1, 2. Inki mutindu Yezu monisaka nde yandi kele ntwadisi mosi ya mayele?

 YINDULA nde muntu mosi ya ke sadisaka viziti ke tambusa beno sambu na kusonga beno mbanza mosi ya kitoko. Beno (nge ti bantu ya nkaka yina yandi ke tambusa) kele bantu ya mpa na mbanza yina, mpi beno ke kwikila mambu yonso ya muntu yina ke tuba. Bantangu ya nkaka, beno ke mona mambu yina beno me monaka ntete ve mpi yo ke yitukisa beno. Kansi, kana beno yula muntu yina bangiufula sambu na mambu yai, yandi ke vingila ntangu ya mbote na ntwala ya kupesa beno mvutu, mbala mingi ntangu beno ke mona kima mosi buna. Mutindu ntangu ke luta, mayele na yandi ke yitukisa beno mingi kibeni, sambu yandi ke songa beno mambu ya beno fwete zaba kaka na ntangu yina beno fwete zaba yo.

² Bakristu ya kieleka kele mpi kiteso mosi ti bantu yina ke tambula sambu na kutala mbanza. Beto kele ti mpusa ya ngolo ya kuzaba mbanza mosi ya kitoko, “mbanza yina kele ti bafondasio ya kieleka,” Kimfumu ya Nzambi. (Baeb. 11:10) Ntangu Yezu vandaka awa na ntoto, yandi tambusaka balongoki na yandi, mpi yandi sadisaka bo na kuzaba mbote Kimfumu yina. Keti yandi pesaka mvutu na bangiufula na bo yonso, mpi keti yandi songaka bo mambu yonso ya Kimfumu na mbala mosi? Ve. Yandi tubaka nde: “Mono kele diaka ti mambu mingi ya kutubila beno, kansi beno lenda bakisa yo ve sesepi yai.” (Yoa. 16:12) Sambu Yezu kele ntwadisi ya kuluta mayele, yandi longaka ve balongoki na yandi mambu yina bo lendaka ve kubakisa.

3, 4. (a) Inki mutindu Yezu ke landaka kulonga bantu ya kwikama mambu ya Kimfumu ya Nzambi? (b) Inki beto ta tadila na kapu yai?

³ Yezu tubaka bangogo yina kele na Yoane 16:12 na mpimpa ya nsuka ya luzingu na yandi awa na ntoto. Na nima ya lufwa na yandi, inki mutindu yandi zolaka kulanda na kulonga bantu ya kwikama mambu ya Kimfumu ya Nzambi? Yandi ndimisaka bantumwa na yandi nde: “Mpeve ya kieleka . . . ta twadisa beno na kati ya kieleka yonso.” a (Yoa. 16:13) Beto lenda tuba nde mpeve santu kele bonso ntwadisi mosi ya ntima-nda. Yezu ke longaka balongoki na yandi mambu yonso yina bo fwete zaba sambu na Kimfumu ya Nzambi na nzila ya mpeve, mpi yandi ke longaka bo yo na ntangu yina bo fwete zaba yo.

 ⁴ Beto tala mutindu mpeve santu ya Yehowa me twadisaka Bakristu ya masonga na kuzaba mbote mambu ya Kimfumu. Ntete, beto ta tadila mutindu beto bakisaka ntangu yina Kimfumu ya Nzambi yantikaka kuyala. Na nima, beto ta tala banani ta yala, bo ta yala banani, mpi inki kele kivuvu na bo. Na nsuka, beto ta mona mutindu balongoki ya Kristu bakisaka mbote-mbote mfunu ya kuvanda ya kwikama na Kimfumu.

5, 6. (a) Inki bangindu ya kifu Balongoki ya Biblia vandaka na yo sambu na ntangu yina Kimfumu zolaka kuyantika kuyala mpi nsungi ya kukatula bambuma? (b) Sambu na nki bangindu yai ya kifu ke tendula ve nde Yezu vandaka ve kutwadisa balongoki na yandi?

