KAPU 2

‘Nzila, Kieleka, mpi Moyo’

1, 2. Sambu na nki yo zolaka kuvanda mpasi na kupusana penepene ya Yehowa kukonda lusadisu, mpi nki Yezu Kristu mesalaka sambu na beto?

 KETI nge mevilaka dezia nzila? Nge lenda yibuka kilumbu mosi yina nge vilaka nzila ntangu nge vandaka kukwenda kutala nduku to mpangi mosi. Ntangu nge vandaka kukwenda na nzila yina ya nge mezaba ve, keti nge telemaka mpi kulombaka muntu mosi na kusonga nge nzila ya nge fwete landa? Yindula mutindu nge zolaka kudiwa kana, na kisika ya kusonga nge nzila ya nge fwete kwenda, muntu mosi ya luzolo ya mbote kusongaka nge nde: “Landa mono. Mono tatwadisa nge kuna.” Yo bwisaka nge mpenza ntima!

² Na mutindu mosi buna, Yezu Kristu kesala kima ya mutindu mosi sambu na beto. Kukonda lusadisu, beto lendaka ve kupusana penepene ya Nzambi. Sambu na masumu mpi kukonda kukuka ya bo mebakaka na Adami, bantu mevilaka nzila, “bo ke zabaka ve luzingu yina ya Nzambi ke pesaka.” (Efezo 4:17, 18) Beto kele na mfunu ya lusadisu sambu na kuzwa nzila. Yezu, Mbandu na beto ya mbote, kesukaka ve kaka na kupesa beto bandongisila mpi lutwadisu, kansi yandi kesalaka mambu mingi. Mutindu beto monaka yo na Kapu ya 1, Yezu kepesa beto yonso emvitasio yai: “Kwisa kulanda mono.” (Marko 10:21) Kansi, yandi kepesa beto mpi kikuma ya fwete pusa beto na kundima emvitasio yina. Kilumbu mosi, Yezu kutubaka nde: “Mono kele nzila, mono kele kieleka, mono kele moyo. Ata muntu mosi ve lenda kwenda na Tata na nzila ya nkaka kana yandi kwisa na mono nzila ve.” (Yoane 14:6) Bika beto tadila mwa bikuma yina kesala nde beto kwenda na Tata kaka na nzila ya Mwana. Na nima, ti bikuma yina na mabanza, beto tatadila mutindu Yezu kele mpenza ‘nzila, kieleka, mpi moyo.’

 Mukumba Mosi ya Mfunu na Lukanu ya Yehowa

3. Sambu na nki beto fwete pusana penepene na Nzambi kaka na nzila ya Yezu?

³ Kikuma ya ntetentete mpi ya kuluta mfunu kele nde, beto fwete pusana penepene ya Nzambi kaka na nzila ya Yezu sambu Yehowa meponaka na kupesa Mwana na yandi mukumba ya kuluta mfunu. * Tata mekumisaka yandi muntu ya kuluta mfunu na kulungana ya balukanu na yandi. (2 Korinto 1:20; Kolosai 1:18-20) Sambu na kubakisa mukumba ya mfunu ya Mwana, yo kelomba nde beto tadila mambu yina kusalamaka na masamba ya Edeni, kisika bankwelani ya ntete kuvukanaka ti Satana sambu na kukolama na Yehowa.​—Kuyantika 2:16, 17; 3:1-6.

4. Inki ntembe kukolama yina kusalamaka na Edeni kubasisaka, mpi nki lukanu Yehowa kubakaka sambu na kumanisa ntembe yango?

