1, 2. (a) Inki beto yonso fwete pona? (b) Wanzio mosi ya kwikama salaka nki ntangu Yoane zolaka kusambila yandi?

KONSO muntu na kati na beto fwete pesa mvutu na ngiufula yai ya mfunu: Nani mono ta sambila? Bantu mingi lenda tuba nde ngiufula yai mpi bamvutu na yo kele mpasi. Kansi, yo kele pete mpi pwelele. Beto lenda pona kana beto ta sambila Yehowa Nzambi to Satana Diabulu.

² Satana ke zolaka kibeni nde bantu kusambila yandi. Yo monanaka pwelele kibeni ntangu yandi mekaka Yezu. Mutindu beto monaka yo na Kapu 1 ya mukanda yai, Satana pesaka Yezu kima mosi ya nene: kiyeka na zulu ya bimfumu yonso ya ntoto. Inki Diabulu zolaka nde Yezu kusala? Yandi songaka Yezu nde: “Sambila mono.” (Mat. 4:9) Na kuswaswana ti Diabulu, wanzio yina songaka ntumwa Yoane mbona-meso buyaka nde Yoane kusambila yandi. (Tanga Kusonga 22:8, 9.) Ntangu Yoane zolaka kusambila yandi, wanzio yai ya kudikulumusa tubilaka yandi nde: “Kusala yo ve!” Na kisika ya kutuba nde, ‘Sambila mono,’ wanzio yai tubaka nde: “Sambila Nzambi.”

3. (a) Inki kele lukanu ya mukanda yai? (b) Inki beto ta tadila na kapu yai?

³ Lukanu ya mukanda yai kele ya kukumisa ngolo lukanu na beto ya kusala mutindu wanzio yina tubaka: kusambila kaka Yehowa  Nzambi. (Kul. 10:20; Mat. 4:10) Beto tadila na bunkufi mambu yina beto me longuka na yina me tala lusambu ya bunkete na bambikudulu mpi bambona-meso ya Ezekiele. Mpi na nsadisa ya Biblia, beto ta mona na ntwala mutindu mambu ta salama na bilumbu ke kwisa ntangu bantu yonso yina ke zingaka na ntoto ta kutana ti kumekama ya nsuka, disongidila kumekama yina ta sadisa na kuzaba nani ta guluka mpi ta mona mutindu Yehowa ta vutula kibeni lusambu ya bunkete kimakulu.

4. Inki kele mambu tatu ya mukanda ya Ezekiele me tubila?

⁴ Mukanda ya Ezekiele ke longa beto nde lusambu ya bunkete kele ve kusala kaka mambu yina beto fwete sala. Yo ke tendula nde (1) beto fwete kangama kaka na Yehowa, (2) beto fwete bikala na bumosi na lusambu ya bunkete, mpi (3) beto fwete zola bantu ya nkaka. Beto tala mutindu bambikudulu mpi bambona-meso yina beto monaka na mukanda yai ke tubila mambu yai tatu.

5-9. Inki beto me longuka na yina me tala kukangama kaka na Yehowa?

⁵ Kapu 3: * Mbona-meso ya kuyituka yina ke monisa Yehowa na kati ya nkongolo mpi na zulu ya bigangwa ya kimpeve ya ngolo ke monisa beto diambu mosi ya mfunu: Yo me fwana nde beto sambila kaka Nkwa-Ngolo Yonso.—Ezek. 1:4, 15-28.

⁶ Kapu 5: Ezekiele waka mpasi mingi ntangu yandi monaka na mbona-meso mutindu bo vandaka kubebisa tempelo ya Yehowa! Mbona-meso yai ke monisa nde Yehowa ke monaka mambu yonso. Yandi ke monaka mambu ya mbi, nkutu ata ntangu bantu ke mona yo ve, mu mbandu yandi monaka ntangu bansadi na yandi kumaka kusambila biteki. Mambu yai ke pesaka yandi mpasi mpi yandi ke pesaka bantu yina ke salaka yo ndola.—Ezek. 8:1-18.

