KAPU 11

‘Ata Muntu Yankaka Ve Metubaka Mutindu Yai’

1, 2. (a) Sambu na nki bapolisi yina bo tindaka na kukanga Yezu kuvutukaka maboko mpamba? (b) Sambu na nki Yezu kuvandaka longi mosi ya nene?

 BAFARIZE mefuluka ti makasi. Yezu kele na tempelo, yandi kelonga mambu ya metala Tata na yandi. Bantu yina kewidikila yandi kele ya kukabwana; mingi na kati na bo kekwikila na Yezu, kansi bankaka kezola nde bo kanga yandi. Sambu bo kekuka ve kuyala makasi na bo, bantwadisi ya mabundu metinda bapolisi sambu na kukanga Yezu. Kansi bapolisi mekwisa kuvutuka maboko mpamba. Bambuta ya banganga-Nzambi ti Bafarize keyula bo nde: “Sambu na nki beno me kwisa kunata yandi awa ve?” Bapolisi kevutula nde: “Ata mbala mosi ve muntu me tubaka mambu mutindu muntu yai ke tuba.” Malongi ya Yezu kuyitukisaka bo mingi mpenza na mpila nde bo kukaka ve kukanga yandi. *​—Yoane 7:45, 46.

² Malongi ya Yezu kuyitukisaka bapolisi yina mpamba ve. Bibuka ya bantu vandaka kukwisa sambu na kuwidikila malongi na yandi. (Marko 3:7, 9; 4:1; Luka 5:1-3) Sambu na nki Yezu kuvandaka longi ya nene ya mutindu yai? Mutindu beto monaka yo na Kapu 8, yandi zolaka bakyeleka mpi bantu yina yandi vandaka kulonga. Yandi zabaka mpi mbote bametode ya kulongila. Bika beto tadila bametode tatu ya mbote yina yandi sadilaka mpi mutindu beto lenda sadila yo.

Sala nde Yo Vanda ya Kukonda Mpasi

3, 4. (a) Sambu na nki Yezu kusadilaka kutuba ya kukonda mpasi na malongi na yandi? (b) Na nki mutindu Disolo na Zulu ya Ngumba kele mbandu ya kemonisa nde Yezu kulongaka na mutindu ya kukonda mpasi?

³ Keti nge lenda yindula kiteso ya bangogo yina Yezu lendaka  kusadila? Kansi, ntangu yandi vandaka kulonga, yandi vandaka kusadila ve bangogo yina bawi na yandi lendaka kubakisa ve, sambu mingi na kati na bo ‘kulongukaka ve.’ (Bisalu 4:13) Yandi vandaka kutadila bandilu na bo, mpi yandi vandaka kulonga bo ve mambu kuluta mingi. (Yoane 16:12) Bangogo na yandi kuvandaka ya kukonda mpasi, kansi bakyeleka ya yandi vandaka kulonga kuvandaka ya mudindu.

⁴ Mu mbandu, beto tadila Disolo na Zulu ya Ngumba, yina kele na Matayo 5:3–7:27. Na disolo yai, Yezu kupesaka bandongisila ya mudindu mpenza; yandi tubilaka kisina ya mambu. Yo kele ve ti bangindu to bansa ya mpasi. Nkutu, kele ve ti ngogo ata mosi ya mpasi yina ata mwana ya fyoti lenda bakisa ve! Yo yina, mpila ya kuyituka kele ve na kumona nde ntangu Yezu manisaka kutuba, bibuka, ziku na kati na bo kuvandaka ti bantu yina kesalaka bilanga, bangungudi, ti balobi ya bambisi, “vandaka kuyituka ngolo mutindu yandi vandaka kulonga”!​—Matayo 7:28.

