KAPU 5

“Kimvwama Yonso ya Mayele”

1-3. Na nki kadre Yezu mesala disolo na yandi na printemps ya mvu 31 T.B., mpi sambu na nki bawi na yandi meyituka ngolo?

 BETO kele na printemps ya mvu 31 T.B. Yezu Kristu kele penepene ya Kapernaumi, mbanza mosi kisika bisalu kesalamaka mingi yina kele na lweka ya nordi-westi ya Nzadi ya Galilea. Na zulu ya ngumba mosi yina kele penepene, Yezu melutisa mpimpa ya mvimba yandi mosi na kusamba. Ntangu ntongo metana, yandi mebinga balongoki na yandi, mpi na kati na bo yandi mepona 12 yina yandi mebinga bantumwa. Na ntangu yina, kibuka ya nene ya bantu, bankaka mekatuka ntama mpenza, melanda Yezu tii na kisika yai mpi mevukana na kisika mosi ya kipalapala na zulu ya ngumba. Bo kele ti mpusa ya ngolo ya kuwa mambu yina yandi kezola kutuba mpi kezola nde yandi belula maladi na bo. Yezu melungisa bivuvu na bo.​—Luka 6:12-19.

² Yezu mepusana penepene ya kibuka yina mpi mebelula bantu yonso yina kebela. Nsuka-nsuka, ntangu ata muntu mosi ve na kati na bo kewa mpasi sambu na maladi ya ngolo, yandi mefonga mpi meyantika kulonga. * Mambu yina yandi ketuba na suka yina ya kilumbu ya printemps fwete yitukisa bawi na yandi. Ya kyeleka, bo mewaka ntete ve muntu kelonga bonso yandi. Sambu na kumonisa mfunu ya malongi na yandi, yandi ketanga ve binkulu to barabi ya nene ya Bayuda. Kansi, yandi kevutukila mbala na mbala Masonuku ya Kibreo ya kupemama. Nsangu na yandi kele ya masonga, bangogo na yandi kele mpasi ve na kubakisa, mpi ntendula na yandi kele pwelele. Ntangu yandi memanisa, kibuka ya bantu meyituka ngolo. Inki mutindu  yo lenda yitukisa bo ve? Bo mekatuka kuwidikila muntu ya kuluta mayele ya ntangu yonso!​—Matayo 7:28, 29.

³ Disolo yina ti mambu mingi yankaka yina Yezu kutubaka mpi kusalaka kele ya kusonika na Ndinga ya Nzambi. Beto fwete tadila mpenza na mudindu mambu yina mukanda yai ya kupemama ketuba na yina metala Yezu, sambu “kimvwama yonso ya mayele” kele na yandi. (Kolosai 2:3, NW) Na wapi yandi bakaka mayele ya mutindu yai, disongidila makuki ya kusadila nzayilu mpi ngangu na mutindu ya mbote? Inki mutindu yandi monisaka mayele, mpi nki mutindu beto lenda landa mbandu na yandi?

“Mayele na Yandi Yai Me Katukila Yandi Wapi?”

4. Inki ngyufula bawi ya Yezu na Nazareti kubasisaka, mpi sambu na nki?

⁴ Na nsungi ya nzyetelo na yandi mosi ya kisalu ya kusamuna, Yezu kwendaka na Nazareti, mbanza yina yandi yelaka, mpi yantikaka kulonga na sinagoga. Bawi na yandi mingi kuyitukaka mpi kudiyulaka nde: “Mayele na yandi yai me katukila yandi wapi?” Bo zabaka dibuta na yandi, bibuti ti bampangi na yandi ya babakala mpi ya bankento, mpi bo zabaka nde yandi katukaka na dibuta ya bunsukami. (Matayo 13:54-56; Marko 6:1-3) Ntembe kele ve nde bo zabaka mpi nde sharpantie yai ya zabaka kutuba mbote kukotaka ve ata nzo-nkanda mosi ya lukumu ya barabi. (Yoane 7:15) Yo yina, yo fwanaka mpenza nde bo kudiyula ngyufula yai.

