisu, nzenza, muntu ya Sikite, mpika, mpi muntu yina kele na kimpwanza, kansi Kristu kele mambu yonso mpi na yonso.” (Bakol. 3:11) Na mutindu yina, banzenza kele ve na dibundu ya Bukristu.

5, 6. (a) Inki ngiufula lenda basika na yina me tala Yezaya 61:5, 6? (b) Banani kele ‘banganga-nzambi ya Yehowa’ mpi “banzenza” yina bo ke tubila na Yezaya? (c) Inki diambu bimvuka yonso zole ke salaka kumosi?

⁵ Kansi, bantu ya nkaka lenda tuba nde Yezaya 61 kele mbikudulu yina ke na kulungana na dibundu ya Bukristu. Verse 6 ya kapu yango ke tubila bantu yina ta sala bonso ‘banganga-nzambi ya Yehowa.’ Kansi, verse 5 ke tubila “banzenza” yina ta sala kumosi ti “banganga-nzambi” yina. Inki mutindu beto fwete bakisa yo?

⁶ Beto ke bakisa nde ‘banganga-nzambi ya Yehowa’ yina bo ke tubila, kele Bakristu ya kupakulama yina ta baka “lufutumuku ya ntete” mpi “ta vanda banganga-nzambi ya Nzambi mpi ya Kristu, mpi bo ta yala bonso bantotila ti yandi bamvula 1000.” (Kus. 20:6) Katula bo, kele ti Bakristu mingi ya kwikama yina kele ti kivuvu ya kuzinga awa na ntoto. Ata Bakristu yai ke salaka na bumosi ti bayina ta sala na zulu, na mutindu ya kifwani, bo kele banzenza. Na kiese yonso, bo ke pesaka maboko mpi ke salaka kumosi ti ‘banganga-nzambi ya Yehowa,’ yina ke salaka bonso ‘bantu yina ke salaka bilanga na bo.’ Ya kieleka, bo ke sadisaka na kukuna mbuma ya kimpeve sambu na nkembo ya Nzambi, na kulosa masa mpi kukatula bambuma, disongidila kusamuna mpi kulonga ba nkaka bakieleka. Bakristu ya kupakulama mpi “mameme ya nkaka” ke longa kieleka na bantu ya masonga yina ke zola kusadila Nzambi kimakulu mpi ke sadisaka bo.​—Yoa. 10:16.

“BANTU YINA KE ZINGA NTANGU FIOTI” BONSO ABRAHAMI

7. Inki mutindu Bakristu ya bubu yai kele bonso Abrahami mpi bansadi ya nkaka ya kwikama ya ntangu ya ntama?

⁷ Mutindu beto monaka yo na disolo yina  me luta, Bakristu ya kieleka kele bonso banzenza, to bantu ya ke zinga ntangu fioti na nsi-ntoto ya mbi ya Satana. Mpidina, bo kele bonso bansadi ya kwikama ya ntangu ya ntama, mu mbandu Abrahami, yina Biblia ke tubaka nde “bo vandaka banzenza mpi bantu ya ke zinga ntangu fioti na ntoto yina.” (Baeb. 11:13) Ata kivuvu na beto kele ya kuzinga na zulu to na ntoto, beto kele ti dibaku ya kuvanda ti bangwisana ya mbote ti Yehowa bonso yina Abrahami vandaka ti yo. Yakobo tubaka nde: “‘Abrahami tulaka lukwikilu na Yehowa, mpi Nzambi tadilaka yandi bonso muntu ya lunungu sambu na yo, ebuna bo kumaka kubinga yandi ‘nduku ya Yehowa.’”​—Yak. 2:23.

8. Inki lusilu Nzambi pesaka Abrahami, mpi nki mutindu Abrahami vandaka kutadila kulungana na yo?

⁸ Nzambi silaka nde na nzila ya Abrahami mpi ya bana na yandi, mabuta yonso ya nsi-ntoto, ta baka balusakumunu. (Tanga Kuyantika 22:15-18.) Ata lusilu yai zolaka kulungana bamvula mingi na nima, Abrahami landaka kutula ntima nde yo ta lungana. Na nsungi ya bamvula mingi ya luzingu na yandi, Abrahami ti dibuta na yandi vandaka kutambula-tambula mpi kwendaka bisika mingi. Na bansungi yina yonso, Abrahami vandaka kaka nduku ya Yehowa.