⁵ Mutindu beto monaka yo na Kapu 2 ya mukanda yai, Balongoki ya Biblia tubaka bamvula mingi na ntwala nde 1914 ta vanda mvula mosi ya mfunu na kulungana ya bambikudulu ya Biblia. Kansi, na ntangu yina bo vandaka kuyindula nde kukala ya Kristu yantikaka na 1874, nde yandi yantikaka kuyala na zulu na 1878, mpi nde Kimfumu zolaka ve kutulama na Oktobri 1914. Nsungi ya kukatula bambuma zolaka kuyantika na 1874 mpi kulanda tii na 1914, mpi na nsuka na yo Bakristu yina bo me tulaka mafuta zolaka kukwenda na zulu. Keti bangindu ya kifu bonso yai ke tendula nde Yezu vandaka kutwadisa ve bampangi yina ya kwikama na nzila ya mpeve santu?

⁶ Ata fioti ve! Yindula diaka mbandu na beto ya luyantiku. Keti bangindu yina bantu ya ke sala viziti vandaka na yo mpi bangiufula na bo ke tendula nde bo vandaka kutudila ve muntu yina vandaka kutambusa bo ntima? Ve! Mutindu mosi mpi, ata bantangu ya nkaka bansadi ya Nzambi ke sosaka kubakisa bantendula ya lukanu ya Yehowa na ntwala nde mpeve santu kutwadisa bo na bakieleka yina, yo ke pwelele nde Yezu ke twadisaka bo. Yo yina, Bakristu ya kwikama ke ndimaka na luzolo yonso nde Nzambi kusungika bo mpi bo ke sobaka mutindu na bo ya kuyindula na kudikulumusa yonso.—Yak. 4:6.

7. Inki bansemo mingi ya kimpeve bansadi ya Nzambi bakaka?

⁷ Na nima ya 1919, Nzambi pesaka bansadi na yandi bansemo mingi ya kimpeve. (Tanga Nkunga 97:11.) Na 1925, Nzozulu ya Nkengi basisaka disolo mosi ya mfunu yina vandaka ti ntu-diambu “Kubutuka ya Dikanda.” Yo pesaka banzikisa ya Masonuku ya ke monisa nde Kimfumu ya Mesia butukaka na 1914 sambu na kulungisa mbikudulu ya Kusonga kapu 12 b yina ke monisa nkento ya Nzambi na zulu ke buta. Disolo yina yikaka nde mbangika mpi bampasi yina kuminaka bansadi ya Nzambi na bamvula yina mvita salamaka, vandaka kidimbu ya pwelele yina monisaka nde bo kulaka Satana na zulu, mpi nde “yandi kele ti makasi mingi, sambu yandi me zaba nde yandi kele ti ntangu fioti.”—Kus. 12:12.

8, 9. (a) Inki mutindu bo monisaka nde Kimfumu ya Nzambi vandaka mfunu mingi? (b) Inki bangiufula beto ta tadila?

⁸ Inki kele mfunu ya Kimfumu? Na 1928, Nzozulu ya Nkengi kumaka kumonisa nde Kimfumu vandaka mfunu mingi kuluta luguluku na nzila ya nkudulu. Ya kieleka, na nzila ya Kimfumu ya Mesia, Yehowa ta santisa zina na yandi, ta nwanina luyalu na yandi, mpi ta lungisa balukanu na yandi yonso sambu na bantu.

⁹ Banani ta yala ti Kristu na Kimfumu yina? Banani ta vanda  bantu yina Kimfumu ta yala na ntoto? Mpi, inki kisalu balongoki ya Kristu fwete sala?

10. Bansadi ya Nzambi ke bakisaka inki banda ntama sambu na bantu 144 000?

¹⁰ Bamvula mingi na ntwala ya 1914, Bakristu ya kieleka bakisaka dezia nde balongoki ya kwikama ya Kristu 144 000 ta yala ti yandi na zulu. c Balongoki ya Biblia yina bakisaka nde ntalu yina vandaka ya kieleka mpi nde bo yantikaka kuvukisa bo na mvu-nkama ya ntete.