5. Yezu kumonisaka nde nki kuvandaka nto ya mayele na yandi?

⁵ Mayele yina Yezu kumonisaka kukatukaka kaka ve na mabanza na yandi ya kukuka. Bangonda fyoti na nima, ntangu yandi vandaka kulonga pwelele na tempelo, Yezu kumonisaka nde mayele na yandi kukatukaka na nto mosi ya kuluta kuzanguka. Yandi tubaka nde: “Malongi yai ya mono ke pesaka beno kele ya mono ve, kansi yo ke katukaka na muntu yina tindaka mono.” (Yoane 7:16) Ee, Tata yina tindaka Mwana kuvandaka nto ya kyeleka ya mayele ya Yezu. (Yoane 12:49) Kansi, nki mutindu Yezu kubakaka mayele na Yehowa?

6, 7. Na nki mitindu Yezu kubakaka mayele na Tata na yandi?

⁶ Mpeve santu ya Yehowa vandaka kusala na ntima mpi na mabanza ya Yezu. Sambu na Yezu, yina kele Mesia ya lusilu, Yezaya  kutubaka nde: “Ntotila yango ta fulukaka na mpeve ya Mfumu Nzambi: Mpeve ya Nzambi ta pesaka yandi mayele ti ngangu, yandi ta pesaka yandi mpila ya kuzaba kuyala bantu na yandi. Ntotila yango ta zabaka luzolo ya Mfumu Nzambi, yandi ta zitisaka yandi.” (Yezaya 11:2) Sambu mpeve ya Yehowa kuvandaka na zulu ya Yezu mpi kutwadisaka mabanza ti balukanu na yandi, keti yo keyitukisa na mutindu bangogo mpi bisalu ya Yezu kumonisaka mayele ya kuluta?

⁷ Yezu kubakaka mayele na Tata na yandi na mutindu yankaka dyaka. Mutindu beto monaka yo na Kapu 2, na luzingu na yandi na ntwala ya kuzinga bonso muntu, yina kuzingaka bamvula mingi mpenza, Yezu kuvandaka ti dibaku ya kuzaba mpenza mabanza ya Tata na yandi. Mwana kubakaka mayele mingi mpenza ntangu yandi salaka na lweka ya Tata na yandi bonso “kapita ya kisalu” na lugangu ya bima yonso yankaka, yo vanda yina kele ti luzingu mpi yina mekonda luzingu. Yo yina, Biblia kebingaka Mwana, na ntwala nde yandi kwisa kuzinga bonso muntu na ntoto, nde mayele ya bo metubila bonso muntu. (Bingana 8:22-31; Kolosai 1:15, 16) Na nsungi yonso ya kisalu na yandi ya kusamuna, Yezu kusadilaka mayele yina yandi bakaka na lweka ya Tata na yandi na zulu. * (Yoane 8:26, 28, 38) Yo yina, beto fwete yituka ve na kumona nzayilu ti ngangu ya mingi yina Yezu kumonisaka na bangogo na yandi to luswasukusu ya mbote yina yandi monisaka na mambu yonso ya yandi salaka.

8. Sambu beto kele balongoki ya Yezu, inki mutindu beto lenda baka mayele?

⁸ Sambu beto kele balongoki ya Yezu, beto mpi fwete tadila Yehowa bonso nto ya mayele. (Bingana 2:6) Ya kyeleka, Yehowa kepesaka beto ve mayele na mutindu ya kuyituka. Kansi, yandi kepesaka mvutu na bisambu ya masonga ya beto kesalaka sambu na kulomba mayele yina kele mfunu sambu na kununga bampasi ya luzingu. (Yakobo 1:5) Sambu na kubaka mayele yina, yo kelombaka nde beto sala bikesa mingi. Beto fwete landa na kusosa yo bonso ‘bima ya ntalu ya mebumbanaka.’ (Bingana 2:1-6)  Ee, beto fwete landa na kutimuna mingi mpenza na Ndinga ya Nzambi, kisika mayele na yandi kele, mpi kuzinga na kuwakana ti mambu ya beto kelonguka. Mbandu ya Mwana ya Yehowa tasadisa beto mingi mpenza sambu na kubaka mayele. Bika beto tadila mitindu mingi yina Yezu kumonisaka mayele mpi beto longuka mutindu beto lenda landa mbandu na yandi.