⁷ Kapu 7: Balusambisu sambu na makanda yina vandaka pene-pene ya bantu ya Izraele mpi yina vandaka kusadila bo mambu “ti kuvweza ya ngolo” ke monisa nde Yehowa ke pesaka bantu yina ke niokulaka bansadi na yandi ndola. (Ezek. 25:6) Kansi, beto ke baka mpi dilongi ya nkaka na kuwakana yina Izraele salaka ti makanda yango: beto fwete vanda ya kwikama ntete-ntete na Yehowa. Beto fwete fwa ve ata fioti minsiku ya Yehowa sambu na kusepedisa bampangi na beto yina ke sambilaka ve Yehowa; beto fwete tula mpi ve ata fioti ntima na kimvwama mpi beto fwete pesa ve ata fioti baluyalu ya bantu lukumu yina Yehowa mpamba me fwana na kubaka.

⁸ Kapu 13 mpi 14: Mbona-meso ya tempelo yina vandaka na zulu ya ngumba ya nda ke longa beto nde beto fwete zitisa minsiku ya zulu ya Yehowa mpi beto fwete zaba nde yandi me luta banzambi yonso ya nkaka.—Ezek. 40:1–48:35.

 ⁹ Kapu 15: Bambikudulu yina ke fwanisa Izraele mpi Yuda ti bankento ya ndumba ke yibusa beto nde Yehowa ke vwezaka kindumba ya kimpeve.—Ezek., kapu 16, 23.

10-14. Inki mutindu bo me monisa mfunu ya kubikala na bumosi na lusambu ya bunkete?

¹⁰ Kapu 8: Bambikudulu yina tubaka nde Yehowa ta basisa “ngungudi mosi” sambu na kukeba bansadi na yandi ke monisa kibeni mfunu ya kusala na bumosi mpi na ngemba na nsi ya lutwadisu ya Yezu.—Ezek. 34:23, 24; 37:24-28.

¹¹ Kapu 9: Bambikudulu ya Ezekiele ya ke tubila kukatuka ya bansadi ya Nzambi na kimpika na Babilone mpi kuvutuka na bo na insi na bo kele ti nsangu ya mfunu sambu na bantu yina ke zolaka kusepedisa Yehowa bubu yai. Bansadi ya kieleka ya Yehowa fwete bika ve ata fioti nde dibundu ya luvunu kuvanda ti bupusi na luzingu na bo. Ata beto me katukaka na mabundu ya kuswaswana, ata beto kele ve ti mbongo kiteso mosi mpi ata bandinga na beto me swaswana, beto fwete tanina bumosi yina ke sadisaka bantu na kuzaba nde beto kele bansadi ya Nzambi.—Ezek. 11:17, 18; 12:24; Yoa. 17:20-23.

¹² Kapu 10: Beto tubilaka mambu ya me tala bumosi na mbona-meso ya mikwa ya kuyuma yina vutukaka na luzingu. Yo kele dibaku ya mbote kibeni na kuvanda na kati ya kimvuka ya bansadi ya kieleka ya Nzambi yina ke salaka na bumosi bonso kimvuka mosi ya basoda!—Ezek. 37:1-14.

¹³ Kapu 12: Beto tubilaka mingi bumosi na mbikudulu ya bitini zole ya banti yina kumaka nti mosi. Lukwikilu na beto ke kuma ngolo kibeni ntangu beto ke mona mutindu Bakristu yina bo me tulaka mafuta mpi mameme ya nkaka ke lungisa mbikudulu yai! Ata beto ke zinga na nsi-ntoto yai ya kele ya kukabwana na mambu ya mabundu mpi ya politiki, zola mpi kwikama ke salaka nde beto vanda ntangu yonso na bumosi.—Ezek. 37:15-23.