9, 10. (a) Inki mitindu beto lenda landa mbandu ya Abrahami? (b) Inki mutindu beto lenda sadisa bantu ya nkaka bubu yai?

⁹ Ata yandi zabaka ve bantangu yina yo zolaka kulomba yandi na kuvingila kulungana yango, Abrahami landaka kuzola Yehowa mpi kusambila yandi. Sambu Abrahami vandaka kuyindula ntangu yonso nde yandi vandaka kuzinga ntangu fioti, yandi kudipesaka ve ya mvimba sambu na kuzinga kimakulu na insi mosi buna. (Baeb. 11:14, 15) Beto ta landa mbote-mbote mbandu ya Abrahami kana beto ke zinga luzingu ya kukonda mindondo mpi ke buya kudiyangisa mingi sambu na bima ya kinsuni, luzingu ya mbote, to kisalu ya mbote! Sambu na nki beto lenda kudipesa mingi sambu na kusosa luzingu yina bantu ke bingaka luzingu ya mbote na ngidika yina ta fwa ntama mingi ve? Sambu na nki beto fwete kangama ngolo ti kima yina kele kaka sambu na ntangu fioti? Kaka mutindu Abrahami salaka, beto ke vingila kima mosi ya mbote kibeni kuluta nsi-ntoto yai. Beto kele ti luzolo ya kumonisa ntima-nda, kuvingila tii ntangu kivuvu na beto ta lungana.​—Tanga Baroma 8:25.

¹⁰ Yehowa ke landa kubinga bantu ya makanda yonso sambu na kubaka balusakumunu na nzila ya nkuna ya Abrahami. Mpi Bakristu ya kupakulama ‘banganga-nzambi ya Yehowa,’ mpi “banzenza” mameme ya nkaka, ke zabisa bantu na nsi ntoto ya mvimba na bandinga kuluta 600, disongidila bo ke binga bo na kulonguka mambu ya me tala balusakumunu yina.

ZOLA BANTU YA MAKANDA YONSO

11. Salomo tubaka nki sambu na bantu yina kele ve bantu ya Izraele?

¹¹ Ntangu bo kangulaka na mbala ya ntete tempelo na mvu 1026 N.T.B., Salomo salaka kisambu mosi yina ke sadisa beto na kubakisa dibanza ya Yehowa sambu na bantu ya makanda yonso. Yandi lombaka Yehowa na kuwidikila bisambu ya bantu yonso ya makanda yina ta kwisa kusamba yandi na tempelo. Yo kele mutindu yina bo lendaka kubaka mambote na lusilu yina Yehowa pesaka Abrahami. Na kisambu na yandi ya masonga, yandi tubaka nde: ‘Kana nzenza yina me katuka na ntoto ya ntama me wa nsangu ya lukumu na nge mpi mambu ya nene ya nge me sadila na bantu na nge, mpi me kwisa kusamba nge na nzo yai, pana nge Mfumu Nzambi kuna na zulu ya nge kele, wa bisambu na yandi, sala mambu yina yandi ke lomba nge, mpidina bantu yonso ya nsi-ntoto ta zaba nge, mpi ta tina nge boma mutindu bantu na nge Israele ke salaka.’​—1 Bant. 8:41-43.

12. Sambu na nki Bambangi ya Yehowa kele bonso “banzenza”?

¹² Nzenza kele muntu yina me kwisa kutala insi ya nkaka to ya ke zingaka na insi  yina kele ve insi na yandi. Bambangi ya Yehowa kele mpenza bonso banzenza. Bo ke kudipesaka ntete-ntete sambu na luyalu ya zulu, Kimfumu ya Nzambi yina Kristu kele Ntotila. Yo yina, bo ke kotaka ve ata fioti na mambu ya politiki, ata bantu ya nkaka ke yindulaka nde bo fwete sala yo.

