1-3. (a) ‘Nganzi ya ngolo’ ya Yehowa ta nata inki? (Tala kifwanisu ya luyantiku ya kapu.) (b) Inki beto ta tadila ntangu yai?

BABAKALA, bankento, mpi bana me telama kumosi, mpi ke yimba nkunga ya Kimfumu. Na nima, nkuluntu mosi me sala kisambu ya masonga, yandi ke lomba Yehowa na kutanina bo. Bampangi ke tula ntima nde Yehowa ta tanina bo, ata mpidina bo kele kaka na mfunu ya kikesa ya mingi. Na nganda, bo ke wa makelele ya ngolo ya bantu yina ke nwana bitumba. Armagedoni me yantika!—Kus. 16:14, 16.

² Na nsungi ya bitumba ya Armagedoni, ata Yehowa ta vanda na ‘nganzi ya ngolo,’ yandi ta fwa ve bantu kisaka-saka. (Tanga Ezekiele 38:18.) Yandi ta monisa ve makasi na yandi ya ngolo sambu na kunwanisa kimvuka mosi ya basoda to insi mosi kansi sambu na kunwanisa bantu mingi ya ke zingaka na ntoto ya mvimba. Na kilumbu yina, bantu yina Yehowa ta fwa “ta vanda katuka na nsuka mosi ya ntoto tii na nsuka ya nkaka ya ntoto.”—Yer. 25:29, 33.

³ Inki ta pusa Yehowa, Nzambi ya zola, “yina ke wilaka bantu mawa mpi ke fwilaka bo nkenda” mpi yina “ke waka makasi nswalu  ve” na kusala mambu ti ‘nganzi ya ngolo’? (Kub. 34:6; 1 Yoa. 4:16) Beto tala mutindu mvutu na ngiufula yai lenda pesa beto kikesa ya mingi, mpi kupusa beto na kulonga ti kikesa bubu yai.

4, 5. Inki mutindu makasi ya Nzambi me swaswana ti ya bantu ya kukonda kukuka?

⁴ Ntete, beto fwete zaba nde Yehowa ke waka ve makasi bonso bantu ya kukonda kukuka. Ntangu bantu ke waka makasi ya mingi, mbala mingi bo ke salaka mambu ya mbi. Mu mbandu, Kaini, mwana ya ntete ya Adami “waka makasi ya ngolo” sambu Yehowa buyaka dikabu na yandi mpi ndimaka dikabu ya Abele. Inki salamaka? Kaini fwaka mpangi na yandi. (Kuy. 4:3-8; Baeb. 11:4) Yindula mpi Davidi, yina Yehowa tubaka nde yandi ke pesaka ntima na yandi kiese. (Bis. 13:22) Ata Davidi vandaka muntu ya mbote, yandi zolaka kusala diambu mosi ya mbi ntangu yandi waka nde mvwama mosi, Nabale, fingaka yandi ti bantu na yandi. Davidi ti basoda na yandi waka makasi ya mingi, yo yina bo “lwataka bambele na bo ya bitumba,” bo zolaka kufwa muntu yai ya mbi Nabale mpi babakala yonso ya nzo na yandi. Kansi, Abigaile nkento ya Nabale kangaka Davidi ti bantu na yandi nzila ya kuvutula mbi. (1 Sam. 25:9-14, 32, 33) Yo yina, Yehowa pesaka Yakobo mpeve santu sambu na kusonika mambu yai: “Muntu yina ke waka makasi ke salaka ve mambu na kuwakana ti lunungu ya Nzambi.”—Yak. 1:20.

⁵ Mbala mingi bantu ke waka makasi sambu na bikuma ya mbi kansi Yehowa ke waka ntangu yonso makasi sambu na bikuma ya mbote mpi yandi ke yalaka makasi na yandi. Ata ntangu Yehowa ke waka nganzi ya ngolo, yandi ke salaka mambu na lunungu yonso. Ntangu yandi ke nwanisaka bambeni, yandi ke fwaka ve ata fioti “muntu ya lunungu ti muntu ya mbi.” (Kuy. 18:22-25) Diaka, Yehowa ke waka makasi kaka sambu na bikuma ya mbote. Beto tadila bikuma zole mpi mambu yina yo ke longa beto.

