1-4. Inki mambu ya mpasi Piere kutanaka ti yo mpi nki mutindu nge zolaka kudiwa kana yo vandaka nge?

 BASODA ke kotisa Piere na boloko mpi bo me kanga porte ya nene ya kibende yina me tula makelele ya ngolo. Na kati ya boloko, bo me kangisa yandi bashene mpi me tula yandi na kati-kati ya basoda zole ya Roma. Na nima, yo ke lomba nde Piere kuvingila bangunga mingi to nkutu bilumbu mingi sambu na kuzaba lukanu yina bo ke bakila yandi. Piere ke mona kaka bibaka ya boloko, bibende ya bafenetre na yo, bashene yina bo me kangisa yandi mpi basoda yina ke kengila yandi.

² Piere me wa lukanu ya ngolo yina bo me bakila yandi. Ntotila Erode Agripa I kele ti lukanu ya ngolo ya kufwa yandi. a Nkutu na nima ya Paki, Erode ke zola kunata Piere na ntwala ya bantu mpi kufwa yandi kaka sambu na kusepedisa bantu. Erode me baka ve lukanu yai kaka sambu na kupesa Piere boma kansi yandi ke zola mpenza kufwa Piere. Nkutu yandi me katuka kufwa Yakobo, ntumwa ya nkaka.

³ Beto me kuma na nkokila ya ntwala ya kilumbu yina bo fwete fwa Piere. Inki Piere ke yindula na kati ya boloko yina ya mudidi? Mbala ya nkaka, yandi me yibuka mambu yina Yezu songaka yandi mwa bamvula me luta, nde bo ta kanga yandi bansinga mpi bo ta nata yandi na kisika mosi yina yandi ke zola ve sambu na kufwa yandi. (Yoa. 21:18, 19) Mbala ya nkaka Piere ke kudiyula kana mambu yango ke lungana ntangu yai.

⁴ Inki mutindu nge zolaka kudiwa kana yo vandaka nge? Bantu mingi zolaka kulemba nitu mpi kuyindula nde pana imene sambu na bo. Kansi sambu na longoki ya kieleka ya Yezu Kristu, kele ve ti mambu ya lenda manisa yandi kivuvu yonso. Mambu yina Piere ti balongoki ya nkaka salaka ntangu bantu vandaka kupesa bo mpasi ke longa beto nki? Beto tadila yo.

5, 6. (a) Sambu na nki ntotila Erode Agripa I niokulaka Bakristu mpi nki mutindu yandi salaka yo? (b) Sambu na nki lufwa ya Yakobo vandaka diambu ya mpasi mingi na dibundu?

⁵ Mutindu beto monaka yo na kapu ya me luta ya mukanda yai, bampangi waka kiese mingi ntangu Korneye yina vandaka ve Muyuda mpi bantu ya dibuta na yandi kumaka Bakristu. Kansi Bayuda yina vandaka ve Bakristu kudiyangisaka mingi ntangu bo zabaka nde Bakristu mingi ya Bayuda kumaka kusambila Nzambi kisika mosi ti bantu yina vandaka ve Bayuda.

⁶ Erode vandaka ntotila mosi ya nku yina vandaka kusadila mayele ya mbi. Yandi monaka nde yo vandaka dibaku ya kusepedisa Bayuda, yo yina yandi yantikaka kuniokula Bakristu. Mbala ya nkaka, Erode zabaka nde Yezu Kristu vandaka kuzola mingi ntumwa Yaboko. Yo yina, Erode “fwaka Yakobo mpangi ya Yoane na mbele.” (Bis. 12:2) Yo vandaka diambu ya mpasi mpenza sambu na dibundu! Yakobo vandaka na kati ya bantumwa tatu yina monaka mutindu nitu ya Yezu sobaka mpi yandi monaka mambu ya nkaka ya kuyituka yina Yezu salaka, yina bantumwa ya nkaka monaka ve. (Mat. 17:1, 2; Mar. 5:37-42) Yezu bingaka Yakobo ti mpangi na yandi Yoane nde “Bana ya Makelele ya Nzasi” sambu bo vandaka kikesa mingi kibeni. (Mar. 3:17) Yo kele pwelele nde dibundu vidisaka ntumwa mosi ya kikesa yina bampangi vandaka kuzola mingi mpi yina kangamaka ngolo na Yehowa.