¹⁴ Kapu 16: Mbona-meso ya muntu yina kele ti kima ya kutudila tinta mpi ya babakala yina kele ti binwaninu sambu na kubuka kele ti lukebisu mosi ya mfunu: bo ta tula bidimbu ya kuguluka kaka na bantu yina ta vanda ya kwikama na Nzambi ntangu “mpasi ya nene” ta yantika.—Mat. 24:21; Ezek. 9:1-11.

15-18. Sambu na nki beto fwete landa kuzola bantu ya nkaka, mpi nki mutindu beto lenda sala yo?

¹⁵ Kapu 4: Mbona-meso ya bigangwa iya ya moyo longaka beto mambu ya me tala bikalulu ya Yehowa, mpi zola kele kikalulu na yandi ya kuluta mfunu. Ntangu beto ke tubaka mpi ke salaka mambu na zola yonso, beto ke monisaka nde Yehowa kele Nzambi na beto.—Ezek. 1:5-14; 1 Yoa. 4:8.

 ¹⁶ Kapu 6 mpi 11: Zola ya Nzambi pusaka yandi na kupesa bantu kisalu ya kinkengidi, mu mbandu Ezekiele. Sambu Nzambi kele zola, yandi ke zolaka ve nde ata muntu mosi kufwa ntangu yandi ta fwa luyalu ya Satana na zulu ya ntoto. (2 Pie. 3:9) Beto kele ti dibaku ya kulanda mbandu ya zola ya Nzambi kana beto ke lungisa mukumba na beto ya kupesa maboko na kisalu ya nkengidi ya bilumbu na beto.—Ezek. 33:1-9.

¹⁷ Kapu 17 mpi 18: Yehowa ke zaba nde bantu mingi ta buya mawa na yandi mpi ta sosa kufwa bansadi na yandi ya kwikama. Zola ta pusa Yehowa na kunwanina bansadi na yandi ya kwikama ntangu “Gogi ya insi ya Magogi” ta nwanisa bo. Zola sambu na bantu ya nkaka ke pusaka beto na kukebisa bo nde Yehowa ta fwa bantu yina ke niokula bansadi na yandi.—Ezek. 38:1–39:20; 2 Bate. 1:6, 7.

¹⁸ Kapu 19, 20, mpi 21: Zola ya Yehowa sambu na bantu ke monana na mutindu ya kuyituka na bambona-meso ya ke tubila masa ya ke pesaka luzingu mpi kukabula insi. Bambona-meso yai ke tubila mambote yina beto me bakaka na nzila ya zola ya nene ya Yehowa, disongidila luzingu ya Mwana na yandi yina yandi pesaka sambu na kulolula masumu na beto mpi sambu beto kuma ti luzingu ya kukuka na dibuta ya Nzambi. Mutindu mosi ya kuluta mbote ya kumonisa nde beto ke zolaka bantu ya nkaka kele kuzabisa bo luzingu ya kitoko na bilumbu ke kwisa yina Yehowa me yidikaka sambu na bantu yina ke tulaka lukwikilu na Mwana na yandi.—Ezek. 45:1-7; 47:1–48:35; Kus. 21:1-4; 22:17.

19. Inki Yezu ta sala na nsungi ya Luyalu ya Bamvula Funda? (Tala lupangu “Kumekama ya Nsuka.”)

¹⁹ Na nsungi ya Luyalu ya Bamvula Funda, Yezu ta futumuna bantu mingi yina me fwaka mpi ta katula mpasi yina “lufwa, mbeni” na beto me nataka. (1 Bak. 15:26; Mar. 5:38-42; Bis. 24:15) Disolo ya luzingu ya bantu me fulukaka ti mambu ya mpasi mpi ya mawa. Kansi, ntangu Yezu ta futumuna bantu, yandi ta vwansa disolo yina ya mawa mpi yandi ta pesa bantu yina ta futumuka dibaku ya kusonika disolo ya mbote. Na nzila ya kimenga ya luzingu na yandi, Yezu ta katula bampasi yonso yina maladi, bitumba mpi nzala me nataka. Diaka, yandi ta sadisa beto na kukatula kima yina kele na kisina ya bampasi na beto, disongidila disumu ya beto me bakaka na Adami. (Bar. 5:18, 19) Yezu ta ‘fwa bisalu ya Diabulu’ kimakulu. (1 Yoa. 3:8) Inki ta salama na nima?

