KAPU 17

Ata Muntu Mosi Ve Kele ti ‘Zola ya Kuluta Nene’ Kuluta Yai

1-4. (a) Inki kusalamaka ntangu Pilate kusongaka Yezu na kibuka ya makasi ya bantu yina kuvukanaka na nganda ya nzo ya guvernere? (b) Yezu kusalaka inki na ntwala ya nsoni mpi ya bampasi, mpi nki bangyufula ya mfunu yo kebasisa?

 “TALA, muntu yandi yai!” Guvernere ya Roma Ponse Pilate kusadilaka bangogo yai sambu na kusonga Yezu Kristu na kibuka ya makasi ya bantu yina kuvukanaka na nganda ya nzo ya guvernere na suka-suka ya Paki ya mvu 33 T.B. (Yoane 19:5) Bilumbu fyoti kaka na ntwala, kibuka yina kukumisaka Yezu bonso Ntotila yina Nzambi kuponaka ntangu yandi kotaka na nkembo na Yeruzalemi. Kansi, na mpimpa yai, kibuka yai ya nku kele ti dibanza ya kuswaswana sambu na yandi.

² Bo meIwatisa Yezu mvwela ya mbwaki bonso yina ya bantu ya kikanda ya bamfumu kelwataka, mpi yandi kele ti mpu na ntu na yandi. Mvwela ya bo mefinika yandi kebumba misuni ya mukongo na yandi ya kebasisa menga mpi ya mezengana-zengana na bafimbu yina bo bulaka yandi, mpi bo melwatisa yandi mpu ya bansende na ntu ya kebasisa menga sambu na kuseka kimfumu na yandi. Banganga-Nzambi ya nene kepusa bantu na kubuya muntu yina bo mebula ngolo mpenza ya metelama na ntwala na bo. Banganga-Nzambi keboka na ndinga ya ngolo nde: “Tula yandi na zulu ya nti! Tula yandi na zulu ya nti!” (NW) Ti kimbeni na bantima na bo, bantu keboka nde: “Yandi fweti fwa.”​—Yoane 19:1-7.

³ Ti lukumu mpi kikesa, Yezu kekanga ntima na nsoni mpi na bampasi kukonda kubokuta-bokuta. * Yandi kele ya kuyilama na  kufwa. Ntangu fyoti na nima na Kilumbu yina ya Paki, yandi mekudipesa na luzolo yonso sambu na kufwa lufwa mosi ya mpasi na zulu ya nti ya mpasi.​—Yoane 19:17, 18, 30.

⁴ Ntangu yandi pesaka luzingu na yandi, Yezu kudimonisaka nduku ya kyeleka sambu na balongoki na yandi. Yandi tubaka nde: “Kuzola ya kuluta nene ya muntu lenda vanda na yo na ntima yo yai: kana yandi pesa moyo na yandi sambu na banduku na yandi.” (Yoane 15:13) Bangogo yai kebasisa mwa bangyufula ya mfunu. Keti yo vandaka mpenza mfunu nde Yezu kumona mpasi yai yonso mpi kufwa? Sambu na nki yandi ndimaka na kusala yo? Sambu beto kele “banduku” mpi balongoki na yandi, inki mutindu beto lenda landa mbandu na yandi?

Sambu na Nki Yo Vandaka Mfunu nde Yezu Kumona Mpasi mpi Kufwa?

5. Inki mutindu Yezu kuzabaka bampasi ya sikisiki yina vandaka kuvingila yandi?

⁵ Bonso Mesia ya lusilu, Yezu kuzabaka mambu yina vandaka kuvingila yandi. Yandi zabaka bambikudulu mingi ya Masonuku ya Kiebreo yina kuzabisaka na ntwala mambu ya ketala bampasi mpi lufwa ya Mesia. (Yezaya 53:3-7, 12; Daniele 9:26) Kuluta mbala mosi, yandi yidikaka balongoki na yandi sambu na bampasi yina vandaka kuvingila yandi. (Marko 8:31; 9:31) Ntangu bo vandaka kukwenda na Yeruzalemi sambu na kuta nkinsi na yandi ya nsuka ya Paki, yandi songaka bantumwa na yandi pwelele nde: “Bo ta pesa Mwana-muntu na maboko ya bambuta ya banganga-Nzambi ti ya balongi ya Bansiku. Bo ta zengila yandi nde yandi fweti fwa. Bo ta pesa yandi na bamimpani. Bo ta seka yandi, bo ta losila yandi mate, bo ta bula yandi fimbu, bo ta fwa yandi.” (Marko 10:33, 34) Yo vandaka ve bangogo ya mpamba. Mutindu beto mekatuka kumona yo, bo sekaka Yezu, bo losilaka yandi mate, bo bulaka yandi fimbu, mpi bo fwaka yandi.

