Disolo ya Noa mpi ya Mvula ya Ngolo—Diambu ya Kieleka to ya Luvunu?
Mvutu ya Biblia
Mvula ya Ngolo vandaka diambu ya kieleka. Nzambi nokisaka yo sambu na kufwa bantu ya mbi, kansi yandi songaka Noa na kusala maswa sambu na kutanina bantu ya mbote ti bambisi. (Kuyantika 6:11-20) Beto lenda ndima nde Mvula yina ya Ngolo nokaka kibeni sambu bo me sonikaka yo na Biblia, mukanda yina “kele ya kupemama na Nzambi.”—2 Timoteo 3:16.
Kieleka to luvunu?
Biblia ke tuba nde Noa zingaka kibeni mpi nde Mvula yina ya Ngolo vandaka mambu ya masonga, kansi ve disolo mosi ya luvunu to disapu.
Bansoniki ya Biblia vandaka kundima nde Noa zingaka kibeni. Mu mbandu, nsoniki Esdrasi mpi nsoniki Luka vandaka bantu ya mayele kibeni yina vandaka kulonguka mambu ya me lutaka. Bo monisaka nde Noa vandaka na ndonga ya bankaka ya bantu ya Izraele. (1 Bansangu 1:4; Luka 3:36) Matayo mpi Luka, bansoniki yina sonikaka ba-evanzile sonikaka mambu yina Yezu tubaka na yina me tala Noa mpi Mvula ya Ngolo.—Matayo 24:37-39; Luka 17:26, 27.
Diaka, profete Ezekiele mpi ntumwa Polo tangaka Noa bonso muntu yina bo fwete landa mbandu na yandi na yina me tala lukwikilu mpi lunungu. (Ezekiele 14:14, 20; Baebreo 11:7) Keti yo zolaka kufwana kibeni nde bansoniki yai kutanga zina ya muntu mosi ya me zingaka ve sambu yandi vanda mbandu yina bantu lenda landa? Ya kieleka, beto lenda landa mbandu ya Noa, ya babakala mpi ya bankento ya nkaka ya lukwikilu sambu bantu yina zingaka kibeni.—Baebreo 12:1; Yakobo 5:17.
Biblia ke tubila mambu ya siki-siki sambu na Mvula yina ya Ngolo. Disolo ya Mvula ya Ngolo yina Biblia ke tubila ke yantikaka ve ti bangogo bonso “kuvandaka kilumbu mosi,” kaka bonso nde yo vandaka disolo mosi ya luvunu. Kansi, Biblia ke tubila mvula, ngonda mpi kilumbu yina mambu ya me tala Mvula yina salamaka. (Kuyantika 7:11; 8:4, 13, 14) Yo ke tubila mpi nda ti nene ya maswa ya Noa. (Kuyantika 6:15) Mambu yai ke monisa nde Biblia ke monisaka kibeni nde Mvula yina ya Ngolo vandaka mambu ya kieleka, kansi ya luvunu ve.
Sambu na nki Mvula ya Ngolo nokaka?
Na kuwakana ti mambu yina Biblia ke tuba, na ntwala nde Mvula yina ya Ngolo kunoka, “mambi ya muntu vandaka mingi na ntoto.” (Kuyantika 6:5) Yo ke tuba diaka nde, “ntoto bebaka na meso ya Nzambi ya kieleka” sambu yo fulukaka ti mubulu mpi pite.—Kuyantika 6:11; Yude 6, 7.
Biblia ke tuba nde bawanzio ya mbi yina katukaka na zulu mpi kwisaka na ntoto sambu na kuvukisa nitu ti bankento bantu vandaka mingi-mingi kusala nde mambu mingi ya mbi kusalama. Bawanzio yina butaka bana yina bo vandaka kubinga Banefilimi, bantu yina salaka nde bantu yina vandaka kuzinga awa na ntoto kuniokwama mpi kumona mpasi. (Kuyantika 6:1, 2, 4) Nzambi bakaka lukanu ya kufwa bantu ya mbi mpi kupesa bantu ya mbote nzila ya kuyantika luzingu mosi ya mpa kukonda bantu ya mbi.—Kuyantika 6:6, 7, 17.