7, 8. Inki bampangi salaka ntangu bo tulaka Piere na boloko?

⁷ Lufwa ya Yakobo pesaka Bayuda kiese kaka mutindu Agripa zolaka.  Na nima yo pusaka diaka Agripa na kuniokula mpi Piere. Mutindu beto tubilaka yo na luyantiku ya kapu yai, yandi tulaka Piere na boloko. Yo ke monana nde Agripa yibukaka nde bantumwa me basikaka dezia na boloko na mutindu ya kuyituka, mutindu beto monaka yo na Kapu 5 ya mukanda yai. Yo yina sambu Piere kutina ve, Erode lombaka nde bo kanga Piere bashene mpi yandi vanda na kati-kati ya basoda zole yina ke kengila yandi mpi yandi tulaka basoda 16 yina vandaka kukengila Piere bankaka na mpimpa, bankaka na ntangu. Kana Piere kutina, basoda yina ke kengila yandi ta fwa na kisika na yandi. Inki bampangi na dibundu lendaka kusala na ntangu yai ya mpasi sambu na kusadisa Piere?

⁸ Bampangi na dibundu zabaka mbote mambu ya bo fwete sala. Bisalu 12:5 ke tuba nde: “Yo yina, bo vandaka kubumba Piere na boloko, kansi dibundu vandaka kusamba Nzambi ngolo sambu na yandi.” Ee, bampangi vandaka kusamba mingi mpi kubondila ngolo mpenza sambu na mpangi na bo yina bo vandaka kuzola mingi. Lufwa ya Yakobo manisaka bo ve kivuvu mpi yo pusaka bo ve na kumona nde kisambu kele ve na mfunu. Kisambu kele mfunu mingi na meso ya Yehowa. Yandi ke pesaka mvutu na bisambu kana yo ke wakana ti luzolo na yandi. (Baeb. 13:18, 19; Yak. 5:16) Yai dilongi ya mfunu mingi sambu na beto bubu yai.

9. Mbandu ya Bakristu ya ntete yina sambaka sambu na Piere ke longa beto nki?

⁹ Keti nge me zaba bampangi yina ke kutana ti bampasi mingi? Mbala ya nkaka bantu ke pesa bo mpasi to leta me buyisa kisalu na beto to bo ke kutana ti bampasi ya nkaka sambu na bisumbula ya lugangu. Nge lenda samba mingi sambu na bo. Mbala ya nkaka nge me zaba mpi bampangi ya ke kutana ti bampasi yina bantu  mingi ke bakisa ve nde bo kele na mpasi, mu mbandu bantu ya mabuta na bo ke pesa bo mpasi to bo me lemba nitu to mpi mambu ya nkaka ya mpasi ke meka lukwikilu na bo. Kana nge ke yindula mingi na ntwala ya kusamba, nge lenda yibuka bantu ya nkaka mpi kutanga bazina na bo ntangu nge ke samba Yehowa, “Muntu ya ke waka kisambu.” (Nk. 65:2) Ya kieleka, ntangu nge ke kutana ti bampasi, nge ke zolaka mpi nde bampangi kusamba sambu na nge.

10, 11. Tubila mutindu wanzio ya Yehowa basisaka Piere na boloko.

¹⁰ Keti Piere vandaka kuwa boma ya lufwa? Beto me zaba ve. Kansi kima ya beto me zaba kele nde na mpimpa ya nsuka na boloko, yandi lalaka na kati-kati ya basoda zole yina vandaka kukengila yandi. Yo kele pwelele nde bakala yai ya lukwikilu mingi vandaka na ngemba sambu yandi zabaka nde Yehowa kele ti yandi mpi ta yibuka yandi ata mambu ya nki mutindu kukumina yandi. (Bar. 14:7, 8) Kansi Piere yindulaka ata fioti ve mambu ya kuyituka yina zolaka kusalama na nima. Na mbala mosi, nsemo semaka na boloko yina bo tulaka yandi. Wanzio mosi telamaka pana mpi yo ke monana nde basoda yina vandaka kukengila monaka yandi ve. Wanzio telemisaka Piere nswalu. Bashene ya ngolo yina bo kangaka na maboko ya Piere bwaka na pete yonso!