⁴ Kukolama yina kusalamaka na Edeni kubasisaka ntembe mosi yina ketadila bigangwa yonso ya Nzambi: Keti Yehowa Nzambi keyalaka bigangwa na yandi na mutindu ya mbote? Sambu na kumanisa ntembe yai ya mfunu, Yehowa kubakaka lukanu nde mwana na yandi mosi ya kimpeve mpi ya kukuka fwete kwisa na ntoto. Kisalu yina mwana yai zolaka kulungisa kuvandaka ya kuluta mfunu​—kupesa luzingu na yandi sambu na kunungisa luyalu ya Yehowa mpi kusadila yo bonso nkudulu sambu na kugulusa bantu. Na kubikalaka ya kwikama tii na lufwa, mwana zolaka kupesa nzila na kumanisa bampasi yonso yina kukolama ya Satana kubasisaka. (Baebreo 2:14, 15; 1 Yoane 3:8) Kansi Yehowa kuvandaka ti bamilio ya bamilio ya bana ya kimpeve ya kukuka. (Daniele 7:9, 10) Nani yandi ponaka sambu na kusala kisalu yai ya kuluta mfunu? Yehowa kuponaka ‘Mwana na yandi mosi kaka ya kubutuka,’ muntu yina kuzabanaka na nima na zina ya Yezu Kristu.​—Yoane 3:16.

5, 6. Inki mutindu Yehowa kumonisaka nde yandi vandaka kutula ntima na Mwana na yandi, mpi kutula ntima yina kusimbamaka na inki?

⁵ Keti nsola yina Yehowa kusalaka fwete yitukisa beto? Ata  fyoti ve! Tata vandaka kutula mpenza ntima na Mwana na yandi mosi kaka ya kubutuka. Bamvu-nkama mingi na ntwala nde Mwana na yandi kukwisa na ntoto, Yehowa kutubaka nde Mwana yai tabikala ya kwikama ata yandi takutana ti bampasi ya mitindu yonso. (Yezaya 53:3-7, 10-12; Bisalu 8:32-35) Tadila mambu yina yo vandaka kulomba! Bonso bigangwa yonso ya mayele, Mwana yango kuvandaka ti kimpwanza ya kupona mambu yina yandi fwete sala. Ata mpidina, Yehowa vandaka kutudila yandi mpenza ntima, yo yina yandi tubilaka na ntwala kwikama ya Mwana na yandi. Kutula ntima yina kusimbamaka na inki? Na bunkufi, na nzayilu. Yehowa mezaba Mwana na yandi mbote-mbote mpi yandi mezaba kiteso yina Mwana na yandi kezolaka kusepedisa yandi. (Yoane 8:29; 14:31) Mwana kezolaka Tata na yandi, mpi Yehowa kezolaka Mwana na yandi. (Yoane 3:35) Zola yina kele na kati ya Tata mpi Mwana mesalaka na mpila nde bo kuma ti bangwisana ya bumosi mpi kutudilana ntima yina lenda mana ve ata fyoti.​—Kolosai 3:14.

⁶ Na kutadila mukumba ya mfunu yina Mwana kele na yo, ntima yina Tata ketudilaka yandi, mpi zola yina kevukisaka Tata ti Mwana, keti yo keyitukisa beto kana beto fwete pusana penepene ya Tata kaka na nzila ya Yezu? Kansi, kele ti kikuma yankaka yina kesala nde Mwana mpamba muntu lenda nata beto na Tata.

Mwana Mpamba Muntu Mezaba Tata Mbote-Mbote

7, 8. Sambu na nki Yezu lendaka kutuba na sikisiki yonso nde ata muntu mosi ve mezaba Tata mbote-mbote “kansi Mwana mpamba”?

⁷ Kele ti mambu ya beto fwete lungisa kana beto kezola kupusana penepene ya Yehowa. (Nkunga 15:1-5) Katula Mwana, nani mezaba mbote mpenza mambu yina Nzambi kelombaka mpi mutindu ya kundimama na Nzambi? Yezu kutubaka nde: “Tata na mono me songaka mono mambu yonso. Ata muntu mosi ve kuzaba Mwana [mbote-mbote, NW], kansi Tata kaka muntu kuzaba yandi. Ata muntu mosi ve kuzaba Tata [mbote-mbote, NW], kansi Mwana mpamba muntu kuzaba yandi, ti bantu yina ya Mwana zola nde bo zaba yandi.” (Matayo 11:27)  Bika beto tala sambu na nki Yezu lendaka kutuba, na sikisiki yonso mpi kukonda kulutisa ndilu, nde ata muntu mosi ve mezaba Tata mbote-mbote “kansi Mwana mpamba.”

