1, 2. Inki bitumba ya nene fwete salama ntama ve, mpi nki bangiufula beto lenda kudiyula sambu na yo? (Tala kifwanisu ya luyantiku ya kapu.)

BANDA bamvula mingi, ntoto me fulukaka ti menga ya bantu yina me fwaka na bitumba, mpi ti menga ya bantu yina fwaka na bitumba zole ya ntoto ya mvimba yina salamaka na mvu-nkama ya 20. Kansi, bitumba ya kuluta nene ya disolo ya luzingu ya bantu kele na ntwala. Bitumba yai ta vanda ve kaka bitumba ya bantu yina insi mosi ta nwanisa insi ya nkaka sambu na bikuma ya bwimi. Kansi, yo ta vanda “bitumba ya kilumbu ya nene ya Nzambi Nkwa-Ngolo Yonso.” (Kus. 16:14) Mbeni mosi ya lulendo ta nwanisa insi mosi yina Nzambi ke zolaka; bitumba yai ta sala nde Yehowa Mfumu ya Kuluta Nene kumonisa ngolo na yandi ya nene ya kufwa yina bantu me monaka ntete ve na ntoto.

² Beto lenda kudiyula bangiufula yai ya mfunu: Nani kele mbeni yai? Inki insi yandi ta nwanisa? Inki ntangu, sambu na nki mpi nki mutindu yandi ta nwanisa insi yai? Beto fwete sosa kuzaba bamvutu na bangiufula yai sambu mambu yina ta salama ta tadila beto bansadi ya Yehowa ya kele na ntoto. Beto lenda zwa bamvutu yango na mbikudulu mosi ya ke pesa kikesa yina kele na Ezekiele kapu 38 mpi 39.

3. Inki kele mambu ya mfunu ya mbikudulu ya Ezekiele yina ke tubila Gogi ya Magogi?

 ³ Tanga Ezekiele 38:1, 2, 8, 18; 39:4, 11. Mambu ya mfunu ya mbikudulu yo yai: “Na kitini ya nsuka ya bamvula,” mbeni mosi, disongidila “Gogi ya . . . Magogi” ta nwanisa “insi” ya bansadi ya Nzambi. Kansi bitumba yai ya nku ta sala nde ‘nganzi ya ngolo’ ya Yehowa kupela, mpi Yehowa ta nwana mpi ta bedisa Gogi. * Sambu Yehowa ta nunga, yandi ta pesa mbeni na yandi mpi bantu yonso yina ta vanda ti yandi “na bandeke ya mitindu yonso ya ke diaka misuni mpi na bambisi ya mfinda” sambu bo kuma madia sambu na bo. Nsuka-nsuka, Yehowa ta pesa Gogi “maziamu mosi.” Sambu na kuzaba mutindu mbikudulu yai ta lungana ntama mingi ve, beto fwete sosa kuzaba ntete Gogi kele nani.

4. Inki beto lenda tuba sambu na Gogi ya Magogi?

⁴ Ebuna Gogi ya Magogi kele nani? Ntendula ya Ezekiele ke pesa ke pusa beto na kutuba nde Gogi kele mbeni ya bansadi ya Nzambi. Keti mbikudulu yango ke tuba nde Gogi kele zina ya Satana, mbeni ya kuluta nene ya lusambu ya bunkete? Yai kele mambu yina mikanda na beto vandaka kutuba banda ntama. Kansi, kulonguka ti dikebi ya mingi mbikudulu ya Ezekiele sobaka mutindu na beto ya kubakisa mambu. Nzozulu ya Nkengi tendulaka nde Gogi ya Magogi ke tadila ve kigangwa mosi ya kimpeve kansi yo ke tadila mbeni mosi ya kele muntu, disongidila kimvuka ya makanda yina ta nwanisa lusambu ya bunkete. * Na ntwala nde beto tubila mambu ya ke pusa beto na kutuba mutindu yai, beto tadila ntete mambu zole ya mfunu ya mbikudulu ya Ezekiele yina ke monisa nde Gogi kele ve kigangwa ya kimpeve.

5, 6. Inki mambu ya mbikudulu ya Ezekiele ke monisa nde Gogi ya Magogi kele ve kigangwa ya kimpeve?