5. Pesa bambandu ya mambu ya kukonda mpasi yina Yezu kutubaka kansi yina kele ti ntendula mingi.

⁵ Ntangu yandi vandaka kulonga, mbala mingi Yezu vandaka kusadila bangogo ya kukonda mpasi, ya nkufi mpi yandi vandaka kutuba mambu yina vandaka na ntendula mingi. Bamvula mingi na ntwala ya kuyantika kunyema mikanda, yandi vandaka kusonika na mutindu ya kifwani nsangu na yandi na mabanza mpi na ntima ya bawi na yandi na mutindu yina bo lendaka fwanza ve. Beto tadila mwa bambandu yai: “Beno sambisa ve bantu ya nkaka, mpidina Nzambi ta sambisa beno ve.” “Bantu yina ke na maladi ve, bo ke na mfunu ya munganga ve. Kansi bayina ke na maladi, bo bantu ke na mfunu ya munganga.” “Beno ke na luzolo na ntima, kansi nitu na beno kele koikoi.” “Ya [Kaisala], beno pesa na [Kaisala]; ya Nzambi, beno pesa na Nzambi.” “Kiese ya kuluta mingi ke vandaka na kupesa, kansi na kubaka kiese ke vandaka fioti.” * (Matayo 7:1; 9:12; 26:41; Marko 12:17; Bisalu 20:35)  Bamvula kiteso ya 2 000 na nima, bantu keyibukaka kaka mambu yai.

6, 7. (a) Sambu na kulonga na mutindu mosi ya kukonda mpasi, sambu na nki yo kele mfunu nde beto tuba na mutindu ya pwelele? (b) Inki mutindu beto lenda buya kufulusa ntu ya longoki ya Biblia ti bansangu mingi?

⁶ Inki mutindu beto lenda longa na mutindu ya kukonda mpasi? Kima mosi ya mfunu ya bo kelomba beto kele kutuba na mutindu ya pwelele, yina bantu mingi lenda bakisa kukonda mpasi. Bakyeleka ya luyantiku ya Ndinga ya Nzambi kele mpasi ve. Yehowa kemonisaka balukanu na yandi na bantu yina kele ti ntima ya masonga mpi ya kudikulumusa. (1 Korinto 1:26-28) Kana beto pona bangogo ya kukonda mpasi ti dikebi yonso, beto lenda longa mbote mpenza bakyeleka ya Ndinga ya Nzambi.

⁷ Sambu na kulonga na mutindu mosi ya kukonda mpasi, beto fwete keba na kukonda kufulusa ntu ya longoki ya Biblia na bansangu mingi. Yo yina, kana beto kelonguka Biblia ti muntu, beto kele ve ti mfunu ya kutendula mambu yonso ya fyoti-fyoti; yo kele mpi ve mfunu na kukwenda ntinu-ntinu bonso nde kima ya kuluta mfunu kele kulonguka mambu mingi. Kansi, yo kele mayele na kubika nde bampusa mpi mayele ya longoki kusadisa beto na kuzaba vitesi ya beto talongukilaka. Lukanu na beto kele ya kusadisa muntu yina na kukuma longoki ya Kristu mpi nsambidi  ya Yehowa. Yo yina, beto kele na mfunu ya kubaka ntangu yonso yina kele mfunu sambu na kusadisa longoki na kubakisa mbote mambu yina yandi kelonguka. Kana beto sala mutindu yina, kyeleka ya Biblia tasimba ntima na yandi mpi tapusa yandi na kusadila mambu ya yandi kelonguka.​—Roma 12:2.

Kuyula Bangyufula ya Mefwana

8, 9. (a) Sambu na nki Yezu kuyulaka bangyufula? (b) Inki mutindu Yezu kusadilaka bangyufula sambu na kusadisa Piere na kubakisa dibanza na yandi na dyambu ya metala kufuta mpaku ya tempelo?

⁸ Yezu kusadilaka bangyufula na mutindu ya keyitukisa, ata kana kusonga muwi kima mbala mosi zolaka kubaka yandi ntangu fyoti mpamba. Ebuna, sambu na nki yandi vandaka kuyula bangyufula? Bantangu yankaka, yandi sadilaka bangyufula yina vandaka kusimba ntima sambu na kubasisa bangindu yina kuvandaka na ntima ya bambeni na yandi, mpi kukangisa bo munoko. (Matayo 21:23-27; 22:41-46) Kansi, bambala mingi, Yezu kusadilaka bangyufula sambu na kunata balongoki na yandi na kutuba mambu yina kuvandaka na mabanza na bo mpi sambu na kupusa bo na kuyindula mpi kulonga bo mutindu ya kusala yo. Yo yina, yandi yulaka bangyufula bonso yai, “Nki beno ke banza?” mpi “Nge me ndima mambu yina?” (Matayo 18:12; Yoane 11:26) Na nsadisa ya bangyufula yina yandi yulaka, Yezu kusimbaka ntima ya balongoki na yandi. Beto tadila mbandu mosi.