6. Inki Yehowa ke salaka kana bantu me fingisa zina na yandi?

⁶ Kikuma: Bantu ke fingisa zina ya Yehowa. Bantu yina ke tubaka nde bo ke sadilaka Yehowa kansi bo ke salaka mambu ya mbi, ke bebisaka lukumu na yandi mpi ke pusaka yandi na kuwa makasi. (Ezek. 36:23) Mutindu bakapu ya me luta ya mukanda yai tubilaka yo, dikanda ya Izraele fingisaka kibeni zina ya Yehowa. Ya kieleka, bikalulu mpi mambu yina dikanda ya Izraele vandaka kusala pusaka Yehowa na kuwa makasi. Ata mpidina, Yehowa yalaka kaka makasi na yandi, disongidila yandi pesaka bantu na yandi ndola na kiteso yina me fwana, kansi ve na mutindu ya kuluta ndilu. (Yer. 30:11) Mpi kana makasi ya Yehowa me lungisa lukanu na yo, yonso ke manaka.—Nk. 103:9.

7, 8. Mutindu Yehowa vandaka kusadila bantu ya Izraele mambu ke longa beto inki?

⁷ Malongi: Mutindu Yehowa vandaka kusadila bantu ya Izraele mambu ke pesa beto lukebisu mosi ya ngolo. Bonso bantu ya Izraele ya ntama, beto kele ti dibaku ya kunata zina ya Yehowa.  Beto kele Bambangi ya Yehowa. (Yez. 43:10) Mambu ya beto ke tubaka mpi ke salaka ke vandaka mbala mosi ti bupusi na Nzambi yina beto ke monisaka. Beto ta zola ve ata fioti kusala mambu ya mbi kukonda nsoni mpi kufingisa zina ya Yehowa. Kusala mutindu yai, ta pusa Yehowa na kuwa makasi mpi nsuka-nsuka yandi ta santisa zina na yandi.—Baeb. 3:13, 15; 2 Pie. 2:1, 2.

⁸ Keti kuzaba nde Yehowa lenda wa ‘nganzi ya ngolo’ ke kanga beto nzila ya kukwenda pene-pene na yandi? Ve. Beto ke zabaka nde Yehowa kele ntima-nda mpi ke lolulaka. (Yez. 55:7; Bar. 2:4) Beto ke zabaka mpi nde yandi ke pesaka bantu ndola na ntangu yina me fwana. Yo yina, beto ke monisilaka yandi luzitu ya mingi sambu beto ke zabaka nde yandi ta wila kaka bantu yina ke landaka kusala masumu makasi mpi nde yandi ta bika ve nde bo landa kuvukana ti bansadi na yandi. (1 Bak. 5:11-13) Yehowa ke songaka beto pwelele mambu yina ke pusaka yandi na kuwa makasi. Yo yina, beto fwete buya bikalulu mpi mambu yina ke pusaka yandi na kuwa makasi.—Yoa. 3:36; Bar. 1:26-32; Yak. 4:8.

9, 10. Inki Yehowa ke salaka kana bantu ke nwanisa bansadi na yandi ya kwikama? Pesa bambandu.

⁹ Kikuma: Bantu ke nwanisa bansadi ya kwikama ya Yehowa. Yehowa ke waka makasi kana bambeni ke nwanisa bantu yina ke sosaka na kwikama yonso lutaninu na yandi. Mu mbandu, ntangu bantu ya Izraele basikaka na Ezipte, Farao ti basoda na yandi ya ngolo landaka bo sambu bantu ya Izraele vandaka kumonana bonso nde bo me konda lutaninu ntangu bo vandaka na lweka ya Nzadi-Mungwa ya Mbwaki. Kansi ntangu basoda yai ya ngolo landaka bantu ya Izraele yina vandaka kusabuka ntoto ya kuyuma ya nzadi, Yehowa katulaka makulu ya pusu-pusu na bo ya bitumba mpi losaka bantu ya Ezipte na nzadi-mungwa. Biblia ke tuba nde: “Bo bikaka ve nde ata muntu mosi na kati na bo kuguluka.” (Kub. 14:25-28) ‘Zola ya kwikama’ ya Yehowa sambu na bansadi na yandi pusaka yandi na kuwila bantu ya Ezipte makasi ya ngolo.—Tanga Kubasika 15:9-13.

¹⁰ Mutindu mosi, zola ya Yehowa sambu na bansadi na yandi pusaka yandi na kunwanina bo na bilumbu ya ntotila Ezekiasi. Basoda ya Asiria, yina vandaka ngolo mpi nku na ntangu yina, kwisaka kunwanisa mbanza Yeruzalemi. Bansadi ya kwikama ya Yehowa vandaka na kigonsa ntangu bantu ya Asiria ziungaka mbanza na bo mpi yo zolaka kunata lufwa mosi ya mpasi mpi ya mawa. (2 Bant. 18:27) Kansi, Yehowa tindaka kaka wanzio mosi yina fwaka basoda ya Asiria 185 000 na mpimpa mosi! (2 Bant. 19:34, 35) Yindula mambu yina salamaka na camp ya bantu ya Asiria na suka yina landaka. Balanse, bitaninu, mpi bambele ya bitumba vandaka ya kubwa na ntoto. Ata muntu mosi ve bulaka mpungi sambu na kutelemisa bantu. Muntu ya kuvukisa basoda mpi kupesa bo bantuma vandaka ve. Pima ya ngolo kotaka na camp mpi bamvumbi vandaka bisika yonso.