¹¹ Wanzio songaka Piere mambu yai ya fioti-fioti ya kusala: “Telama nswalu! . . . Lwata bilele mpi basandale na nge. . . . Lwata lele na nge ya zulu.” Piere lemfukaka nswalu. Na nima, wanzio songaka yandi nde: “Landa mono” mpi Piere landaka yandi. Bo basikaka na boloko, bo lutaka na ntwala ya basoda yina vandaka kukengila na nganda mpi bo kwendaka na pima yonso na ntwala ya porte ya nene ya kibende. Mbala ya nkaka Piere kudiyulaka kana nki mutindu bo ta luta na porte yango. Kana Piere kudiyulaka ngiufula yai, yandi bakaka mvutu nswalu. Ntangu bo kumaka na porte yina ya nene ya kibende, yo “kangukaka yo mosi.” Na mbala mosi, bo lutaka na porte yina mpi bo basikaka na bala-bala mpi na nima wanzio yina vilaka. Wanzio bikisaka Piere na bala-bala yina mpi Piere bakisaka nde mambu yonso yina salamaka vandaka kibeni ya kieleka kansi ve ndosi. Yandi basikaka na boloko!​—Bis. 12:7-11.

12. Sambu na nki kuyindula mutindu Yehowa gulusaka Piere ke pesaka beto kikesa?

¹² Yo ke pesa mpenza kikesa na kuyindula ngolo ya mingi kibeni yina Yehowa ke vandaka na yo ya kugulusa bansadi na yandi. Ntotila yina tulaka Piere na boloko vandaka ti kiyeka mingi. Kiyeka na yandi katukaka na luyalu ya kuluta ngolo na ntoto ya mvimba na ntangu yina. Ata mpidina, Piere basikaka na boloko! Ya kieleka, Yehowa ke salaka ve mambu ya kuyituka ya mutindu yai sambu na bansadi na yandi yonso. Yehowa gulusaka ve Yakobo mpi na nima yandi gulusaka ve ntumwa Piere ntangu  mambu yina Yezu tubaka sambu na Piere lunganaka. Bubu yai, beto ke vingilaka ve nde Yehowa kugulusa beto na mutindu ya kuyituka. Beto ke zabaka nde Yehowa ke sobaka ve. (Mal. 3:6) Kubika fioti yandi ta tinda Mwana na yandi sambu na kubasisa bantu mingi kibeni na boloko ya kuluta mbi, boloko ya lufwa. (Yoa. 5:28, 29) Mambu yai ya Nzambi ke sila fwete pesa beto kikesa mingi bubu yai ntangu beto ke kutana ti bampasi.

13-15. (a) Bampangi yina vukanaka na nzo ya Maria salaka nki ntangu Piere kwendaka kuna? (b) Inki mambu mukanda ya Bisalu ke tubila mingi na bakapu ya ke landa mpi nki Piere landaka kusala sambu na bampangi?

¹³ Na bala-bala yina ya mudidi, Piere yindulaka kisika yina yo lombaka nde yandi kwenda. Na nima, ngindu kwisilaka yandi na kukwenda na nzo ya Maria, Mukristu mosi ya mufwidi, yina vandaka pembeni. Yo ke monana nde Maria vandaka ti luzingu ya mwa mbote. Yandi vandaka ti nzo ya nene yina lendaka kuyamba dibundu ya mvimba. Maria vandaka mama ya Yoane, yina bo vandaka kubinga Marko. Yai mbala ya ntete ya mukanda ya Bisalu ke tubila Marko yina nsuka-nsuka kumaka bonso mwana ya Piere. (1 Pie. 5:13) Bampangi mingi ya dibundu vandaka na nzo ya Maria ata mpimpa bwaka dezia ngolo. Bo vandaka kusamba mingi. Ntembe kele ve nde bo vandaka kusamba sambu Piere kubasika na boloko. Kansi mvutu yina Yehowa pesaka na kisambu na bo yitukisaka bo mingi!