6. Sambu na nki yo vandaka mfunu nde Yezu kumona mpasi mpi kufwa?

⁶ Ebuna, sambu na nki yo vandaka mfunu nde Yezu kumona mpasi mpi kufwa? Sambu na bikuma mingi ya mfunu. Ya ntete, na kwikama na yandi, Yezu zolaka kumonisa kukangama na yandi na Nzambi mpi kunwanina luyalu ya Yehowa. Kuvila ve nde Satana kukusaka nde bantu kesadilaka Nzambi kaka sambu na  mambote na bo mosi. (Yobi 2:1-5) Na kubikalaka ya kwikama “tii na lufwa . . . na zulu ya nti ya mpasi,” Yezu kupesaka mvutu ya kemanisa ntembe yai ya luvunu yina Satana kubasisaka. (Filipi 2:8, NW; Bingana 27:11) Ya zole, bampasi mpi lufwa ya Mesia zolaka kulolula masumu ya bantu yankaka. (Yezaya 53:5, 10; Daniele 9:24) Yezu kupesaka “moyo na yandi bonso nkudulu sambu na bantu mingi,” mpi yo kangudilaka beto nzila ya kuvanda ti bangwisana ya mbote ti Nzambi. (Matayo 20:28, NW) Ya tatu, na kukangaka ntima na bampasi ya mutindu na mutindu, Yezu ‘kumekamaka na mambu yonso bonso beto.’ Yo yina, yandi kele Nganga-Nzambi ya Nene ya kewilaka bantu mawa, yina lenda mona “mpasi kana beto ke bwa na masumu.”​—Baebreo 2:17, 18; 4:15.

Sambu na Nki Yezu Kundimaka na Kupesa Luzingu na Yandi?

7. Inki Yezu kuyambulaka ntangu yandi kwisaka na ntoto?

⁷ Sambu na kubakisa mambu yina Yezu kundimaka na kusala, yindula dyambu yai: Keti kele ti muntu yina lenda bikisa dibuta ti nzo na yandi mpi kukwenda na nsi mosi ya nzenza kana yandi kezaba nde bantu mingi ya nsi yina tabuya yandi, tapesa yandi nsoni, tamonisa yandi mpasi, mpi nsuka-nsuka tafwa yandi? Tadila ntangu yai mambu ya Yezu kusalaka. Na ntwala ya kukwisa na ntoto, yandi vandaka ti kiyeka ya nene na zulu na lweka ya Tata na yandi. Ata mpidina, Yezu kubikisaka na luzolo yonso kisika ya yandi vandaka kuzinga na zulu mpi kwisaka kuzinga na ntoto bonso muntu. Yandi salaka yo ata yandi zabaka nde bantu mingi tabuya yandi, tapesa yandi nsoni, tamonisa yandi mpasi ya ngolo, mpi nde yandi tafwa lufwa ya mpasi. (Filipi 2:5-7) Inki kupusaka Yezu na kusala bibansa ya mutindu yai?

8, 9. Inki kupusaka Yezu na kupesa luzingu na yandi?

⁸ Kima ya ntete ya kupusaka yandi kele zola ya ngolo sambu na Tata na yandi. Kukanga ntima ya Yezu kele nzikisa ya kemonisa zola yina yandi vandaka na yo sambu na Yehowa. Zola yai kupusaka Yezu na kudibanza na yina metala zina mpi lukumu ya Tata na yandi. (Matayo 6:9; Yoane 17:1-6, 26) Kuluta mambu yonso, Yezu kuzolaka nde nsoni yonso yina bo pakulaka na zina ya Tata na yandi kukatuka. Yo yina, na meso ya Yezu, yo  vandaka dibaku mpi lukumu ya nene na kumona mpasi sambu na lunungu, sambu yandi zabaka nde kwikama na yandi zolaka kusala nde zina ya kitoko mpi ya mbote ya Tata na yandi kusantisama.​—1 Bansangu 29:13.