11. Inki mutindu bantu yina ta kuma nkento ya Kristu kumisaka mingi nzayilu ya ke tala kisalu na bo na ntoto?

¹¹ Kansi, inki kisalu bo pesaka bantu yina ta kuma nkento ya Kristu ntangu bo kele na ntoto? Bo bakisaka nde Yezu tulaka dikebi ya mingi na kisalu ya kusamuna mpi wakanisaka yo ti nsungi ya kukatula bambuma. (Mat. 9:37; Yoa. 4:35) Mutindu beto monaka yo na Kapu 2, na nsungi mosi buna, bo yindulaka nde nsungi ya kukatula bambuma zolaka kusala bamvula 40, mpi na nsuka na yo bo zolaka kuvukisa Bakristu yina bo me tulaka mafuta na zulu. Kansi, sambu bo landaka kusala kisalu na nima ya bamvula 40, yo lombaka nde bo tendula diaka diambu yai. Ntangu yai, beto me bakisaka nde nsungi ya kukatula bambuma yantikaka na 1914. Yo vandaka nsungi ya kukabula ble (disongidila Bakristu ya kwikama yina bo me tulaka mafuta) ti matiti ya mbi (disongidila Bakristu ya luvunu). Ntangu lungaka sambu bo tula dikebi na kuvukisa ntalu yina bikalaka ya Bakristu yina ta kwenda na zulu!

12, 13. Inki mutindu bingana ya Yezu ya bamwense kumi mpi ya batalanta ke lungana na bilumbu ya nsuka?

¹² Yantika na 1919, Kristu landaka kutwadisa mpika ya kwikama mpi ya mayele na kutula dikebi na kisalu ya kusamuna. Yandi pesaka bo kisalu yina na mvu-nkama ya ntete. (Mat. 28:19, 20) Yandi monisaka mpi bikalulu yina balongoki na yandi yina bo me tulaka mafuta fwete vanda na yo sambu na kusala kisalu yina ya kusamuna. Inki mutindu? Na kingana na yandi ya bamwense kumi, Yezu monisaka nde Bakristu yina bo me tulaka mafuta fwete bikala meso ya kukangula na kimpeve sambu na kulungisa lukanu na bo ya nsuka ya kuvanda na feti ya nene ya makwela na zulu, ntangu Kristu ta vukana ti “nkento” na yandi, disongidila kimvuka ya Bakristu 144 000. (Kus. 21:2) Na nima, na kingana ya  batalanta, Yezu longaka nde bansadi na yandi yina bo me tulaka mafuta ta sala kisalu ya kusamuna yina yandi pesaka bo na kikesa yonso.—Mat. 25:1-30.

¹³ Na mvu-nkama ya me luta, Bakristu yina bo me tulaka mafuta monisaka nde bo vandaka meso ya kukangula mpi salaka ti kikesa. Ntembe kele ve nde Yehowa ta sakumuna kikalulu na bo ya kuvanda meso ya kukangula! Kansi, keti kisalu ya nene ya kukatula bambuma zolaka kusuka kaka na kuvukisa Bakristu yina me bikalaka na kati ya Bakristu 144 000 yina ta yala ti Kristu?

14, 15. Inki kele bibuka iya yina mukanda Le mystère accompli tubilaka?

¹⁴ Tuka ntama, babakala mpi bankento ya kwikama ke sosaka kuzaba kana banani ke sala ‘kibuka ya nene ya bantu’ yina Kusonga 7:9-14 ke tubila. Yo yina, bo tubaka mambu mingi na ntwala nde Kristu kumonisa bantu yina ke sala kimvuka yai ya nene; kansi mambu yina yonso vandaka ntama ti kieleka ya pete mpi ya pwelele yina beto me zaba mpi ke zolaka bubu yai.

