1, 2. Inki salaka nde na nsuka ya ngonda ya Oktobri to na luyantiku ya ngonda ya Novembri ya mvu 29 T.B. Yezu kukwenda na ntoto ya zelo na zelo ya Yudea, mpi nki kuminaka yandi kuna? (Tala kifwanisu ya luyantiku ya kapu.)

ZIKU beto kele na nsuka ya ngonda ya Oktobri to na luyantiku ya ngonda ya Novembri ya mvu 29 T.B., mpi Yezu kele na ntoto ya zelo na zelo ya Yudea na nordi ya Nzadi-Mungwa ya Kufwa. Na nima ya ntangu yina yandi bakaka mbotika mpi yina bo tulaka yandi mafuta, mpeve santu nataka yandi na kisika yai. Awa na ntoto ya matadi yina ke butaka ve mpi ya mabengi, Yezu salaka bilumbu 40 ya pima sambu na kubuya madia, kusamba mpi kuyindulula. Ziku na ntangu yai, Yehowa solulaka ti Mwana na yandi sambu na kuyidika yandi na mambu yina zolaka kukumina yandi.

² Ntangu yai ya Yezu me lemba na nzala, Satana me pusana pene-pene na yandi. Mambu yina ke salama na nima ke monisa diambu mosi ya mfunu yina ke tadila bantu yonso yina ke zolaka lusambu ya bunkete, ti nge mpi.

3, 4. (a) Inki bangogo Satana sadilaka na luyantiku ya bampukumuna zole ya ntete, mpi ziku yandi zolaka kupusa Yezu na kusala inki? (b) Inki mutindu Satana ke sadilaka mayele ya mutindu mosi bubu yai?

³ Tanga Matayo 4:1-7. Satana yantikaka bampukumuna zole ya ntete ti bangogo yai, “Kana nge kele mwana ya Nzambi.” Keti Satana tulaka ntembe nde Yezu kele ve Mwana ya Nzambi? Ve. Wanzio  yai ya mbi zabaka mbote nde Yezu kele Mwana ya ntete ya Nzambi. (Bakol. 1:15) Ntembe kele ve nde Satana zabaka mpi mbote bangogo yai ya Yehowa tubaka na zulu ntangu Yezu bakaka mbotika: “Yai Mwana na mono, ya mono ke zolaka mingi, yina mono me ndima.” (Mat. 3:17) Ziku Satana zolaka kupusa Yezu na kumona kana yo fwanaka to ve na kutudila Tata na yandi ntima mpi kana Nzambi vandaka kibeni kutudila yandi dikebi. Na mpukumuna ya ntete ya kubalula matadi sambu yo kuma mampa, Satana zolaka kuyula yandi nde: ‘Kana nge kele Mwana ya Nzambi, sambu na nki Tata na nge ke pesa nge ve madia na ntoto yai ya zelo na zelo?’ Na mpukumuna ya zole ya kukatuka na zulu ya ludi ya tempelo sambu na kudilosa na ntoto, Satana zolaka kuyula yandi nde: ‘Kana nge kele Mwana ya Nzambi, keti nge ke tulaka kibeni ntima nde Tata na nge ta tanina nge?’

⁴ Satana ke sadilaka mayele ya mutindu mosi bubu yai. (2 Bak. 2:11) Mumeki-Bantu ke vingilaka tii ntangu bansadi ya kieleka ya Nzambi ke lembaka nitu mpi na nima, yandi ke nwanisaka bo mbala mingi na mutindu ya kubumbana. (2 Bak. 11:14) Yandi ke sosaka kupusa beto na kuyindula nde Yehowa lenda zola beto ve ata fioti to kundima beto. Mumeki-Bantu ke sosaka mpi kupusa beto na kuyindula nde Yehowa kele ve muntu ya kutudila ntima mpi nde yandi ta sala ve mambu mutindu yandi me silaka na Ndinga na yandi. Kansi mambu yai kele kibeni luvunu. (Yoa. 8:44) Inki mutindu beto lenda buya luvunu yai?

