Mvutu ya Biblia

 Daniele vandaka profete mosi ya Muyuda ya zabanaka mingi. Yandi zingaka pene-pene ya mvu 630 tii na mvu 530 ya ntangu na beto. Nzambi pesaka yandi mayele ya kutendula bandosi. Nzambi salaka nde yandi mona mpi bambonameso ya mambu yina ta salama mpi yandi pesaka yandi mpeve santu sambu yandi sonika mukanda ya Biblia yina kele ti zina na yandi disongidila Daniele.—Daniele 1:17; 2:19.

Daniele vandaka nani?

 Daniele yelaka na Yuda. Mbanza Yeruzalemi mpi tempelo ya Bayuda vandaka kuna na kimfumu ya Yuda. Na mvu 617 na ntwala ya ntangu na beto, ntotila Nebukadenezare ya Babilone botulaka Yeruzalemi mpi yandi nataka “bantu ya kuluta mfunu ya insi” na kimpika na Babilone. (2 Bantotila 24:15; Daniele 1:1) Ntembe kele ve nde na ntangu yina, Daniele vandaka toko. Yandi mpi bo nataka yandi ti bantu yina.

 Daniele ti batoko mingi ya nkaka ya babakala (mu mbandu, Shadraki, Meshaki ti Abedi-Nego), bo nataka bo na nzo ya ntotila ya Babilone sambu bo baka formasio sambu na kusadila yandi. Bo niokulaka bo sambu bo yambula lukwikilu na bo. Kansi Daniele ti banduku na yandi yina tatu kangamaka kaka na Nzambi na bo Yehowa. (Daniele 1:3-8) Bo pesaka bo formasio bamvula tatu. Na nima, ntotila Nebukadenezare kumisaka mayele na bo mpi makuki na bo. Yandi monaka nde “bo lutaka mbala kumi banganga-nkisi yonso ya ke sadilaka mazi mpi banganga-ngombo yonso yina vandaka na kimfumu na yandi ya mvimba.” (Daniele 1:18-20) Yandi ponaka Daniele ti banduku na yandi sambu bo sadila yandi.—Daniele 1:18-20.

 Bamvula mingi na nima, ntangu Daniele vandaka ziku ti bamvula 90, bo bingaka yandi na nzo ya ntotila. Belshasare muntu vandaka ntotila na Babilone. Yandi lombaka Daniele na kutendula bisono ya basikaka na mutindu ya kuyituka na kibaka. Na nzila ya mpeve santu ya Nzambi, Daniele monisaka nde Babilone ta bwa na maboko ya kimfumu ya Bantu ya Media mpi ya Persia. Kaka na mpimpa yina, bo botulaka Babilone.—Daniele 5:1, 13-31.

 Na luyalu ya Bantu ya Media mpi ya Persia, bo tulaka Daniele mfumu mosi ya nene. Ntotila Dariusi vandaka kukana kupesa yandi diaka kimfumu mingi. (Daniele 6:1-3) Bamfumu ya nkaka vandaka kuwila yandi kimpala. Yo yina bo salaka komplo sambu na kufwa Daniele. Bamfumu yango salaka nde bo losa Daniele na dibulu ya bantambu. Kansi Yehowa gulusaka yandi. (Daniele 6:4-23) Pene-pene ya nsuka ya luzingu ya Daniele, wanzio mosi basikilaka yandi, mpi mbala zole yandi songaka Daniele nde yandi vandaka “muntu ya mfunu mingi.”—Daniele 10:11, 19.

 Tala mutindu drame Daniele Monisaka Lukwikilu Luzingu na Yandi ya Mvimba ke monisa mambu yai. Yo kele drame ya bitini zole.