¹⁵ Na 1917, mukanda Le mystère accompli, tubaka nde kele ti “mitindu zole ya luguluku ya zulu, mpi mitindu zole ya luguluku ya ntoto.” Banani ke sala bibuka yai yonso iya ya bantu yina kele ti bivuvu ya luguluku ya kuswaswana? Kibuka ya ntete kele ya bantu 144 000 yina ta yala ti Kristu. Ya zole kele kibuka ya nene ya bantu. Na ntangu yina, bo vandaka kuyindula nde kibuka yai ya nene ya bantu kele Bakristu ya luvunu yina bikalaka na mabundu ya Kikristu. Bo vandaka ti ndambu ya lukwikilu, kansi yo vandaka ve ya kufwana sambu na kubikala ya kwikama. Yo yina, bo zolaka kupesa bo kiyeka ya nsi na zulu. Na ntoto, bo vandaka kuyindula nde kibuka ya tatu yina bo bingaka “bamfumu ya ntama,” mu mbandu Abrahami, Moize mpi bantu ya nkaka ya kwikama, zolaka kuvanda ti kiyeka na zulu ya kibuka ya iya, disongidila nsi-ntoto ya bantu.

16. Inki bansemo ya kimpeve bo basisaka na 1923 mpi na 1932?

¹⁶ Inki mutindu mpeve santu twadisaka balongoki ya Kristu na kubakisa mambu mutindu beto ke bakisaka yo bubu yai? Yo salamaka malembe-malembe, na nzila ya bansemo ya kimpeve yina landanaka. Na 1923, Nzozulu ya Nkengi tubilaka kibuka mosi yina vandaka ve ti kivuvu ya kukwenda na zulu, kansi ya kuzinga na ntoto na nsi ya luyalu ya Kristu. Na 1932, Nzozulu ya Nkengi tubilaka Yonadabi, yina kangamaka na Yehu, Ntotila ya Izraele yina Nzambi tulaka mafuta, mpi sadisaka yandi na kunwanisa lusambu ya luvunu. (2 Bant. 10:15-17) Disolo yina tubaka nde, na ntangu na beto, kele ti kimvuka mosi ya bantu yina me fwanana ti Yonadabi, mpi yo yikaka nde Yehowa ta gulusa kimvuka yai “na mvita ya Armagedoni” sambu na kuzinga awa na ntoto.

17. (a) Inki nsemo ya ngolo ya kimpeve bo basisaka na 1935? (b) Mutindu ya mpa ya kubakisa kibuka ya bantu mingi vandaka ti nki bupusi na Bakristu ya kwikama? (Tala lupangu “ Ndembikilu ya Mingi.”)

¹⁷ Na 1935, nsemo ya mingi ya kimpeve monanaka. Na lukutakanu ya distrike yina bo salaka na Washington, D.C., kibuka ya bantu mingi zabanaka bonso kimvuka ya bantu yina ta zinga na ntoto mpi kimvuka yai kele kiteso mosi ti mameme yina Yezu  tubilaka na kingana ya mameme ti bankombo. (Mat. 25:33-40) Kibuka ya bantu mingi ta vanda na kati ya “mameme ya nkaka,” yina Yezu tubilaka nde: “Yo mpi, mono fwete nata yo.” (Yoa. 10:16) Ntangu Mpangi J. F. Rutherford tubaka nde: “Bantu yonso yina kele ti kivuvu ya kuzinga kimakulu awa na ntoto lenda telama.” Ntalu ya bantu yina telamaka lutaka kati-kati ya bantu yina vandaka pana! Yandi tubaka nde: “Beno tala! Kibuka ya bantu mingi!” Nsuka-nsuka, bantu mingi bakisaka kibeni kivuvu na bo sambu na bilumbu ke kwisa.

18. Na nki kisalu balongoki ya Kristu kudipesaka, mpi yo butaka inki mbuma?

¹⁸ Yantika ntangu yina, Kristu me twadisaka balongoki na yandi na kudipesa na kisalu ya kuvukisa bantu ya kibuka yai ya nene, yina ta luta ya moyo na mpasi ya nene. Na luyantiku, ntalu ya bantu yina bo vukisaka vandaka fioti. Nkutu, Mpangi Rutherford tubaka kilumbu mosi nde: “Yo ke monana bonso nde ‘kibuka ya nene ya bantu’ ta vanda ve nene mingi.” Ya kieleka, beto me zaba ntangu yai nde, yantika ntangu yina tii bubu yai, Yehowa me sakumunaka kisalu ya kukatula bambuma! Na lutwadisu ya Yezu mpi ya mpeve santu, bantu yina bo me tulaka mafuta mpi “mameme yankaka,” yina ke salaka kumosi ti bo, me kumaka “kibuka mosi” mutindu Yezu tubaka, mpi ke salaka kumosi na nsi ya kiyeka ya “ngungudi mosi.”