⁸ Sambu Mwana kele “mbuta ya bantu yonso ti ya bima yonso ya Nzambi salaka,” yandi kele ti bangwisana ya sipesiali ti Yehowa. (Kolosai 1:15) Yindula bangwisana ya ngolo yina kusalamaka na kati ya Tata ti Mwana na nsungi ya bamvula mingi mpenza ntangu bo vandaka kaka bo zole​—banda na luyantiku ya lugangu tii ntangu yandi gangaka bigangwa yankaka ya kimpeve. (Yoane 1:3; Kolosai 1:16, 17) Yindula dibaku ya kitoko yina Mwana kuvandaka ti yo penepene ya Tata na yandi, ntangu yandi vandaka kulonguka mabanza, luzolo, bansiku, mpi banzila ya Tata na yandi. Ya kyeleka, yo kele ve kulutisa ndilu na kutuba nde Yezu mezaba Tata na yandi mbote kuluta konso muntu yankaka. Ntembe kele ve nde bangwisana yina kusadisaka Yezu na kumonisa Tata na yandi na mitindu yina ata muntu mosi ve lendaka kusala yo.

9, 10. (a) Na nki mitindu Yezu kumonisaka Tata na yandi? (b) Sambu Yehowa kundima beto, beto fwete sala inki?

⁹ Malongi ya Yezu vandaka kumonisa nzayilu na yandi ya mbote ya mabanza mpi mawi ya Yehowa, mpi ya mambu yina yandi kelombaka na bansadi na yandi. * Yezu kumonisaka Tata na yandi na mutindu yankaka ya mfunu. Yandi tubaka nde: “Muntu yina me mona mono yandi me mona mpi Tata.” (Yoane 14:9) Yandi kulandaka mbandu ya Tata na yandi na mutindu ya kukuka na mambu yonso ya yandi tubaka mpi kusalaka. Yo yina, ntangu beto ketanga na Biblia mambu yina metala Yezu​—bangogo ya ngolo mpi ya kitoko ya yandi sadilaka na malongi na yandi, mawa yina kutindaka yandi na kubelula bankaka, mpi mutindu yandi dilaka sambu yandi vandaka kuditula na kisika ya bankaka​—beto lenda mona na mabanza Yehowa kesala mambu yina mosi. (Matayo 7:28, 29; Marko 1:40-42; Yoane 11:32-36) Banzila mpi luzolo ya Tata kemonana na mutindu ya kukuka na mambu yina Mwana tubaka mpi kusalaka.  (Yoane 5:19; 8:28; 12:49, 50) Yo yina, sambu Yehowa kundima beto, beto fwete landa malongi mpi mbandu ya Yezu.​—Yoane 14:23.

¹⁰ Sambu Yezu mezaba Yehowa mbote-mbote mpi kelandaka mbandu na yandi na mutindu ya kukuka, yo keyitukisa beto ve mutindu Yehowa meponaka nde Mwana kuvanda nzila sambu na kukwenda na Tata. Mutindu beto mezaba sambu na nki beto fwete kwenda na Yehowa kaka na nzila ya Yezu, bika beto tadila ntangu yai ntendula ya bangogo yai ya Yezu: “Mono kele nzila, mono kele kieleka, mono kele moyo. Ata muntu mosi ve lenda kwenda na Tata na nzila ya nkaka kana yandi kwisa na mono nzila ve.”​—Yoane 14:6.

“Mono Kele Nzila”

11. (a) Sambu na nki beto lenda kuma ti bangwisana ya mbote ti Nzambi kaka na nzila ya Yezu? (b) Inki mutindu bangogo yina kele na Yoane 14:6 kebenda dikebi na mukumba ya sipesiali ya Yezu?