5. Inki mvutu Yezu pesaka na bampukumuna zole ya ntete?

⁵ Beto tala mutindu Yezu pesaka mvutu na bampukumuna zole ya ntete. Yezu zabaka nde Tata na yandi vandaka kuzola yandi mpi yandi vandaka kutudila yandi ntima ya mvimba. Kukonda kuvingila, Yezu buyaka mambu ya Satana mpi yandi vutukilaka Ndinga ya Tata na yandi. Yezu vutukilaka mbote-mbote baverse yina vandaka ti zina ya Nzambi, Yehowa. (Kul. 6:16; 8:3) Mwana ya Nzambi monisaka kibeni nde yandi vandaka kutudila Tata na yandi ntima sambu yandi vandaka kusadila zina na yandi—zina yina ke ndimisaka beto nde Yehowa ta lungisa balusilu na yandi yonso. *

6, 7. Inki mutindu beto lenda telamina mayele ya mbi ya Satana?

⁶ Beto lenda telamina mayele ya mbi ya Satana kana beto ke tula ntima na Ndinga ya Yehowa mpi ke yindulula ntendula ya zina na yandi. Kana beto ke bakisa mambu yina Biblia ke tubaka na yina me tala zola ya Yehowa mpi mutindu yandi ke kudiyangisaka sambu na bansadi na yandi, mpi ti bayina me lemba nitu, beto lenda buya mambu ya luvunu yina Satana ke tubaka nde Yehowa lenda zola beto ve ata fioti to kundima beto. (Nk. 34:18; 1 Pie. 5:8) Mpi kana beto ke vila ve nde Yehowa ke salaka ntangu yonso mambu na kuwakana ti ntendula ya zina na yandi, beto ta ndima nde muntu yina ke lungisaka balusilu na yandi me fwana nde beto tudila yandi ntima ya mvimba.—Bing. 3:5, 6.

⁷ Ebuna, nki kele lukanu ya ntete ya Satana? Inki yandi ke zolaka kibeni nde beto pesa yandi? Mvutu kumaka pwelele ntangu Satana mekaka Yezu na mbala ya tatu.

8. Na mpukumuna ya tatu, inki mutindu Satana monisaka kima yina yandi vandaka kibeni ti yo mfunu?

⁸ Tanga Matayo 4:8-11. Na mpukumuna ya tatu, Satana sobaka mayele na yandi mpi monisaka kibeni kima yina yandi vandaka na yo mfunu. Satana monisaka Yezu (mbala ya nkaka na mbona-meso) “bimfumu yonso ya nsi-ntoto ti nkembo na yo,” kansi yandi songaka yandi ve mambu na yo ya mbi. Na nima yandi songaka Yezu nde: “Mono ta pesa nge bima yai yonso kana nge fukama mpi nge sambila mono.” * Lusambu vandaka kibeni kima yina Satana vandaka na yo mfunu! Satana zolaka nde Yezu kuyambula kusambila Tata na yandi mpi kundima yandi bonso nzambi na yandi. Satana songaka Yezu mutindu ya kuvanda ti luzingu ya kukonda mpasi. Yandi tubaka nde Yezu zolaka kubaka bimfumu mpi bimvwama yonso ya makanda mpi yandi zolaka ve kumona mpasi, mu mbandu bo zolaka ve kulwatisa yandi mpu ya bansende, kubula yandi bafimbu mpi kufwa yandi na zulu ya nti ya mpasi. Mpukumuna yina vandaka ya kieleka. Yezu tulaka ve ntembe nde Satana muntu ke yalaka bimfumu ya nsi-ntoto! (Yoa. 12:31; 1 Yoa. 5:19) Ya kieleka, Satana zolaka kupesa konso kima yina sambu Yezu kuyambula lusambu ya bunkete ya Tata na yandi.

9. (a) Satana ke zolaka kibeni nde bansadi ya kieleka kusala nki, mpi nki mutindu yandi ke sosaka kumeka beto? (b) Lusambu na beto ke tadila mpi nki? (Tala lupangu “Lusambu Kele Inki?”)