11. Inki kikesa beto ke baka na bambandu ya Biblia yina ke tubila mutindu Yehowa ke salaka mambu ntangu bantu ke nwanisaka bansadi na yandi?

 ¹¹ Malongi: Bambandu yai ya ke monisa mambu yina Yehowa ke salaka ntangu bantu ke nwanisaka bansadi na yandi kele lukebisu ya ngolo sambu na bambeni na beto. Biblia ke tuba nde “kubwa na maboko ya Nzambi ya moyo kele kima ya boma kibeni” kana bantu me pesa yandi makasi. (Baeb. 10:31) Sambu na beto, bambandu yai ke pesa beto kikesa ya mingi. Beto ke bakaka kikesa ntangu beto ke zabaka nde Satana, mbeni na beto ya ntete, ta nunga ve. Kubika fioti, luyalu na yandi ya “ntangu fioti” ta suka! (Kus. 12:12) Na ntwala nde yo suka, beto lenda landa kusadila Yehowa ti kikesa, mpi kutula ntima nde muntu mosi ve, organizasio mosi ve, mpi luyalu mosi ve lenda kanga beto nzila ya kusala luzolo ya Nzambi. (Tanga Nkunga 118:6-9.) Ntumwa Polo monisaka kieleka yai na mambu yai ya yandi sonikaka na nsadisa ya mpeve santu: “Kana Nzambi kele sambu na beto, nani ta nwanisa beto?”—Bar. 8:31.

12. Inki ta pusa Yehowa na kuwa nganzi ya ngolo na nsungi ya mpasi ya nene?

¹² Na nsungi ya mpasi ya nene, Yehowa ta tanina beto, kaka mutindu yandi taninaka bantu ya Izraele yina bantu ya Ezipte sosaka kukanga mpi Bayuda na Yeruzalemi yina bantu ya Asiria kwisaka  kunwanisa. Ntangu bambeni na beto ta sosa kufwa beto, zola ya ngolo yina Yehowa kele na yo sambu na beto ta pusa yandi na kuwa makasi ya ngolo. Bantu yina ta sala kifu ya kunwanisa beto, ta simba na mutindu mosi buna mbuma ya disu ya Yehowa. Yandi ta sala mambu nswalu mpi na ngolo. (Zek. 2:8, 9) Yo ta nata lufwa ya bantu mingi kibeni. Kansi, bambeni ya Nzambi ta vanda ve ata ti kikuma mosi ya kuyituka ntangu Yehowa ta wila bo makasi. Sambu na nki?

13. Inki balukebisu Yehowa me pesaka?

¹³ Yehowa “ke waka makasi nswalu ve” mpi yandi me pesaka balukebisu ya me fwana nde yandi ta fwa bantu yina ke kolamaka na yandi mpi yina ke nwanisaka bansadi na yandi. (Kub. 34:6, 7) Yehowa sadilaka baprofete mu mbandu Yeremia, Ezekiele, Daniele, Yezu Kristu, mpi bantumwa mu mbandu Piere, Polo, mpi Yoane sambu na kupesa lukebisu ya bitumba mosi ya nene yina ta salama.—Tala lupangu “Yehowa Ke Tubila Bitumba ya Nene Yina Ta Salama.”

14, 15. Inki kisalu Yehowa ke salaka, mpi sambu na nki?

 ¹⁴ Yehowa me salaka na mpila nde bo sonika balukebisu yai na Ndinga na yandi. Diaka, yandi me salaka na mpila nde Biblia kukuma mukanda yina bo ke balulaka mpi ke kabulaka mingi kibeni na disolo ya luzingu ya bantu. Na ntoto ya mvimba, yandi ke vandaka ti bantu mingi yina ke sadisaka bantu ya nkaka na kusala kinduku ya mbote ti yandi mpi yina ke pesaka lukebisu ya “kilumbu ya nene ya Yehowa.” (Sef. 1:14; Nk. 2:10-12; 110:3) Yandi ke sadisaka bansadi na yandi na kubalula na bandinga mingi mikanda ya ke tendulaka Biblia mpi na kulutisa bangunga mingi konso mvula na kuzabisa balusilu mpi balukebisu na yandi yina kele na Ndinga na yandi.