⁵ “Mono ta pesa nge na bandeke ya mitindu yonso ya ke diaka misuni . . . sambu nge kuma madia na bo.” (Ezek. 39:4) Mbala mingi, Biblia ke tubaka nde bandeke ke dia bamvumbi sambu na kupesa lukebisu ya lusambisu ya Nzambi. Nzambi pesaka dikanda ya Izraele mpi makanda ya nkaka balukebisu yai. (Kul. 28:26; Yer. 7:33; Ezek. 29:3, 5) Kansi, kuvila ve nde Nzambi pesaka ve balukebisu yai na bigangwa ya kimpeve, kansi yandi pesaka yo na bantu. Sambu bandeke yai mpi bambisi ya mfinda ke diaka misuni kansi ve mpeve. Yo yina, lukebisu ya Nzambi yina kele na mbikudulu ya Ezekiele ke monisa nde Gogi kele ve kigangwa ya kimpeve.

⁶ “Mono ta pesa Gogi maziamu mosi . . . na Izraele.” (Ezek. 39:11) Biblia ke tuba ve nde bo ta zika bigangwa ya kimpeve na ntoto. Kansi yo ke tuba nde bo ta losa Satana ti bademo na yandi na dibulu mosi ya nda sambu na bamvula 1 000, mpi na nima bo ta losa bo na dizanga ya tiya ya kifwani, disongidila bo ta fwa bo kimakulu. (Luka 8:31; Kus. 20:1-3, 10) Sambu Biblia ke tuba nde bo ta pesa Gogi “maziamu mosi” na ntoto, yo ke pusa beto na kutuba nde Gogi kele ve kigangwa ya kimpeve.

7, 8. Inki ntangu “ntotila ya nordi” ta kuma na nsuka na yandi, mpi nki mutindu yo me fwanana ti mambu yina ta kumina Gogi ya Magogi?

⁷ Kana Gogi kele ve kigangwa ya kimpeve, ebuna nani kele mbeni yina ta nwanisa bansadi ya Nzambi bitumba ya nsuka? Beto  tadila bambikudulu zole ya Biblia yina ke sadisa beto na kuzaba Gogi ya Magogi.

⁸ “Ntotila ya nordi.” (Tanga Daniele 11:40-45.) Daniele tubilaka kubasika ya baluyalu ya ngolo na ntoto ya mvimba banda na bilumbu na yandi tii na bilumbu na beto. Mbikudulu yai ke tubila mpi bambeni zole ya politiki, disongidila “ntotila ya sudi” mpi “ntotila ya nordi,” baluyalu yango me sobaka na nsungi ya bamvula sambu makanda mingi ya nsi-ntoto ke nwanaka sambu na kuyala bankaka. Na yina me tala kampanie ya nsuka yina ntotila ya nordi ta sala “na ntangu ya nsuka,” Daniele tubaka nde: “Yandi ta basika ti makasi ya ngolo sambu na kumanisa mpi kufwa bantu mingi.” Bansadi ya Yehowa kele bambeni ya ntete ya ntotila ya nordi. * Kansi, bonso Gogi ya Magogi, ntotila ya nordi ta kwisa na “nsuka na yandi” ntangu yandi ta nunga ve bitumba yina yandi ta nwanisa bansadi ya Nzambi.

9. Inki kuwakana kele na kati ya mambu yina ta kumina Gogi ya Magogi mpi mambu yina ta kumina “bantotila ya ntoto ya mvimba”?

⁹ “Bantotila ya ntoto ya mvimba.” (Tanga Kusonga 16:14, 16; 17:14; 19:19, 20.) Mukanda ya Kusonga tubilaka bitumba yina “bantotila ya ntoto” ta nwanisa Yezu, “Ntotila ya bantotila” yina kele na zulu. Kansi, sambu bambeni yai ta kuka ve kukuma na zulu, bo ta nwanisa bantu yina ke pesaka maboko na Kimfumu ya Nzambi awa na ntoto. Na nima, bantotila ya ntoto ta nunga ve na bitumba ya Armagedoni. Kuvila ve nde bo ta kuma na nsuka na bo ntangu bo ta nwanisa bansadi ya Yehowa. Yai kele mambu yina ta kumina mpi Gogi ya Magogi. *