Bangogo ya Mayele

9. Inki kusalaka nde malongi ya Yezu kuvanda ya mayele kibeni?

⁹ Bantu mingi mpenza vandaka kukwisa na Yezu kaka sambu na kuwidikila yandi. (Marko 6:31-34; Luka 5:1-3) Mpi dyambu yai keyitukisa ve, sambu ntangu Yezu vandaka kukangula munoko na yandi, yandi vandaka kubasisa bangogo ya mayele! Malongi na yandi kumonisaka nzayilu ya mudindu ya Ndinga ya Nzambi mpi makuki ya kuluta nene mpenza ya kubakisa kisina ya mambu. Malongi na yandi kesepidisaka bantu ya bisika yonso mpi bo lenda sadila yo ntangu yonso. Beto tadila mwa bambandu ya mayele yina kele na bangogo ya Yezu, “Konseye ya Mayele” yina bo tubilaka na ntwala.​—Yezaya 9:5.

10. Inki bikalulu ya mbote Yezu kelongisila beto na kuyedisa, mpi sambu na nki?

¹⁰ Disolo na Zulu ya Ngumba, yina beto metubila na luyantiku, kele malongi ya Yezu ya kuluta nda yina disolo to bangogo ya bantu yankaka mezengaka ve. Na disolo yai, Yezu kelongisila beto kaka ve na kulanda kuvanda ti kutuba mpi bikalulu ya mbote. Ndongisila na yandi ketubila mambu mingi dyaka. Sambu yandi  zabaka nde mabanza mpi mawi kevandaka na kisina ya bangogo mpi bisalu, Yezu kelongisila beto na kuyedisa bikalulu ya mbote ya mabanza mpi ya ntima, bikalulu bonso mawete, nzala sambu na lunungu, kikalulu ya kuwila bankaka mawa mpi ya kuzinga na ngemba ti bankaka, mpi zola sambu na bankaka. (Matayo 5:5-9, 43-48) Na ntangu beto keyedisa bikalulu ya mutindu yai na ntima na beto, beto takuma ti kutuba mpi bikalulu ya mbote yina tasepedisa ntima ya Yehowa kaka ve kansi mpi tasadisa beto na kuvanda ti bangwisana ya mbote ti bankaka.​—Matayo 5:16.

11. Ntangu yandi pesaka ndongisila sambu na yina metala masumu, inki mutindu Yezu kutubilaka kisina ya mambu?

¹¹ Ntangu yandi kepesa ndongisila na yina metala masumu, Yezu ketubila kisina ya dyambu yina. Yandi kesonga beto kaka ve na kubuya mambu ya nku. Kansi, yandi kekebisa beto na kubika ve nde makasi kuyela na ntima na beto. (Matayo 5:21, 22; 1 Yoane 3:15) Yandi kebuyisa kaka ve kusala bizumba. Kansi, yandi kekebisa na yina metala mpusa yina keyantikaka na ntima mpi kenataka na dyambu ya kukonda kwikama ya mutindu yai. Yandi kelongisila beto na kubika ve nde mambu ya beto ketala kuyedisa bampusa ya mbi mpi kutedimisa mpusa ya kuvukisa nitu. (Matayo 5:27-30) Yezu kebenda dikebi na kisina ya mambu, kansi kaka ve na bidimbu ya kemonanaka. Yandi ketubila bikalulu mpi bampusa yina kenataka na masumu.​—Nkunga 7:15.

12. Inki mutindu balongoki ya Yezu ketadilaka bandongisila na yandi, mpi sambu na nki?

¹² Bangogo ya Yezu kuvandaka ya mayele mpenza! Mpila ya kuyituka kele ve na kumona nde “bantu vandaka kuyituka ngolo mutindu yandi vandaka kulonga.” (Matayo 7:28) Sambu beto kele balongoki na yandi, beto kebikaka nde bandongisila na yandi ya mayele kutwadisa luzingu na beto. Beto kesosaka kuyedisa bikalulu ya mbote yina yandi tumaka beto, bonso mawa, ngemba, mpi zola, sambu beto kezabaka nde kusala mutindu yina tasadisa beto na kuvanda ti bikalulu yina kepesaka Yehowa kyese. Beto kesalaka ngolo na kukatula na ntima na beto mawi mpi bampusa ya mbi yina yandi pesilaka beto lukebisu, bonso makasi mpi mpusa ya mansoni, sambu kusala mutindu yai tasadisa beto na kukonda kubwa na masumu.​—Yakobo 1:14, 15.