⁹ Kilumbu mosi, bakalaki ya mpaku kuyulaka Piere kana Yezu vandaka kufuta mpaku ya tempelo. * Piere kuvutulaka mbala mosi nde, “E.” Na nima, Yezu kuyindulaka ti yandi nde: “Simoni, nki nge ke banza? Banani ke futaka mpaku na bamfumu ya nsi-ntoto? [Bana na bo, NW] to banzenza?” Piere kuvutulaka nde: “Banzenza.” Yezu kutubaka nde: “Ebuna kana mpidina [bana] lenda futa mpaku ve.” (Matayo 17:24-27) Yo fwete vanda nde Piere kubakisaka mbote dyambu yina Yezu zolaka kusonga yandi,  sambu yo zabanaka nde bantu ya mabuta ya bamfumu vandaka kufuta ve mpaku. Yo yina, sambu yandi vandaka Mwana mosi kaka ya mebutukaka ya Ntotila ya zulu ya bo vandaka kusambila na tempelo, yo lombaka ve nde Yezu kufuta mpaku. Simba nde na kifulu ya kupesa Piere mvutu mbala mosi, Yezu kusadilaka bangyufula na mayele yonso sambu na kusadisa Piere na kubakisa dibanza na yandi, mpi ziku sambu yandi bakisa mfunu ya kuyindula mbote na ntwala ya kupesa mvutu.

10. Inki mutindu beto lenda sadila mbote bangyufula ntangu beto kesamuna nzo na nzo?

¹⁰ Inki mutindu beto lenda sadila mbote bangyufula na kisalu na beto ya kusamuna? Na ntangu beto kesamuna nzo na nzo, beto lenda sadila bangyufula sambu na kutedimisa mpusa, mbala yankaka yo lenda kangudila beto nzila ya kuzabisa nsangu ya mbote. Mu mbandu, kana beto kutana ti mununu, beto lenda yula na luzitu yonso nde, “Inki bansoba nge memonaka na nsi-ntoto na luzingu na nge?” Na nima ya kubaka mvutu, beto lenda yula nde, “Sambu na nge, yo kelomba inki sambu nsi-ntoto yai kukuma kisika ya mbote ya kuzinga?” (Matayo 6:9, 10) Kana beto kutana ti mama ya kele ti bana ya fyoti, beto lenda yula yandi nde, “Keti nge mekudiyulaka dezia kana nsi-ntoto yai tavanda nki mutindu ntangu bana na nge tayela?” (Nkunga 37:10, 11) Kana beto ketala mbote ntangu beto kepusana penepene ya nzo mosi, beto lenda pona ngyufula mosi yina tawakana ti bampusa ya muwi.

11. Inki mutindu beto lenda sadila mbote bangyufula ntangu beto kelonguka Biblia ti muntu?

¹¹ Inki mutindu beto lenda sadila mbote bangyufula ntangu beto kelonguka Biblia ti muntu? Bangyufula ya bo mepona ti dikebi yonso lenda sadisa beto na kubasisa mawi yina kele na ntima ya longoki. (Bingana 20:5) Mu mbandu, yindula nde beto kelonguka kapu yai, “Kuzinga na Mutindu Yina Kepesaka Nzambi  Kyese” na mukanda Inki Biblia Kelongaka Mpenza? * Kapu yango ketubilaka dibanza ya Nzambi na mambu bonso mansoni, kulauka malafu, mpi luvunu. Bamvutu ya longoki lenda monisa nde yandi kebakisa mambu yina Biblia kelonga, kansi keti yandi kendima mambu yina yandi kelonguka? Beto lenda yula nde, “Keti nge kemona nde dibanza ya Nzambi sambu na mambu yai kele ya mbote?” Beto lenda yula mpi nde, “Inki mutindu nge lenda sadila mambu yai na luzingu na nge?” Kansi, kuvila ve mfunu ya kutuba ti mayele mpi ya kupesa longoki luzitu. Beto fwete yula ve bangyufula yina tapesa longoki nsoni kukonda mfunu.​—Bingana 12:18.