20. Inki mutindu Yezu ti bantotila 144 000 ta monisa kudikulumusa ya nene? Tendula. (Tala kifwanisu ya luyantiku ya kapu.)

²⁰ Tanga 1 Bakorinto 15:24-28. Ntangu bantu yonso ta kuma ti luzingu ya kukuka, ntangu ntoto ya mvimba ta kuma Paladisu mutindu Yehowa zolaka nde yo vanda na luyantiku, Yezu mpi bantotila 144 000 ta monisa kudikulumusa ya nene; bo ta vutula Kimfumu na Yehowa. Bo ta yambula na luzolo mpi na ngemba yonso  kiyeka yina bo vandaka ti yo bamvula funda. Mambu yonso yina Kimfumu salaka ta bikala kimakulu.

21, 22. (a) Nsi-ntoto ta vanda nki mutindu na nsuka ya bamvula funda? (b) Sambu na nki Yehowa ta basisa Satana mpi bademo?

²¹ Na nima, Yehowa ta sala diambu mosi ya kuyituka yina ta monisa mpenza nde yandi ke tudilaka kibeni bansadi na yandi yina kele na ntoto ntima. Yandi ta tuba nde bo basisa Satana mpi bademo na yandi na dibulu ya nda yina bo kangaka bo na nsungi ya bamvula funda. (Tanga Kusonga 20:1-3.) Ntoto mpi bantu yina bo ta mona ta vanda ya kuswaswana kibeni ti yina bo zabaka. Na ntwala ya Armagedoni, Satana kusaka bantu mingi mpi bumosi vandaka diaka ve na kati ya bantu sambu na kimbeni mpi kikalulu ya kupona-pona. (Kus. 12:9) Kansi na nsuka ya bamvula funda, bantu yonso ta kuma dibuta mosi mpi ta sambilaka Yehowa na bumosi mpi na zola. Ntoto ya mvimba ta kuma Paladisu.

 ²² Sambu na nki Yehowa ta basisa bigangwa yai ya nku, disongidila Satana ti bademo, na kisika yai ya mbote? Sambu bo me mekaka ntete ve kwikama ya bansadi mingi ya Yehowa yina ta vanda na luzingu na nsuka ya bamvula funda. Bantu mingi na kati na bo fwaka kukonda kuzaba Yehowa mpi na nima bo futumukaka na Paladisu. Yehowa pesaka bo kaka ve luzingu kansi yandi lungisaka mpi bampusa na bo yonso ya kinsuni mpi ya kimpeve. Bo ta zinga kaka na kati ya bantu ya mbote. Bo ta vanda na kati ya bantu yina ke zolaka mpi ke sambilaka Yehowa. Ziku Satana ta kusila bantu yai makambu mutindu yandi salaka yo na Yobi nde bo ke sambila Nzambi kaka sambu yandi ke tanina mpi ke sakumuna bo. (Yobi 1:9, 10) Yo yina, na ntwala nde Yehowa kusonika kimakulu bazina na beto na mukanda ya luzingu, yandi ta pesa beto dibaku ya kumonisa kibeni nde beto kele ya kwikama na yandi mpi ke ndima nde yandi kele Tata mpi Mfumu na beto.—Kus. 20:12, 15.