⁹ Bubu yai mpi Satana ke zolaka kibeni nde beto sambila yandi, yo vanda na mutindu ya pwelele to ve. Sambu yandi kele “nzambi ya ngidika yai ya bima,” yandi muntu ke bakaka lusambu yonso ya luvunu ya mabundu ya Babilone ya Nene. (2 Bak. 4:4) Kansi, ata  yandi ke sepelaka ti lusambu ya luvunu yina bantu mingi ke pesaka yandi, yandi ke zolaka mpi kupusa bansadi ya kieleka na kusala mambu yina ke wakana ve ti luzolo ya Nzambi. Yandi ke sosaka kupusa beto na kusosa bimvwama mpi kiyeka na nsi-ntoto na yandi na kisika ya kulanda luzingu na beto ya Bukristu yina lenda lomba nde beto mona mpasi “sambu na lunungu.” (1 Pie. 3:14) Kana beto me bwa na mpukumuna ya kuyambula lusambu ya bunkete mpi me kuma bantu ya nsi-ntoto ya Satana, yo ta monisa nde beto me fukamina yandi, me sambila yandi mpi me kumisa yandi nzambi na beto. Inki mutindu beto lenda nunga mpukumuna yai?

10. Inki mvutu Yezu pesaka na mpukumuna ya tatu, mpi sambu na inki?

¹⁰ Tala mutindu Yezu pesaka mvutu na mpukumuna ya tatu. Sambu na kumonisa nde yandi vandaka kibeni ya kwikama na Yehowa, na mbala mosi yandi kulaka Mumeki-Bantu mpi yandi tubaka nde: “Katuka awa, Satana!” Mutindu yandi salaka na bampukumuna zole ya ntete, na nima Yezu tubilaka verse mosi ya mukanda ya Kulonga yina kele ti zina ya Nzambi: “Bo me sonikaka nde: ‘Nge fwete sambila Yehowa Nzambi na nge, mpi yandi mpamba nge fwete sadila kisalu ya santu.’” (Mat. 4:10; Kul. 6:13) Yezu buyaka mpukumuna ya kuvanda ti lukumu ya ntangu fioti na nsi-ntoto mpi luzingu ya kukonda mpasi. Yandi bakisaka nde yo me fwana na kusambila kaka Tata na yandi mpi nde ‘kusambila’ Satana ata mbala mosi zolaka kumonisa nde yandi me lemfukila Satana. Yezu buyaka na kwikama yonso nde Mumeki-Bantu kukuma nzambi na yandi. Sambu yandi buyaka mambu yina, “Diabulu bikisaka yandi.”—Mat. 4:11. *

11. Inki mutindu beto lenda nunga Satana mpi bampukumuna na yandi?

¹¹ Beto lenda nunga Satana mpi bampukumuna ya nsi-ntoto na yandi ya mbi sambu, bonso Yezu, beto kele ti lukanu yina beto fwete baka. Yehowa me pesaka beto kimpwanza ya kupona mpi yo kele dikabu ya kitoko. Yo yina, ata muntu mosi ve, yo vanda Mumeki-Bantu yina kele mpeve ya mbi mpi ya ngolo, lenda pusa beto na ngolo na kuyambula lusambu ya bunkete. Kana na kwikama yonso beto kele ‘bambeni ya Satana, mpi beto kele ti lukwikilu ya ngolo,’ yo kele bonso nde beto ke tuba nde: “Katuka awa, Satana!” (1 Pie. 5:9) Kuvila ve nde Satana bikisaka Yezu ntangu Yezu buyaka yandi kibeni. Mutindu mosi, Biblia ke ndimisa beto nde: “Beno vanda bambeni ya Diabulu, ebuna yandi ta tina ntama ti beno.”—Yak. 4:7.

12. Na Edeni, nki mutindu Satana monisaka nde yandi kele mbeni ya lusambu ya bunkete?

¹² Na mpukumuna ya nsuka, Satana monisaka kibeni nde yandi kele mbeni ya ntete ya lusambu ya bunkete. Bamvula mingi na ntwala, na kilanga ya Edeni, Satana monisaka na mbala ya ntete nde yandi ke mengaka lusambu ya Yehowa. Ntangu yandi kusaka Eva, yina na nima ndimisaka Adami na kukolama na nsiku ya Yehowa, Satana kumaka kutwadisa mpi kuyala bo. (Tanga Kuyantika 3:1-5; 2 Bak. 11:3; Kus. 12:9) Ya kieleka, Satana kumaka nzambi na bo mpi bo kumaka kusambila yandi, ata bo zabaka kibeni ve muntu  yina kusaka bo. Diaka, ntangu Satana pusaka Adami ti Eva na kilanga ya Edeni na kukolama, yandi tulaka ve kaka ntembe na nswa ya Yehowa ya kuyala, kansi yandi nwanisaka mpi lusambu ya bunkete. Inki mutindu yandi salaka yo?

