Kuzitisa Mambu ya Ke Salaka nde Bantu Kuvanda Ve Kiteso Mosi—Mutindu Biblia Lenda Sadisa
Kimvuka mosi (UNESCO, Déclaration de principes sur la tolérance, 1995) tubaka nde: “Sambu ngemba kuvanda na ntoto, bantu fwete zitisa mambu ya ke salaka nde bantu yonso kuvanda ve kiteso mosi.”
Kansi kana bantu ke zitisa ve mambu ya ke salaka nde bantu kuvanda ve kiteso mosi, yo lenda sala nde bantu kuzolana ve. Kana bantu me kuma kudiwa mutindu yina, bo lenda yantika kutuba mambu ya ke pusa na kukonda kuzola bantu ya nkaka, kubakila bantu bangindu mpi kukuma nku.
Kansi bantu kele ti bangindu ya mutindu na mutindu na yina me tala ntendula ya kuzitisa mambu yina ke salaka nde bantu kuvanda ve kiteso mosi. Bankaka ke ndimaka nde bantu fwete ndima mambu yonso yina bantu ya nkaka ke sala mpi bikalulu yonso yina bo kele ti yo. Bantu ya nkaka ke ndimaka mambu yina Biblia ke tubaka nde bantu yina ke ndimaka mambu yonso ke zitisaka nswa yina konso muntu kele ti yo ya kupona bikalulu yina yandi fwete vanda ti yo mpi mambu ya yandi fwete ndima, yo vanda bo mosi ke ndimaka ve bikalulu mpi mambu yina.
Keti Biblia lenda sadisa bantu na diambu ya me tala kuzitisa mambu ya ke salaka nde bantu kuvanda ve kiteso mosi bubu yai?
Munsiku ya Biblia na yina me tala kuzitisa mambu ya ke salaka nde bantu kuvanda ve kiteso mosi
Biblia ke longisila beto na kuzitisa mambu yina ke salaka bantu kuvanda ve kiteso mosi. Yo ke tubaka nde: “Bantu yonso kuzaba kikalulu na beno ya kuvanda ve makambu ngolo.” (Bafilipi 4:5) Biblia ke lombaka beto na kuzitisa bantu yonso mpi na kusadila bantu mambu na mutindu ya mbote, ya ke monisa nde beto ke bakaka bo na valere mpi ke zitisaka bo. Bantu yina ke sadilaka ndongisila yai lenda ndima ve mambu yina bantu ya nkaka ke tubaka nde yo kele mbote to mbi, kansi bo ke bikaka nde bantu ya mutindu yina kusala mambu na kuwakana ti lukanu na bo.
Kansi Biblia ke monisa nde, Nzambi me tudilaka bantu bansiku na yina me tala mutindu bo fwete zinga. Yo ke tuba nde: “[Nzambi] me songa nge mambu yina kele mbote.” (Mika 6:8) Biblia ke tubilaka malongi yina Nzambi me pesaka bantu sambu yo sadisa bo na kuvanda ti luzingu ya mbote.—Yezaya 48:17, 18.
Nzambi me pesaka beto ve nswa ya kusambisa bantu ya nkaka. Biblia ke tuba nde, “Muntu mosi mpamba kele Muntu yina ke pesaka bansiku mpi Zuzi . . . Nge kele nani sambu na kusambisa nkweno na nge?” (Yakobo 4:12) Nzambi me pesaka konso muntu na kati na beto kimpwanza ya kubaka balukanu yina yandi mosi kele na kisina ya mambu yina yo lenda natila yandi.—Kulonga 30:19.
Inki Biblia ke tuba na yina me tala luzitu?
Biblia ke tuba nde beto fwete “zitisa bantu yonso.” (1 Piere 2:17, Bible en Kituba) Yo yina, bantu yina ke ndimaka kusadila bansiku ya Biblia na luzingu na bo ke zitisaka bantu yonso, yo vanda bantu yango ke ndimaka nki mambu to bo ke zingaka nki mutindu. (Luka 6:31) Yo ke tendula ve nde bantu yina ke sadilaka mambu ya kele na Biblia fwete ndima konso kima yina bantu ya nkaka ke ndimaka to bangindu yina bo kele ti yo to nde bo fwete pesa maboko na konso lukanu yina bantu ya nkaka ke baka. Kansi yo ke tendula nde, na kisika ya kusadila bo mambu na nku to na mutindu ya kukonda luzitu, bo fwete sala yonso sambu na kulanda mbandu ya Yezu na mutindu yandi sadilaka bantu ya nkaka mambu.
Mu mbandu kilumbu mosi, Yezu kutanaka ti nkento mosi ya vandaka kusambila na mutindu yina Yezu vandaka ve kundima. Nkento yango vandaka mpi kuzinga ti bakala mosi ya vandaka ve bakala na yandi. Nkento yina vandaka ti luzingu mosi ya Yezu vandaka ve kundima. Ata mpidina, Yezu monisaka luzitu ntangu yandi solulaka ti yandi.—Yoane 4:9, 17-24.