23. Inki diambu ya mpasi konso muntu ta kutana ti yo?

 ²³ Na nsungi mosi ya nkufi, bo ta pesa Satana dibaku ya kupusa bantu na kuyambula kusambila Nzambi. Kumekama yango ta vanda nki? Ntembe kele ve nde konso muntu ta kutana ti diambu ya mutindu mosi ti yina Adami ti Eva kutanaka ti yo, disongidila kana yandi ta pona na kuzitisa minsiku ya Yehowa, kupesa maboko na luyalu na yandi, mpi kusambila yandi, to kana yandi ta pona na kukolama na Nzambi mpi na kulemfukila Satana.

24. Sambu na nki Biblia ke binga bantu yina ta kolama nde Gogi ti Magogi?

²⁴ Tanga Kusonga 20:7-10. Biblia ke tuba pwelele nde bantu yina ta kolama na nsuka ya bamvula funda kele Gogi ti Magogi. Bo ta monisa bifu ya kiteso mosi ti bantu ya kolamaka yina Ezekiele tubaka nde bo ta nwanisa bansadi ya Nzambi na nsungi ya mpasi ya nene. Bo kabulaka kimvuka yina ya ntete, disongidila “Gogi ya insi ya Magogi,” na makanda yina telaminaka luyalu ya Yehowa. (Ezek. 38:2) Mutindu mosi, bo ke binga mpi bantu yina ke kolama na nsuka ya Luyalu ya Bamvula Funda ya Kristu “makanda.” Yo ke benda dikebi kibeni mutindu bo ke sadila ngogo “makanda.” Sambu na nki? Sambu na nsungi ya Luyalu ya Bamvula Funda, mambu ya kukabula bansi ta vanda diaka ve; bantu yonso ta vanda bantu ya luyalu mosi, disongidila Kimfumu  ya Nzambi. Beto yonso ta vanda na insi mosi ya kimpeve. Ntangu mbikudulu ke binga bantu yai ya ke kolama Gogi ti Magogi mpi ntangu yo ke tuba nde bo kele “makanda,” yo ke monisa nde Satana ta nunga na kukotisa kukabwana na kati ya bansadi ya nkaka ya Nzambi. Bo ta pusa ve ata muntu mosi na kukwenda na lweka ya Satana. Konso muntu ya kukuka ta baka lukanu yandi mosi.

25, 26. Bantu ikwa ta landa Satana, mpi nki mambu ta kumina bo?

²⁵ Bantu ikwa ta landa Satana? Ntalu ya bantu yina ta kolama kele “bonso zelo ya nzadi-mungwa.” Bangogo yai ke tendula ve nde bantu mingi kibeni ta kolama. Inki mutindu beto me zaba yo? Beto tadila mambu yina Yehowa silaka Abrahami. Yandi songaka Abrahami nde bana na yandi ta vanda bonso “bambuma ya zelo na lweka ya nzadi-mungwa.” (Kuy. 22:17, 18) Kansi, nsuka-nsuka ntalu ya bana na yandi vandaka 144 001. (Bag. 3:16, 29) Ata ntalu yai kele mingi, yo kele fioti kibeni kana beto fwanisa yo ti ntalu ya bantu yonso. Mutindu mosi, ntalu ya bantu yina ta landa Satana lenda vanda mingi, kansi yo ta vanda ve mingi kuluta ntalu ya bantu yonso. Bantu yina ta kolama ta niokula kibeni ve bansadi ya kwikama ya Yehowa.

 ²⁶ Nzambi ta fwa na nswalu yonso bantu yina ta kolama. Bantu yina ta kolama, Satana mpi bademo ta fwa; bo ta vanda ve ti kivuvu ya kuzinga diaka. Bantu ta yibukaka kaka balukanu na bo ya mbi mpi bampasi yina yo nataka.—Kus. 20:10.

27-29. Inki mambu ta kumina bantu yina ta nunga na kumekama ya nsuka?