10. Inki beto lenda tuba na yina me tala ntendula ya Gogi ya Magogi?

¹⁰ Mambu yai ya beto me katuka kutubila ke pusa beto na kutuba nde Gogi kele nani? Ya ntete, Gogi kele ve kigangwa ya kimpeve. Ya zole, Gogi kele makanda ya ntoto yina ta nwanisa ntama mingi ve bansadi ya Nzambi. Makanda yai ta sala kibeni kimvuka mosi, disongidila yo ta vukana na mutindu mosi buna. Sambu na nki? Sambu bansadi ya Nzambi kele na ntoto ya mvimba, yo yina makanda ta vanda na mfunu ya kuvukana sambu na kunwanisa bo. (Mat. 24:9) Ata makanda bantu ta nwanisa bansadi ya Nzambi, kuvila ve nde Satana muntu ta pusa bo na kusala mutindu yina. Banda ntama, yandi ke pusaka makanda ya nsi-ntoto na kunwanisa lusambu ya bunkete. (1 Yoa. 5:19; Kus. 12:17) Kansi, mambu ya mbikudulu ya Ezekiele ya me tala Gogi ya Magogi ke tubila mingi mambu yina makanda ya ntoto ta sala sambu na kunwanisa bansadi ya Yehowa. *

11. Inki mutindu mbikudulu ya Ezekiele ke tendula “insi” yina Gogi ta nwanisa?

¹¹ Mutindu beto tubilaka yo na  paragrafe ya 3, Gogi ya Magogi ta pusa Yehowa na kuwa nganzi ya ngolo ntangu yandi ta nwanisa insi yina Yehowa ke zolaka. Insi yango kele inki? Beto tadila diaka mbikudulu ya Ezekiele. (Tanga Ezekiele 38:8-12.) Yo ke tuba nde Gogi ta ‘kota na ngolo na insi yina bo me vutulaka’ bantu na yo mpi bo me bakaka bantu yango ‘na kati ya makanda  mpi me vukisaka bo diaka.’ Kuvila mpi ve mambu yina yo ke tuba na yina me tala bansadi ya Nzambi yina bo me vutulaka mpi yina ke zingaka na insi yango: Bo “ke zinga na lutaninu”; babwala na bo “kele ve ya kutanina na bibaka, na banti, to na bakielo”; mpi bo “ke fulusa kimvwama.” Bansadi ya Yehowa ya ntoto ya mvimba ke zingaka na insi yai. Inki mutindu beto lenda zaba yo?

12. Inki mutindu Nzambi vutulaka bansadi na yandi na Izraele ya ntama?

¹² Yo kele mfunu nde beto tadila mutindu Nzambi vutulaka bansadi na yandi na Izraele ya ntama, insi yina bansadi ya Nzambi vandaka kuzinga, kusala kisalu, mpi kusambila yandi banda ntama. Ntangu bantu ya Izraele kolamaka, Yehowa songaka bo na nzila ya Ezekiele nde bo ta nwanisa insi na bo mpi yo ta bikala ya mpamba. (Ezek. 33:27-29) Kansi, Yehowa tubaka mpi nde Bayuda yina bikalaka yina balulaka ntima ta katuka na kimpika na Babilone, ta vutuka mpi ta vutula lusambu ya bunkete na insi na bo. Lusakumunu ya Yehowa ta sala nde insi ya Izraele kukuma bonso “kilanga ya Edeni.” (Ezek. 36:34-36) Bansadi ya Nzambi yantikaka kuvutuka na insi na bo na 537 N.T.B., ntangu Bayuda yina vandaka na kimpika vutukaka na Yeruzalemi sambu na kuvutula lusambu ya bunkete na insi na bo.

13, 14. (a) Insi ya kimpeve kele nki? (b) Sambu na nki Yehowa ke zolaka insi yai?