⁹ Kuvandaka ti kikuma yankaka yina kupusaka Yezu na kupesa luzingu na yandi: zola sambu na bantu. Yandi kemonisaka zola yai katuka na luyantiku mpenza ya disolo ya luzingu ya bantu. Ntama mpenza na ntwala nde Yezu kukwisa na ntoto, Biblia kemonisaka mawi yina Yezu kuvandaka na yo: ‘Mono vandaka kiese sambu na bantu.’ (Bingana 8:30, 31) Zola na yandi kumonanaka pwelele ntangu yandi vandaka na ntoto. Mutindu beto monaka yo na bakapu tatu ya mekatuka kuluta ya mukanda yai, Yezu kumonisaka na mitindu mingi zola na yandi sambu na bantu yonso mpi mingimingi sambu na balongoki na yandi. Kansi na Nisani 14, 33 T.B., yandi ndimaka na kupesa moyo na yandi sambu na beto. (Yoane 10:11) Ya kyeleka, kuvandaka ve ti mutindu yankaka ya kuluta nene ya kumonisa zola na yandi sambu na beto. Keti beto fwete landa mbandu na yandi na dyambu yai? Ee. Beto mebakaka nkutu ntuma ya kusala yo.

‘Beno Zolana Beno na Beno Mutindu Mono Me Zolaka Beno’

10, 11. Inki kele nsiku ya mpa yina Yezu kupesaka balongoki na yandi, yo kelombaka inki, mpi sambu na nki yo kele mfunu nde beto lemfukila yo?

¹⁰ Na mpimpa yina kuyitaka lufwa na yandi, Yezu kusongaka balongoki yina vandaka kuzinga penepene ti yandi nde: “Nsiku mosi ya mpa ya mono ke pesa beno yo yai: Beno zolana beno na beno. Mutindu mono ke zolaka beno, beno mpi beno zolana beno na beno. Kana beno ke zolana beno na beno, bantu yonso ta zaba nde beno kele balonguki na mono.” (Yoane 13:34, 35) “Beno zolana beno na beno”​—sambu na nki yo kele “nsiku mosi ya mpa”? Nsiku ya Moize vandaka kutuma dezia nde: “Zola mpangi [to, nkweno] na nge bonso nge mosi.” (Levi 19:18) Kansi, nsiku ya mpa kelombaka zola ya kuluta nene, zola yina lenda pusa beto na kupesa luzingu na beto sambu na bankaka. Yezu yandi mosi kumonisaka yo pwelele ntangu yandi tubaka nde: “Nsiku na mono yo yai: Beno zola na beno na beno, mutindu mono ke zolaka beno. Kuzola ya kuluta nene ya muntu lenda vanda na yo na ntima yo yai: kana yandi pesa moyo na yandi sambu na banduku na yandi.” (Yoane 15:12, 13) Na kutuba ya kyeleka nsiku ya mpa ketuba nde: “Zola bankaka, bonso nge mosi ve, kansi kuluta nge mosi.” Na luzingu mpi na lufwa na yandi, Yezu kupesaka mpenza mbandu ya zola ya mutindu yai.

¹¹ Sambu na nki yo kele mfunu nde beto lemfukila nsiku ya mpa? Kuvila ve mambu yai ya Yezu kutubaka: “Kana beno ke zolana [zola ya kuditambika] beno na beno, bantu yonso ta zaba nde beno kele balonguki na mono.” Ee, zola ya kuditambika kele kima ya kesadisaka bantu na kuzaba nde beto kele Bakristu ya kyeleka. Beto lenda fwanisa zola ya mutindu yai ti makaro. Bantu yina kekwendaka na balukutakanu ya distrike ya Bambangi ya Yehowa yina kesalamaka konso mvula kelwataka bamakaro. Makaro kesadisaka bantu na kuzaba muntu yina melwata yo, sambu yo kemonisaka zina mpi dibundu na yandi. Zola ya kuditambika sambu na bankaka kele “makaro” yina kesadisaka bantu na kuzaba Bakristu ya kyeleka. Na bangogo yankaka, zola ya beto kemonisaka na bankaka fwete monana pwelele bonso kidimbu, to makaro, ya kesonga bantu yina ketala beto nde beto kele mpenza balongoki ya kyeleka ya Kristu. Konso muntu na kati na beto fwete kudiyula nde, ‘Keti “makaro” ya zola ya kuditambika kemonanaka pwelele na luzingu na munu?’