 Mutindu ya Luzingu Yina Mayele Ketwadisaka

13, 14. Inki kemonisa nde Yezu kusadilaka luswasukusu na mutindu ya luzingu yina yandi ponaka?

¹³ Yezu kumonisaka mayele na bangogo kaka ve kansi mpi na bisalu. Mutindu na yandi yonso ya kuzinga​—balukanu na yandi, mutindu yandi vandaka kuditadila, mpi bangwisana na yandi ti bankaka​—kumonisaka mayele na mitindu mingi ya kitoko. Beto tadila mwa bambandu ya kemonisa nde “mayele ti ngangu” kutwadisaka Yezu.​—Bingana 3:21.

¹⁴ Mayele kemonanaka mpi na luswasukusu. Yezu kusadilaka luswasukusu na mutindu ya luzingu yina yandi ponaka. Keti nge lenda yindula mutindu ya luzingu yina yandi zolaka kuvanda na yo​—nzo yina yandi zolaka kutunga, kompani yina yandi zolaka kusala, mpi lukumu yina yandi zolaka kubaka? Yezu kuzabaka nde kusadila luzingu sambu na kulanda balukanu ya mutindu yai “kele ka yo mpamba, yo kele kaka mupepe.” (Longi 4:4; 5:10) Kuzinga sambu na balukanu ya mutindu yai kele buzoba, yo kewakana ve ti mayele. Yezu kuponaka luzingu ya kukonda mindondo. Susi na yandi kuvandaka ve ya kuzwa mbongo to bima mingi ya kinsuni. (Matayo 8:20) Na kuwakana ti mambu yina yandi longaka, Yezu kutulaka disu na yandi na lukanu mosi mpamba: kusala luzolo ya Nzambi. (Matayo 6:22) Na mayele yonso, Yezu kusadilaka ntangu mpi ngolo na yandi sambu na bima yonso ya kele na ntoto ya ketadila Kimfumu, yina kele mfunu mingi mpi kepesaka mambote kuluta bima ya kinsuni. (Matayo 6:19-21) Na mutindu yina, yandi bikilaka beto mbandu ya mbote ya kulanda.

15. Inki mutindu balongoki ya Yezu kemonisaka nde bo kele ti disu ya pete, mpi sambu na nki yo kele lukanu ya mayele?

¹⁵ Bubu yai, balongoki ya Yezu kemonaka nde yo kele mayele na kulanda luzingu ya kukonda mindondo. Yo yina, bo kebuyaka kuditula kizitu ya bamfuka ya kukonda mfunu mpi ya kulanda balukanu ya nsi-ntoto yai yina kebakaka dikebi mpi ntangu mingi. (1 Timoteo 6:9, 10) Mingi mekumisaka luzingu na bo pete sambu na kulutisa ntangu mingi na kisalu ya Bukristu, bankaka kesalaka nkutu bonso bansamuni ya Kimfumu ya ntangu yonso. Kele ve ti lukanu ya kuluta mayele yina bo lenda baka, sambu  kutula bima ya ketadila Kimfumu na kisika ya mefwana kenataka kyese mingi mpenza.​—Matayo 6:33.

16, 17. (a) Na nki mutindu Yezu kumonisaka nde yandi vandaka muntu ya kukonda lulendo mpi ti mabanza ya mbote na mambu yina yandi lendaka kusala? (b) Inki mutindu beto lenda monisa nde beto kele bantu ya kukonda lulendo mpi kele ti mabanza ya mbote na mambu yina beto lenda sala?