¹⁴ Piere vandaka kukokula na porte ya lupangu ya nzo yango mpi nzo yango vandaka ve ntama ti porte ya lupangu yai. Nsadi mosi ya nkento zina na yandi Rode, zina ya Kigreki ya ke tendula nde “Rose,” kwisaka kutala na porte. Ndinga yina yandi waka yitukisaka yandi mingi. Yo vandaka ndinga ya Piere! Nsadi yai ya nkento kangulaka ve porte. Yandi waka kiese mingi kibeni yo yina yandi kwendaka ntinu na kati ya nzo mpi songaka bampangi nde Piere me telama na porte. Bampangi songaka yandi nde yandi me bela kilawu, kansi yandi landaka kutuba nde yo kele Piere. Nsuka-nsuka, bampangi ya nkaka yindulaka nde mbala ya nkaka yo vandaka wanzio mosi yina vandaka kumonisa Piere. (Bis. 12:12-15) Kansi Piere landaka kukokula na porte, yo yina nsuka-nsuka bampangi kwendaka kukangula porte.

¹⁵ Ntangu bo kangulaka porte, “bo monaka [Piere] mpi bo yitukaka ngolo”! (Bis. 12:16) Piere lombaka bo na kuvanda pima sambu yandi zabisa bo mutindu mambu lutaka mpi yandi songaka bo na kuzabisa mambu yango na Yakobo mpi na bampangi ya nkaka. Na nima, Piere kwendaka na ntwala nde basoda ya Erode kukwisa kusosa yandi. Piere kwendaka kusala kisalu ya Yehowa na ntima ya mvimba na kisika mosi ya lutaninu. Na nima, mukanda ya Bisalu ke tubila diaka Piere mbala mosi mpamba na Bisalu kapu 15, ntangu yandi sadisaka bampangi na kubaka  lukanu kana bo fwete sala luyotisu to ve na Bakristu yina vandaka ve Bayuda. Na bakapu ya ke landa, mukanda ya Bisalu ke tubila mingi kisalu mpi ba voyage ya ntumwa Polo. Kansi beto ke ndima nde na konso kisika yina Piere kwendaka, yandi sadisaka bampangi na kuvanda ti lukwikilu ya ngolo. Yo kele pwelele nde ntangu yandi kabwanaka ti bampangi yina na nzo ya Maria, bampangi vandaka na kiese mingi.

16. Inki ke ndimisa beto nde beto ta vanda ti luzingu ya kiese mpenza na bilumbu ke kwisa?

¹⁶ Bantangu ya nkaka, Yehowa ke sadisaka bansadi na yandi na mutindu mosi yina bo yindulaka ve ata fioti mpi yo ke yitukisaka beto mingi mpenza. Yai mutindu bampangi kudiwaka na mpimpa yina ntangu bo monaka Piere. Beto ke kudiwaka mpi mutindu yina bantangu ya nkaka ntangu Yehowa ke sakumunaka beto bubu yai. (Bing. 10:22) Na bilumbu ke kwisa, beto ta mona mutindu mambu yonso yina Yehowa me silaka ta lungana na ntoto ya mvimba. Beto ta baka balusakumunu mingi kibeni kuluta mutindu beto ke yindulaka yo bubu yai. Yo yina kana beto ke landa kukangama na Yehowa, beto ta zinga na kiese mpenza na bilumbu ke kwisa.

17, 18. Inki pusaka kimvuka ya bantu na kukumisa Erode kuluta ndilu?

¹⁷ Kubasika ya Piere na boloko yitukisaka mpi Erode kansi yo pesaka Erode makasi mingi. Na mbala mosi, Erode lombaka nde bo sosa Piere mbote-mbote mpi na nima yandi sambisaka basoda yina vandaka kukengila Piere. Erode lombaka nde “bo nata bo sambu na kupesa bo ndola,” mbala ya nkaka sambu na kufwa bo. (Bis. 12:19) Erode Agripa vandaka ve kuwila bantu mawa to kulolula bo. Keti muntu yai ya nku bakaka mpi ndola?