¹¹ Beto melonguka dezia nde beto fwete kwenda penepene na Nzambi kaka na nzila ya Yezu. Bika beto tadila kana yo ketendula mpenza inki sambu na beto. Yezu “kele nzila” sambu beto lenda vanda na bangwisana ya mbote ti Nzambi kaka na nzila na yandi. Sambu na nki yo kele mutindu yina? Mutindu Yezu kubikalaka ya kwikama tii na lufwa, yandi pesaka luzingu na yandi bonso kimenga ya nkudulu. (Matayo 20:28) Kukonda ngidika yai ya nkudulu, beto zolaka kukuka ve kukwenda penepene ya Nzambi. Masumu kekangaka bantu nzila ya kukwenda na Nzambi, sambu Yehowa kele santu mpi yandi lenda ndima ve masumu ata fyoti. (Yezaya 6:3; 59:2) Kansi, kimenga ya Yezu kukangulaka nzila; yo pesaka kima yina kuvandaka mfunu sambu na kufika to kukatula masumu. (Baebreo 10:12; 1 Yoane 1:7) Kana beto ndima ngidika ya Nzambi mebakaka na nzila ya Kristu mpi kutudila yo ntima, Yehowa lenda ndima beto. Kele ve ti nzila yankaka ya beto lenda ‘wakana dyaka ti Nzambi.’​—Roma 5:6-11.

12. Na nki mitindu Yezu kele “nzila”?

¹² Yezu kele “nzila” na mambu ya metala kisambu. Beto lenda samba ti kivuvu nde Tata tapesa beto konso mambu yina ya  beto kelomba na masonga yonso, kaka kana beto sala yo na nzila ya Yezu. (1 Yoane 5:13, 14) Yezu yandi mosi kutubaka nde: “Tata ta pesa beno mambu yina ya beno ta lomba yandi na zina na mono. . . . Beno lomba, ebuna beno ta baka yo; mpidina kiese na beno ta vanda ya kulunga.” (Yoane 16:23, 24) Yo yina, na zina ya Yezu, beto lenda kwenda penepene ya Nzambi na kisambu mpi kubinga yandi “Tata na beto.” (Matayo 6:9) Kansi Yezu kele “nzila” na mutindu yankaka dyaka: na mbandu na yandi. Mutindu beto tubilaka yo dezia, Yezu kulandaka mbandu ya Tata na yandi na mutindu ya kukuka. Yo yina mbandu na yandi kemonisa beto mutindu beto fwete zinga sambu na kusepedisa Yehowa. Sambu na kukwenda penepene na Yehowa, beto fwete landa mbandu ya Yezu.​—1 Piere 2:21.

“Mono Kele Kieleka”

13, 14. (a) Na nki mutindu Yezu kutubaka kyeleka? (b) Sambu Yezu kuvandaka “kieleka,” yo lombaka nde yandi sala inki, mpi sambu na inki?

¹³ Yezu vandaka kutuba ntangu yonso kyeleka na yina metala ndinga ya mbikudulu ya Tata na yandi. (Yoane 8:40, 45, 46) Yezu kutubaka ve luvunu ata mbala mosi. (1 Piere 2:22) Ata bambeni na yandi kundimaka nde yandi vandaka kulonga “nzila ya Nzambi na kieleka yonso.” (Marko 12:13, 14) Kansi, ntangu Yezu kutubaka nde “mono kele kieleka,” yandi vandaka kutuba ve kaka nde yandi zabisaka kyeleka na kutuba, na kusamuna, mpi na malongi na yandi. Yo vandaka kusuka ve kaka na bangogo.

¹⁴ Yibuka nde bamvu-nkama mingi na ntwala, Yehowa kupesaka bansoniki ya Biblia mpeve na yandi sambu bo sonika bambikudulu mingi ya ketadila Mesia, to Kristu. Bambikudulu yai kutubilaka mambu ya metala luzingu, kisalu, mpi lufwa na yandi. Dyaka, Nsiku ya Moize kuvandaka ti bifwanisu, to bambandu yina vandaka bambikudulu, mpi yo vandaka kutadila Mesia. (Baebreo 10:1) Keti Yezu zolaka kubikala ya kwikama tii na lufwa, ebuna kulungisa mambu yonso yina bo bikulaka sambu na yandi? Kana Yezu kulungisaka bambikudulu yina, yo zolaka kumonisa nde Yehowa kele Nzambi ya bambikudulu ya kyeleka. Mukumba yina ya nene kuvandaka na zulu ya  mapeka ya Yezu. Na mutindu na yandi ya kuzinga, disongidila konso ngogo ya yandi tubaka mpi konso dyambu ya yandi salaka, Yezu kumonisaka nde bambandu yina vandaka bambikudulu kuvandaka mpenza ya kyeleka. (2 Korinto 1:20) Na mutindu yina, Yezu kuvandaka “kieleka.” Yo vandaka bonso nde kyeleka ya ndinga ya mbikudulu ya Yehowa kukwisaka na nzila ya Yezu.​—Yoane 1:17; Kolosai 2:16, 17.

