Daniele 2:1-49
-
Ntotila Nebukadenezare me lala ndosi mosi ya ke yangisa yandi (1-4)
-
Ata muntu mosi ve ya mayele me kuka kuzabisa ndosi (5-13)
-
Daniele me lomba lusadisu na Nzambi (14-18)
-
Lukumu na Nzambi sambu yandi ke monisaka kinsweki (19-23)
-
Daniele me zabisa ntotila ndosi (24-35)
-
Ntendula ya ndosi (36-45)
-
Ditadi ya Kimfumu ta tuta kiteki (44, 45)
-
-
Ntotila me pesa Daniele lukumu (46-49)
2 Na mvula ya zole ya luyalu na yandi, Nebukadenezare lalaka bandosi mingi, mpi yandi* kumaka kisaka-saka kibeni+ yo yina yandi kukaka ve kulala.
2 Yo yina ntotila tubaka nde bo binga banganga-nkisi ya ke sadilaka mazi, banganga-ngombo, bandoki, mpi bantu ya Kaldea* sambu bo songa yandi bandosi na yandi. Yo yina bo kwisaka mpi bo telamaka na ntwala ya ntotila.+
3 Ebuna ntotila tubilaka bo nde: “Mono me lala ndosi, mpi mono me kuma* kisaka-saka sambu mono ke zola kuzaba ndosi yina mono lalaka.”
4 Bantu ya Kaldea vutudilaka ntotila na Kiarami*+ nde: “O ntotila, bika nge zinga kimakulu. Songa bansadi na nge ndosi yina, mpi beto ta pesa ntendula na yo.”
5 Ntotila vutudilaka bantu ya Kaldea nde: “Ndinga na mono ya nsuka yo yai: Kana beno zabisa mono ve ndosi yina, ti ntendula na yo, bo ta zenga beno bitini-bitini, mpi banzo na beno ta kuma bakabine* ya bantu yonso.
6 Kansi kana beno songa mono ndosi ti ntendula na yo, mono ta pesa beno makabu, matabisi, mpi lukumu ya nene.+ Yo yina, beno songa mono ndosi ti ntendula na yo.”
7 Bo vutulaka na mbala ya zole nde: “Bika ntotila kusonga bansadi na yandi ndosi yina, mpi beto ta pesa ntendula na yo.”
8 Ntotila vutulaka nde: “Mono me zaba mbote nde beno ke sosa kulutisa ntangu, sambu beno me bakisa ndinga na mono ya nsuka.
9 Kana beno zabisa mono ve ndosi yina, ndola kele kaka mosi sambu na beno yonso. Kansi beno me wakana na kusonga mono diambu ya luvunu mpi na kukusa mono tii kuna mambu ta soba. Yo yina, beno songa mono ndosi, ebuna mono ta zaba nde beno lenda pesa ntendula na yo.”
10 Bantu ya Kaldea vutudilaka ntotila nde: “Kele ve ti muntu na ntoto* yina lenda sala mambu yina ntotila ke lomba, sambu ata ntotila mosi ve ya nene to mfumu mosi ya mbanza me lombaka diambu ya mutindu yai na banganga-nkisi ya ke sadilaka mazi to na banganga-ngombo to na bantu ya Kaldea.
11 Mambu yina ntotila ke lomba kele mpasi, mpi kele ve ti muntu yina lenda songa ntotila diambu yai katula kaka banzambi, yina ke zingaka ve kumosi ti bantu.”*
12 Ebuna ntotila waka makasi ya ngolo mpi yandi tubaka nde bo fwa bantu yonso ya mayele ya Babilone.+
13 Ntangu nsiku yina basikaka mpi yo bikalaka fioti nde bo fwa bantu ya mayele, bo sosaka mpi Daniele ti banduku na yandi sambu bo fwa bo.
14 Na ntangu yina, Daniele, na mayele mpi kukonda kubenda dikebi, solulaka ti Arioki mfumu ya bantu yina ke taninaka ntotila, yina basikaka sambu na kufwa bantu ya mayele ya Babilone.
15 Yandi yulaka Arioki kapita ya ntotila nde: “Sambu na nki ntotila me pesa nsiku ya nku ya mutindu yai?” Ebuna Arioki zabisaka Daniele diambu yina.+
16 Yo yina Daniele kwendaka mpi lombaka ntotila na kupesa yandi ntangu sambu yandi pesa ntotila ntendula ya ndosi yina.
17 Ebuna Daniele kwendaka na nzo na yandi mpi zabisaka banduku na yandi Hanania, Mishaele, mpi Azaria diambu yina.
18 Yandi lombaka bo na kusamba Nzambi ya zulu sambu yandi wila bo mawa na diambu ya ke tadila kinsweki yai, sambu bo fwa ve Daniele ti banduku na yandi kumosi ti bantu ya nkaka ya mayele ya Babilone.