¹⁶ Biblia kewakanisa mayele ti kukonda lulendo, kikalulu ya muntu yina kezabaka bandilu na yandi. (Bingana 11:2) Yezu kuvandaka ti kikalulu ya kukonda lulendo mpi kuvandaka ti mabanza ya mbote sambu na mambu yina yandi lendaka kusala. Yandi zabaka nde bantu yonso yina kuwaka nsangu na yandi zolaka kusoba ve. (Matayo 10:32-39) Yandi bakisaka mpi nde yandi vandaka ti ndilu na yina metala ntalu ya bantu yina yandi zolaka kukutana ti bo. Yo yina, na mayele yonso, yandi pesaka kisalu ya kukumisa bantu balongoki na balongoki na yandi. (Matayo 28:18-20) Yandi ndimaka ti kukonda lulendo nde bo zolaka kusala ‘bisalu ya nene kuluta’ yina yandi salaka, sambu bo zolaka kukutana ti bantu mingi, na bisika mingi mpi na nsungi mosi ya nda. (Yoane 14:12) Yezu kundimaka mpi nde yandi vandaka ti mfunu ya lusadisu. Yandi ndimaka lusadisu ya bawanzyo yina kwisaka kusadila yandi na ntoto ya zelo na zelo mpi ya wanzyo yina kupesaka yandi ngolo na Getsemane. Na ntangu yai ya mpasi, Mwana ya Nzambi kubokaka sambu na kulomba lusadisu.​—Matayo 4:11; Luka 22:43; Baebreo 5:7.

¹⁷ Beto mpi fwete vanda bantu ya kukonda lulendo mpi ya kele ti mabanza ya mbote na mambu ya beto kevingila nde bankaka kusala. Yo kele kyeleka nde mpusa na beto kele ya kusala na ntima ya mvimba mpi ya kutula ngolo na kisalu ya kusamuna mpi ya kukumisa bantu balongoki. (Luka 13:24; Kolosai 3:23) Kansi, beto fwete yibuka nde Yehowa kefwanisaka beto ve ti bankaka, beto mpi fwete sala ve mutindu yina. (Galatia 6:4) Mayele ya kemonanaka na bisalu tasadisa beto na kutula balukanu ya kewakana ti makuki mpi luzingu na beto. Dyaka, mayele tatwadisa bayina kele ti mikumba na kundima nde bo kele ti bandilu mpi nde bo kele mbala na mbala ti mfunu ya lusadisu mpi kikesa. Kukonda lulendo tasadisa bo na kundima lusadisu yai ti ntonda  yonso, mpi kundima nde Yehowa lenda sadila mpangi-Mukristu na ‘kupesa bo kikesa mingi.’​—Kolosai 4:11.

18, 19. (a) Inki kemonisa nde Yezu kuvandaka na bukatikati mpi ti bangindu ya mbote na bangwisana na yandi ti balongoki na yandi? (b) Sambu na nki beto kele ti kikuma ya mbote ya kuvanda ti bangindu ya mbote mpi na bukatikati na bangwisana na beto ti bankaka, mpi nki mutindu beto lenda sala mutindu yina?

¹⁸ Yakobo 3:17 (NW) ketuba nde: “Mayele ya kekatukaka na zulu kele . . . bukatikati.” Yezu kuvandaka na bukatikati mpi ti bangindu ya mbote na bangwisana na yandi ti balongoki na yandi. Yandi zabaka mbote bifu na bo, kansi yandi vandaka kusosa mambu ya mbote yina bo vandaka na yo. (Yoane 1:47) Ata yandi zabaka nde bo zolaka kuyambula yandi na mpimpa yina bo zolaka kukanga yandi, yandi tulaka ve ntembe na kwikama na bo. (Matayo 26:31-35; Luka 22:28-30) Piere kubuyaka mbala tatu nde yandi mezaba ve Yezu. Kansi, Yezu kusambaka sambu na mambote ya Piere mpi kusongaka yandi nde yandi vandaka kutula ntima na kwikama na yandi. (Luka 22:31-34) Na kisambu yina yandi salaka na Tata na yandi na mpimpa ya nsuka ya luzingu na yandi na ntoto, Yezu kutubilaka ve bifu yina balongoki na yandi kusalaka. Kansi, yandi vandaka ti bangindu ya mbote sambu na mambu ya bo salaka tii na mpimpa yina, yo yina yandi tubaka nde: “Bo vandaka kulemfukila mambu na nge.” (Yoane 17:6) Ata bo vandaka bantu ya kukonda kukuka, yandi pesaka bo kisalu ya kusamuna Kimfumu mpi ya kukumisa bantu balongoki. (Matayo 28:19, 20) Ntembe kele ve nde ntima mpi lukwikilu yina yandi monisaka sambu na bo kupesaka bo ngolo ya kusala kisalu yina yandi pesaka bo.