“Mono Kele Moyo”

15. Kundima Mwana ketendula inki, mpi kusala mutindu yina lenda nata na wapi?

¹⁵ Yezu kele “moyo,” sambu beto lenda baka luzingu, disongidila “moyo ya kieleka” kaka na nzila na yandi. (1 Timoteo 6:19) Biblia ketuba nde: “Konso muntu yina me ndima Mwana yina na ntima na yandi, yandi ke na moyo ya mvula na mvula; kansi konso muntu [yina] ke lemfukilaka Mwana yina ve, yandi ta baka moyo ve kansi Nzambi ta wilaka yandi makasi.” (Yoane 3:36) Kundima Mwana ya Nzambi ketendula inki? Yo ketendula nde beto kele ti kivuvu nde beto lenda baka luzingu kaka na nzila na yandi. Kuluta dyaka, yo ketendula nde beto fwete monisa lukwikilu na beto na bisalu, beto fwete landa na kulonguka na Yezu, mpi kusala ngolo mpenza na kulanda malongi mpi mbandu na yandi. (Yakobo 2:26) Yo yina, kundima Mwana ya Nzambi kenataka na luzingu ya mvula na mvula—luzingu ya kimpeve ya kukonda kufwa na zulu sambu na “kibuka ya fyoti” ya Bakristu yina bo me tulaka mafuta mpi luzingu ya kimuntu ya kukuka na paladisu na ntoto sambu na ‘kibuka ya nene’ (NW) ya “mameme ya nkaka.”​—Luka 12:32, NW; 23:43; Kusonga 7:9-17; Yoane 10:16.

16, 17. (a) Inki mutindu Yezu tamonisa nde yandi kele “moyo” ata sambu na bantu yina mefwaka? (b) Beto lenda tula ntima na inki?

¹⁶ Inki beto lenda tuba sambu na bantu yina mefwaka? Yezu kele mpi “moyo” sambu na bo. Ntangu mingi ve na nima ya kufutumuna nduku na yandi Lazare, Yezu kusongaka Marta, mpangi ya Lazare ya nkento nde: “Mono kele lufutumuku mpi luzingu. Muntu yina ketula lukwikilu na mono, ata yandi kufwa, yandi tavutuka na luzingu.” (Yoane 11:25, NW) Yehowa  mepesaka Mwana na yandi “bansabi ya lufwa mpi ya Hadesi,” disongidila yandi mepesaka Yezu ngolo ya kufutumuna bafwa. (Kusonga 1:17, 18, NW) Yezu yina mebakaka lukumu tasadila bansabi yina sambu na kukangula byelo ya Hadesi mpi tabasisa bantu yonso yina kele na mazyamu.​—Yoane 5:28, 29.

¹⁷ “Mono kele nzila, mono kele kieleka, mono kele moyo”​—ti bangogo yai ya pete, Yezu kutubaka na bunkufi lukanu ya luzingu mpi ya kisalu na yandi awa na ntoto. Bangogo yai kele ti ntendula ya mingi sambu na beto bubu yai. Yibuka nde na nima ya kutuba mambu yina, Yezu kuyikaka nde: “Ata muntu mosi ve lenda kwenda na Tata na nzila ya nkaka kana yandi kwisa na mono nzila ve.” (Yoane 14:6) Bangogo ya Yezu kele mfunu bubu yai kaka mutindu yo vandaka mfunu ntangu yandi tubaka yo. Yo yina, beto lenda tula ntima ya mvimba nde kana beto kelanda Yezu, beto tavila ve nzila ata fyoti. Yandi, mpi yandi mosi kaka, tasonga beto nzila ya kenata “na Tata.”

Inki Nge Tasala?