19 Ebuna bo zabisaka Daniele kinsweki yina na mbona-meso na mpimpa.+ Yo yina Daniele kumisaka Nzambi ya zulu.
20 Daniele tubaka nde:
“Bika bo kumisa zina ya Nzambi mvula na mvula,*Sambu mayele mpi ngolo kele ya yandi mpamba.+
21 Yandi ke sobaka bantangu mpi bansungi,+Yandi ke katulaka bantotila mpi ke tulaka bantotila,+Yandi ke pesaka mayele na bantu ya mayele mpi nzayilu na bantu ya luswasukusu.+
22 Yandi ke monisaka mambu ya mudindu mpi mambu yina me bumbanaka,+Yandi me zaba mambu yina kele na mpimpa,+Mpi nsemo ke vandaka ti yandi.+
23 O Nzambi ya ba-nkaka na mono, mono ke pesa nge matondo mpi ke kumisa nge,Sambu nge me pesa mono mayele ti ngolo.
Mpi ntangu yai nge me zabisa mono mambu yina beto lombaka nge;Nge me zabisa beto mambu yina ke yangisa ntotila.”+
24 Ebuna Daniele kwendaka na Arioki, muntu yina ntotila ponaka sambu na kufwa bantu ya mayele ya Babilone,+ mpi yandi tubilaka yandi nde: “Kufwa ve ata muntu mosi ya mayele ya Babilone. Nata mono na ntwala ya ntotila, mpi mono ta pesa yandi ntendula ya ndosi yina.”
25 Arioki nataka Daniele nswalu na ntwala ya ntotila mpi tubilaka yandi nde: “Mono me mona muntu mosi na kati ya bantu ya Yuda+ yina bo me nataka na insi na beto yina lenda zabisa ntotila ntendula ya ndosi yina.”
26 Ntotila tubilaka Daniele, yina zina na yandi vandaka Belteshasare+ nde: “Keti nge lenda zabisa mono kibeni ndosi yina mono lalaka, mpi ntendula na yo?”+
27 Daniele vutudilaka ntotila nde: “Muntu mosi ve na kati ya bantu ya mayele, ya banganga-ngombo, ya banganga-nkisi ya ke sadilaka mazi, to ya bantu yina ke zabisaka makwisa na nsadisa ya bambwetete lenda songa ntotila kinsweki yina yandi ke lomba.+
28 Kansi kele ti Nzambi mosi na zulu yina ke zabisaka binsweki,+ mpi yandi me zabisa ntotila Nebukadenezare mambu yina ta salama na kitini ya nsuka ya bilumbu. Ndosi na nge, mpi bambona-meso ya ntu na nge ntangu nge vandaka ya kulala na mbeto, yo yai:
29 “Kansi nge, O ntotila, na zulu ya mbeto na nge, nge vandaka kuyindula mambu yina fwete salama na bilumbu ke kwisa, mpi Muntu yina ke zabisaka binsweki me zabisa nge mambu yina fwete bwa.
30 Kansi mono, kana yandi songaka mono kinsweki yai, yo kele ve sambu mono kele mayele mingi kuluta konso muntu yina kele na luzingu; kansi, yo vandaka sambu na kuzabisa ntotila ntendula na yo sambu nge zaba bangindu yina kele na ntima na nge.+
31 “O ntotila, nge vandaka kutala, mpi nge monaka kiteki mosi ya nene kibeni. Kiteki yina vandaka nene kibeni mpi vandaka kusema ngolo mingi. Yo vandaka ya kutelama na ntwala na nge, mpi yo vandaka kupesa boma mingi na kutala.
32 Ntu ya kiteki yina vandaka ya wolo ya mbote,+ ntulu na yo mpi maboko na yo vandaka ya arza,+ divumu na yo mpi bambendi na yo vandaka ya kwivre,+
33 makulu na yo vandaka ya bibende,+ mpi bitambi na yo vandaka ndambu na bibende mpi ndambu na ntoto ya tuma.*+
34 Nge vandaka kutala tii kuna bo katulaka ditadi mosi, na maboko ve, ebuna yo tutaka kiteki yina na bitambi na yo ya bibende mpi ya ntoto ya tuma ebuna yo panzaka yo.+
35 Na ntangu yina, kibende, ntoto ya tuma, kwivre, arza, mpi wolo, yonso panzanaka kumosi mpi yo kumaka bonso bampusu yina ke katukaka na kisika ya bo ke tutaka bambuma sambu na kukatula yo bampusu na nsungi ya mvula, mpi mupepe nataka yo na mpila nde bo lendaka ve kumona ata ndambu na yo. Kansi ditadi yina tutaka kiteki kumaka ngumba mosi ya nene, mpi yo fulukaka na ntoto ya mvimba.