13. Na nki mutindu lusambu ya bunkete ke tadila mpi ntembe ya me tala nswa ya kuyala ya Nzambi?

¹³ Ntembe yai ya me tala nswa ya kuyala ya Nzambi ke tadila mpi lusambu ya bunkete. Yo me fwana nde beto sambila kaka Nzambi ya kieleka, muntu yina “gangaka bima yonso.” (Kus. 4:11) Ntangu Yehowa gangaka Adami ti Eva ya kukuka mpi tulaka bo na kilanga ya Edeni, lukanu na yandi vandaka nde nsuka-nsuka ntoto ya mvimba ta fuluka ti bantu ya kukuka yina zolaka kusambila yandi na luzolo yonso, disongidila kupesa yandi lusambu ya bunkete yina ke katuka na bantima ya bunkete. (Kuy. 1:28) Satana tulaka ntembe na nswa ya kuyala ya Yehowa sambu yandi zolaka kibeni kima yina Yehowa Mfumu ya Kuluta Nene mpamba me fwana na kubaka—lusambu.—Yak. 1:14, 15.

14. Keti Satana nungaka ntangu yandi nwanisaka lusambu ya bunkete? Tendula.

 ¹⁴ Keti Satana nungaka ntangu yandi nwanisaka lusambu ya bunkete? Yandi pusaka Adami ti Eva na kubuya Nzambi. Banda pana, Satana ke nwanisaka lusambu ya kieleka, yandi ke sosaka kupusa bantu mingi na kubuya Yehowa Nzambi. Satana landaka kaka na kumeka bansadi ya Yehowa na ntwala ya ntangu ya Yezu. Na mvu-nkama ya ntete T.B., yandi kotisaka malongi ya luvunu yina salaka nde dibundu ya Bukristu kubeba mpi yo salaka nde nsuka-nsuka lusambu ya bunkete kumonana bonso nde yo me vila. (Mat. 13:24-30, 36-43; Bis. 20:29, 30) Na luyantiku ya mvu-nkama ya zole T.B., bansadi ya Nzambi kotaka na nsungi ya nda ya kimpika ya kimpeve na Babilone ya Nene, kimvuka ya mabundu ya luvunu na ntoto ya mvimba. Ata mpidina, Satana nungaka ve na kubebisa lukanu ya Nzambi na yina me tala lusambu ya bunkete. Ata kima mosi ve lenda kanga Nzambi nzila ya kulungisa lukanu na yandi. (Yez. 46:10; 55:8-11) Yo ke tadila mpi zina na yandi mpi ntangu yonso yandi ke salaka mambu na kuwakana ti ntendula ya zina na yandi. Yehowa kele kibeni muntu yina ke lungisaka lukanu na yandi!

15. Inki nkanu Yehowa zengilaka bantu yina kolamaka na Edeni mpi nki yandi salaka sambu lukanu na yandi kulungana?

¹⁵ Na mbala mosi, Yehowa zengilaka bantu yina kolamaka na Edeni nkanu mpi salaka mambu sambu lukanu na yandi kulungana. (Tanga Kuyantika 3:14-19.) Ata ntangu Adami ti Eva vandaka na kilanga ya Edeni, Yehowa zengilaka bo tatu nkanu, yandi salaka yo na kutadila mutindu bo salaka disumu—ntete Satana, na nima Eva mpi na nsuka Adami. Na mambu yina yandi songaka Satana, kigangwa yina Adami ti Eva vandaka ve kumona, Yehowa tubilaka kukwisa ya “mwana” yina ta manisa bampasi yina kukolama ta nata. “Mwana” yina ya lusilu ta lungisa mukumba mosi ya mfunu na kulungana ya lukanu ya Yehowa sambu na lusambu ya bunkete.