Kusadila Bangindu ya Kele na Ndonga Mpenza

12-14. (a) Inki mitindu Yezu kusadilaka makuki na yandi ya kusadila bangindu ya kele na ndonga? (b) Inki bangindu ya kele na ndonga mpenza Yezu kusadilaka ntangu Bafarize kutubaka nde ngolo na yandi katukaka na Satana?

¹² Sambu yandi vandaka ti mabanza ya kukuka, Yezu vandaka kuyindula mbote mpenza ti bantu. Bantangu yankaka, yandi sadilaka bangindu yina kuvandaka na ndonga mpenza sambu na kumonisa nde mambu yina bambeni na yandi vandaka kutuba kuvandaka ya luvunu. Mbala mingi, yandi sadilaka bangindu ya kendimisa sambu na kulonga balongoki na yandi malongi ya mfunu. Bika beto tadila bambandu fyoti.

¹³ Ntangu Yezu kubelulaka muntu mosi ya kuvandaka ti bampeve ya mbi, yina vandaka kifwa-meso mpi yina vandaka kutuba ve, Bafarize kutubaka nde: “Yandi ke basisaka bampeve ya mbi kaka na ngolo ya mfumu na bo Satana Belezebule.” Bo vandaka kundima nde yo lombaka ngolo ya meluta ngolo ya bantu sambu na kukula bademo. Kansi, bo tubaka nde ngolo ya Yezu kukatukaka na Satana. Dyambu yai kuvandaka ya luvunu mpi yo vandaka ve na ndonga. Sambu na kumonisa nde mutindu na bo ya kuyindula kuvandaka ya kifu, Yezu kuvutulaka nde: “Na konso kimfumu yina ya bantu ke nwana bo na bo, ntalu ya bantu yina ta kulumuka. Ebuna, kana bantu ya bwala mosi to ya fami mosi ke nwana bo na bo, bwala yina to fami yina lenda zinga ve. Kana Satana me  basisa bantu na yandi mosi, bo me kabana. Ebuna nki mutindu kimfumu na yandi ta zinga diaka?” (Matayo 12:22-26) Na kutuba ya kyeleka, Yezu vandaka kutuba nde: “Kana mono vandaka muntu ya Satana, yina kefwa mambu yina Satana kusalaka, pana Satana kesala kontre mambote na yandi mosi mpi mebika ntangu fyoti sambu yandi kufwa.” Inki mutindu bo lendaka kumonisa nde ngindu ya mutindu yai ya kendimisa mpi ya kele na ndonga vandaka ya luvunu?

¹⁴ Yezu kumanisaka ntete ve na kuyindula ti bo. Sambu yandi zabaka nde balongoki yankaka ya Bafarize vandaka kukula bademo, yandi yulaka bo ngyufula mosi ya kukonda mpasi kansi ya ngolo mpenza: “Beno ke tubaka nde mono ke basisaka bampeve ya mbi na ngolo ya Satana Belezebule. Ebuna balonguki na beno, na ngolo ya nani bo ke basisaka yo?” (Matayo 12:27) Yezu zolaka kutuba nde: “Kana mono kekulaka bademo na ngolo ya Satana, balongoki na beno mpi kesadilaka ngolo yina mosi.” Bafarize lendaka kutuba inki? Bo zolaka kundima ve ata fyoti nde balongoki na bo vandaka kusala na ngolo ya Satana. Na mutindu yina, Yezu kukangaka bo na ngindu na bo ya kifu mpi kusukisaka ti mambu yina kupesaka bo mpasi. Keti kutanga mutindu Yezu kuyindulaka ti bo keyitukisa beto ve? Kuditula ntangu yai na kisika ya bantu yina kumonaka mpi kuwaka Yezu, ntembe kele ve nde mungungu ya ndinga na yandi kuyikaka ngolo na bangogo na yandi.

15-17. Pesa mbandu mosi ya kemonisa mutindu Yezu kusadilaka ngindu ‘kuluta mpenza’ sambu na kulonga bakyeleka ya kepesa kikesa ya metala Tata na yandi.

