Kwenda na mambu ke na kati

Kwenda na tansi ya malongi

mustafahacalaki/DigitalVision Vectors via Getty Images

BENO LANDA KUKENGILA!

Baprograme ya Baapareyi Sambu na Kusala Mambu Bonso Bantu Kele Mbote to Mbi?—Inki Biblia Ke Tuba?

Baprograme ya Baapareyi Sambu na Kusala Mambu Bonso Bantu Kele Mbote to Mbi?—Inki Biblia Ke Tuba?

 Ntama mingi ve, bantwadisi ya ntoto, bantu ya siansi mpi bantu ya me zaba mambu ya teknolozi me katuka kutuba mambu mingi sambu na baprograme ya baapareyi yina ta salaka mambu bonso bantu (intelligence artificielle [IA]). Bo ke tuba nde yo kele mbote mingi. Kansi, bo ke banga mpi nde kana bantu kusadila yo ve mbote, yo ta natila bo bampasi.

  •   Kamala Harris, ya kele kilandi ya prezida ya États-Unis tubaka na Kiya 4 mai 2023 nde: “Baprograme ya baapareyi yina ke sala mambu bonso bantu kele na kati ya bima ya kuluta mfunu ya teknolozi, yo kele ti makuki ya kuyidika luzingu ya bantu . . . Kansi yo kele mpi ti makuki ya kutula lutaninu ya bantu na kigonsa, kufwa bansiku, kuzitisa diaka ve banswa ya kinsweki ya bantu mpi kusala nde bantu kutudila diaka ve bantu ya nkaka ntima mpi bo tula diaka ve ntima na mambu ya demokrasi.”

  •   Kimvuka mosi ya badoktere mpi ya bantu ya mayele ya me zaba mbote mambu ya sante ya bansi mingi yina doktere Frederik Federspiel ke twadisaka sonikaka na disolo mosi ya basikaka na Kizole 9 mai 2023 (BMJ Global Health.) a nde: “Baprograme ya baapareyi yina bantu ke sala ke monisa nde yo lenda sadisa mingi na mambu ya sante, kansi yo kele mpi kigonsa sambu na sante ya bantu mpi luzingu.”

  •   Zulunalu mosi (The New York Times) tubaka na Kintete 1er mai 2023 nde: “Baprograme ya baapareyi yina bantu ke sala lenda vanda kisadilu mosi ya ke pesa bantu bansangu ya luvunu. Ntama ve, yo lenda kuma kigonsa sambu na bisalu ya bantu. Bantu ye me zaba teknolozi ke tuba nde, yo lenda vanda kigonsa ya nene sambu na bantu.”

 Na bilumbu ke kwisa, beto ta zaba kana bantu ta sadila baprograme mpi teknolozi yina sambu na kunatila bantu mambote to kutula bo na kigonsa. Inki Biblia ke tuba?

Sambu na nki bikesa ya bantu ke pusa na kudiwa na kigonsa?

 Biblia ke monisaka sambu na nki bantu lenda vanda ve sire nde bima ya teknolozi yina bo ke sala, bantu ta sadila kaka na mutindu yina ta natila bo kaka mambote.

  1.  1. Ata bantu kele ti bangindu ya mbote na diambu mosi buna, bo lenda zaba nde mambu ya bo ke sala lenda nata bampasi.

    •   “Kele ti nzila yina ke monanaka mbote na meso ya muntu, kansi na nsuka yo ke nataka na lufwa.”—Bingana 14:12.

  2.  2. Muntu ya me sala kima mosi buna lenda kanga ve muntu ya nkaka nzila na kusadila yo na mitindu ya mbi to ve.

    •   “Mono fwete bikila yo muntu yina ke kwisa na nima na mono. Mpi nani me zaba kana yandi ta vanda muntu ya mayele to zoba? Kansi yandi ta baka bima yonso yina mono salaka ngolo mingi mpi sadilaka mayele sambu na kubaka yo awa na ntoto.”—Longi 2:18, 19.

 Badute ya mutindu yina ke sala nde beto sosa diaka mingi lutwadisu ya Muntu Yina Salaka beto.

Na wapi beto lenda tula ntima?

 Muntu Yina Salaka beto ke tuba nde yandi ta bika ve nde bantu to bima ya teknolozi yina bantu ke sala kufwa ntoto to bantu yonso.

  •   “Ntoto ke bikalaka kimakulu.”—Longi 1:4.

  •   “Bantu ya lunungu ta baka ntoto, Mpi bo ta zinga kimakulu na zulu na yo.”—Nkunga 37:29.

 Muntu Yina Salaka beto ke pesa beto lutwadisu na nzila ya Biblia. Lutwadisu yango ta sala nde beto zinga nga ngemba mpi na lutaninu na bilumbu ke kwisa. Sambu na kuzaba mambu mingi na yina me tala mambu ya Biblia ke tuba, tanga disolo “Keti Kele ti Mukanda Mosi Yina Lenda Sadisa Nge na Kuvanda ti Luzingu ya Mbote na Bilumbu Ke Kwisa?” mpi disolo “Kivuvu ya Kieleka Sambu na Bilumbu ya Ke Kwisa.”

a Yo me katuka na disolo “Threats by Artificial Intelligence to Human Health and Human Existence,” ya Frederik Federspiel, Ruth Mitchell, Asha Asokan, Carlos Umana, mpi David McCoy.