18. Yo kelombaka inki sambu na kuvanda balongoki ya kyeleka ya Yezu?

¹⁸ Na kutadila mukumba ya mfunu ya Yezu mpi mutindu yandi mezaba Tata mbote-mbote, beto kele na bikuma ya mbote ya kulanda Mwana. Mutindu beto monaka yo na kapu yina meluta, sambu na kuvanda balongoki ya kyeleka ya Yezu beto fwete monisa yo na bisalu kansi na bangogo to mawi mpamba ve. Kulanda Kristu ketendula kuzinga na kuwakana ti malongi mpi mbandu na yandi. (Yoane 13:15) Mukanda yai ya kulonguka ya nge ke na kutanga tasadisa nge na kusala yo.

19, 20. Na mukanda yai ya kulongukila, inki tasadisa nge na kulanda Kristu?

¹⁹ Na bakapu yina kelanda, beto talonguka na dikebi yonso luzingu mpi kisalu ya kusamuna ya Yezu. Bakapu yango kele ya kukabwana na bitini tatu. Na kitini ya ntete, beto tatadila na bunkufi bikalulu ya Yezu mpi mutindu na yandi ya kusala mambu. Na kitini ya zole, beto tatadila mbandu na yandi ya kikesa na kisalu ya kusamuna mpi ya kulonga. Na kitini ya tatu, beto tatadila mutindu yandi monisaka zola. Banda na Kapu ya 3,  kele ti lupangu ya mvutukilu yina kele na ntu-dyambu, “Inki Mutindu Nge Lenda Landa Yezu?” Lukanu ya baverse mpi bangyufula yina kele na lupangu yango kele ya kusadisa beto na kuyindulula mutindu beto lenda landa mbandu ya Yezu na bangogo mpi na bisalu.

²⁰ Na lusadisu ya Yehowa Nzambi, nge tavila nzila ve, nge tavanda ve ya kukabwana ti Nzambi sambu na masumu ya beto mebakaka na Adami. Ata yo lombaka yandi mambu mingi mpenza, Yehowa kutindaka Mwana na yandi na zola yonso sambu na kusonga beto mutindu ya kuvanda na bangwisana ya mbote ti yandi. (1 Yoane 4:9, 10) Ya kyeleka, bika nde zola yina ya nene kupusa nge mpenza na kundima na ntima ya mvimba emvitasio yai ya Yezu: ‘Kwisa kulanda mono!’​—Yoane 1:43.

[Banoti na nsi ya lutiti]

[Bangyufula ya disolo ya kulonguka]

[Lupangu ya kele na lutiti 23]

Mwa Batitre ya Bo Kepesa Yezu Kristu

Amen (disongidila “yo vanda mpidina,” to “ya kyeleka”). Yandi kele muntu yina balusilu ya Nzambi kelunganaka mpenza na yandi.​—2 Korinto 1:19, 20.

Tata ya Mvula na Mvula. Yehowa mepesaka yandi ngolo mpi kiyeka ya kupesa bantu kivuvu ya kuvanda na luzingu ya kukuka mvula na mvula na ntoto.​—Yezaya 9:5.

Nganga-Nzambi ya Nene. Yandi lenda katula beto na masumu mpi na malanda na yo ya kefwaka.​—Baebreo 3:1; 9:13, 14, 25, 26.

Ntotila ya bantotila. Sambu Nzambi metulaka yandi Ntotila na zulu, Yezu kele ngolo mingi mpenza kuluta bamfumu yonso ya kele na ntoto.​—Kusonga 17:14.

Mfumu ya Ngemba. Sambu yandi kele Mfumu ya Kimfumu ya Nzambi, Yezu tatula ngemba ya kukonda nsuka na ntoto ya mvimba.​—Yezaya 9:5.

Konseye ya Mayele. Bandongisila ya Yezu kevandaka ntangu yonso ya mbote mpi ya kukuka. Kulanda yo tanata na luguluku.​—Yezaya 9:5; Yoane 6:68.

Ndinga. Yandi kele Kinati-Ndinga ya Yehowa.​—Yoane 1:1.

[Kifwanisu ya kele na lutiti 15]

‘Landa mono’