¹⁵ Yehowa ke sadisaka bisalu yai yonso “sambu yandi ke zola ve nde ata muntu mosi kufwa, kansi yandi ke zola nde bantu yonso kubalula ntima.” (2 Pie. 3:9) Kuvanda bansadi ya Nzambi ya zola, ya ntima-nda mpi kupesa maboko na kulonga nsangu na yandi kele dibaku ya nene yina beto kele na yo! Ata mpidina, kubika fioti ntangu ta vanda diaka ve sambu na bantu yina ke tulaka ve dikebi na balukebisu yango.

16, 17. Keti Yehowa me tulaka kilumbu yina bitumba ya nsuka ta salama? Tendula.

¹⁶ Yehowa me tulaka kilumbu sambu na bitumba ya nsuka. Yandi ke zabaka dezia ntangu yina bambeni ta nwanisa bansadi na yandi. (Mat. 24:36) Inki mutindu Yehowa ke zabaka ntangu yina bambeni na yandi ta nwanisa bansadi na yandi?

¹⁷ Mutindu kapu ya me luta ya mukanda yai tubilaka yo, Yehowa ke songa Gogi nde: “Mono . . . ta tula bandobo na bambwanga na nge.” Yandi ta pusa makanda na kunwana bitumba yai ya nene. (Ezek. 38:4) Yo ke tendula ve nde Yehowa muntu ta yantika bitumba yai; mpi yo ke tendula ve nde yandi ta katula bambeni na yandi kimpwanza ya kupona yina bo ke vandaka na yo. Kansi, yo ke monisa nde Yehowa ke tangaka na bantima mpi ke zabaka mambu yina bambeni na yandi ta sala na dibaku mosi buna.—Nk. 94:11; Yez. 46:9, 10; Yer. 17:10.

18. Sambu na nki bantu ta nwana bitumba ti Nkwa-Ngolo Yonso?

¹⁸ Kana Yehowa ta yantika ve bitumba to ta pusa ve na ngolo bambeni na yandi na kunwana, sambu na nki bantu ta sosa kunwanisa Nzambi Nkwa-Ngolo Yonso? Kikuma mosi kele nde na ntangu yina, ziku bo ta yindula nde Nzambi kele ve to nde yandi  ke kotaka ve na mambu ya bantu. Ziku bo ta yindula mutindu yai sambu bo ta fwa dezia mabundu yonso ya luvunu na ntoto. Yo yina, ziku bo ta tuba nde kana Nzambi ke zingaka, yandi zolaka kukotila bimvuka yai ya ke tubaka nde yo ke monisaka yandi. Bo ta bakisa ve nde Nzambi muntu ke tula bangindu yai ya kufwa mabundu ya luvunu na bantima na bo.—Kus. 17:16, 17.

19. Ziku nki ta salama ntangu bo ta fwa mabundu ya luvunu?

¹⁹ Ntangu mabundu ya luvunu ta fwa, ziku bansadi ya Yehowa ta zabisa nsangu mosi ya mpasi mpi ya mawa yina mukanda ya Kusonga ke fwanisa ti mvula ya matadi, yina kilo ya konso ditadi kele bakilo kiteso ya 20. (Kus. 16:21, noti na nsi ya lutiti.) Ziku nsangu yai, ya ke tuba nde mambu ya politiki mpi ya mumbongo ya nsi-ntoto yai me kuma na nsuka, ta pesa bantu yina ke wa yo mpasi mpi yo ta sala nde bo vweza kibeni Nzambi. Ziku nsangu yai ta pusa makanda na kunwanisa bansadi ya Nzambi sambu na kufwa beto kimakulu. Bo ta yindula nde beto me konda lutaninu mpi nde yo kele mpasi ve na kufwa beto. Yo ta vanda kifu kibeni!

20, 21. Gogi kele nani, mpi nki ta kumina yandi?

²⁰ Mutindu Kapu 17 ya mukanda yai tubilaka yo, Ezekiele ke sadila bangogo yai ya mbikudulu “Gogi ya insi ya Magogi,” sambu na kutubila kimvuka ya makanda yina ta nwanisa beto. (Ezek. 38:2) Kansi, bantu ya kimvuka yai ta vanda mpenza ve na bumosi. Ata bo ta sosa kuvukana, mpeve ya kunwana, ya lulendo, ya kukangama ngolo na insi ta vanda kaka. Yehowa ta sadila dibaku yai mpi ta sala nde konso muntu kunangula mbele ya bitumba sambu na ‘kunwanisa mpangi na yandi mosi.’ (Ezek. 38:21) Kansi, kufwa ya makanda ta vanda ve mpasi yina bantu ta nata.