¹⁵ Yezu kusadilaka mpi bangindu ya kele na ndonga mpi ya kendimisa sambu na kulonga bakyeleka ya kepesa kikesa ya metala Tata na yandi. Yandi salaka yo mbala mingi na kusadilaka ngindu ‘kuluta mpenza’ sambu na kusadisa bawi na yandi na kusuka ve kaka na kyeleka mosi ya bo mezabaka mbote, kansi na kundima yo dyaka mingi. Mutindu ya kuyindula yai ya mesimbama na kufwanisa mambu lenda vanda ti bupusi ya ngolo. Bika beto tadila bambandu zole mpamba.

¹⁶ Na mvutu yina yandi pesaka balongoki na yandi ntangu bo lombaka yandi na kulonga bo mpila ya kusamba, Yezu kutendulaka luzolo yina bibuti ya kukonda kukuka kevandaka na yo ya  “kupesa makabu ya mbote” na bana na bo. Yandi sukisaka nde: “Ebuna beno bantu ya mbi, kana beno zaba kupesa makabu ya mbote na bana na beno, zaba nde Tata yina kele na zulu ta pesa mpenza mpeve na yandi na bantu yina ke lombaka yandi mpeve!” (Luka 11:1-13) Dyambu ya Yezu kezola kutuba mesimbama na kufwanisa yina yandi kesala. Kana bibuti ya masumu kelungisaka bampusa ya bana na bo, Tata na beto ya kele na zulu, yina kele ya kukuka mpi ya lunungu na banzila na yandi yonso, tapesa mpenza mpeve santu na yandi na bansadi na yandi ya kwikama yina kesambaka yandi na kudikulumusa yonso!

¹⁷ Yezu kusadilaka bangindu ya mutindu mosi ntangu yandi pesaka ndongisila ya mayele ya ketadila mutindu ya kununga basusi. Yandi tubaka nde: “Beno tala bandeke yai minganga: bo ke kunaka ve, bo mpi ke katulaka ve bima na bilanga; bo ke na kisika to nzo ya kubumba madia ve. Kansi Nzambi ke pesaka bo madia! Beno me luta bandeke na mfunu! Beno tala bintuntu yina kele na nseke nki mutindu yo ke kulaka; kansi yo ke salaka kisalu ve, yo ke kuditungilaka bilele mpi ve. . . . Matiti yina kele bubu na nseke kansi ya bo ta zenga mbasi sambu na kulosa yo na tiya, Nzambi muntu ke lwatisaka yo mpidina. Ebuna kana yandi ke lwatisaka mpidina matiti yina, yandi ta lwatisa beno mingi mpenza. A, lukwikilu na beno kele fioti mpenza!” (Luka 12:24, 27, 28) Kana Yehowa kelungisaka bampusa ya bandeke mpi kelwatisaka bintuntu, yandi talungisa mingi mpenza bampusa ya bantu yina kezolaka mpi kesambilaka yandi! Ti bangindu ya mutindu yai, ntembe kele ve nde Yezu kusimbaka ntima ya bawi na yandi.

18, 19. Inki mutindu beto lenda yindula ti muntu yina ketuba nde yandi kekwikilaka ve na Nzambi yina yandi lenda mona ve?

¹⁸ Na kisalu na beto ya kusamuna, beto fwete sadila bangindu ya kele na ndonga sambu na kubuya balukwikilu ya luvunu. Beto fwete sadila mpi bangindu ya kendimisa sambu na kulonga bakyeleka ya kepesa kikesa ya metala Yehowa. (Bisalu 19:8; 28:23, 24) Keti beto fwete longuka na kusadila bangindu ya mpasi-mpasi? Ve. Dilongi ya beto kebaka na Yezu yo yai: Bangindu ya muntu metendula na ndonga mpi na mutindu mosi ya kukonda mpasi kesimbaka mpenza ntima.