¹⁸ Yo fwete vanda nde Erode Agripa waka nsoni mingi mutindu yandi fwaka ve Piere, kansi na nima yandi salaka kima mosi sambu na kukatula nsoni yina. Bambeni na yandi kwisaka kutula ngemba ti yandi. Yo pesaka yandi dibaku ya kutuba na ntwala ya bantu mingi. Luka ke tuba nde, “Erode lwataka bilele ya kimfumu” na ntwala ya kusala diskure na yandi. Josèphe, Muyuda mosi ya me zaba mbote mambu ya istware, sonikaka nde bo salaka lele ya Erode ti arza sambu ntangu nsemo ke bula yandi, lele yango kungenga mpenza. Na nima, ntotila yai ya lulendo salaka diskure. Kimvuka ya bantu yina vandaka kusosa kuleba yandi kumisaka yandi na ndinga ya ngolo nde: “Yai ndinga ya nzambi, kansi ya muntu ve!”​—Bis. 12:20-22.

19, 20. (a) Sambu na nki Yehowa pesaka Erode ndola? (b) Sambu na nki disolo ya lufwa ya Erode ke pesaka beto kikesa?

¹⁹ Yo fwanaka nde bantu kupesa nkembo ya mutindu yai na Nzambi  mpi Nzambi vandaka kumona mambu yina! Na ntangu yina, Erode lendaka kusala kima mosi sambu mambu ya mpasi kukumina yandi ve. Yandi lendaka kubuyisa bantu yina to nkutu kubuya lukumu yina bo vandaka kupesa yandi. Kansi mambu yina kuminaka yandi, monisaka kibeni kieleka ya kingana yai: “Lulendo ke vandaka na ntwala ya kubwa.” (Bing. 16:18) “Na mbala mosi wanzio ya Yehowa bulaka” muntu yai ya lulendo ya vandaka kuzola kubenda dikebi ya bantu yonso na kimuntu na yandi mpi yandi fwaka lufwa mosi ya mbi mpenza. “Misopi diaka yandi mpi yandi fwaka.” (Bis. 12:23) Josèphe mpi ke tuba nde bo bulaka Agripa na mbala mosi mpi yandi ke yika nde ntotila Agripa fwaka sambu yandi ndimaka lukumu ya kimvuka yina ya bantu pesaka yandi. Josèphe sonikaka nde Agripa belaka bilumbu tanu mpi na nima yandi fwaka. b

²⁰ Bantangu ya nkaka, yo lenda monana nde bantu yina ke landa kusala mambu ya mbi ke baka ve ndola. Yo ke yitukisa beto ve sambu “nsi-ntoto ya mvimba kele na nsi ya kiyeka ya muntu ya mbi.” (1 Yoa. 5:19) Ata mpidina, bantangu ya nkaka, bansadi ya Nzambi ke kudiyangisaka ntangu bo ke monaka bantu ya mbi ke baka ve ndola. Yo yina masolo bonso yai ke pesaka beto kikesa mpenza. Yo ke yibusaka bansadi yonso ya Yehowa nde Yehowa ke pesaka bantu ya mbi ndola mpi nde yandi ke zolaka lunungu. (Nk. 33:5) Nsuka-nsuka, Yehowa ke monisaka lunungu na yandi.

21. Disolo ya kele na Bisalu kapu 12, ke longa beto ntete-ntete nki mpi sambu na nki yo ke pesa beto kikesa bubu yai?

²¹ Disolo yai ke suka ti dilongi yai ya ke pesa kibeni kikesa: “Ndinga ya Yehowa landaka kumwangana mpi bantu mingi yantikaka kukwikila.” (Bis. 12:24) Nsangu yai ya tubilaka kuyela ya kisalu ya kulonga ke yibusa beto mutindu Yehowa ke sakumunaka kisalu ya kulonga bubu yai. Ya kieleka, disolo yai ya Bisalu kapu 12, ke sosa ve kaka kubenda dikebi mingi na lufwa ya ntumwa mosi mpi na mutindu ntumwa ya nkaka basikaka na boloko. Kansi yo ke longa beto ntete-ntete mutindu Yehowa kangaka nzila na Satana yina sosaka kupanza dibundu ya Bukristu mpi kubuyisa kisalu ya kulonga nsangu ya mbote. Satana nungaka ve mpi konso muntu ya ke sosa kukanga kisalu ya kulonga nsangu ya mbote nzila ta nunga ve. (Yez. 54:17) Bantu yina kele na lweka ya Yehowa mpi ya Yezu Kristu ke salaka kisalu mosi yina ta landa kaka kununga. Yo ke pesa mpenza kikesa! Beto kele ti dibaku ya nene ya kulonga “ndinga ya Yehowa” bubu yai!