19. Inki mutindu beto lenda pesa maboko na kukumisa mingi ntalu ya mameme ya nkaka?

¹⁹ Bantu mingi ya kwikama ta zinga mvula na mvula na ntoto yina ta kuma paladisu, yina Kristu ta yala ti bantu 144 000. Keti yo ke pesa ve kiese na kumona mutindu Kristu me twadisaka bansadi ya Nzambi na kubakisa pwelele kivuvu yai ya Masonuku ya ke tadila bilumbu ke kwisa? Beto kele ti dibaku ya mbote kibeni ya kuzabisa kivuvu yai na bantu yina beto ke kutana ti bo na kisalu ya kusamuna! Beto landa na kusala kisalu ya kusamuna ti kikesa na mpila nde ntalu ya bantu ya kibuka ya nene kulanda na kukuma mingi sambu zina ya Yehowa kubaka lukumu mingi kibeni!—Tanga Luka 10:2.

20. Inki bimvuka ke sala organizasio ya Satana, mpi inki mutindu yo ke tadila kwikama ya Mukristu?

²⁰ Sambu bansadi ya Nzambi landaka na kulonguka mambu ya Kimfumu, yo lombaka mpi nde bo bakisa mbote kana kuvanda ya kwikama na luyalu yina ya zulu ke tendula inki. Yo yina na 1922, Nzozulu ya Nkengi monisaka nde ba organizasio kele zole: organizasio ya Yehowa mpi ya Satana. Organizasio ya Satana me salama na bimvuka tatu: kimvuka ya mumbongo, ya mabundu, mpi ya politiki. Bantu yina kele ya kwikama na Kimfumu ya Nzambi yina Kristu ke yala fwete vukana ve ata ti kitini mosi ya organizasio ya Satana kana ve bo ta bebisa kwikama na bo. (2 Bak. 6:17) Yo ke tendula nki?

21. (a) Inki mutindu mpika ya kwikama ke kebisaka bansadi ya Nzambi na yina me tala mumbongo ya nene? (b) Na 1963, Nzozulu ya Nkengi tubaka inki sambu na “Babilone ya Nene”?

²¹ Madia ya kimpeve yina mpika ya kwikama ke pesaka ke monisaka ntangu yonso nde mumbongo ya nene kele ya kubeba mpi ke kebisaka bansadi ya Nzambi na kudipesa ve na nzala ya me panzanaka mingi ya kusosa kuvanda ti bima mingi ya kinsuni. (Mat. 6:24) Mikanda na beto ke tulaka dikebi mingi na kitini mosi ya  organizasio ya Satana: kimvuka ya mabundu. Na 1963, Nzozulu ya Nkengi monisaka pwelele nde “Babilone ya nene” ke tendula kaka ve mabundu ya Kikristu, kansi yo ke tendula kimvuka ya mabundu ya luvunu yonso ya nsi-ntoto. Mutindu beto ta mona yo na Kapu 10 ya mukanda yai, bo me sadisaka bansadi ya Nzambi ya bansi yonso na ‘kubasika na kati na yandi’ mpi na kuyambula bisalu yonso ya mabundu ya luvunu.—Kus. 18:2, 4.

22. Na nsungi ya Mvita ya Ntete ya Ntoto ya Mvimba, inki mutindu bansadi ya Nzambi mingi vandaka kubakisa ntuma yina kele na Baroma 13:1?