²⁷ Nzambi ta sonika kimakulu bazina ya bantu yina ta nunga na kumekama ya nsuka na “mukanda ya luzingu.” (Kus. 20:15) Na nima, bana yonso ya kwikama ya Yehowa ta sambila yandi na dibuta yina kele na bumosi mpi na mutindu yina me fwana kibeni sambu na yandi.

²⁸ Yindula mutindu luzingu ta vanda na ntangu yina. Nge ta vanda ti kisalu ya mbote mpi banduku ya mbote. Yo vanda nge to bantu yina nge ke zolaka, ata muntu mosi ve ta monaka mpasi. Nge ta vanda diaka ve ti mfunu ya kimenga ya Yezu sambu na kutelama na ntwala ya Yehowa mpi nge ta vanda ve ata fioti ti disumu. Konso muntu ta vanda ti kinduku ya ngolo ti Nzambi. Mpi diambu ya kuluta mfunu, bigangwa yonso ta sambilaka Nzambi na mutindu ya kukuka na zulu mpi na ntoto. Na ntangu yina, Nzambi ta vutula kibeni lusambu ya bunkete kimakulu!

²⁹ Keti nge ta vanda na ntangu yina sambu na kumona kilumbu yai ya nene? Nge ta vanda kana nge landa kusadila malongi tatu ya mfunu ya mukanda ya Ezekiele, disongidila nge fwete kangama kaka na Yehowa, nge fwete bikala na bumosi na lusambu ya  bunkete, mpi nge fwete zola bantu ya nkaka. Bambikudulu ya Ezekiele ke pesa dilongi mosi ya mfunu. Inki kele dilongi yango?

30, 31. Bangogo “bo ta zaba nde mono kele Yehowa” ta tendula nki sambu na (a) bambeni ya Nzambi? (b) bansadi ya Nzambi?

³⁰ Mukanda ya Ezekiele ke sadila mingi bangogo “bo ta zaba nde mono kele Yehowa.” (Ezek. 6:10; 39:28) Sambu na bambeni ya Nzambi, bangogo yai ta tendula bitumba mpi lufwa. Bo ta suka ve kaka na kundima nde Yehowa kele. Kansi, bo ta zaba mpenza ntendula ya zina na yandi ya nene, “Yandi Ke Kumaka.” “Yehowa ya makesa” ta kuma “soda ya ngolo” yina ta nwanisa bo. (1 Sam. 17:45; Kub. 15:3) Bo ta bakisa na nima kibeni kieleka yai ya mfunu ya me tala Yehowa: Ata kima mosi ve lenda kanga yandi nzila sambu na kulungisa lukanu na yandi.

³¹ Sambu na bansadi ya Nzambi, bangogo “bo ta zaba nde mono kele Yehowa” ta tendula ngemba mpi luzingu. Yehowa ta kumisa beto mutindu yandi zolaka nde beto vanda na luyantiku, disongidila bana yina ke landa bikalulu na yandi na mutindu ya kukuka. (Kuy. 1:26) Yehowa me kumaka dezia Tata na beto ya zola mpi ngungudi yina ke taninaka beto. Kubika fioti, yandi ta kuma ntotila yina ta nunga. Na ntwala nde kilumbu yina kukwisa, beto fwete tula dikebi na nsangu ya Ezekiele. Na mambu yina beto ke tuba mpi ke sala konso kilumbu, beto fwete monisa nde beto ke zaba nani Yehowa kele mpi mambu yina yandi ke zolaka. Na nima, ntangu bo ta yantika kufwa bantu na mpasi ya nene, beto ta wa ve boma. Kansi, beto ta tedimisa ba-ntu na beto sambu beto ta zaba nde luguluku na beto me finama. (Luka 21:28) Na ntwala nde mambu yai kusalama, beto fwete sadisa bantu ya bisika yonso na kuzaba mpi kuzola Nzambi mosi kaka yina me fwana nde beto sambila, Nzambi yina kele ti zina ya me luta bazina yonso, Yehowa.—Ezek. 28:26.