13. (a) Inki lenda sadisa beto na kutadila ve bantu ya nkaka bonso “banzenza”? (b) Na yina me tala lukanu ya Yehowa ya luyantiku, keti yandi kanaka nde bantu kuvanda banzenza? Tendula.

¹³ Mbala mingi banzenza ke zabanaka na mambu yina bo yonso ke salaka. Yo lenda vanda mutindu na bo ya kutuba, binkulu na bo, ata nkutu mutindu na bo ya kulwata mpi ya kuyidika nitu. Kansi, mambu yina bo ke vandaka na yo kiteso mosi ti bantu yonso ya nkaka kele mfunu mingi kuluta mambu yina ke swaswanisaka bo ti ba nkaka. Yo yina, kana beto ke tadila ve mambu yina ke swaswanisa beto ti bantu ya nkaka, ntembe kele ve nde beto ta mona bo ve bonso banzenza. Kana bantu yonso ya nsi-ntoto vandaka kuzinga na nsi ya luyalu mosi, ata muntu mosi ve lendaka kuvanda nzenza. Nkutu, lukanu ya Yehowa ya luyantiku vandaka nde bantu yonso kuvanda na dibuta mosi mpi na nsi ya luyalu mosi​—luyalu na yandi. Keti bubu yai bantu ya makanda yonso lenda yambula kutadila ba nkaka bonso banzenza?

14, 15. Bambangi ya Yehowa ke sepelaka ti nki diambu?

¹⁴ Beto ke zinga na nsi-ntoto yina bantu me fuluka na bwimi mpi ke yindulaka nde dikanda na bo me luta makanda yonso ya nkaka. Kansi, diambu ya ke sepedisa kele nde kele ti bantu ya nkaka yina ke zolaka bantu ya makanda yonso. Ya kieleka, yo lenda lomba kusala bikesa sambu na kusoba mutindu beto ke tadilaka ba nkaka. Mfumu ya chaîne mosi ya televizio (CNN) tubila mutindu yandi salaka kisalu ti bantu mingi ya mayele yina katukaka na bansi ya kuswaswana. Yandi tubaka nde: “Mono ndimaka ve nde mono lendaka kukutana ti bantu ya mutindu yina. Mono kumaka kutadila bantu ya bansi ya nkaka bonso “banzenza” ve kansi bonso bantu yina beto kele ti bo insi mosi. Mono kumaka kumona nde ngogo ‘nzenza’ vandaka mbi mpi mono basisaka nsiku mosi na chaîne na mono nde, bantu lendaka diaka ve kusadila ngogo yina, yo vanda na ba emisio ya televizio to ntangu bo ke solula na biro. Na kisika na yo bo vandaka kusadila ngogo ‘nsi-ntoto ya mvimba.’”

¹⁵ Na na nsi-ntoto ya mvimba, Bambangi ya Yehowa mpamba ke tadilaka bantu ya makanda yonso mutindu Nzambi ke tadilaka bo. Sambu bo me longukaka na kutadila mambu mutindu Yehowa ke tadilaka yo, bo me sobaka mutindu yina bo vandaka kutadila ba nkaka. Na kisika ya kuvanda ti bangindu ya mbi sambu na bantu ya bansi ya nkaka, kukonda kutudila bo ntima, ata nkutu kumenga bo, Bambangi ya Yehowa me longukaka na kusepela mpi na kutadila mambu ti  makuki ya kuswaswana yina bantu ya nkaka kele ti yo bonso kima mosi ya kitoko mpenza. Keti nge me yindulaka mutindu Bambangi ya Yehowa ke lungisaka diambu yai mpi mutindu yo me natilaka nge mambote na bangwisana na nge ti ba nkaka?

NSI-NTOTO YINA ATA MUNTU MOSI VE TA VANDA NZENZA

16, 17. Kulungana ya Kusonga 16:16 mpi Daniele 2:44 lenda tendula nki sambu na nge?