¹³ Bubu yai, bansadi ya Nzambi vutukaka mutindu mosi na insi na bo. Mutindu Kapu 9 ya mukanda yai tubilaka yo, bansadi ya Nzambi katukaka na kimpika ya bamvula mingi na Babilone ya Nene na mvu 1919. Na mvula yai, Yehowa vutulaka bansadi na yandi na insi ya kimpeve. Insi yai kele paladisu ya kimpeve, disongidila kisika mosi ya lutaninu yina kele ti bimvwama mingi ya  kimpeve to kisika yina bansadi ya Nzambi ke salaka kisalu mpi ke sambilaka Nzambi ya kieleka. Beto ke zingaka na lutaninu, na ngemba ya mabanza mpi ya ntima na insi yai. (Bing. 1:33) Beto ke bakaka madia mingi ya kimpeve, mpi beto ke salaka kisalu ya ke pesaka kiese ya kulonga nsangu ya Kimfumu ya Nzambi. Ya kieleka, beto ke monaka kieleka ya kingana yai: “Lusakumunu ya Yehowa ke kumisaka muntu mvwama, mpi yandi ke yikaka ve mpasi na zulu na yo.” (Bing. 10:22) Yo vanda na konso kisika yina beto ke zinga, beto ke zingaka na insi yai, disongidila paladisu ya kimpeve, kana beto ke pesa ti kikesa yonso maboko na lusambu ya bunkete na mambu ya beto ke tubaka mpi ke salaka.

¹⁴ Yehowa ke zolaka insi yai ya kimpeve. Sambu na nki? Sambu na meso na yandi, bantu na yo, disongidila bantu yina yandi me bendaka na lusambu ya bunkete kele “bima ya ntalu ya makanda yonso.” (Agai 2:7; Yoa. 6:44) Bo ke salaka kibeni bikesa ya kulwata kimuntu ya mpa yina ke monisaka bikalulu ya kunanguka ya Nzambi. (Baef. 4:23, 24; 5:1, 2) Bo ke kudipesaka ya mvimba na kisalu na yandi, bo ke salaka yo na mitindu yina ke pesaka yandi nkembo mpi bo ke monisaka nde bo ke zolaka yandi. (Bar. 12:1, 2; 1 Yoa. 5:3) Yindula kiese yina Yehowa ke waka na ntima ntangu yandi ke monaka bikesa yina bansadi na yandi ke salaka sambu na kukumisa insi yai ya kimpeve kitoko. Yindula fioti: Kana nge ke tula lusambu ya bunkete na kisika ya ntete na luzingu na nge, nge ta kumisa paladisu ya kimpeve kitoko mpi nge ta pesa ntima ya Yehowa kiese!—Bing. 27:11.

15, 16. Inki ntangu Gogi ya Magogi ta nwanisa paladisu na beto ya kimpeve?

¹⁵ Yo ke mfunu na kuzaba nde ntama mingi ve kimvuka ya makanda ya nsi-ntoto ta nwanisa insi na beto ya kimpeve. Sambu bitumba yai ta tadila beto bansadi ya Yehowa, beto fwete zaba mbote mambu yina ta salama. Beto tadila bangiufula yai tatu.

¹⁶ Inki ntangu Gogi ya Magogi ta nwanisa insi na beto ya kimpeve? Mbikudulu ke tuba nde: “Na kitini ya nsuka ya bamvula, nge ta kota na ngolo na [to, ta nwanisa] insi.” (Ezek. 38:8) Mambu yai ke monisa nde yo ta salama pene-pene ya nsuka ya nsi-ntoto yai. Kuvila ve nde mpasi ya nene ta yantika ntangu Babilone ya Nene, disongidila kimvuka ya mabundu ya luvunu ya nsi-ntoto ya mvimba, ta fwa. Na nima ya kufwa ya mabundu ya luvunu mpi na ntwala nde Armagedoni kuyantika, Gogi ta nwanisa bansadi yonso ya Nzambi bitumba ya nsuka.

17, 18. Inki mutindu Yehowa ta twadisa mambu na nsungi ya mpasi ya nene?

¹⁷ Sambu na nki Gogi ta nwanisa insi ya bansadi ya Yehowa? Mbikudulu ya Ezekiele ke tubila mambu zole: ya ntete, mutindu Yehowa ta twadisa mambu mpi ya zole, balukanu ya mbi ya Gogi.