¹⁹ Balongoki ya Yezu kele ti kikuma ya kulanda mbandu na yandi na dyambu yai. Kana Mwana ya kukuka ya Nzambi vandaka kukanga ntima na bangwisana na yandi ti balongoki na yandi ya kukonda kukuka, beto mpi fwete vanda na bukatikati na bangwisana na beto ti bankaka sambu beto kele bantu ya kukonda kukuka! (Filipi 4:5) Na kisika ya kutula dikebi mingi na bifu ya bampangi na beto Bakristu, beto fwete sosa mambu ya mbote yina bo kele na yo. Yo tavanda mayele na kuyibuka nde Yehowa muntu kubendaka bo na yandi. (Yoane 6:44) Yo yina, yo fwete  vanda nde yandi monaka mwa mambu ya mbote na kati na bo, ebuna beto mpi fwete mona yo. Kuvanda ti bangindu ya mbote tasadisa beto kaka ve na “kuvila mbi ya bo me sala” beto kansi mpi na kusosa mitindu yina beto lenda sikisa bankaka. (Bingana 19:11) Ntangu beto kesongaka bampangi na beto Bakristu ya babakala ti ya bankento nde beto ketudilaka bo ntima, beto kesadisaka bo na kusala yonso yina bo lenda sala sambu na kusadila Yehowa mpi kubaka kyese na kisalu yina.​—1 Tesalonika 5:11.

20. Inki beto fwete sala ti kimvuka ya kimvwama ya mayele yina kele na disolo ya Baevanzile, mpi sambu na nki?

²⁰ Disolo ya luzingu mpi ya kisalu ya kusamuna ya Yezu yina kele na Baevanzile kele mpenza kimvuka ya kimvwama ya mayele! Inki beto fwete sala ti dikabu yai ya ntalu mingi? Na nsuka ya Disolo na Zulu ya Ngumba, Yezu kulongisilaka bawi na yandi na kuwa kaka ve mambu ya mayele yina yandi tubaka kansi mpi na kusadila, to kulanda yo. (Matayo 7:24-27) Kuwakanisa mabanza na beto, bikuma ya kepusaka beto na kusala mambu, mpi bikalulu na beto ti bangogo mpi bisalu ya mayele ya Yezu tasadisa beto na kuzinga luzingu ya kuluta mbote ntangu yai mpi na kubikala na nzila ya kenataka na luzingu ya mvula na mvula. (Matayo 7:13, 14) Ya kyeleka, yo kele mutindu ya kuzinga ya kuluta mbote mpi ya kuluta mayele yina beto lenda pona!

[Banoti na nsi ya lutiti]

[Bangyufula ya disolo ya kulonguka]

[Lupangu ya kele na lutiti 55]

Inki Mutindu Nge Lenda Landa Yezu?

● Kana nge mona nde nge melwadisa mpangi-Mukristu mosi, yo kele mayele na kusala inki?​—Matayo 5:23, 24.

● Kana bo mefinga nge to mepesa nge makasi, inki mutindu bangogo ya Yezu tasadisa nge na kupesa mvutu na mayele yonso?​—Matayo 5:38-42.

● Inki mutindu kuyindulula bangogo ya Yezu lenda sadisa nge na kuvanda ti ngindu ya bukatikati na yina metala mbongo mpi bima ya kinsuni?​—Matayo 6:24-34.

● Ntangu nge kepona mambu yina fwete baka kisika ya ntete na luzingu na nge, inki mutindu mbandu ya Yezu lenda sadisa nge na kubaka lukanu ya mayele?​—Luka 4:43; Yoane 4:34.

 [Kifwanisu ya kele na lutiti 47]

“Bantu vandaka kuyituka ngolo mutindu yandi vandaka kulonga”

[Kifwanisu ya kele na lutiti 50]

Nzambi kemonisaka mayele na yandi na Biblia