¹⁹ Mu mbandu, inki mvutu beto tapesa kana muntu mosi  kutuba nde yandi kekwikilaka ve na Nzambi yina yandi lenda mona ve? Beto lenda yindula ti yandi na nsadisa ya nsiku ya lugangu ya kikuma mpi malanda. Kana beto memona malanda, beto kendimaka nde fwete vanda ti kikuma ya mebasisa yo. Mu mbandu: “Kana nge kwenda na kisika mosi ya ntama mpenza mpi nge mona nzo mosi ya kitoko ya kufuluka ti madya (malanda), keti nge tandima ve mbala mosi nde kele ti muntu (kikuma) kutungaka nzo yina? Mutindu mosi mpi, ntangu beto kemonaka kitoko yina kemonanaka pwelele na lugangu mpi madya mingi yina kele na ‘armware’ ya ntoto (malanda), keti yo kenata beto ve na kusukisa nde kele ti Muntu (Kikuma) yina kusalaka yo? Biblia yo mosi keyindula mutindu yai: ‘Konso nzo ke na muntu ke tungaka yo, ebuna Nzambi muntu salaka bima yonso ti mambu yonso.’” (Baebreo 3:4) Ya kyeleka, ata bangindu na beto kuvanda ya mbote inki mutindu, bantu yonso ve tandima yo.​—2 Tesalonika 3:2.

20, 21. (a) Inki mutindu beto lenda sadila ngindu ‘kuluta mpenza’ sambu na kumonisa bikalulu ya Yehowa mpi banzila na yandi? (b) Inki beto tatadila na kapu ya kelanda?

²⁰ Na ntangu beto kelongaka, yo vanda na kisalu ya bilanga  to na dibundu, beto lenda sadila mpi ngindu ‘kuluta mpenza’ sambu na kumonisa bikalulu ya Yehowa mpi banzila na yandi. Mu mbandu, sambu na kumonisa nde dilongi ya kunyokula bantu mvula na mvula na bilungi ya tiya kepesaka ve Yehowa lukumu, beto lenda tuba nde: “Inki tata ya zola lenda tula diboko ya mwana na yandi na tiya sambu na kupesa yandi ndola? Dibanza ya bilungi ya tiya fwete vanda kuluta mbi mpenza sambu na Tata na beto ya zola ya kele na zulu!” (Yeremia 7:31) Sambu na kundimisa mpangi mosi ya Mukristu ya kenyokwama na mabanza nde Yehowa kezolaka yandi, beto lenda tuba nde: “Kana Yehowa kepesaka valere ata nkutu na kamwano, yandi fwete kudibanza mpi kuzola kuluta mpenza bansadi na yandi yonso yina kele na ntoto, ti nge mpi!” (Matayo 10:29-31) Bangindu ya mutindu yai lenda sadisa beto na kusimba bantima ya bantu yankaka.

²¹ Na nima ya kutadila bametode tatu kaka yina Yezu kusadilaka sambu na kulonga, beto lenda mona kukonda mpasi nde bapolisi yina kunungaka ve na kukanga yandi kulutisaka ve ndilu ntangu bo tubaka nde: ‘Ata muntu yankaka ve metubaka mutindu yai.’ Na kapu yina kelanda, beto tatadila metode ya kulongila yina mbala yankaka bantu mezabilaka Yezu kuluta mingi: kusadila bingana.

[Banoti na nsi ya lutiti]

[Bangiufula ya disolo ya kulonguka]

[Lupangu ya kele na lutiti 117]

Inki Mutindu Nge Lenda Landa Yezu?

● Inki mutindu mambu ya Yezu kutubaka lenda sadisa nge na kupona bangogo na nge na ntangu nge kesala masolo na dibundu?—Matayo 11:25.

● Na nki mitindu mitubi yina kesalaka badiskure na ntwala ya bantu lenda landa mutindu Yezu kusadilaka bangyufula ya mutindu yai?​—Matayo 11:7-9.

● Inki mutindu nge lenda sadila na mayele yonso kulutisa ndilu na kufwanisa mambu na ntangu nge kelonga?—Matayo 7:3; 19:24.

● Bonso Yezu, inki mutindu beto lenda longa bankaka na mbandu ya beto kepesa?​—Yoane 13:5, 14.

[Kifwanisu ya kele na lutiti 110]

Ntangu nge kelonga, sala nde yo vanda ya kukonda mpasi

[Kifwanisu ya kele na lutiti 112]

Yula bangyufula yina kewakana ti bampusa ya muwi

[Kifwanisu ya kele na lutiti 116]

Sadila bangindu yina ta simba ntima ya muntu