Bonso Yezu, Bakristu ke vandaka ya kuyilama na kutendudila bantu yina ke zola kuwa bo mambu ya bo ke ndimaka. Kansi bo ke salaka yo ti “luzitu ya mingi.” (1 Piere 3:15) Biblia ke longaka Bakristu nde bo fwete pusa ve bantu ya nkaka na kundima bangindu na bo. Biblia ke tubaka nde longoki ya Kristu “fwete nwana ve, kansi yandi fwete vanda muntu ya mawete na bantu yonso,” yo vanda na bantu yina ke ndimaka mambu ya nkaka.—2 Timoteo 2:24.
Inki Biblia ke tubaka na yina me tala kukonda kuzola bantu ya nkaka ata fioti?
Biblia ke songaka beto na ‘kulanda kuvanda na ngemba ti bantu yonso.’ (Baebreo 12:14) Muntu yina ke zolaka kulanda kuvanda na ngemba ke buyaka kikalulu ya kukonda kuzola bantu ya nkaka. Yandi ke zolaka ve kusala konso kima yina ta fwa mutindu yandi ke tadilaka mambu. Ata mpidina, yandi ke salaka bikesa ya masonga sambu na kuzinga na ngemba ti bantu ya nkaka. (Matayo 5:9) Ya kieleka, Biblia ke songaka Bakristu nde bo zola bambeni na bo. Sambu na yo, bo fwete sala mambu na mawete yonso sambu na bantu yina ke sadila bo mambu ya mbi.—Matayo 5:44.
Ya masonga, Biblia ke tubaka nde Nzambi “ke mengaka”, to yandi “ke zolaka ve,” mambu yina ke salaka nde bantu kuzitisa ve bantu ya nkaka to ya ke natilaka bo mpasi. (Bingana 6:16-19) Kansi na verse yai, Biblia ke sadila ngogo “kumenga” sambu na kubasisa ngindu ya kukonda kuzola ata fioti mambu mbi. Biblia ke monisa nde Nzambi kele ti luzolo ya kulolula bantu yina ke zola kusoba luzingu na bo sambu na kuyantika kuzitisa bansiku na yandi na luzingu na bo mpi kusadisa bo.—Yezaya 55:7.
Baverse ya Biblia ya ke tubilaka luzitu
Tito 3:2: ‘Kuvanda ve makambu ngolo, mpi monisa mawete na bantu yonso.’
Muntu yina ke vandaka ve makambu ngolo ke salaka mambu na mawete yonso kana bangindu na yandi kele ve bonso ya bantu ya nkaka. Yandi ke salaka mambu ya ke pusaka bantu na kumonisilana luzitu.
Matayo 7:12: “Yo yina, mambu yonso yina beno ke zola nde bantu kusadila beno, beno mpi beno fwete sadila bo yo.”
Beto yonso ke zolaka nde bantu kusadila beto mambu na luzitu mpi na mutindu yina ke monisa nde bo ke zitisaka mabanza na beto mpi mawi na beto. Sambu na kuzaba mambu mingi na yina me tala mutindu ya kusadila nsiku yina Yezu pesaka na yina me tala bikalulu ya kuvanda ti yo, tanga disolo “Qu’est-ce que la Règle d’or?”
Yozue 24:15: ‘Beno pona sambu na beno mosi bubu yai nani beno ta sadila.’
Kana beto ke zitisa nswa yina bantu ya nkaka kele ti yo kupona mambu ya bo ke zola, beto ta sala nde ngemba kuvanda.
Bisalu 10:34: “Nzambi ke pona-ponaka ve.”
Nzambi ke bakilaka ve ata muntu mosi bangindu sambu na mutindu na yandi ya kuzinga (culture), sambu yandi kele bakala to nkento, sambu na insi na yandi, mpusu na yandi ya nitu, to kisika ya yandi me katukaka. Bantu yina ke zola kulanda mbandu ya Nzambi ke zitisaka bantu yonso.
Habakuki 1:12, 13: “[Nzambi] lenda pesa ve nzila na mambi.”
Nzila yina Nzambi ke pesaka ke vandaka ti bandilu. Yandi ta bika ve nde bantu kusalaka mambu ya mbi mvula na mvula. Sambu na kuzaba mambu mingi, tala video Sambu na Nki Nzambi Me Pesaka Nzila na Bampasi?
Baroma 12:19: “Beno bika nde Nzambi kumonisa makasi na yandi; sambu bo me sonikaka nde: Yehowa a ke tuba nde, ‘Mono muntu ke vutulaka mbi; mono muntu ta pesa ndola.’”
Yehowa me pesaka ve bantu nswa ya kuvutula mbi na mbi. Yandi ta zikisa nde mambu me salama na lunungu na ntangu yina yandi mosi me tulaka. Sambu na kuzaba mambu mingi, tanga disolo “Keti Bantu Ta Monaka Lunungu Yina Bo Ke Sosaka?”
a Yehowa kele zina ya Nzambi. (Nkunga 83:18) Tala disolo “Yehowa Kele Nani?”