²¹ Na ntwala nde bo fwa, bambeni na beto ta mona kidimbu ya Mwana ya muntu, ziku kidimbu mosi ya kuyituka ya ke monisa ngolo ya Yehowa mpi ya Yezu. Bambeni ta mona mambu yina ta pesa bo boma ya ngolo. Mutindu Yezu tubaka, “bantu ta bwa ngambu sambu na boma mpi sambu bo ke vingila mambu yina ta kwisa kubwa na ntoto ya mvimba.” (Luka 21:25-27) Sambu bo ta vanda na boma, bo ta bakisa nde bo salaka kifu na kunwanisa bansadi ya Yehowa. Bo ta zaba kibeni nde Yehowa ya makesa Ngangi na beto kele muntu ya ke twadisaka basoda. (Nk. 46:6-11; Ezek. 38:23) Ya kieleka, Yehowa ta sadila basoda ya zulu mpi bangolo ya lugangu sambu na kutanina bansadi na yandi ya kwikama mpi kufwa bambeni na yandi.—Tanga 2 Piere 2:9.

22, 23. Banani ta tanina bansadi ya Nzambi, mpi nki mutindu bo ta kudiwa ntangu bo ta lungisa mukumba na bo?

²² Yindula kiese yina Yezu ta vanda ti yo ntangu yandi ta nwanisa bambeni ya Nzambi mpi ta tanina bantu yina ke zolaka mpi ke sadilaka Tata na yandi. Yindula mpi kiese yina Bakristu ya bo me tulaka mafuta ta wa na ntangu yina. Ntangu fioti na ntwala nde Armagedoni kuyantika, Bakristu ya bo me tulaka mafuta ya  nsuka yina ta vanda na ntoto ta kwenda na zulu sambu nde bo yonso 144 000 kuvukana ti Yezu sambu na kunwana bitumba. (Kus. 17:12-14) Bakristu mingi ya bo me tulaka mafuta vandaka ti kinduku ya ngolo ti mameme ya nkaka sambu bo salaka ti bo kumosi na bilumbu ya nsuka. Na ntangu yina, Bakristu ya bo me tulaka mafuta ta vanda ti kiyeka mpi ngolo ya kunwanina bantu yina pesaka bo maboko na kwikama yonso ntangu bo vandaka kukutana ti bampasi.—Mat. 25:31-40.

²³ Bawanzio mpi ta vanda na kati ya basoda ya zulu ya Yezu. (2 Bate. 1:7; Kus. 19:14) Bo sadisaka dezia Yezu na kukula Satana ti bademo na zulu. (Kus. 12:7-9) Diaka, bo ke sadisaka na kuvukisa awa na ntoto bantu yina ke zolaka kusambila Yehowa. (Kus. 14:6, 7) Yo ta vanda mbote kibeni mutindu Yehowa ta bika nde bawanzio na yandi kutanina bantu yai ya kwikama! Kima ya kuluta mfunu, yo ta vanda lukumu sambu na basoda yonso ya Yehowa sambu na kusantisa mpi kunungisa zina to lukumu na yandi, mpi ya kufwa bambeni na yandi.—Mat. 6:9, 10.

24. Mameme ya kimvuka ya nene ta sala ve nki?

²⁴ Sambu kimvuka yai ya ngolo ya basoda ta tanina bo, mameme ya kimvuka ya nene ta vanda ve ata ti kikuma mosi ya kuwa boma. Ya kieleka, bo ta “telama ya kusungama mpi [bo ta] tedimisa ba-ntu na [bo], sambu luguluku na [bo] me finama.” (Luka 21:28) Yo kele mfunu kibeni nde na ntwala nde kilumbu ya Yehowa kukwisa, beto sadisa bantu mingi na kuzaba mpi kuzola Tata na beto ya mawa mpi ya ke taninaka!—Tanga Sefania 2:2, 3.

25. Inki beto ta tadila na kapu yina ke landa?

²⁵ Ntangu bantu ke nwanaka bitumba, yo ke nataka mavwanga mpi mpasi. Kansi, Armagedoni ta tula mambu na ndonga mpi ta nata kiese. Mambu ta vanda nki mutindu ntangu makasi ya Yehowa ta mana, ntangu basoda na yandi ta vutula bambele na bo ya bitumba na kisika na yo, mpi ntangu makelele ya nsuka ya bitumba ya ngolo ta lembama? Kapu ya ke landa ta tubila luzingu yai ya kiese na bilumbu ke kwisa.