Zola ya Kuditambika Kelombaka Inki?

12, 13. (a) Beto fwete ndima na kukwenda tii na wapi sambu na kumonisa zola na beto sambu na bankaka? (b) Kuditambika ketendula inki?

¹² Sambu beto kele balongoki ya Yezu, beto fwete zolana beto na beto bonso yandi zolaka beto. Yo ketendula nde beto fwete ndima na kusala bibansa sambu na bampangi na beto Bakristu. Beto fwete ndima na kukwenda tii na wapi? Biblia kesonga beto nde: “Mambu yai ke songaka beto kana kuzola mpangi kele nki: Kristo pesaka moyo na yandi sambu na beto. Beto mpi fweti pesa moyo na beto sambu na bampangi na beto.” (1 Yoane 3:16) Bonso Yezu, beto fwete ndima na kufwa sambu na bankaka kana yo kele mfunu. Na bantangu ya minyokudi, beto tazola kutambika luzingu na beto na kisika ya kuyekula bampangi  na beto Bakristu mpi kutula luzingu na bo na kigonsa. Na bansi yina bantu kele ya kukabwana sambu na mpusu ya nitu to bamvita ya bikanda, beto tazola kutula luzingu na beto na kigonsa sambu na kutanina bampangi na beto, kukonda kutadila mpusu na bo ya nitu to bikanda na bo. Ntangu makanda kekwendaka na bitumba, beto tandima kukota boloko to nkutu kufwa na kisika ya kubaka minduki sambu na kufwa bampangi na beto Bakristu​—to muntu yankaka.​—Yoane 17:14, 16; 1 Yoane 3:10-12.

¹³ Kundima na kupesa luzingu na beto sambu na bampangi na beto kele ve mutindu mosi kaka ya kumonisa zola ya kuditambika. Na kutuba ya kyeleka, bantu mingi ve na kati na beto tasala kibansa ya nene ya mutindu yai. Kansi, kana beto kezolaka mingi bampangi na beto mpi kele ya kuyilama na kufwa sambu na bo, keti beto fwete ndima ve na kusala bibansa ya fyoti, mpi kusala yonso sambu na kusadisa bo ntangu yai? Kuditambika ketendula kuyambula mambote na beto sambu na mambote ya bankaka. Beto ketulaka bampusa mpi mambote na bo na ntwala ya bampusa mpi mambote na beto ata yo kesepedisa beto ve. (1 Korinto 10:24) Na nki mutindu ya kyeleka beto lenda monisa zola ya kuditambika?

Na Dibundu mpi na Dibuta

14. (a) Yo kelombaka nde bankuluntu kusala inki bibansa? (b) Inki kele dibanza na nge sambu na bankuluntu yina kesalaka kisalu ya ngolo na dibundu na nge?

¹⁴ Bankuluntu kesalaka bibansa mingi sambu na ‘kukeba mameme.’ (1 Piere 5:2, 3) Katula kukeba mabuta na bo, bo lenda vanda ti mfunu ya kubaka ntangu na bankokila to na bawikendi sambu na kutala mambu ya dibundu, kuyidika masolo ya lukutakanu, kusala baviziti ya kingungudi, mpi kusambisa bantu yina mesala mbi. Bankuluntu mingi kesalaka bibansa yankaka, bo kesalaka ngolo na balukutakanu ya nene mpi ya distrike, kesalaka na Bakomite ya Kuwakana ti Balupitalu, na Bimvuka ya Kutala Bambefu, mpi na Bakomite ya Kutunga Banzo na Kitini Mosi ya Insi. Bankuluntu, beno vila ve nde kana beno kesala na luzolo yonso​—na kusadilaka ntangu na beno, ngolo, mpi bima na beno sambu na kukeba mameme ​—beno kemonisa zola ya kuditambika. (2 Korinto 12:15) Yehowa kaka ve muntu kebakaka na valere bikesa ya beno kesala kukonda bwimi, kansi mpi dibundu yina beno kekebaka.​—Filipi 2:29; Baebreo 6:10.