36 “Ndosi ya nge lalaka yo yai, mpi ntangu yai beto ta songa ntotila ntendula na yo.
37 Nge, O ntotila—ntotila ya bantotila yina Nzambi ya zulu me pesaka kimfumu,+ ngolo, kikesa, ti nkembo,
38 mpi yina yandi me pesaka na maboko na yandi bantu ata bo ke zinga na konso kisika yina, bambisi ya mfinda ti bandeke ya zulu, mpi muntu yina yandi me tulaka mfumu na bo yonso+—nge mosi nge kele ntu ya wolo.+
39 “Kansi na nima na nge kimfumu ya nkaka ta basika,+ yo ta luta ve kimfumu na nge; na nima kimfumu ya nkaka, ya tatu, ya kwivre, yina ta yala ntoto ya mvimba.+
40 “Kansi kimfumu ya iya ta vanda ngolo bonso kibende.+ Sambu kaka mutindu kibende ke tutaka mpi ke nikaka konso kima yina, ee, bonso kibende yina ke panzaka, yo ta tuta mpi ta panza bimfumu yai yonso.+
41 “Mpi kaka mutindu nge monaka nde bitambi ti misapi ya makulu vandaka ndambu na ntoto ya tuma mpi ndambu na kibende, kimfumu yina ta vanda ya kukabwana, kansi ndambu ya ngolo ya kibende ta vanda na kati na yo, kaka mutindu nge monaka kibende me vukana ti ntoto ya tuma ya masa-masa.
42 Mpi mutindu misapi ya makulu vandaka ndambu ya bibende mpi ndambu ya ntoto ya tuma, mutindu mosi mpi kimfumu ta vanda ndambu ngolo mpi ndambu pete-pete.
43 Kaka mutindu nge monaka kibende me vukana ti ntoto ya tuma ya masa-masa, yo ta vukana ti bantu;* kansi yo ta kangama ve kumosi, yo zole kisika mosi, kaka mutindu kibende ke vukanaka ve ti ntoto ya tuma.
44 “Na bilumbu ya bantotila yina, Nzambi ya zulu ta tula kimfumu+ mosi yina ta fwa ve ata fioti.+ Kimfumu yina ta kwenda ve na bantu ya nkaka.+ Yo ta bedisa mpi ta sukisa bimfumu yina yonso,+ mpi yo mpamba ta bikala kimakulu,+
45 kaka mutindu nge monaka bo me katula ditadi mosi na ngumba, kansi na maboko ve, mpi yo tutaka kibende, kwivre, ntoto ya tuma, arza, mpi wolo.+ Nzambi ya Nene me zabisa ntotila mambu yina ta bwa na bilumbu ke kwisa.+ Ndosi yina kele ya kieleka, mpi yo me fwana na kutudila ntendula na yo ntima.”
46 Ebuna ntotila Nebukadenezare fukamaka luse na ntoto na ntwala ya Daniele mpi pesaka yandi lukumu. Yandi tubaka nde bo pesa Daniele dikabu mpi ndumbu.
47 Ntotila tubilaka Daniele nde: “Ya kieleka Nzambi na nge kele Nzambi ya banzambi, Mfumu ya bantotila, mpi Muntu yina ke zabisaka binsweki, sambu nge me zabisa kinsweki yai.”+
48 Ebuna ntotila tombulaka Daniele mpi pesaka yandi makabu mingi ya kitoko, mpi yandi tulaka Daniele mfumu ya provense* ya mvimba ya Babilone+ mpi mfumu ya bamfumu ya luyalu sambu na kutala bantu yonso ya mayele ya Babilone.
49 Mpi ntotila pesaka Shadraki, Meshaki, mpi Abedinego+ kisalu ya kutwadisa mambu na provense* ya Babilone, mutindu Daniele lombaka yandi, kansi Daniele vandaka kusala na nzo ya ntotila.
Banoti na nsi ya lutiti
^ Na kisina, “mpeve na yandi.”
^ Disongidila, kimvuka ya bantu yina ke zabisaka mambu yina ta bwa mpi bayina ke zabisaka makwisa na nsadisa ya bambwetete.
^ Na kisina, “mpeve na mono kele.”
^ Dan 2:4b tii na 7:28 bo sonikaka yo ntete-ntete na Kiarami.
^ To mbala ya nkaka, “bisika ya kulosa bima ya mvindu; bita ya kufi.”
^ To “ntoto ya kuyuma.”
^ Na kisina, “ti nsuni.”
^ To “katuka mvula na mvula tii mvula na mvula.”
^ To “ntoto ya tuma ya bo me yoka na tiya (ya bo me wumba).”
^ To “ti bana ya bantu,” disongidila, bantu yonso.
^ To “distrike yina vandaka na nsi ya luyalu.”
^ To “distrike yina vandaka na nsi ya luyalu.”