16. Na nima ya kukolama yina salamaka na Edeni, nki mutindu Yehowa landaka kusala mambu sambu lukanu na yandi kulungana?

¹⁶ Na nima ya kukolama yina salamaka na Edeni, Yehowa landaka kaka kusala mambu sambu lukanu na yandi kulungana. Yandi yidikaka mambu sambu bantu ya kukonda kukuka kusambila yandi na mutindu ya mbote, mutindu beto ta mona yo na kapu yina ke landa. (Baeb. 11:4–12:1) Diaka, yandi pesaka bantu yina sonikaka Biblia mpeve santu, mu mbandu Yezaya, Yeremia, mpi Ezekiele sambu bo sonika bambikudulu ya kiese ya ke tubila mutindu yandi ta vutula lusambu ya bunkete. Biblia ke tubilaka mingi mutindu Nzambi ta vutula lusambu ya bunkete. “Mwana” ya lusilu, disongidila Yezu Kristu, muntu ta lungisa bambikudulu yai yonso. (Bag. 3:16) Yezu kele muntu yina ke nwaninaka lusambu ya bunkete mutindu yandi monisaka yo na mvutu yina yandi pesaka na mpukumuna ya tatu. Ee, Yezu kele muntu yina Yehowa me ponaka sambu na kulungisa bambikudulu ya ke tubila mutindu Nzambi ta vutula lusambu ya bunkete. (Kus. 19:10) Yandi ta katula bansadi ya Nzambi na kimpika ya kimpeve mpi ta vutula lusambu ya bunkete na kisika na yo.

17. Sambu na nki beto ke zolaka bambikudulu ya Biblia ya ke tubila mutindu Nzambi ta vutula lusambu ya bunkete?

¹⁷ Kulonguka bambikudulu ya ke tubila mutindu Nzambi ta vutula lusambu ya bunkete ke pesaka kiese mpi ke kumisaka lukwikilu na beto ngolo. Beto ke zolaka bambikudulu yai sambu beto ke vingilaka ntangu yina bigangwa yonso na zulu mpi na ntoto ta vanda na bumosi na lusambu ya bunkete ya Mfumu ya Kuluta Nene, Yehowa Nzambi. Diaka, bambikudulu yai ke pesaka beto kivuvu sambu yo kele ti balusilu ya nkaka ya kele na Ndinga ya Nzambi yina ke pesaka beto kikesa mingi. Nani na kati na beto ta vanda ve na kiese ya kumona kulungana ya balusilu ya Yehowa, mu mbandu lufutumuku ya bantu yina beto vandaka kuzola yina me fwaka, ntoto yina ta kuma paladisu mpi luzingu ya kukonda nsuka ti mavimpi ya kukuka?—Yez. 33:24; 35:5, 6; Kus. 20:12, 13; 21:3, 4.

18. Inki beto ta longuka na mukanda yai?

¹⁸ Na mukanda yai, beto ta longuka bambikudulu ya ke pesa kiese yina kele na mukanda ya Ezekiele. Mingi na kati na yo ke tubila mutindu Nzambi ta vutula lusambu ya bunkete. Beto ta tubila mutindu bambikudulu ya Ezekiele ke wakana ti bambikudulu ya nkaka, mutindu yo ta lungana na nzila ya Kristu mpi mutindu yo ke tadila beto.—Tala lupangu “Mukanda ya Ezekiele na Bunkufi.”

19. Inki lukanu nge me baka, mpi sambu na nki?

¹⁹ Na ntoto ya zelo na zelo ya Yudea na mvu 29 T.B., Satana nungaka ve na kupusa Yezu na kuyambula lusambu ya bunkete. Ebuna beto? Satana kele kibeni ti lukanu ya kupusa beto na kuyambula lusambu ya kieleka. (Kus. 12:12, 17) Bika mukanda yai kusadisa beto na kukumisa ngolo lukanu na beto ya kunwanisa Mumeki-Bantu. Diaka, bika beto monisa na mambu yina beto ke tuba mpi ke sala nde beto ke ndima kibeni bangogo yai: “Nge fwete sambila Yehowa Nzambi na nge.” Na nima beto ta vanda ti kivuvu ya kuzinga mpi kumona mutindu lukanu ya nkembo ya Yehowa ta lungana—bantu yonso na zulu mpi na ntoto ta vanda na bumosi mpi ta pesa Yehowa kima yina yandi me fwana kibeni na kubaka, lusambu ya bunkete yina ke katuka na bantima ya bunkete!