Keti bantu zabaka nde Mvula ya Ngolo ta noka?
Ee. Nzambi songaka Noa mambu yina ta salama mpi pesaka yandi nsiku ya kusala maswa sambu na kugulusa dibuta na yandi ti bambisi. (Kuyantika 6:13, 14; 7:1-4) Noa songaka bantu na ntwala nde Nzambi ta fwa bantu, kansi bo buyaka kuwila yandi. (2 Piere 2:5) Biblia ke tuba nde: “Bo tulaka ve dikebi tii ntangu Mvula ya Ngolo kwisaka mpi fwaka bo yonso.”—Matayo 24:37-39.
Maswa ya Noa vandaka nki mutindu?
Maswa yina vandaka kesi ya nene. Yo vandaka nda bametre kiteso ya 133, nene bametre 22 mpi nda katuka na nsi tii na zulu bametre 13. a Bo salaka maswa yina ti mabaya ya nti ya gofere. Bo pakulaka yo gudro na kati mpi na nganda. Yo vandaka ti ba-etaze tatu mpi bashambre mingi. Yo vandaka ti kielo mosi na lweka mpi yo vandaka ti bafenetre pene-pene ya ludi na zulu. Ziku kati-kati ya ludi na yo vandaka fioti na mwa zulu sambu masa kukangama ve na ludi.—Kuyantika 6:14-16.
Noa salaka bilumbu ikwa sambu na kusala maswa?
Biblia ke tubila ve ntalu ya bilumbu yina Noa salaka sambu na kusala maswa, kansi yo ke monana bonso nde yandi salaka bamvula mingi kibeni sambu na kusala yo. Noa vandaka ti bamvula kuluta 500 ntangu yandi butaka mwana na yandi ya ntete, mpi yandi vandaka ti bamvula 600 ntangu Mvula yina ya Ngolo nokaka. b—Kuyantika 5:32; 7:6.
Nzambi songaka Noa na kusala maswa ntangu bana na yandi vandaka me yela mpi me bala. Ziku kisalu ya kusala maswa bakaka kiteso ya bamvula 50 to 60. (Kuyantika 6:14, 18) Kana yo vandaka mpidina, yo ke monana nde kisalu ya kusala maswa yina bakaka bamvula 40 to 50 sambu na kumanisa yo.
a Biblia ke tubila nene mpi nda ya maswa. Bo vandaka kutesa yo na maboko (coudées). Nda ya “diboko mosi ya Ki-ebreo vandaka basantimetre 44.45.”—Diksionere mosi (The Illustrated Bible Dictionary) yina bo basisaka diaka, Kitini 3, lut. 1635.
b Sambu na kuzaba nda ya luzingu ya bantu, mu mbandu ya Noa, tala disolo “Keti Bantu Vandaka Kuzinga Kibeni Mingi na Ntangu ya Ntama?” na Nzozulu ya Nkengi ya Desembri 1, 2010 (yo kele na Kifalansa).
Nge Lenda Sepela Mpi Ti
NZOZULU YA NKENGI
Nzambi ‘Taninaka Noa ti Bantu ya Nkaka Nsambwadi’
Inki mutindu Noa mpi dibuta na yandi gulukaka na ntangu mosi ya mpasi yina bantu me kutanaka ti yo ntete ve?
MALONGI YA MFUNU YA BIBLIA
Inki Mutindu Beto Lenda Ndima nde Biblia Ke Tubaka Kieleka?
Kana Nzambi muntu kele munkwa ya Biblia, yo fwete vanda ve bonso mikanda yina bantu me sonikaka.
MAMBU YA ME TALA BETO
Lomba nde Mbangi Mosi ya Yehowa Kukwisa Kutala Nge
Tadila ngiufula mosi ya Biblia, to sosa kuzaba mambu mingi na yina me tala Bambangi ya Yehowa.