¹⁶ Ntama mingi ve, makanda yonso ya bubu yai ta nwanisa kimfumu ya Nzambi na mvita yina bo ke “bingaka na Kiebreo nde Armagedoni.” (Kus. 16:14, 16; 19:11-16) Bamvula kuluta 2500, na ngolo ya mpeve, profete Daniele tubilaka nsuka ya baluyalu ya bantu yina kele ve na kuwakana ti lukanu ya Nzambi. Yandi sonikaka nde: “Na bilumbu ya bantotila yina, Nzambi ya zulu ta tula kimfumu mosi yina bo ta bedisa ve. Mpi kimfumu yango ta luta ve na maboko ya bantu ya nkaka. Yo ta fwa mpi ta sukisa bimfumu yai yonso, mpi yo ta yala mvula na mvula.”​—Dan. 2:44, NW.

¹⁷ Yindula mambu yina kulungana ya mbikudulu yina ta tendula sambu na nge! Bubu yai, beto yonso lenda monana bonso banzenza sambu nsi-ntoto me kabwanaka na bansi mpi na bandilu. Kansi na nima ya Armagedoni, bandilu yina yonso ta vanda diaka ve. Ata bantu ta vanda kaka ya kuswaswana ti bantu ya nkaka, luswaswanu yina ta monisa kaka kitoko ya bima ya kuswaswana yina Nzambi me gangaka. Kivuvu yai ya kitoko fwete pusa beto yonso na kusala bikesa sambu na kulanda kukembila mpi kukumisa Ngangi na beto, Yehowa Nzambi.

18. Inki mambu me salama ntama mingi ve, ya ke monisa nde beto lenda nunga dibanza ya ngogo “nzenza”?

¹⁸ Keti beto lenda kwikila nde bantu ya nsi-ntoto ya mvimba ta yambula kutadila ba nkaka bonso banzenza? Ee. Ngogo “nzenza” ke vandaka diaka ve na mfunu na kati ya Bambangi ya Yehowa, sambu bo ke tulaka ve dikebi na mambu ya me tala bansi. Mu mbandu, ntama mingi ve bo vukisaka bafiliale mingi ya fioti sambu na kufiotuna kisalu ya kutwadisa mambu mpi kusala mbote-mbote kisalu ya kusamuna nsangu ya mbote ya Kimfumu. (Mat. 24:14) Ntangu bo salaka yo, bo tadilaka ve bandilu ya bansi katula kaka kana nsiku mosi vandaka kulomba na kusala mpidina. Yo kele nzikisa ya nkaka ya ke monisa nde Yezu Kristu, Mfumu yina Yehowa me ponaka ke na kufwa bandilu yina bantu me tulaka, mpi ntama mingi ve yandi ‘ta nunga tii na nsuka’!​—Kus. 6:2.

19. Ndinga ya kieleka ya kukonda mvindu me sadisaka na nki diambu?

¹⁹ Sambu Bambangi ya Yehowa me katukaka na bansi mingi mpi ke tubaka bandinga mingi, bo ke salaka ngolo sambu na kunwanina ndinga ya kieleka ya kukonda mvindu. Kieleka me vukisaka bo mpi bo lenda kabwana ve ata fioti. (Tanga Sofonia 3:9.) Bo kele dibuta ya nsi-ntoto ya mvimba. Ata yo ke lomba nde bo zinga na nsi-ntoto yai ya mbi, bo kele ya kukabwana ti nsi-ntoto. Sambu dibuta yai kele na bumosi ntangu yai yo ke monisa nde, na nsi-ntoto ya mpa ata muntu mosi ve ta vanda nzenza. Na ntangu yango, bantu yonso ya ta zinga na ntangu yina ta ndima bukieleka ya mambu yina kele na mukanda yina beto tubilaka na zulu nde: “Kaka mutindu Biblia ke longaka yo, bantu ya mpusu yonso kele bampangi.”​—The Races of Mankind.

[Bangyufula ya disolo ya kulonguka]

[Bangogo sambu na kubenda dikebi ya kele na lutiti 31]

Keti nge ke vingila nsi-ntoto yina bandilu ya bansi ta vanda ve mpi ata muntu mosi ve ta vanda “nzenza”?

[Kifwanisu ya kele na lutiti 28]

Keti nge ta landa kutula dikebi na kulungana ya balusilu ya Nzambi, bonso Abrahami?

[Kifwanisu ya kele na lutiti 30]

Na meso ya Yehowa, ata muntu mosi ve na kati na bo kele nzenza