¹⁸ Mutindu Yehowa ta twadisa mambu. (Tanga Ezekiele 38:4, 16.) Tala mambu yina Yehowa ke songa Gogi: “Mono . . . ta tula bandobo  na bambwanga na nge” mpi “mono ta nata nge sambu na kunwanisa insi na mono.” Keti mambu yai ke monisa nde Yehowa ta pusa makanda na kunwanisa bansadi na yandi? Ata fioti ve! Yandi ta natila ve ata fioti bansadi na yandi bampasi. (Yobi 34:12) Kansi, Yehowa ke zabaka bambeni na yandi, disongidila bo ta menga bansadi na yandi mpi bo ta sadila dibaku yina bo ta vanda ti yo sambu na kufwa bansadi ya Nzambi. (1 Yoa. 3:13) Yo ta vanda bonso nde Yehowa ke tula bandobo na bambwanga ya Gogi mpi ke benda yandi; Yehowa ta twadisa mambu sambu yo salama na kuwakana ti luzolo na yandi mpi yo lungana na ntangu yina yandi me tulaka. Mwa ntangu na nima ya kufwa ya Babilone ya Nene, Yehowa ta pusa na mutindu mosi buna makanda na kulungisa mambu yina ke vandaka dezia na bantima na bo. Yehowa ta yidika mambu sambu bitumba yina ta nata na Armagedoni, bitumba ya kuluta nene yina ta salama na ntoto, kuyantika. Na nima, yandi ta gulusa bansadi na yandi, ta kumisa luyalu na yandi, mpi ta santisa zina na yandi ya santu.—Ezek. 38:23.

19. Inki ta pusa Gogi na kusosa kukanga beto nzila ya kusambila Yehowa?

¹⁹ Balukanu ya mbi ya Gogi. Makanda ta “yindula diambu mosi ya mbi.” Bo ta sosa mpila ya kumonisa nganzi mpi kimpala yina bo ke wilaka bansadi ya Yehowa banda ntama, sambu bo ta mona  bonso nde bansadi ya Yehowa me konda lutaninu, mpi “ke zinga na babwala yina kele ve ya kutanina na bibaka, na banti, to na bakielo.” Makanda ta vanda mpi ti nzala ya ngolo ya “kubaka bima mingi mpi ya kubotula bima na bitumba” na bantu yina “ke fulusa kimvwama.” (Ezek. 38:10-12) Inki “kimvwama”? Bansadi ya Yehowa ke vandaka ti kimvwama mingi ya kimpeve; kimvwama na beto ya kuluta mfunu kele lusambu ya bunkete yina beto ke pesaka kaka na Yehowa. Makanda ta sala yonso sambu na kukanga beto nzila ya kusambila Yehowa, sambu bo ke mengaka lusambu ya bunkete mpi bantu yonso yina ke pesaka yo maboko.

20. Inki mutindu Gogi ta nwanisa insi to paladisu ya kimpeve?

²⁰ Inki mutindu Gogi ta nwanisa insi to paladisu ya kimpeve? Makanda ta sosa kupesa beto mpasi mpi kukanga beto nzila ya kusambila Yehowa. Na ntangu yina, ziku bo ta sosa kukanga beto nzila ya kubaka madia ya kimpeve, ya kuvukana na balukutakanu, ya kuvanda na bumosi yina beto kele na yo bubu mpi ya kuzabisa ti kikesa yonso nsangu ya Nzambi. Bima yai yonso ke vandaka na paladisu ya kimpeve. Satana ta pusa makanda na kusosa kumanisa bansadi ya Nzambi mpi kufwa lusambu ya bunkete na ntoto.

21. Sambu na nki beto ke tonda Yehowa na mutindu yandi me zabisa beto na ntwala mambu yina ta salama ntama mingi ve?

²¹ Gogi ya Magogi ta nwanisa bansadi yonso ya Nzambi yina ke zingaka na paladisu ya kimpeve ya Nzambi me tulaka bo. Beto ke tonda Yehowa sambu yandi me zabisa beto na ntwala mambu yina ta salama ntama mingi ve! Ntangu yai ya beto ke vingila mpasi ya nene, beto fwete pesa maboko na lusambu ya bunkete, disongidila kutula yo na kisika ya ntete na luzingu na beto. Kana beto ke sala mutindu yai, beto ta kumisa kitoko paladisu ya kimpeve yina beto kele na kati na yo bubu yai. Diaka, beto ta vingila na kumona diambu mosi ya kuyituka yina ta salama ntama mingi ve: Mutindu Yehowa ta nwanina bansadi na yandi mpi ta nungisa zina na yandi ya santu na Armagedoni, mutindu kapu ya ke landa ta tubila yo.