15. (a) Inki kele ndambu ya bibansa yina bankento ya bankuluntu kesalaka? (b) Inki kele dibanza na nge sambu na bankento yina kendimaka nde babakala na bo kusadila ntangu na bo sambu na dibundu na beno?

¹⁵ Kansi, inki beto lenda tuba sambu na bankento ya bankuluntu​—keti bo mpi kesalaka ve bibansa na mpila nde babakala na bo kukeba mameme? Ya kyeleka nkento kesalaka kibansa ntangu bakala na yandi kesadilaka ntangu yina yandi lenda lutisa ti dibuta na yandi sambu na kutala mambu ya dibundu. Yindula mpi bankento ya bankengi-ntambudi mpi bibansa yina bo kesalaka sambu na kukatuka na dibundu to nzyunga mosi mpi kukwenda na dibundu to nzyunga yankaka ti babakala na bo. Bo keyambulaka mpusa ya kuvanda ti nzo na bo mosi mpi mbala yankaka kelalaka na bambeto ya kuswaswana konso mposo. Beto kesikisa bankento yina kendimaka na kutula mambote ya dibundu na ntwala ya mambote na bo mosi sambu na kumonisa zola na bo ya kuditambika.​—Filipi 2:3, 4.

16. Inki bibansa bibuti yina kele Bakristu kesalaka sambu na bana na bo?

¹⁶ Inki mutindu beto lenda monisa zola ya kuditambika na dibuta? Bibuti, beno kesalaka bibansa mingi sambu na kulungisa bampusa ya bana na beno mpi kusansa bo na “malongi ti mambu” ya Yehowa. (Efezo 6:4) Yo lenda lomba nde beno sala bisalu ya mpasi bangunga mingi kaka sambu na kuzwa bima ya kudya mpi kuzikisa nde bana na beno kele ti bilele mpi kisika ya kulala yina mefwana. Beno tandima nkutu na kutambika bampusa na beno mosi na kisika ya kubika nde bana na beno kukonda bima ya mfunu ya luzingu. Beno kesalaka mpi bikesa mingi sambu na kulonguka ti bana na beno, kunata bo na balukutakanu ya Bukristu, mpi kusala kumosi ti bo na kisalu ya bilanga. (Kulonga 6:6, 7) Zola na beno ya kuditambika kepesaka kyese na Muntu yina kuyantikisaka luzingu ya dibuta mpi lenda tendula luzingu ya mvula na mvula sambu na bana na beno.​—Bingana 22:6; Efezo 3:14, 15.

17. Inki mutindu babakala yina kele Bakristu kelandaka kikalulu ya kukonda bwimi ya Yezu?

 ¹⁷ Babakala, inki mutindu beno lenda landa mbandu ya Yezu na yina metala kumonisa zola ya kuditambika? Biblia kepesa mvutu nde: “Beno babakala, beno zola bankento na beno mutindu Kristo zolaka Dibundu ntangu yandi fwaka sambu na yo.” (Efezo 5:25) Mutindu beto mekatuka kumona yo, Yezu kuzolaka balongoki na yandi mingi kibeni na mpila nde yandi fwaka sambu na bo. Bakala yina kele Mukristu kelandaka kikalulu ya kukonda bwimi ya Yezu, yina kusosaka “ve kumona kiese kaka yandi mosi.” (Roma 15:3) Bakala ya mutindu yai kendimaka na kutula bampusa ti mambote ya nkento na yandi na ntwala ya bampusa ti mambote na yandi mosi. Yandi kedindamaka ve nde mambu kusalama kaka mutindu yandi kezola, kansi yandi kevandaka ti luzolo ya kundima bangindu ya bankaka kana yo kefwa ve munsiku mosi ya Masonuku. Yehowa kendimaka bakala yina kemonisaka zola ya kuditambika, ebuna nkento ti bana na yandi kezolaka mpi kezitisaka yandi.