²² Inki beto lenda tuba sambu na kimvuka ya politiki, kitini mosi ya organizasio ya Satana? Keti Bakristu ya kieleka lenda kota na bamvita mpi na mavwanga ya bantu ya makanda? Na Mvita ya Ntete ya Ntoto ya Mvimba, Balongoki ya Biblia bakisaka nde balongoki ya Kristu fwete fwa ve bantu ya nkaka. (Mat. 26:52) Kansi, bantu mingi yindulaka nde ntuma yina kele na Baroma 13:1, ya ke lomba beto na kulemfuka na “bamfumu ya nene,” vandaka kutendula nde bo fwete kuma basoda, kulwata bilele ya basoda, mpi kubaka minduki. Kansi, kana bo lomba bo na kufwa bambeni, bo fwete bula masasi na zulu.

23, 24. Inki mutindu beto vandaka kubakisa Baroma 13:1 na nsungi ya Mvita ya Zole ya Ntoto ya Mvimba, mpi na nki mutindu ya sikisiki ya kubakisa mambu Kristu twadisaka balongoki na yandi?

²³ Kaka ntangu Mvita ya Zole ya Ntoto ya Mvimba yantikaka na 1939, Nzozulu ya Nkengi tubilaka mingi mfunu ya kubuya kukota na mambu ya politiki. Disolo yina monisaka pwelele nde Bakristu lenda kota ve ata fioti na bamvita mpi mavwanga ya makanda ya nsi-ntoto ya Satana. Yo vandaka kibeni lutwadisu na ntangu ya mbote! Na mutindu yina, balongoki ya Kristu tiamunaka ve menga na mvita mutindu makanda salaka yo. Kansi, yantika na 1929, mikanda na beto vandaka kutuba mpi nde bamfumu  ya nene, yina Baroma 13:1 ke tubila, kele ve bamfumu ya leta, kansi Yehowa ti Yezu. Yo vandaka mfunu nde bo bakisa mbote diambu yai.

²⁴ Mpeve santu sadisaka balongoki ya Kristu na kubakisa diambu yai na 1962, ntangu bo basisaka masolo yina vandaka kutendula Baroma 13:1-7 na Nzozulu ya Nkengi ya Novembri 15 mpi ya Desembri 1. Nsuka-nsuka, bansadi ya Nzambi bakisaka munsiku ya ke lomba Bakristu na kulemfukila bamfumu ya leta na mambu ya nkaka yina Yezu tubilaka na bangogo yai: “Beno pesa bima ya Kaisali na Kaisali kansi bima ya Nzambi na Nzambi.” (Luka 20:25) Bubu yai, Bakristu ya kieleka me bakisaka nde bamfumu ya nene kele bamfumu ya leta ya nsi-ntoto yai mpi Bakristu fwete lemfukila bo. Kansi, bo ke lemfukilaka bo ve na mambu yonso. Kana bamfumu ya leta me lomba beto na kufwa nsiku ya Yehowa Nzambi, beto ke pesaka mvutu bonso bantumwa nde: “Beto fwete lemfukila Nzambi bonso mfumu na kisika ya kulemfukila bantu.” (Bis. 5:29) Na Kapu 13 ti 14 ya mukanda yai, beto ta longuka mutindu bansadi ya Nzambi me sadilaka munsiku ya ke tubaka nde Bakristu fwete kota ve na mambu ya politiki.

25. Sambu na nki nge fwete monisa ntonda na lutwadisu ya mpeve santu na yina me tala kubakisa Kimfumu ya Nzambi?

²⁵ Yindula fioti mambu ya Kimfumu yina bo me longaka balongoki ya Kristu na mvu-nkama ya me luta. Beto me zaba ntangu yina bo tulaka Kimfumu na zulu mpi sambu na nki yo kele mfunu. Beto ke bakisa mpi mbote bivuvu zole ya bantu ya kwikama, kivuvu ya kuzinga na zulu mpi kivuvu ya kuzinga na ntoto. Mpi beto me zaba mutindu ya kumonisa kwikama na beto na Kimfumu ya Nzambi mpi kulemfukila bamfumu ya nsi-ntoto na mambu ya nkaka. Kudiyula nde, ‘Keti mu zolaka kuzaba bakieleka yai ya mfunu kana Yezu Kristu twadisaka ve mpika na yandi ya kwikama na ntoto na kubakisa mpi kulonga yo?’ Yo kele lusakumunu kibeni mutindu Kristu mpi mpeve santu ke twadisaka beto!