Nge Tasala Inki?

18. Inki kepusa beto na kuzitisa nsiku ya mpa ya kuzolana beto na beto?

¹⁸ Kulemfuka na nsiku ya mpa ya kuzolana beto na beto kele ve dyambu mosi ya pete, kansi kele ti kikuma ya ngolo ya kepusaka beto na kusala yo. Polo kusonikaka nde: “Kuzola yina ya Kristo ke zolaka beto yo ke yalaka beto, sambu beto zaba nde muntu mosi yai, Kristo, me fwaka sambu na bantu yonso. . . . Kristo me fwaka sambu na bantu yonso, sambu bantu yina ke na moyo, bo zinga sambu na bo mosi diaka ve, kansi sambu na Kristo yina me fwaka, yina ya Nzambi me tedimisaka na lufwa sambu na bo.” (2 Korinto 5:14, 15) Sambu Yezu kufwaka sambu na beto, keti yo fwete pusa beto ve na kuzinga sambu na yandi? Beto lenda sala yo kana beto kelanda mbandu ya zola na yandi ya kuditambika.

19, 20. Inki dikabu ya mfunu Yehowa mepesaka beto, mpi nki mutindu beto lenda monisa nde beto kendima yo?

¹⁹ Yezu vandaka kulutisa ve ndilu ntangu yandi tubaka nde: “Kuzola ya kuluta nene ya muntu lenda vanda na yo na nti ma yo yai: kana yandi pesa moyo na yandi sambu na banduku na yandi.” (Yoane 15:13) Luzolo na yandi ya kupesa luzingu na yandi sambu na mambote na beto kuvandaka mutindu ya kuluta nene ya kumonisa zola na yandi sambu na beto. Kansi, kele ti muntu yankaka ya memonisilaka beto zola ya kuluta nene. Yezu kutendulaka nde: “Nzambi me lutaka kuzola bantu yonso; yo yina yandi pesaka bo mwana mosi yina kele na yandi, sambu konso muntu yina me ndima yandi na ntima na yandi, yandi kufwa ve, kansi yandi kuvanda na moyo ya mvula na mvula.” (Yoane 3:16) Nzambi kezolaka beto mingi kuluta na mpila nde yandi pesaka Mwana na yandi bonso nkudulu sambu na kukatula beto na kimpika ya masumu mpi ya lufwa. (Efezo 1:7) Nkudulu kele dikabu ya mfunu ya mekatuka na Yehowa, kansi yandi kepusa beto ve na kundima yo.

²⁰ Konso muntu fwete pona kana yandi tandima to ve dikabu yai ya Yehowa. Inki mutindu? Na kumonisaka lukwikilu na Mwana na yandi. Kansi, lukwikilu fwete suka na bangogo kaka ve. Yo kemonanaka na bisalu, na mutindu na beto ya kuzinga. (Yakobo 2:26) Beto kemonisaka lukwikilu na beto na Yezu Kristu kana beto kelanda yandi konso kilumbu. Kusala mutindu yina tanatila beto balusakumunu mingi bubu yai mpi na bilumbu kekwisa, mutindu kapu ya nsuka ya mukanda yai tatendula yo.

[Noti na nsi ya lutiti]

Inki Mutindu Nge Lenda Landa Yezu?

● Inki mutindu ya kuzinga ya kukonda bwimi Yezu kusongaka balongoki na yandi na kulanda?​—Matayo 16:24-26.

● Sambu na nki luzingu ya kuditambika kele mfunu mingi?​—Marko 10:23-30.

● Inki mutindu Yezu kumonisaka nde yandi kele Ngungudi ya Mbote, mpi inki dilongi bankuluntu lenda baka na mbandu na yandi?​—Yoane 10:11-15.

● Na nki mitindu ya kyeleka beto lenda landa mbandu ya Yezu na yina metala kumonisa zola ya kuditambika?​—1 Yoane 3:17, 18.

[Bangyufula ya disolo ya kulonguka]

 [Kifwanisu ya lutiti ya mvimba na lutiti 173]